De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 16

Kroniek.

Letter- en tooneelkunde. - Prijskampen.

Het hoofdbestuur van het Davids-fonds noodigt de Vlaamsche schrijvers, deel makende van deze vereeniging, uit tot het opstellen van een oorspronkelijk verhaal, waarvan het onderwerp ontleend is aan het dagelijksche leven.

Het werk zal omtrent 150 bladzijden moeten beslaan, berekend volgens den gewonen druk der uitgaven van het Davids-fonds. Het moet geschreven zijn in de aangenomene spelling.

Er zullen, bij genoegzame erkende verdiensten, twee prijzen toegekend worden: een van 300 frank en een van 200 frank.

De bekroonde werken zijn het eigendom van het Davids-fonds, gedurende twee jaren, te beginnen van het tijdstip der uitgave.

De handschriften moeten ingezonden worden vòor 31 December 1886, aan den heer P. Willems, algemeenen voorzitter, te Leuven.

- De Koninklijke Maatschappij van Plantenkunde van België, schrijft eenen prijskamp uit ter gelegenheid van de 25^e verjaring harer stichting, welke in 1887 zal gevierd worden. De prijsvraag wordt uitgeschreven door den heer Ed. Martens, hoogleeraar te Leuven.

De Maatschappij stelt zich voor, de elementen van een beredeneerend Idioticon der Nederlandsche volksnamen van planten te vereenigen, welke thans in België, in de naburige provinciën van het koninkrijk der Nederlanden, en in het Noorder-Departement gebruikt worden.

[p. 139]

Zij looft eenen eersten prijs van 300 franks en eenen tweeden van 200 franks uit, voor de verdienstelijkste bijdragen, als getal en als waarde der geleverde inlichtingen.

Zij hecht een groot belang aan de juiste aanwijzing der plaatsen, waar de volksnamen, die men haar zal doen kennen, op onze dagen in voege zijn, en vooral aan de nauwkeurige en klare aanduiding der planten, waarop deze namen toegepast worden. In geval er hieraangaande eenigen twijfel bestaat, zal een gedroogd exemplaar der plant den naam moeten vergezellen.

Inlichtingen over de woordafleiding der volksnamen en over hunne vergelijking met oude Vlaamsche namen of met namen, welke tot andere talen behooren, zullen gunstig onthaald worden.

De ingezonden bijdragen moeten in het Vlaamsch of in het Fransch opgesteld zijn; zij zullen vóor 24 April 1887, op het seeretariaat der Maatschappij (Staats Kruidtuin te Brussel) moeten besteld worden.

De uitslag van den prijskamp zal in eene der zittingen, welke ter gelegenheid der viering van de 25^e verjaring der Maatschappij zullen gehouden worden, bekend gemaakt worden.

In die zelfde zitting zullen de schrijvers der bekroonde bijdragen een diploma ontvangen, vergezeld van den toegewezen prijs.

- De uitslag van den internationalen tooneelwedstrijd, uitgeschreven door de Rederijkerskamer Vreugdendal, te Breda, is als volgt:

Drama. - 1^e prijs, gouden medalie, uitgeloofd door Z.M. Leopold II, koning der Belgen, en 400 gl., de vereeniging Thalia, van Amsterdam; - 2^e prijs, gouden medalie, uitgeloofd door de gemeente Breda en 200 gl., de vereeniging Genoegen zij ons doel, van Antwerpen; - 3^e prijs, zilveren vergulde medalie en 100 gl., De Vereenigde Vlamingen, van Schaarbeek; - 4^e prijs, zilveren vergulde medalie, de vereeniging A.D.V.E.N.D.O., van Amsterdam.

Prijs als beste liefhebber, zilveren vergulde medalie, de heer J. Van Elewijk, van De Vereenigde Vlamingen, van Schaarbeek.

Prijs als beste liefhebster, zilveren vergulde medalie,

[p. 140]

mevrouw Peeters, van de vereeniging Genoegen zij ons doel, van Antwerpen.

Medalie van verdienste, de vereeniging Varia, van Vlaardingen.

Blijspel. - 1^e prijs, gouden medalie en 200 gl., de vereeniging Tollens, van Delft; - 2^e prijs, zilveren vergulde medalie en 100 gl., de vereeniging A.D.V.E.N.D.O., van Amsterdam; - 3^e prijs, zilveren vergulde medalie, de vereeniging Thalia, van Amsterdam.

Prijs als beste liefhebber, zilveren vergulde medalie, de heer J. Nieuhuys, van de vereeniging Tollens, van Delft.

Prijs als beste liefhebster, zilveren vergulde medalie, jufvrouw S. Cohen, van de vereeniging A.D.V.E.N.D.O., van Amsterdam.

- Te Brussel kwam een nieuw oorspronkelijk drama in zes bedrijven: Maria van Brabant, door H. de Quéker met bijval voor het voetlicht.

- Aan de Hollandsche tooneelspeelster Mevrouw Frenkel-Bouwmeester, werd door den heer Schimmel, voorzitter van den bestuurraad van het Nederlandsch Tooneel, namens koning Willem de gouden medalie van verdienste overhandigd.

- In zijne zitting van 15 Februari l.l. heeft de gemeenteraad van Gent in hoofdzaak aangenomen, eenen Nederlandschen Schouwburg op te richten, op de gronden, gelegen in de herbouwde wijk van den Brabantdam, tegen den Reep. De maatschappij Zollekoffer, die deze wijk omschepte, zal voor eene som van 600.000 franks, de noodige onteigeningen doen en de bouwwerken verrichten. Daarbij zouden nog 40.000 franks benoodigd zijn voor meubileering en algeheele voltooiing.

- De Portefeuille kondigt de verschijning aan van een Tijdschrift voor Geschiedenis, onder redactie van den heer A.M. Kollewijn, te Amersfoort, alsmede van een zeer belangrijk weekblad De Indische Mail, onder redactie van een Indischman, wiens werken zeer goed ontvangen werden, en die met woord en schrift voor de publieke zaak met zaakkennis en met bijval is opgetreden,

- Aangekondigd in den Nederlandschen boekhandel van Henri Claes, Kleine Markt 9, te Antwerpen: Karel Van Mander, dichter, geschiedkundige en schilder (1548-

[p. 141]

1606), zijn leven en zijne werken, door Leopold Plettinck.

De inschrijvingsprijs is gesteld: voor Zuid-Nederland fr. 1.50; voor Noord-Nederland, fl. 1.00.

Wij hopen dat het werk van den heer Plettinck, die student is bij de Gentsche hoogeschool, veel inschrijvers zal vinden.

- Naar De Zweep verneemt, maakt mejuffer Helene Swarth eenen derden dichtbundel ter uitgave gereed, waarin o.a. verschillende gedichten zullen voorkomen, die zij in dezen winter in het Haagsch genootschap: Oefening kweekt kennis, voordroeg.

Beeldende kunsten. Prijskampen.

- Belgische Akademie van Oudheidskunde.

De Akademie stelt de volgende vragen voor den prijskamp van 1887 en 1888:

1^e vraag. Een oudheidskundig vraagpunt behandelen, betreffende de provincie Limburg. Prijs: 250 franks en een eermetaal.

2^e vraag: Over den inval der Franken in België. Prijs: 600 franks en een eermetaal.

3^e vraag: (Prijs, gesticht door den heer ridder G. van Havre). De geschiedenis opzoeken der goud- en zilverdrijverij en smederij in België tot op het einde der XVIII^e eeuw. Prijs: 500 franks en een eermetaal.

De stukken moeten in de Nederlandsche of Fransche talen opgesteld zijn. Ze moeten vrachtvrij ingezonden worden aan den heer Sekretaris der Akademie van Oudheidkunde van België, Gounodstraat 23, Antwerpen, die der eerste vraag voor 1 Februari 1887, die in antwoord op de tweede en derde vragen, voor 1 Februari 1888.

- De kopij naar Van Eyck, door den heer Meerts vervaardigd en te Brussel tentoongesteld, is door een kwaadwillige erg beschadigd. Het is te hopen dat men eens een dier moedwillige vernielers in handen krijgen kon om hem streng te straffen, en zoo als voorbeeld voor anderen te dienen.

- De heeren Stroobant, bestuurder der teekenschool te St-Jans-Molenbeek, Stallaert, professor aan de Brusselsche Akademie en Houtstont, zijn met een belangrijk werk gelast, namelijk de herstelling van het kabinet des burgemeesters op het Stadhuis te Brussel.

- Naar de Portefeuille meldt, zou men eene nieuwe

[p. 142]

bewerking voor pastelteekenkrijt ontdekt hebben. Het is de heer Welsin te Oosterwijk die de vinder is van dit nieuwe procédé. Het is zeer moeielijk de huidige pastelteekeningen te bewaren, omdat men geen middel vond de teekening te fixeeren. Met de nieuwe uitvinding nu zouden de verfstoffen met het vlak waarop geteekend wordt, één lichaam uitmaken, en dus onschendbaar en ongevoelig voor vocht, zooals met olieverw het geval is. De uitvinding van den heer Welsin zal eene omwenteling in dit genre te weeg brengen, zoo ze bevonden wordt degelijk te zijn.

- Tot pensionnaires van Z.M. den koning en H.M. de koningin van Noord-Nederland, zijn aangesteld, voor de schilderkunst: Mej. Robertson en de heeren Breitner, Haak en De Jong, van den Haag, de heer Bas, van Utrecht; de heeren Luyten, Rink, Halberstadt en Britt te Antwerpen; de heer Joorop, te Brussel; de heeren Voerman, Le Gras, Dankmeyer, Ed. Frankfort, Smit, Karszen, de Cock, Willemsen, Schaap en Mejuffrouwen Wijthof en Kritzler, allen te Amsterdam.

- De volgende Noord-Nederlandsche kunstschilders zijn, ter gelegenheid der Wereldtentoonstelling van Antwerpen, tot ridders der Leopolds-orde benoemd: J. Israëls, Bosboom en Maris van Amsterdam en Boks, van Antwerpen.

- De heer Beyaart, de gekende bouwmeester, geeft thans te Brussel een groot bouwkundig werk uit, getiteld: ‘Travaux d'Architecture, exécutés en Belgique par Henry Beyaart.

- Twee belangrijke aankoopen werden deze maand gedaan voor de museums van Brussel en Antwerpen, namelijk een stuk van Rembrandt, voor Brussel, en een prachtig tafereel, een portret, van Frans Hals, voor Antwerpen.

Vlaamsche belangen.

- De taalwet van 1883 voor de Rechtbank. - Als gevolg op hetgene wij in onze vorige aflevering nopens deze zoo belangrijke zaak schreven, deelen wij hier nog mede:

De rechtbank wil niet onderzoeken, of de omzendbrief van den Leuvenschen Schepene inderdaad den waren zin der wet van 15 Juni 1883 heeft weergegeven, en verwijdert alzoo de echte, de eenige reden waarom

[p. 143]

de Vlamingen de handelwijs van den heer De Coster hekelen.

Het eenige dat de rechtbank ter verschooning van den heer De Coster inroept, is dat het het besturend bureel van het Atheneum den tekst van zijnen omzendbrief, bij eenparighefd had aangenomen. Wij zien niet goed in, hoe die omstandigheid ten voordeele van den heer De Coster kan pleiten. Zij kan alleen strekken om de lichtzinnigheid van het bureel te bewijzen, dat, zonder onderzoek, met een blind vertrouwen de besluitselen van den Leuvenschen Schepene aanvaardt.

Worden de heeren Hoste en Reinhard verwezen, het is dus niet omdat hunne protestatie tegen den omzendbrief ongegrond was, - neen! het is enkel om den ruwen vorm van hunne protestatie. Het is omdat zij geschreven hebben, dat de heer Schepene willens en wetens de waarheid had verdraaid. Men is dus, niet ten onrechte, geneigd te gelooven dat, indien zij hadden geschreven, dat de heer De Coster zulks onwillens en onwetens, uit onwetendheid of lichtzinnigheid had gedaan, de rechtbank hadde den heer De Coster met zijn proces zenden wandelen...

Volgens hetgeen dagbladen hebben gemeld, zouden niettemin de heeren Hoste en Reinhard beslist hebben zich in beroep te voorzien.

Wat er van zij, van heden af verliest de zaak alle politiek belang. Het hof van Beroep zal gebeurlijk te beslissen hebben of inderdaad door den vorm, de uitdrukkingen van den omzendbrief, den heer De Coster eene zedelijke schade kan hebben geleden, - de omzendbrief zelf van den heer De Coster is in den strijd onder de voeten geraakt en de rechtbank van Leuven heeft hem niet opgeraapt.

- Wij vernemen dat het Brusselsch Willems-fonds voornemens is bij middel van inteekenlijsten, hulp en ondersteuning te verzoeken aan alle rechtzinnige Vlamingen, ten einde de kosten van het geding en der veroordeeling te dekken. Ook zagen wij met genoegen in de Antwerpsche weekbladen De Voorwacht en Het Recht, alreeds een inschrijvingslijst geopend worden om die gedachte te gemoet te komen en des noods de zaak verder door te drijven.

[p. 144]

Wij twijfelen niet of deze Vlaamschgezinde poging zal met den gewenschten uitslag bekroond worden.

- Onder de studenten der vier Belgische hoogescholen is het plan ontstaan, om bij den troonerfgenaam, prins Baudewijn, aan te dringen, opdat hij de moedertaal der meerderheid van Belgie's bevolking zou leeren spreken en schrijven. Verscheidene Vlaamschgezinde Burgervereenigingen hebben dit gedacht reeds bijgetreden en de afgevaardigden hadden op Zondag 27 Februari, eene bijeenkomst, onder het voorzitterschap des heeren Max Rooses, alwaar de middelen van uitvoering werden besproken.

Het volgende voorstel - uitgaande van den heer Reinhard. afgevaardigde van het Brusselsch Willemsfonds - werd aangenomen, namelijk dat de vraag door de studenten opgesteld en onderteekend, door al de Vlaamsche kringen zou geapostilleerd worden, en dat leden van de wetgevende Kamers - één per Vlaamsche provincie - zouden verzocht worden als inleiders der studenten bij het hof op te treden.

Wordt dit plan met beleid uitgevoerd, dan zal de Vlaamsche Beweging eene reuzenschrede vooruitdoen, want onze moedertaal zal dan eindelijk ingang vinden aan het koninklijk hof.

- Als eerste uitvoering der beloften aan den heer Van Steenkiste, gedaan in den Brugschen gemeenteraad, is onlangs een nieuwe stedelijke stempel vervaardigd en in gebruik gesteld geworden. Deze stempel is in 't Nederlandsch.

Nieuwe uitgaven.

-	T.K. en P.K. Tooneelspel in een bedrijf, door Aug. Hendrickx. Gent, J. Vuylsteke.
-	's Levens Kweekschool. Gedichten voor de jeugd door Isidoor Albert. Gent, drukk. F.L. Dullé-Plus.