De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 16

[p. 38]

Kroniek.

Letter- en tooneelkunde. - Prijskampen.

De Vlaamsche Broederbond van Brugge schrijft eenen prijskamp uit voor het opstellen eener: ‘Geschiedenis der Vlaamsche Beweging’ in al hare vertakkingen, sedert 1830. - De Handschriften moeten vóor 1 Juli 1886 gezonden worden aan den Eere-Voorzitter Baron Octaaf van Caloen de Basseghem. Het bekroonde werk zal een verguld eeremetaal en fr. 500 toegekend worden.

- De Oudenaardsche afdeeling van het Willems-Fonds schrijft eenen prijskamp uit van uiterlijke welsprekendheid, alleenzang en kluchtliederen in de Ned. Taal. - Zich te doen inschrijven vóor 17 Januari, bij den heer C. Debonnet, Doornijkstraat, Oudenaarde.

- Bij koninklijk besluit van 12 December 1885, zijn benoemd tot leden der jury, gelast met de toewijzing van den driejaarlijkschen prijs der tooneelletterkunde in Nederl. taal, voor het tiende tijdvak: MM. Pol de Mont, letterkundige te Antwerpen; D. Sleeckx, id. te Schaarbeek; Eug. Stroobant, id. lid der kamer van Volksvertegenwoordigers, te Brussel; Ed. van Driessche, letterkundige te Elsene; en J. Van Droogenbroeck, id. te Schaarbeek.

- Op Maandag 21 Dec. voerde het Antwerpsch tooneelgezelschap Marie Tudor, van Victor Hugo, op, in medewerking met de beroemde tooneelkunstenares Mejuffer Beersmans, als gastrol.

- De Vereeniging van Nederlandsche Letterkundigen hield op 28 Dec. l.l. eene algemeene vergadering in het Café Hollandais, te Amsterdam. Er bleek dat reeds een 109 leden waren toegetreden. Bijtredingen zoowe van Zuid- als Noordnederl. letterkundigen kunnen gezonden worden aan den heer T.H. de Beer, P.C. Hooftstraat 83, Amsterdam. - De volgende vergadering zal in Mei gehouden worden.

- Dichter Pol de Mont las op 29 Dec. in Felix Meritis, te Amsterdam, zijne idylle ‘Op Schaatsen’, als een beeld uit het leven van Noord-Nederland, en daar-

[p. 39]

na: ‘de Meditatiën van Noldus Snoeck’, als een beeld uit het leven van Zuid-Nederland en prof. Johan Gram hield op 24 Dec. in den Cercle Artistique alhier, lezing zijner gekende novelle: Tante Morse. - Pol de Mont deed zich insgelijks hooren te Rotterdam en te 's Hage.

- De zoo gunstig gekende D. Haspels, heeft op 11 Januari, te Rotterdam zijn 25 jarig jubileum als tooneelspeler gevierd.

- Van de volksuitgave van De Génestet's Gedichten, door de maatschappij Elzevier, van Rotterdam, met zooveel zorg in het licht gegeven, werden in zes weken 35000 exemplaren verkocht.

- We vernemen dat de heer W. Gosler, te Haarlem, het plan opgevat heeft, onder den titel Onze Pers, een beredeneerend lexicon uit te geven van al de in Nederland, Nederlandsch-Indië en Vlaanderen verschijnende periodieken: dag- en weekbladen, maandschriften, enz. van welken aard ook.

De uitgave zal aanvangen zoodra de omstandigheden het toelaten.

Dit boek zal alle mogelijke inlichtingen bevatten over bedoelde bladen en tevens eenige afbeeldingen behelzen.

- Deze maand verschijnt te Gent een nieuw maandschrift, getiteld: Het Belfort, tijdschrift voor Letteren, Wetenschappen en Kunst.

Leden der redactie zîjn o.a. de Hoogleeraren P. Alberdingk-Thym, Dupont en P. Willems te Leuven, alsmede de Eerw. H. Claeys, pastoor te Oostakker, en de heer Frans De Potter, te Gent.

- Eerlang zal verschijnen: 's Levens Kweekschool, gedichten voor de jeugd door Isidoor Albert, onderwijzer aan de ‘Kerchove's school’ te Beirvelde. Prijs: 1 frank. Dit werk zal een schoon boekdeel in-8^o uitmaken van ongeveer 80 blz. druks, behelzende een veertigtal gedichten.

- Gedachten over opvoeding en onderwijs, vooral met het oog op de lagere school, is de titel van een werk, dat onze medewerker, de heer Jacob Stinissen, eerlang in het licht zendt.

[p. 40]

Onder de rubrieken: a) zedelijke opvoeding; b) verstandelijke opvoeding; c) lichamelijke opvoeding; d) zelfopvoeding; e) varia, behelst het boek eene reeks opstellen, gedachten en aphorismen, die bij het onderwijzend personeel en de voorstanders van degelijk onderwijs niet onwelkom zullen zijn.

Tot de uitgave van dit werk werd besloten, in de hoop dat de wenken. welke het bevat, iets mogen bijdragen tot de zedelijke, verstandelijke en lichamelijke opvoeding der jeugd.

Men kan van nu af inteekenen tegen fr. 1.50 het exemplaar, bij den heer Ad. Hoste, uitgever, Veldstraat, Gent, of bij den schrijver, Vredestraat, 26, Borgerhout-Antwerpen.

Buiten inschrijving wordt de prijs van het werk verhoogd.

- De Zweep, weekblad van Brussel, en Het Volksbelang, van Gent, treden, het eerste in zijn achttiende, het tweede in zijn twintigste jaar. - Naar wij vernemen het zal Antwerpsche weekblad, Antigoon, binnen kort dagelijks verschijnen.

- Den Heere Em. Rosseels werd in December te Antwerpen in vriendenkring, een feestmaal aangeboden, om de vijftigste verjaring te vieren van den dag, waarop zijn eerste tooneelwerk werd opgevoerd. Eene halve eeuw gewijd aan de beoefening der Vlaamsche letterkunde, aan de behartiging der Vlaamsche zaak, verdienen wel dat men ze plechtig en erkentelijk herdenke. Dit deed dan ook de talrijke schaar der dischgenooten, niet minder dan 128 in getal.

Dat het aan heildronken niet ontbrak, dat eene opgewekte en vriendschappelijke stemming heerschte, hoeft niet gezegd. Een feestzang ter eere van den jubilaris, gedicht door Em. Hiel, getoonzet door Jos. Bosiers, werd door een duo en een koor van zangeressen uitgevoerd. - Een kostelijk album, bevattende een adres in vorm van toost en op den lederen band versierd met het bronzen medaljon van den gevierde, werd onder andere herinneringen den heer Rosseels aangeboden.

[p. 41]

- Wij vernemen met genoegen dat de geleerde kunstgeschiedschrijver Max Rooses tot lid is benoemd van de Belgische Akademie, afdeeling Schoone Kunsten.

Vlaamsche belangen.

- Een der merkwaardigste feiten uit de geschiedenis onzer beweging in de twee drie laatste jaren is ontegensprekelijk het dapper optreden der studeerende jeugd van de middelbare onderwijsgestichten. Meermalen reeds spraken wij over de jongens der privaat-gestichten; heden is de beurt aan het officieel onderwijs.

Het ontstaan dezer laatste beweging is te danken aan den alhier in September 1884 gestichten kring ‘Studie’ die in Mei daarop als orgaan het tweetalig blad ‘De Schoolgalm’ uitgaf, en heden een veertigtal leden telt. Onder de hervormingen, door dezen kring gevraagd en verkregen, stippen wij aan: Nederlandsche prijsboeken, Nederlandsche retenue-briefjes, kwijtscheldingen, berichten, afkondigingen, en wat zoo meer van prefekt of besturend bureel uitgaat; ook het programma zal door zijn toedoen in onze taal verschijnen. Daarenboven werkte hij dapper voor de uitvoering der taalwet van '83, die nu gedeeltelijk en te Antwerpen, ten minste een voldongen feit is. Ook op het Van Beersfeest traden zijne leden op.

Een jaar na zijn ontstaan werd zijn voorbeeld in de lagere klassen gevolgd, waar een wakkere Vlaming flink voor onze zaak op de bres staat. Er ontstonden daar over een viertal maanden een drietal kringen, die reeds meer dan 60 leden en 150 boeken tellen.

In October laatst werd te Brussel de Bond gesticht der Vlaamsche leerlingen, onder kenspreuk: ‘Help u zelf’. Dertig leden is eene macht, zelfs te Brussel.

Sedert eenigen tijd reeds bewerkte de kring ‘Studie’ door de briefwisselende leden die hij in de groote steden van Vlaamsch-België telt, het stichten van kringen aan de Athenaea van Gent en van Brugge.

Weinige dagen geleden ontving hij uit die twee steden een verheugend bericht: de Gentenaars hebben ‘De Heremanszonen’, de Bruggelingen hebben het ‘Voor Taal vereenigd’ in het leven geroepen. Elk dier kringen telt van 25 tot 30 leden.

En nu, last not least, eenige dagen geleden lazen wij

[p. 42]

in de Kleine Gazet, dat ‘Studie’ al die kringen, wier voorzitters allen tot zijne briefwisselaars behooren, in eene federatie zal vereenigen en daarna eenen landdag oproepen.

Zulke feiten zijn verheugend voor al wie het goed meent met onze zaak: de jeugd is de toekomst.

Ziehier hoe de bureelen der 4 voornaamste kringen samengesteld zijn: Studie, voorzitter: M.L. Dens, schrijvers: MM. Basse en Van Menten, schatbewaarder: M.P. Sweerts. - Help u zelf. Voorzitter: H. Hiel, Emz. schrijver: Stuyck, schatbewaarder: Antheunis. - Heremanszonen. Voorzitter: Ern. Van den Berghe, schrijver: F. Van den Weghe, schatbewaarder: Van Houwaert. - Voor Taal vereenigd. Voorzitter: Deconinck, schrijver: H. Van Eenoc, schatbewaarder: F. Caillouw. - Wij wachten de andere Antwerpsche Schoolkringen aan het werk om hunne namen hier bij te voegen.

Vlaamsche studentenbeweging.

- De Henegouwer- en Luikerwalen, studenten te Leuven, hebben eene meeting ingericht tegen de grieven der Vlamingen. Na afloop daarvan liepen zij huilebalken voor het lokaal van de Vlaamsche Leeuw, alwaar zij met de Vlaamsche studenten handgemeen zijn geworden.

Dit feit is hoogst te betreuren, maar meer nog is de handelwijze der Waalsche studenten te laken, die het veroorzaakten.

Met genoegen vernemen wij, dat een Nederlandsche kring onder de studenten van het Gentsch Atheneum is tot stand gekomen, in navolging der reeds bestaande studentenkringen aan de Athanea te Brussel en Antwerpen.

- De Vlaamsche Vooruitstrevende Studentenkring, van Brussel, heeft een omzendbrief gestuurd aan de studenten van de fakulteiten der Rechten, der Wijsbegeerte en Letteren, bij de vrije Hoogeschool van Brussel, om hunne aandacht in te roepen op de noodzakelijkheid der inrichting van eenen leergang van Nederlandsche rechtstaal, aan de faculteit der Rechten van genoemde Hoogeschool.

Tevens wordt in den brief de wensch uitgedrukt, dat al de studenten in de Rechten, in de Wijsbegeerte en Letteren zich bij dezen cursus zullen aansluiten, indien

[p. 43]

de bestuurraad der Hoogeschool, op verzoek van den Studentenkring, erin toestemt dergelijken leergang in te richten.

- Te Leuven en ook te Gent ondervindt de toepassing der taalwet van 1883 op het middelbaar onderwijs eene stelselmatige tegenwerking, die uit eene even stelselmatige vîjandelijkheid tegenover onze moedertaal voortspruit, waarop wij de aandacht der Regeering roepen. Immers de bedoelde taalwet dient even rechtzinnig als andere wetten uitgevoerd te worden.

- De Vlaamsche leergangen van het Brusselsch Willems-Fonds worden evenals de vorige jaren, weder door een zeer groot aantal leerlingen bezocht. Men was zelfs genoodzaakt dit jaar eene nieuwe klas bij te openen, die onder de leiding is gesteld van Mejufvrouw Anna Roeland. Er zijn dus vier klassen voor damen en drie klassen voor heeren.

De kleine boekerij van onderwijswerken blijkt in eene dringende behoefte te voorzien. De leerlingen maken er ten minste druk gebruik van, deels tot voorbereiding hunner lessen in de lagere scholen.

De boekerij bevat een paar honderd werkjes.

Het groote nut dier nieuwe instelling behoeft niet te worden uiteengezet. De leerlingen maken kennis met alle verschillende Nederlandsche schoolwerken; hunne taalkennis wordt er door verrijkt; zij komen eindelijk tot de overtuiging dat de Nederlandsche taal een schat van onderwijskundige boeken bezit, die uitmunten door degelijkheid en netheid.

Mits wat ondersteuning, zal het Willems-Fonds er waarschijnlijk in gelukken eene volledige Nederlandsche pedagogische boekerij te stichten, waarvan het onderwijs in Brussel en voorsteden zeker de schoonste vruchten zou trekken.

- Het Vlaamsche Grievencomiteit, te Brussel, heeft eene brochuur in het licht gezonden, bevattende de briefwisseling tusschen het Willems-Fonds van Brussel en den heer Minister Beernaert, over de uitvoering der taalwet van 1878.

Een belangrijk document voor de geschiedenis der Vlaamsche Beweging.

[p. 44]

Tentoonstellingen.

- Biarritz, (Frankrijk), voortdurende tentoonstelling.

Glasgow. (Internationale). Van 2 Februari tot 1 Mei 1886.

Voor inlichtingen zich te wenden tot den heer Guinchard, 16, rue Blanche, te Parijs.

Berlijn. Tentoonstelling in de maand Mei 1886.

Edimbourg. Kunsten en nijverheid. Van 4 Mei tot 30 October. - Inlichtingen te vragen aan het Secretariaat te Edimbourg.

Beeldende kunsten.

- De h^r Franz Meerts heeft de kopij naar Hugo Van der Goes: ‘De aanbidding der Herders’ voltooid, die hij, op last van het Belgisch goevernement, te Florencië gemaakt heeft.

- Te Maurienne in Savoie zou, naar gemeld wordt, eene schilderij van Van Dijck ontdekt zijn. De groote meester zou te Maurienne, op zijne reis naar Italië, in die plaats ziek geworden zijn, en er uit erkentenis voor de goede zorgen van zijn gastheer, het portret van dezes kind gemaakt hebben. Het zou dit stuk zijn dat nu teruggevonden werd.

- Te Wiesbaden is uit het museum een doek van Van de Velde gestolen.

- Bij koninklijk besluit van 23 dezer, zijn in het leeraarschap ter koninkiijke Akademie, de volgende leeraren benoemd:

1^e Graad, 2^e afdeeling. Lijnteekenkunde: E. Rumfels, E. Joris, A. Van Beurden, R. De Pleyn.

2^e Graad, 2^e afdeeling. Grondbeginsels van teekenen en perspectief: H. Verdonck, V. De Meuter, C. Mertens.

2^e Graad, 2^e afdeeling. Geschaduwde teekening: C. Borm, H. Houben,

Teekenen en lijnperspectief: E. Farazyn.

1^e Afdeeling. Geschaduwde Sieraden: J. Rosier. - Geschaduwde hoofden: P. Verhaert.

3^e Graad. Geschaduwde teekening van Sieraden en Borstbeelden: F. Lauwers en F. Vinck.

Grondbeginselen van Bouwkunde: E. Geefs.

4^e Graad. Schilderkunst. Middelbaar onderwijs. Teening naar antiek: E. Dujardin.

Teekening naar levend model: E. Siberdt.

[p. 45]

5^e Graad. Toepassing op stielen die met schilderkunst in betrekking staan.

Schildering en samenstelling van versieringen: Joors.

Beeldhouwkunde, 4^e graad. Modellen van ornementen en borstbeelden: Deckers.

Modelleeren naar antiek en levend model: J. De Braekeleer.

5^e Graad. Toepassing op stielen met de beeldhouwkunst in betrekking: Janssens.

4^e Graad. Bouwkunde. Toepassing van orden: Blomme.

Teekening van orden en samenstelling: Schadde.

5^e Graad. Toepassing op stielen met de bouwkunst in betrekking: Dens.

De andere titularissen voor overige leergangen zullen later benoemd worden.

Het is te hopen dat die benoemingen niet te lang zullen uitblijven, en dat de kleine twist over dit punt tusschen ministerie en gemeenteraad opgerezen, spoedig moge vereffend worden. Het wordt toch waarlijk tijd met dit alles gedaan te maken, want met al dit geharrewar, is het ten slotte de Antwerpsche Akademie die de gebroken potten betaalt. Bovendien mag niet vergeten worden, dat Brussel nog altijd met begeerlijk oog naar de Antwerpsche kunstuitstalling ziet en mogelijk onderduimsch wel alle pogingen aanwendt om haar tot zich te trekken. Of het nu juist praktisch is, Brussel daarvoor de troefkaarten in handen te geven, betwijfelen wij ten sterkste.

- M^r Max Sulzberger, een der opstellers van de ‘Etoile Belge’, heeft eene brochuur uitgegeven om te betoogen, dat alléén te Brussel eene kunst-universiteit mogelijk is. Te Brussel zijn, volgens hem, alle groote dichters, schrijvers, kunstenaars, staatsmannen, politiekers, enz. des lands vereenigd... Als daar zijn - voegen wij er bij: Jozef Castelein, Potvin, James Ensor, en de vernuften van de ‘Jeune Belgique’. Voorts zegt M^r Sulzberger dat Antwerpen als kunststad haren vroegeren luister verloren heeft en de tentoonstellingen niet bezocht worden; dat niemand er in de kunst belang stelt. Hierin heeft de heer Sulzberger echter eene jammerlijke bewijsreden getroffen. Brussel staat hierin tegenover

[p. 46]

Antwerpen als 1 tegen 5, want een artikel, verschenen in de Chronique, - een bladje dat zeker juist het tegenovergestelde van Antwerpsch gezind is - werden te Antwerpen voor omtrent een half miljoen frank schilderijen verkocht, tegen te Brussel voor één honderd duizend frank. Maar toch is Brussel noodzakelijk de eerste kunststad van 't land, en moet de koninklijke Akademie naar Brussel overgebracht worden, wellicht met het museum van oude meesters op den hoop toe.

- Men beweert dat M^r Emiel Wauters het bestuur van een der vrije werkhuizen aan de Akademie van Antwerpen geweigerd heeft.

De hⁿ Coosemans, De Vriendt en Van der Oudera zouden ieder tot bestuurder van een dier werkhuizen benoemd worden.

- De kunstschilder Van der Oudera werkt op dit oogenblik aan eene groote historische schilderij, welke voorstellen zal: Uitdeeling van aalmoezen aan de gevangen op het Steen, te Antwerpen.

- De beeldhouwer Jef Lambeaux stelt thans zijne werken te Brussel, in den Cercle ten toon. Daar prijken, onder andere: La folle Chanson, prachtige groep; Brabo, bestemd voor de fontein te Antwerpen; Margareta, marmer beeld; twee vrouwenbusten en enkele portretten in plaaster.

Ook de landschappen en zeegezichten van den kunstschilder Courtens prijken in die zaal.

- Dezer dagen begaf zich de Breidelcommissie ter werkplaats van den heer P. De Vigne, te Brussel. Met groot genoegen bestatigde zij de gunstige wending van het gewrocht des kunstenaars: de beide beelden zijn reeds in kleiaarde en op werkelijke grootte daargesteld; De Coninc, bijna geheel opgedaan, is ten allen opzichte voortreffelijk gelukt en het hoofd bijzonder verdient recht prachtig genoemd te worden. Breidel is min gevorderd en M. De Vigne legt er zich nu voornamelijk op toe gepaste gelaatstrekken voor den heldhaftigen strijder te vinden; kan dezes beeld datgene van zijnen roemrijken gezel evenaren, dan zal het gedenkteeken een waar en schitterend meesterstuk uitmaken.

[p. 47]

- Het goevernement heeft den heer Emiel Wauters gelast met het vervaardigen der beeltenis van Prins Baudewijn, in het kostuum van leerling der militaire school, om geplaatst te worden in de bijzondere zaal van het schilderijen-museum, waar zich reeds de portretten van Leopold I, Leopold II en van de Koningin bevinden.

- De heeren Julien en Albert De Vriendt, kunstschilders te Brussel, arbeiden aan twee groote doeken, voorstellende: ‘De Opwekking der dochter van Jaïra’, en ‘De Geboorte van Keizer Karel’.

Zooals we reeds vroeger meldden, werd het tafereel ‘Paus Paul III’ van den heer Albrecht De Vriendt, voor het Antwerpsch museum aangekocht.

Ook de Antwerpsche schilder Karel Ooms werkt aan een belangrijk tafereel. Het zal eene gebeurtenis uit de Spaansche Furie voorstellen.

- De Brusselsche kunstkring L'Essor heeft in het Paleis van Schoone Kunsten, op 24 December laatstleden zijne jaarlijksche tentoonstelling geopend. Ook door den Kring der XX wordt voor de eerste dagen van Februari eene tentoonstelling aangekondigd, die eveneens in het Paleis van Schoone Kunsten zal plaats hebben.

Sterfgevallen.

- Op Donderdag 24 December is te Brussel overleden in 85jarigen ouderdom L. Gachard, algemeene Rijksarchivaris sedert 1831.

Gachard was Franschman van geboorte.

Van hem mag men in waarheid getuigen, dat hij zijn leven lang gewerkt heeft. Ook is de lijst zijner geschiedkundige werken zeer uitgebreid, en vinden we daaronder verscheidene hoogst belangrijke boeken over onze geschiedenis.

Het afsterven van Gachard is een verlies voor het land.

- Op Woensdag 30 December had, te Brussel, de begrafenis plaats van M. Herman Michiels, overleden in den ouderdom van 53 jaar.

M. Michiels was medestichter van het Nederlandsch Tooneel te Brussel en tevens tooneelschrijver. Hij bracht onder andere verscheidene gelegenheidsstukken voor het

[p. 48]

voetlicht en was ook werkzaam als hoofdopsteller van het blad Het Nachtlichtje, waarin hij steeds voor de Vlaamsche belangen op de bres stond.

Ook bewees hij velen Vlaamschen tooneelkringen der hoofdstad groote diensten als tooneelmeester. Zijn overlijden is voor hen een moeielijk te herstellen verlies. - Wij vernemen dat zijne vrienden en vereerders een gedenkteeken op zijn graf zullen plaatsen.

Nieuwe uitgaven.

-	Bijdrage tot een Hagelandsch Idioticon, door J.F. Tuerlinckx. Bekroond door de Zuid-Nederlandsche Maatschappij van Taalkunde. 3^e aflevering. Blz. 489-758.- Prijs fr. 5.00.
-	Op mijn Dorpken. Korte vertelling door Pol de Mont, met eene ets van Leo Brunin. - Roeselare, De Seyn-Verhougstraete. Klein-8^o, 220 blz. Prijs: fr. 2.75.
-	Dichtwerken van P.A. de Génestet. Volksuitgave. In-12^o, VIII en 240 blz. Rotterdam, Uitgeversmaatschappij Elzevier. Antwerpen, Jan Boucherij. Prijs: fr. 0.75.
-	Verhalen en Novellen van Vrouwe Courtmans, geb. Berchmans. Achtste deel. Inhoud: De Wees van het Rozenhof - De Firma. 230 en 34 blz. Roeselare, De Seyn-Verhougstraete. Prijs: fr. 1.50.
	De Seyn's Volksleesboeken. De Wees van het Rozenhof, door Vr. Courtmans-Berchmans. Klein-8^o, 230 blz. Prijs: fr. 1.50.