De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 15

[p. 287]

Kroniek.

Letter- en tooneelkunde. - Prijskampen.

- De koninklijke rhetorijke maatschappij Vreugd in Deugd, van Lokeren, richt voor den winter van 1885-86, een tooneelprijskamp in voor drama en blijspel.

Al de tooneelmaatschappijen van het land worden tot deelneming uitgenoodigd; nochtans zullen er slechts zes tot den wedstrijd worden toegelaten. Den 1 Juli worden de inschrijvingen gesloten.

De volgende prijzen worden uitgeloofd:

Drama. - 1^e prijs, 400 fr. en een zilveren verguld eermetaal; 2^o prijs, 250 fr. en een idem; beste tooneelspeler en speelster: een zilveren verguld eermetaal.

Blijspel. - 1^e prijs, 225 fr. en een zilveren verguld eermetaal, 2^e prijs, 125 fr. en een idem; beste tooneelspeler en speelster, een idem; best gezuiverde Vlaamsche uitspraak, prijs geschonken met medehulp van het Willems-Fonds, 75 fr. en een zilveren verguld eermetaal.

- We vernemen uit Breda, dat de rederijkerskamer Vreugdendal aldaar in den loop van den aanstaanden winter, te beginnen met October, een wedstrijd zal inrichten voor Zuid- en Noord-Nederlandsche tooneelvereenigingen.

Slechts 8 maatschappijen worden tot den prijskamp toegelaten. Vóor 1 Juli moeten de aanvragen tot deelneming ingezonden worden. Reeds 30 kringen hebben zich laten inschrijven.

De volgende prijzen worden uitgeloofd:

a. Drama, 1^e prijs een massief gouden medaille en gl. 400; 2^e prijs een idem en gl. 200; 3^e prijs een verguld zilveren medaille en gl. 100, en 4^e prijs een verguld zilveren medaille, benevens een idem voor den besten liefhebber en de beste liefhebster; b. blijspel, 1^e prijs een massief gouden medaille en gl. 200; 2^e prijs een verguld zilveren idem en gl. 100; 3^e prijs een verguld zilveren medaille.

- Ziehier de titels der 29 kantaten in Nederlandsche taal, ingezonden voor den prijskamp van toonzetting voor 1885:

[p. 288]

1. Eene bladzijde uit het roemrijk verleden. - 2. De jongeling en de doode. - 3. Afrika. - 4. Het geredde vaderland. - 5. Rupelcantate. - 6. Groeninghe. - 7. Zonder titel. - 8. De Gasthuisnon. - 9. Angelus. - 10. De windstorm. - 11. De slag der gulden sporen. - 12. Eertijds en nu, of de spoorwegstrijd. - 13. Het feest der dood. - 14. Stemmen uit het zuiden. - 15. Antwerpen heil! - 16. Halewijn. - 17 Der menschheid zegepraal. - 18. Kantate. - 19. Socrates. - 20. Een lied der liefde. - 21. Het Visschermeisje. - 22. Het onweder. - 23. De Zon. - 24. Bosschaert van Avesne. - 25. De priester. - 26. Broederliefde. - 27. Vredezang. - 28. Te Kortrijk (1302). - 29. In 't Elfenwoud.

De ingezonden kantaten in Fransche taal zijn ten getale van 31, waaronder niet min dan vijf over den Congo en Afrikaansche toestanden.

Ofschoon voor elke taal een bijzondere prijs wordt toegewezen, is de beoordeeling dezer 29 + 31 = 60 kantaten opgedragen aan een zelfde jury van zeven leden, zijnde ditmaal de heeren Benoit, de Burbure, Fetis, Gevaert, Samuel, Le Roy en Wagener.

De heer Ed. Marchal zal het ambt van Secretaris der jury waarnemen.

Die samenstelling der jury laat voor de Vlaamsche mededingers veel te wenschen over. Ten minste drie der zeven leden zijn onzer taal onmachtig en geen enkel lid staat in de letterwereld als Dichter aangeschreven. Daar waar het geldt zoo Nederlandsche als Fransche poëma's te beoordeelen, moesten bepaald alle jury-leden de beide talen grondig kennen, en naast de toondichters zouden ook een paar onzer verdienstelijkste dichters dienen te zetelen.

- Volgens den Annuaire de l'Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique voor het loopend jaar 1885, behooren tot dit lichaam de hiernagenoemde Hollandsche beoefenaars onzer Nederlandsche taal- en letterkunde, te weten:

de Heeren C. Leemans, te Leiden;

J.C. Nolet De Brauwere van Steeland, te Vilvoorden;

M. De Vries, te Leiden;

J.A. Alberdingk Thym, te Amsterdam;

W.J.A. Jonckbloet, te 's Gravenhage;

[p. 289]

F.G.H. Campbell, te 's Gravenhage;

Joan Bohl, te Amsterdam;

waarbij nu onlangs gevoegd werd:

Nicolaas Beets, te Utrecht.

De genoemde heeren behooren allen tot de klas der letteren.

Voorts vinden wij in de klas der wetenschappen:

de Heeren C.H.D. Buys-Ballot, te Utrecht; en F.C. Donders, te Utrecht.

In de klas der fraaie kunsten, eindelijk, de Heeren R. Stang, te Amsterdam;

en C. Vosmaer, te 's Gravenhage.

De Heer Stang is buitenlandsch lid der afdeeling Graveerkunst, en de Heer Vosmaer van de afdeeling Wetenschappen en letteren in hunne verhouding tot de fraaie kunsten.

De afdeelingen schilderkunst, beeldhouwkunst, bouwkunst en muziek tellen geene Hollandsche correspondenten.

Terugkeerend tot de klas der letteren, vinden wij, op de 30 werkelijke en 10 briefwisselende binnenlandsche leden, buiten den onlangs benoemden Heer van Beers, geene andere leden, die eenigszins kunnen beschouwd worden als vertegenwoordigers der Nederlandsche letteren, dan de Heeren P. De Decker, te Schaarbeek, en P. Willems, te Leuven.

Het contingent der Nederlandsche taalkundigen en dichters is dus, vooral wat België betreft, zeer pover.

De herinrichting der Koninklijke Academie is, bijgevolg, eene dringende noodzakelijkheid, zooals de Heer Jul. Vuylsteke het reeds voor ettelijke jaren heeft bewezen in eene bekende brochure, welke thans - eilaas! - nog altijd evenzeer toepasselijk is als op het oogenblik dat zij geschreven werd. Want alle klachten dienaangaande zijn tot heden onverhoord gebleven.

Thans bestaat er, in eene andere richting, eenig uitzicht op verbetering van dezen toestand, door het ontwerp tot stichting eener Noord- en Zuid-Nederlandsche Academie, waarover onze Minister-President, de Heer Beernaert, onderhandelingen heeft aangeknoopt met de Nederlandsche Regeering.

- Sedert zijne inrichting, werd de vijfjaarlijksche prijs van Nederlandsche letterkunde aan de volgende schrijvers

[p. 290]

toegewezen: Voor het tijdvak 1850-54 aan H. Concience: 1855-59 aan Prudens van Duyse; 1860-64 aan mev. Courtmans-Berchmans; 1865-69 aan H. Conscience; 1870-74 aan Tony Bergmaan; 1875-79 aan Pol de Mont; 1880-84 aan Jan van Beers.

- Naar men ons bericht, is eindelijk met het drukken van de handelingen van het Brugsche congres een begin gemaakt.

- Het werk in 2 deelen van Teirlinck-Stijns: Arm Vlaanderen, werd in De Nederlandsche Spectator van den Haag zeer welwillend besproken. Ook het Nederlandsch Museum bevat van dit werk eene uitgebreide bespreking door Max Rooses.

- De Portefeuille van Amsterdam bevat eene bespreking van Jan van Beers' laatsten bundel, welken de beoordeelaar verkeerdelijk Flikkerende sterren noemt, in plaats van Rijzende Blaren. Wijdloopig wordt daarin het gedicht ‘Bij den Hooiopper’ besproken en geprezen.

- Door den uitgever Ch. Ewings, te 's-Hage, is verzonden het 1^e deel der volledige Romantische Werken van mevrouw Bosboom-Toussaint, waarvan hij het kopijrecht heeft verkregen. De uitgaaf zal in 25 deelen compleet zijn tegen gl. 1,90 per deel, in prachtband gl. 2.50, die de heer Ewings in 2 1/2 à 3 jaren hoopt af te leveren. Bij het derde deel (Het huis Lauernesse) wordt een door Arendzen geëtst portret van de schrijfster gevoegd. De schrijfster voegt een inleiding aan deze uitgave toe en de uitgever verbindt zich, het werk niet in prijs te verminderen. Wij behoeven niet te zeggen, dat eene dergelijke goedkoope editie in handig formaat aan de vele bewonderaars der schrijfster hoogst welkom zal zijn.

- Bij J.P. Revers te Dordtrecht zal eerstdaags verschijnen een roman van Mevr. Courtmans-Berchmans, en Oud en Jong Brussel, door Betsy Perk.

- Bij de heeren S. en W.N. v. Nooten te Schoonhoven, zal begin Juni een tweede goedkoope druk verschijnen van Tony Bergman's twee Reisnovellen, met een woord vooraf van Gerard Keller.

(De Portefeuille.)

- Een wonder van goedkoope uitgave zendt ons de heer H.D. Tjeenk Willink te Haarlem, nl. Antwerpen en zijne merkwaardigheden, naar het Fransch van Camille Lemon-

[p. 291]

nier, 84 bladz. gr. 80., een werkje van fr. 0.75, keurig gedrukt en in zeer netten omslag en... versierd met achttien zoo enkele als dubbele goed uitgevoerde houtgravuren. Het werkje heeft met het oog op de Antwerpsche tentoonstelling bijzondere waarde, maar ook voor alle volgende jaren teekent het het oude en het nieuwe Antwerpen en de bevolking der stad, en maakt opmerkzaam op honderd zaken, die de gewone tourist onopgemerkt voorbijgaat. Het zal ongetwijfeld velen een hoogst welkom geschenk wezen.

Toonkunde.

- Ter gelegenheid harer 10^e algemeene vergadering heeft de ‘Nederlandsche Toonkunstenaarsvereeniging’ op 24 en 25 Mei l.l. drie muziekuitvoeringen ingericht te Dordrecht. Van Zuidnederlandsche toonkunstenaars werd ten gehoore gebracht: Aria uit Yolande van Emiel Wambach; Vlaamsche Dansen van Jan Blockx; Vier liederen van H. Waelput; twee deelen uit de Symphonie funèbre van G. Huberti, en tweemaal het Kinderoratorio van Peter Benoit.

Het is vooral dank aan de heeren W.F.G. Nicolaï en C. van der Linden, Voorzitter en Secretaris der Vereeniging, dat aan onze komponisten zulk ruim aandeel in de jaarlijksche uitvoeringen geschonken wordt. Deze kunstbroederlijkheid schatten wij zeer hoog en wij hopen wel dat aan de Noordnederlandsche toonkunstenaars dezelfde gastvrijheid ten onzent zal bewezen worden. Het is niet meer dan plicht dat de banden, die ons, ook op kunstgebied, aan Nederland verbinden, nauwer worden toegehaald. Volgen wij derhalve het voorbeeld, dat de ‘Toonkunstenaarsvereeniging’ ons alle jaren geeft.

- Op de uitgeschreven prijsvraag der Nederlandsche Toonkunstenaars-vereeniging zijn tien antwoorden ingekomen. Aan de heeren M.A. Brandts Buys, te Zutphen voor zijn 20 oorspronkelijke liederen voor groote en kleine kinderen met klavierbegeleiding, en W. van Thienen, te Delft, voor zijn Sonate in C voor klavier, werd eene eervolle vermelding met premie van gl. 25 toegekend.

- Het Concert, op Maandag 25 Mei in de feestzaal der wereldtentoonstelling gegeven, onder de leiding van onzen Vlaamschen meester Peter Benoit, is onder alle opzichten prachtig geweest.

[p. 292]

De verschillende stukken van het programma, waaronder de Feestzang van Van Beers, en de Rubenscantate, van Jul. de Geyter, voorkwamen, werden op keurige wijze uitgevoerd.

Voor de dichters en de uitvoerders was dit muziekfeest een zegepraal, voor de talrijke toehoorders een dag van ongemeen kunstgenot.

- Den 6 Juni l.l. hield de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst haar 56^ste algemeene vergadering te Haarlem.

Het boofdbestuur heeft onder andere het volgende vraagpunt behandeld;

‘Of het niet gewenscht zoude zijn dat de Maatschappij pogingen aanwende, om in de bestaande leemte te voorzien, door deskundigen aan te moedigen tot hetsamenstellen van een werk over: De uitspraak der Nederlandsche taal?’

Deze vraag werd gesteld, zegt de Amst. Ct., met het oog op ‘het volslagen gebrek aan leerwijzen voor den zang, waarin meer bepaald de uitspraak onzer taal, met betrekking tot den zang, behandeld wordt.’

Tentoonstellingen.

- Buda-Pest, van 10 Augusti tot 30 September. Inzenden vóor 10 Juli, aan M. Chenne 5, rue de la Terrasse, Parijs.

Saragossa (Spanje) 1 September. De inzendingen moeten gedaan worden van 15 Juli tot 15 Augustus.

Amîens (Frankrijk) Van 28 Juni tot 31 Juli. Inzenden bij Guinchard et Fourniret, rue Lepic.

Biarritz. (Frankrijk) Voortdurende Tentoonstelling.

Haver. (Frankrijk) Van 1 Augusti tot 15 September; men kan inzenden tot 5 Juli.

Douai (Frankrijk) van 6 Juli tot 6 Augusti. Voor inlichtingen wende men zich tot het inrichtingskomiteit.

Limoux. (Frankrijk). Van 6 September tot 11 October. Vervoerkosten weg en weer voor rekening der Maatschappij. Voor verdere inlichtingen zich te wenden tot M^r Petiet, bestuurder der tentoonstellingen te Limoux.

Beeldende kunsten.

- We vernemen en melden met genoegen, dat de talentvolle Vlaamsche kunstschilder Emiel Claus, twee schilderijen verkochtheeft in het buitenland; zijn Hoeve in Vlaanderen, welke wij in de Brusselsche tentoonstelling bewonderd hebben, is in Westfaliën verkocht en

[p. 293]

de Zomer, thans in den Parijschen Salon tentoongesteld, werd aangekocht door een liefhebber uit Amerika.

- De Andromeda en de Bacchante, twee schilderijen van Rubens, zijn door het Staatsbestuur van Pruisen aangekocht.

Deze stukken komen uit de beroemde verzameling van den hertog van Marlborough,

- Een jonge schilder, Theo. Van Rijnelberghe, heeft zijn tafereel De Arabische looper, aan de Belgische regeering verkocht.

- In de kamerzitting van 21 Mei sprak de H. Slingeneyer, volksvertegenwoordiger van Brussel, eene merkwaardige redevoering uit over de Vlaamsche kunst. Hij wees er dringend op, dat het hoogst noodig is onverwijld de Antwerpsche akademie herinterichten, en betreurt dat vele onzer schilders de Fransche richting volgen, en afstand doen van hun Vlaamsche karakter, zonder welk voor den Vlaamschen schilder geen roem te halen is. Hij las een brief voor, hem toegestuurd door eenige der bijzonderste onzer schilders, die hunne spijt te kennen gaven over het verminderen, van goevernementswege, der toelagen voor de schoone kunsten bestemd.

- Onze regeering heeft eene som bestemd, ontoereikend volgens eene bespreking in de kamers, om het oude kasteel der graven van Vlaanderen te Gent aan te koopen en te herstellen. Te dier gelegenheid mag zeker wel eens gevraagd worden hoe het gelegen is met de herstelling van het ‘Steen’ te Antwerpen. Het is moeilijk te gelooven dat er van officieele zijde pogingen zouden aangewend worden, om dit uiterst merkwaardige gedenkteeken van vroegere eeuwen te doen verdwijnen.

Nochtans is er, naar men zegt, in Antwerpen een komiteit gevormd om de afbraak van het Steen zoo mogelijk te beletten. Het is hoogst noodig de zaak flink aan te pakken en duchtig de handen uit de mouwen te steken tegenover het Droogstoppelsgilde, dat talrijk en machtig is, en welks aandringen wel invloed zou kunnen hebben aan hooger hand. Vele leden van dit gilde offeren zonder spijt een prachtig historisch gebouw op om er een... W.C. in de plaats te zetten, getuige het lieve, moderne dingetje, dat nu prijkt waar eenmaal de ‘Blauwe Toren’ stond. Zoo de

[p. 294]

al verslindende draak ‘Politiek’ zich er maar niet tusschen mengt, dan is er hoop, bijzonder zoo het komiteit voor niets achteruit, gaat en eens flink doortasten durft, dat er op veler ondersteuning kan gerekend worden.

- Het nieuwe Rijksmuzeum te Amsterdam zal op 13 Juli a.s. ingehuldigd worden. Wegens gebrek aan toereikende geldmiddelen zal de reeds aangekondige optocht niet gehouden worden. Eene kantate, van J.J.L. Ten kate, muziek van Dan. de Lange, zal door 400 zangers en zangeressen uitgevoerd worden.

- De Kunstkring te Haarlem is daar gevestigd in het huis aan de Groote Markt, waar Bilderdijk overleden is. Binnen kort zal er een gedenksteen geplaatst worden, tot herinnering aan den dichter.

Vlaamsche belangen.

- Onder de studenten van de Hoogeschool van Leuven is eene Oost- Vlaamsche Studentengilde tot stand gekomen, welke reeds 120 leden telt. Met genoegen mogen wij hier ook aanstippen, dat de Vlaamsche Beweging bij studenten der Alma Mater dag aan dag meer verdedigers vindt. Onlangs heeft de Heer Ig. de Beucker, de gekende Vlaamsche hofbouwkundige, te Leuven eene voordracht gegeven over het Vlaamsch in het onderwijs, welke bij de studeerende jongelingschap een ongemeenen bijval heeft gehad. Spreker ontwikkelde vooral het plan tot oprichting eener Vlaamsche hoogeschool.

Ook aan de universiteit van Gent blijven de Vlaamsche studenten niet werkeloos. Het sedert jaren gestichte genootschap ‘'t Zal wel gaan heeft onlangs een echt vlaamsch feest gegeven, ter gelegenheid van de verschijning van zijn 24ⁿ almanak. Reeds is eene 2^e uitgaaf van dit boekje verschenen, dat opgeluisterd is met het portret van Prof. Paul Fredericq.

- Het Algemeen Bestuur van het Willemsfonds heeft eenen omzendbrief aan de Nederlandsche schrijvers gestuurd, om tegen betaling van een zeker honorarium vlugschriften in te zenden van hoogstens 40 blz. over de Vlaamsche Beweging, de taalwetten van 1873, 1878 en 1883, de Vlaamsche kunst, de Vlaamsche gemeenten en gilden, onze Vlaamsche mannen; over handel, zeevaart, landbouw, vischvangst; onze huisdieren, onze Vlaamsche streken en steden, enz. Het

[p. 295]

doel daarvan is den Vlaamschen geest bij onze bevolking wakker te schudden of levendig te houden. Daarom zullen deze vlugschriften op duizenden exemplaren worden verspreid. Wij hopen dat deze oproep door velen zal beantwoord worden.

- Op de laatste algemeene vergadering der bestuurleden van het Davidsfonds werden voor onzen taalstrijd belangrijke voorstellen ontwikkeld.

De Heer J. de Beucker drukte den mensch uit dat het hoofdbestuur de Bisschoppen zou verzoeken eene Vlaamsche katholieke hoogeschool te stichten, waar niet alleen de jongelingen der Vlaamschgezinde burgers onzes lands, maar ook van Noord-Nederland naartoe zouden stroomen. De heer F. De Potter (Gent) twijfelde ‘aan de mogelijkheid om de daartoe noodige geldmiddelen bijeen te krijgen en of het aantal leeraren, bekwaam om al de vakken de wetenschap in onze taal te onderwijzen, zou kunnen gevonden worden’ - De heer Mathot, onder-voorzitter, vroeg ‘dat de vrije gestichten de taalwet van 1883 zouden bijtreden. Men zou de Bisschoppen, de E.P. Jezuiëten en andere bestuurders van vrije scholen verzoeken, het onderwijs op den voet dier wet in te richten. - Hoogleeraar Willems (Leuven) oordeelde dat het noodig was door het eischen der kennis van het Nederlandsch voor het bekomen van openbare ambten in de Vlaamsche gewesten, de ouders de noodwendigheid en het nut van de studie dier taal voor hunne kinderen te doen voelen. De heer Willems wenschte eene wet in dien zin.

- De Zetternamskring heeft in zijne laatste zitting beslist eenen oproep te doen tot de liberale Vlaamsche letterkundige kringen uit de voornaamste steden van Vlaamsch-België, voor het oprichten van eenen bond tusschen die maatschappijen.

Het doel, welke deze kring daarmede beoogt, bestaat in:

1^o Het bekomen der volledige uitvoering der gestemde wetten over het gebruik der Nederlandsche taal, door eene samenwerkende beweging der bijtredende kringen.

2^o Het verspreiden onzer moedertaal, die onze tegenstrevers meer en meer trachten te miskennen.

3^o Het bekendmaken der werkzaamheden van iederen kring in 't bijzonder, om des te beter in algemeene vergade-

[p. 296]

ring de middelen te beramen om met den besten uitslag ons voorgestelde doel te bereiken.

4^o Het houden van letterkundige avondstonden, beurtelings in een der lokalen der bijtredende maatschappijen te geven.

Nieuwe uitgaven.

	Pieter Geiregat. Verhalen voor kinderen, In 8^o, 100 blz. Gent, Jul. Vuylsteke fr. 0.80
-	Antwerpen en zijne merkwaardigheden, naar het Fransch van Camille Lemonnier. Met 18 platen en vignetten. In-8^e, 84 blz. Haarlem, H.D. Tjeenk Willinck fr. 1.50
-	Victor de Veen. Beknopte beoordeeling van Rijzende Blaren door Jan van Beers en van De Nachtraven door Aug. Snieders. Brussel, drukk. Xavier Havermans. In-8^e, 40 blz. Antwerpen Jan Boucherij fr. 0,75
-	Ch. Dickens. Groote Verwachtingen. 2 deelen in 8^o, 204 en 208 blz. Gent. Ad. Hoste. Prijs per deel, met 1 plaat fr. 1.50
-	Prudens van Duyse's. Nagelaten Gedichten, in 't licht gegeven door Florimond van Duyse, onder toezicht van Jan van Beers en Emanuel Hiel; 9^e deel: Vertalingen en Navolgingen (Vervolg), Roeselare, De Seyn-Verhougstraete fr. 2.50
-	De Prijsvlucht uit Parijs. Kluchtlied. Woorden van E.L. Bosch, muziek van F.H. - 6 blz. Gent, H.L. Stepman fr. 0 75