De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 14

[p. 556]

Boekbeoordeeling.

I.
Hendrik Conscience, zijn leven en zijne werken geschetst door Pol de Mont. - Haarlem, W. Gosler. Gent, Ad. Hoste. Prijs 3.50 fr.

Het onderhavige werk is een schoon en goed boek tevens, zoowel voor wat den inhoud als de uiterlijke verzorging betreft.

Zooals het daar voor ons ligt, in zijnen netten omslag, met fraaie letter gedrukt op stevig papier, en opgeluisterd door een portret in lichtdruk, een ets door P. Verhaert en twee autografen uit de verzameling van Jan van Beers, zóó verdient het reeds door elken beminnaar van schoone uitgaven gekocht te worden.

Maar de waarde van het boek wordt voornamelijk verhoogd door zijnen degelijken inhoud. Pol de Mont stelt ons hier den geliefden volksschrijver voor zooals hij wezenlijk is geweest; een eenvoudig en zedig mensch, met hart en ziel verkleefd aan taal en volk, arbeidende aan de verheerlijking van de eerste en de verheffing en ontvoogding van het laatste; aanmoedigend en onbaatzuchtig tegenover jongere kunstenaars en medestrijders.

Dit schoone, zooniet het schoonste beeld onzer Vlaamsche Beweging, heeft de schrijver blijkbaar met voorliefde geteekend, met inachtneming der tijdsomstandigheden en in betrekking met den grooten strijd, welken Vlaanderen tegen verfransching en minachting te strijden had. Zoo komt het dat wij hier een menigte bijzonderheiden aantreffen, welke of onbekend of door het tegenwoordig geslacht niet genoeg gekend zijn, en die een nieuw licht werpen over duistere punten of tot nu toe verkeerd uitgelegde toestanden.

Pol de Mont heeft zijn werk in zeer onderhoudenden vorm geschreven; hij heeft ons een boek geleverd, dat belang-

[p. 557]

wekkend en terzelvertijd leerzaam is. Zijne mededeelingen aangaande de wijzigingen aan Het Wonderjaar toegebracht - men leze vooral de Bijlage van de Monts werk -; zijne bespreking van de lieve heidetafereelen, waarin Conscience een meester was; de ongekende wetenswaardigheden over het ontstaan en de werkingen van het ‘Heilig Verbond’ en over den strijd der Antwerpsche Vlamingen tegen de franskiljons van dien tijd - dit alles geeft aan deze levensbeschrijving een belang en eene waarde, welke wij niet genoeg kunnen doen uitkomen.

Een paar aanmerkingen willen wij ons veroorloven. De verschillende bestanddeelen, welke het boek samenstellen, zijn naar ons inzien niet genoeg tot één geheel bijeengebracht; er is dus wel wat gebrek aan eenheid. Wat de taal betreft, die overigens zuiver en goed Nederlandsch is, moeten wij op het verkeerd gebruik van enkele woorden, de verouderde spelling van ae (in plaats van de zware e vóór de r) alsook op de nieuwere spelling van enkele andere woorden de aandacht van den schrijver inroepen. Vooral de laatstgenoemde zonderlingheden keuren wij ten sterkste af.

Deze kleine vlekken dingen echter niets af op de waarde van het werk, daar zij gemakkelijk te herstellen zijn. De Mont's boek blijft, wij herhalen het, zoowel onder opzicht van den inhoud als van de stoffelijke uitvoering, ten hoogste aanbevelenswaardig.

Frans de GHENT.

2 Nov: 1884.

II
Luit en Fluit Dichtbundel van Fr. S. Daems. Roeselare, De Seyn-Verhougstraete. Antwerpen, Jan Boucherij. Prijs 3.50 fr.

Dit boek is een prachtwerk.

Men oordeele: fraai Hollandsch papier; nette elzeviersletter; eene roode, fijne omlijsting op elke bladzijde; hier en daar, boven en aan het einde van de hoofdstukken, ver-

[p. 558]

sieringen; een titelblad in 't zwart, in middeleeuwschen stijl: een omslag in rood, goud, groen en zwart, sierlijk gedrukt door het huis K. Van de Vijver Petijt te Brugge, en dit alles met fijnen smaak uitgevoerd! Mag Luit en Fluit derhalve niet onder de schoonste boeken gerekend worden, welke sinds jaren in België verschenen zijn?

En de inhoud?

Wij kennen S. Daems door eenen bundel gedichten, in 1879 verschenen. Wij zullen geene vergelijking maken tusschen dezen nieuwen en den ouden bundel: zij zou misschien wel ten nadeele van den eerste kunnen uitvallen. Toch moeten wij erop wijzen, dat ook Luit en Fluit getuigenis aflegt van meesterschap over de taal, zoetvloeiendheid van stijl, keurigheid in den versbouw en gemak in de berijming.

Het doet ons dan ook zooveel te meer ongenoegen in dit boek talrijke gelegenheidstukken aan te treffen, die voor ons het voorkomen hebben, als dienden zij slechts om het getal bladzijden te doen uitdijen. Dergelijke verzen zijn meestal niet van stroefheid en gezochtheid vrij te pleiten en vervallen wel eens in echte rijmelarij.

Gelukkig dat nevens deze gedichten een vrij groot getal andere voorkomen, die den echten dichter kenmerken, en waarin wij de hooger aangehaalde hoedanigheden ruimschoots aantreffen. Men leze b. v de hemelsage: Dat rijken in den hemel wel wat vooruit hebben; de 4 Kempische liedjes: 'k Ben maar een boer, Winteravond, Zaaierslied; het Liedje van 't spinnewiel; - Sinte Franciscus' Geboorte; - De laatste zucht; - Ginevra, een verhaal naar het Engelsch: - de ietwat lange, maar in keurige rijmelooze verzen bewerkte Algastiade, enz., enz.

Vele godsdienstige stukken, waarvan enkele onder de beste mogen geteld worden, treffen wij hier aan, als daar zijn: Op Golgotha, de cantate ter eere van Sinte Cecilia: Lelie en Palm; Exaudiat, Aan den Eerw. Heer Backx: Dinitte illis.

Frater S. Daems heeft ons verder eenige meer of min gelukte proeven van humor, namelijk. Moderne poëzie, met vertolking ín menschentaal tusschen haakjes; de Nieuwerwetsche Rhapsodie; Ovidius' vertrek naor de Balling-

[p. 559]

schap; de hoogervermelde Agastiade; de Zielensmokkelaar; Aan het Ridderkrus van ***, enz.

Tusschen de kleinere stukjes mogen wij nog vermelden: Van een kalmen Avond; Aan den Nachtegaal; de Musch tusschen de Zangvogels; Slaapt in vrede; Hoe zij de stijl.

Zooals men ziet, komen in Luit en Fluit, naast enkele zwakke stukken, vele goede gedichten voor. Dit boek van den Norbertijner-kanunnik-regulier mag derhalve, ook om zijne prachtige stoffelijke verzorging, aan alle lezers van poëzie aanbevolen worden.

F.d.G.