De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 14

[p. 282]

Tentoonstelling van 11 Mei in den Kunstkring.

De nieuwe richting in de schilderkunst geeft toch waarlijk aanleiding tot eene ontzettende ontwikkeling van gedachten; nooit waren de tentoonstellingen zoo menigvuldig als in onze dagen; men brengt wel is waar geene groote historische onderwerpen op het doek, doch men bestudeert meer de natuur in verschillende omstandigheden dan vroeger.

Het sterk verlichte landschapje van M^r Meyers is schoon en waar, het is eene van die opvattingen in de natuur, die men vroeger niet op het doek bracht. Ook zijn groot dorpsgezicht, is met veel talent geschilderd. M. Emiel Claus geeft ons een van die prachtige luchteffecten in de eenzame heide terug, waaraan vroeger niet gedacht werd, omdat men zich de moeite niet gaf de stad te verlaten. Men ziet dat Claus, in de heide dit natuurtafereel heeft opgevat. M. Verstraeten al heeft hij slechts een klein hoekje uit de natuur tentoongesteld met veel waarheid, heeft reeds meermalen bewezen dat hij ook groote onderwerpen uit de landelijke natuur weet op het doek te brengen, die men vroeger niet gevoelde. Zoo zagen wij meer onderwerpen, bijv. het gezicht in de Kempen van M. Crabeels, gestoffeerd met kippen; het is een goede opvatting, even als de Boer die gaat pataten planten, van M. Simons, en de morgen in de heide van M. Van Genegen.

Ik weet wel dat een groot gedeelte van het publiek de nieuwe richting in de schilderkunst nog niet begrijpt en haar afkeurt. Doch de reden daarvan is zeer natuurlijk: de landschapschilders van onzen tijd, schilderen naar de natuur in het veld en kiezen schoone effecten, die de stedelingen nooit hebben opgemerkt, omdat zij het land niet bewonen; daarenboven moet het kunstgevoel door eene langdurige studie, met eenen geest van opmerking ontwikkeld worden; het is even zoo met de verheven muziek, die men meermalen moet hooren om die te begrijpen; melodieën die bij een ieder in het gehoor vallen worden door het publiek toegejuicht en dringen zoo door bij het volk dater volksliederen door ontstaan; schilderingen uit het dagelijksch leven, onderwerpen die een ieder gezien heeft, zullen gemakkelijk door eenieder, die den indruk van vormen heeft, begrepen worden en dringen ook door bij het volk door illustratiën of oleographiën, doch voor verhevene opvattingen van de natuur moet de geest door herhaalde beschouwingen geoefend worden. Spreken wij nu van de watergezichten, dan maak ik in de eerste plaats melding van het krachtig watergezicht van M. Wolters en de schepen die breed en met veel effect geschilderd zijn door M. Hagemans. Ook de rivier-

[p. 283]

gezichten van M. Marcette zijn met talent op het doek gebracht. De Steenbreker van Moskou en de verbannelingen van M. Vinck zijn twee verdienstelijke schilderingen. M. Delfosse en M. Cagghe leverden beiden een goed portret, en de Siringa's van M. Guiette zijn schoon van kleur en met waarheid teruggegeven. Nu moeten wij spreken van M. Linnig die eene geestige schets (après un festin) leverde, die schoon van teekening en daarbij flink behandeld is; dezelfde stelde ook ten toon eene menigte etsen en teekeningen, allen indrukken met talent en gevoel behandeld.

In de waterverfteekening van M. Hagemans is gemak van behandeling te bespeuren; doch de lucht is overdreven: dat zijn geen wolken. Voor dat wij van het beeldhouwwerk spreken moet ik nog melding maken van eene goedgeschilderde hond door M. Farazijn.

Het borstbeeld van Peter Benoit door M. Joris is schoon en talentvol, want het geeft ons de trekken van den Vlaamschen Maëstro sprekend terug.

Ook leverde M. Geefs eene schoone buste. Ten slotte een loffelijke melding voor de kopergravure van M. Lauwers.

_**_*

Nu gaan wij een bezoek brengen bij de jonge schilders van de vereeniging Als Ik Kan. Daar vertoont zich een stroom van denkbeelden aan het oog; ruim 50 schilderijen waren er tentoongesteld! Ik zie daar een zoneffect van J. Halberstadt, dat origineel behandeld is en veel waarheid bezit. E. Gorge leverde een binnengezicht waarin ook iets goeds is. Ch. Boland stelde een hondje, getiteld (Chloé), verder nog honden, een geit, een schilderij getiteld (ieder in zijn geest,) en een getiteld (ter studie) ten toon; in allen was veel verdiensten en zoo veel onderwerpen getuigen van veel verbeeldingskracht en werkzaamheid. L. Bosmans leverde een goed figuur (zal hij komen); minder gunstig waren zijn Sukkelaar en Waschvrouw.

In het landschap van F. Adriaensens zijn vele goede kwaliteiten. De schilderingen van A. Silis, Ieder op zijn beurt, en Alles op zijn tijd zijn goed van teekening en kleur. Minder waar was de mist op de heide, doch dit is ook een moeielijk onderwerp. Zeer verdienstelijk zijn de landschappen van H. Rul, alsook die van H. Van de Velde, die ook een zeer goed portret tentoongesteld heeft. Niet minder verdienstelijk waren de landschappen van Castel Ebert. Onder de stillevens verdienen met lof vermeld te worden die van E. Chappal; zij waren vijf in getal, dat noem ik werkzaam zijn. Ook verdienen genoemd te worden de stillevens van Mej. Laukota, en van F. Hanno. - Mejufvrouw H. Gevers leverde een goed portret. Ook dat van Mej. Laura Blood had verdiensten. Wij voegen hierbij met eene loffelijke melding het Atelier en Maria van Mej. L. Rigelé. - Veel verdiensten was er

[p. 284]

in het Atelier, en de twee onderwerpen, te Leelijk en Parti van S. Brunin. Ook verdienen met lof genoemd te worden J. Van Snick (une fileuse), W. Albracht (een zoneffect), H. Luyten (twee portretten), de Ossen van G. Bos, de Patriarch van Ch. Mertens, de Marée basse en de Lilas van P. de Wit, de smidsoven van Ch. Mertens en het schilderstuk getiteld Evenbeeld van de moeder door J. Rosier. In een woord: eer aan de Vereeniging Als ik kan. Zij toont dat zij kan.

_**_*

Nauwelijks waren de schilderijen in den Kunstkring weggenomen, of zij werden vervangen door honderde waterverfteekeningen van de Société des Aquarellistes van Brussel. Het is onmogelijk een uitvoerig verslag van deze tentoonstelling, welke belangrijk was, te geven. Ik zal dus alleen melding maken van eenige artisten, wiens kunstproducten mij bijzonder zijn in het oog gevallen.

De nieuwe richting is in de waterverfteekeningen van onzen tijd nog meer zichtbaar dan in de olieverfschildering. Volgens mij zijn de conventionneele teekeningen van vroeger, wanneer men ze bij die van heden vergelijkt, van waarheid ontbloot. Thans wordt de natuur met al hare verscheidenheden van kleur en lijnen met het penseel teruggegeven, vroeger maakte men wel een nauwkeurig teekeningje met potlood van een boom of huisje naar de natuur, men maakte de compositie van een landschap in het atelier met behulp van studiën, doch de kleur was conventie, het loof der boomen was conventie, en aan krachtige effecten van licht en donker werd niet gedacht, thans maakt men waterverfteekeningen van het landschap in het veld met het ware voorbeeld van den grooten meester voor zich.

Bezie de waterverfteekeningen van Mauwe en men zal moeten bekennen dat die opvattingen vol geest en waarheid zijn, zoo wel onder opzicht van teekening als van kleur. En dan de zeegezichten van Mesdag. Hoe schoon is het bruischende water teruggegeven, het is de zee met hare dichterlijke indrukken; verder verdienen met lof vermeld te worden de koeien van Stortenbeker, een sermoon van Apriani, de bloemen van Bakhuyzen en Roozenboom, het landschap van J. Vrolijk, het figuur van Oyens, de zee van Weissenbruch, het strandgezicht van Van Camp, de commissionnaire van E. Claus, de katten van H. Rönner, het watergezicht van Stacquet, de arabier van Tarenaghi en de keurige teekening van Gabriel. Ziedaar, eenige onder zoovele andere verdienstelijke teekeningen, die op de tentoonstelling aanwezig waren.

_**_*

Eenige dagen daarna verdween weder die schat van kunstvoorwerpen en met Sinksen werd eene nieuwe tentoonstelling in den Kunstkring geopend van de leden der kunstafdeeling. H. Bource was er

[p. 285]

vertegenwoordigd met een fantaisie-figuur en een oude visscher, die een scheepje maakt; beiden zijn keurig van teekening. P. Van der Ouderaa leverde eene zeer verdienstelijke compositie: de correctors in de drukkerij van Plantijn; teekening, kleur en uitdrukking zijn uitmuntend. Talentvol is het groote Scheldegezicht van Hagemans geschilderd, ik maak hem een bijzonder kompliment. Ook is het dametje van Abry eene verdienstelijke schildering. In de zee met rotsen van Montgommerij straalt wel wat veel conventie door, even als in de Noordsche landschappen van Van Soom. In het landschap van Th. Verstraeten is zoo als altijd veel waarheid van kleur, en dichterlijke opvatting; minder gunstig moet ik het landschap van Van Luppen beoordeelen: ik vind geen rust in die natuur; zeer verdienstelijk is het maaneffect van Moerenhout.

Verder verdienen met lof vermeld te worden: het landschap met wilgenboomen van Janssen, de paarden van Plumot, de Poelier van Van Engelen, het landschap van L. Dierickx, en de schilderingen van Verhaert, Sieberdt, Portielje en Nauwens. De Beeldhouwkunst was vertegenwoordigd door eene geestige en talentvolle buste, voorstellende Het Voorjaar door Duwaerts, de verdienstelijke groepen van Van Beurden en de flink gemodelleerde beeldhouwwerken van Meyns en Dupuis; ten slotte eene loffelijke vermelding voor de waterverfteekeningen van Hagemans, die allen goede en dichterlijke indrukken van de natuur zijn.

MODERATUS.