De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 15

[p. 129]

Boekbeoordeeling.

I.
Uit 's Levens volle Bron. Gedichten van Jan Th. Slagmuylders. - Antwerpen, Jan Boucherij. Prijs fr. 1.75.

Met angstvolle verwachting opent een beoefenaar of een vriend der Vlaamsche letterkunde elk nieuw werk, dat er op dat gebied verschijnt.

En hoe zoude hij onverschillig kunnen wezen?... Een voor een gaan de oudere schrijvers, de veteranen, ons immers ontvallen, en het ware eene ramp, indien geene jonge strijders de gedunde rangen waardig konden aanvullen.

Bij het ontvangen van een nieuw boek, geteekend door eenen onbekenden naam, rijst onmiddellijk de vraag bij mij: ‘Hoe mag het werk zijn? Zal 't slechts het legio middelmatigheden vergrooten, of komt het, rijk aan oorspronkelijkheid, een steentje voegen aan het gebouw der Vlaamsche litteratuur?’

Voorzichtig sla ik het titelblad om en - na een uur of twee is de schrijver gewikt en gewogen.

'k Ben gewoonlijk al tevreden, als hij niet te licht wordt bevonden.

Laat mij in enkele woorden verklaren, hoe ik denk over den onderhavigen bundel:

Nieuws heb ik er niet in ontdekt, zoomin van vorm als van gedachte; verrassingen had ik geene, terwijl veel mij voorkwam als der moeite van schrijven onwaard. Nochtans kan men den dichter geen gevoel ontzeggen, en volslagen gebrek aan verbeelding is er ook niet, maar - zijn smaak is nog niet gevormd en hij moet nog veel letterkundige ondervinding opdoen. Daarentegen geeft de heer S. bewijzen van taalkennis; hij vermijde slechts het gebruik van eigen-

[p. 130]

gesmede woorden en provincialismen, dan zal daaromtrent weinig meer aan te merken vallen.

De verhalende gedichten onderscheiden zich zeer gunstig van de andere. Het onderwerp heeft, nog niet veel om 't lijf, maat en vorm konden beter gekozen wezen, maar de toon is gansch niet onaardig. Het beste stuk van den bundel is voor ons Kalverliefde. Hierin willen we de gebreken aanwijzen, boven door ons in den schrijver gewraakt.

Eerstens, wie heeft er dat onderwerp al niet bezongen?

Ziehier de eerste stroof:

Overschaduwd door den olmboom
Staat hier 't huis nog, wit gekalkt,
Met zijn dik en mossig stroodak
En zijn schoorsteen, zwart bezwalkt.

Waren vijfvoetige jamben zonder strofenverdeeling geen passender vorm geweest? Van verkeerde klemtonen zwijg ik.

In het volgende wordt dubbel tegen den goeden smaak gezondigd:

't Was een vloed van hemeltonen
Me uit de staldeur toegestroomd,
Waar de plompe wil gentrunken
Nachten hebben van gedroomd!

Al die klanken, die geruchten
Prentte ik diep in mijn gemoed,
En ik hadd' niet éen gegeven
Voor 'nen nieuwen vilten hoed!...

Het woord bezwalkt deugt niet; het is blijkbaar een stopwoord, zoowel als bloemenhang, dat niet bestaat Bras en eemer: van het eerste is mij de beteekenis hier onbekend en bij het andere is de spelling verkeerd.

Ten bewijs van 's schrijvers mangel aan letterkundige opvoeding, strekke de keus zijner vertalingen. Zou hij anders Les deux Orphelins van Belmontet en Maudite soit la guerre hebben overgezet?

Antwerpen.

Willem Vrij.

[p. 131]

II.
Proeve eener Beschrijving der gemeente en vrijheid Duisburg, door J. Bosmans, in 12^o, 268 bladz. en 12 platen; uitgegeven door Peeters Ruelens, te Leuven. - Antwerpen, Jan Boucherij. Prijs; 2 fr.

Ziedaar een goed besteken en evengoed geschreven boek.

Bosmans' stijl is vloeiend en klaar, zijne taal passend en gekuischt; de volgende zinsneden, genomen uit de inleiding van het werk, zullen deze meening onweerlegbaar bevestigen; ‘Dit is nogtans maar een louter vermoeden (namelijk dat de bodem van Duisburg reeds van over 2000 jaar zou bewoond geweest zijn) door geen nader bewijs gestaafd, want echte bescheiden over het bestaan van Duisburg, gedurende de tien eerste eeuwen onzer tijdrekening, ontbreken tot nu toe volkomenlijk.’

‘De oorsprong onzer gemeente blijft dus met een duister floers omringd.’

‘Is het waar, zooals sommige schrijvers beweren, dat Duisburg, vóór de stad Doornik, de verblijfplaats der Salische Franken geweest is en dat Klodio er zijn kasteel had? In dit geval zou Duisburg van in de V^e eeuw bestaan, want deze koning der Franken overleed rond het jaar 446.’

Dergelijke passages, en nog betere, komt men op merkelijke bladzijden van het boek tegen.

De bijzonderheden, uit hoofdstuk I, over het ontstaan der Gemeenten en der Vrijheden, door charters en keuren van den vorst of van den leenman erkend, geschonken of bevestigd, vinden wij zeer lezenswaardig, gelijk ook de opgave, bij het einde van het Geschiedkundig Overzicht, nopens de gewoonten, zeden en gebruiken der vroegere inwoners van Duisburg, onze aandacht boeide, ja soms weleens onzen lachlust prikkelde.

Ook de beschrijving der kerk van het dorp, door fraaie platen verduidelijkt, beviel ons zeer. J. Bosmans is een man die de dingen kent waarover hij spreekt, en deze naar behooren weet te beoordeelen.

[p. 132]

Hij zegt ons ergens dat zijn werk hem vijftien jaar opzoekingen heeft gekost; wie het boek - de heel zedig genoemde Proeve eener Beschrijving enz. - aandachtig heeft gelezen, zal zich hierover niet verwonderen. 't Is een werk van opzoeking en tevens van studie. Hierom zal het, ofschoon meer opzettelijk ten believe en gerieve der bewoners van Duisburg en omliggende plaatsen geschreven, ook door elken lezer, onaangemerkt tot welke streek hij behoort, met nut en genoegen worden doorloopen en geraadpleegd.

Een wensch vooraleer dit kort overzicht te sluiten. De opsteller der Beschrijving van Duisburg is in zijne eerste proeve gelukt; hij heeft het geduld en de kennis, welke noodig zijn tot het vervaardigen van goede plaatselijke beschrijvingen; dat hij zijne hoedanigheden en bekwaamheden benuttige om de monographie van meer aanzienlijke plaatsen, als daar zijn b.v. Tervuren en Overijsche, in de nabuurschap van Duisburg gelegen, te leveren en door de drukpers voor het publiek genietbaar te maken; wij, met een aanzienlijk getal personen, zullen er hem dankbaar voor zijn.

Doch in de veronderstelling dat hij, gelijk wij hopen, deze taak onverwijld op zich zou nemen, zullen wij zoo vrij zijn hem in bedenking te brengen - voor eene andere plaats dan de bakermat des schrijvers, ‘het plekje gronds’, gelijk het bij hem luidt ‘waar hij het levenslicht zag en de jeugd bij vader en moeder, in den schoot der familie, overbracht’ - of het noodig zou zijn al die Pastoors en Kapelanen, die Leden van het Sebastiaans- en andere Gilden en Schutterijen, der muziekmaatschappijen enz. met naam en toenaam op te noemen; ja tot de spijzen toe te vermelden, welke sommige der besproken genootschappen in hunnen jaarlijkschen feestdisch gebruiken? Wij gelooven het niet. Dit baart den verzamelaar veel moeite, beslaat veel ruimte in zijn werk, en levert, naar ons inzien, voor de meeste lezers maar weinig belang op.

M.J. Bosmans schreef een fraai en goed boek; alwie het zich aanschaft zal zijne twee frank niet beklagen, integendeel.

Victor De Veen.