De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 13

(1883)– [tijdschrift] Vlaamsche Kunstbode, De– rechtenstatus



[pagina 400]
Poëzie. I. Daphne Dramatische cantate door D^r Eugeen van Oye.Ga naar voetnoot(1) I. Koor van Nimfen. A. dryaden. De rozenarmige Eos vlucht voor 't stralenslingrend vuurgespan van Helios... Ze hijgt - en zucht - en wasemt in de geurige lucht den schuchteren adem uit... B. oreaden. O Daphne! ginder van den neveligen Pindos daalt uw Helios - Apollon - weer: hij straalt, uw goudgelokte Phoibos, in den glans van 't heete minverlangen... A en B. Daphne, vlucht! Zijn aardsche leven is zijn nooit verzade zucht! daphne. Ach! weer hem vlieden? Thans, weer thans?... Hoe schoon is hij, hoe schoon! Hoe heerlijk rijst zijn slanke, fiere leest op gindschen bergtop! Zijn gouden lokken fladdren in den wind
[pagina 401]
des morgens, zijne blikken schieten vuur in 't spiedend ommezoeken naar zijn Daphne; zijn wangen blozen, gloeiend van begeestring; van liefde hijgt zijn ademlooze boezem, terwijl aan dien plataan hij rust - en aan zijn hart de sidderende lyra drukt. Apollon, heerlijk beeld! O reine god des lichts! nimfen. Vlucht, Daphne! Vlucht! Zijn aardsche leven is zijn nooit verzade zucht! daphne. Hoe min ik u! En toch, ik arme! helaas, ik mag u nooit omarmen... nimfen. De omhelzing ware een moord! Voort, Daphne! Voort!
II. Stemmen der winden. Over bergen, over dalen, bosch en beemd en stroomen door, zoeken wij Apollons spoor - woelig waaiend - in te halen. Vlugger dan de wilde vlerke waar den bulderend' orkaan wij mee zaaien in den zwerke, zweepen op den oceaan, vliegt hij bij der min getoover, stormt hij kolken, zeeën door... Daphne, Daphne, geef u over! Wij verliezen Phoibos' spoor!
[pagina 402]
apollon. Alweer gezien, alweer verloren! Waarom - zeg, zeg het mij! - gij tooverdroom, die mij niet kunt behooren, waarom mij tergend steeds bekoren, gelijk een lokkend dwaallichtgloren, in wreede spotternij? In de eenzaamheid van bosch en berg aan 't dwalen, verrijst me uw beeld uit elke bloem die kleurt; en 't éénig woord dat de Echo's mij herhalen, is, ach! uw naam, die mij het hart doorgeurt! Gij daagt mij op in 't wazig wolkenzweven, gij zingt mij toe in 't ruischen van den stroom, gij fluistert ‘liefde!’ in 't lisplend looverbeven, ik grijp naar u, - 'k omvat een ijdlen droom!
Stemmen der wouden. Gewapend met de lyra, in steê van boog en pijl, rustte even in ons lommer Apollon hier een wijl; der lier ontwrong hij koortsig een toon zoo wild, zoo naar - en ‘Daphne!’ schreeuwend, vlood hij... Waar is Apollon? Waar?... apollon. Een droom?... Neen, neen - bij Zeus! Gij zult mij toebehooren? Ik ben een god! Ik wil - gij moet! Ik draag in mijne borst Olympos' vlammengloed, die 't leven schept, de wereld voedt en alles in dien gloed kan smoren! Geesten des somberen nachts, ik daag u ten godlijken kamp uit! 't Licht dat ik zwaai in de hand, leven en liefde is het! - Voort! Muzen, omringt uwen vorst! Heft aan uwen schallenden Paian! Voert, o Chariten in rei, dansend ten zege mij! - Voort!
[pagina 403]
nimfen, in de verte. De omhelzing ware een moord! Voort, Daphne! Voort!
III. Wisselkoor. chariten. De dag is verdwenen.. In veld en laan lacht blonde Selene ons droomend aan. muzen. De nevelen stijgen uit meer en vliet, de vogelen hijgen hun avondlied. chariten. De bloemetjes luiken in slapenslust hun kelkjes, en duiken ter zoete rust. muzen. En wuivende wevend hun droomen zacht, kust Zephyros zwevend hun goeden nacht. te zamen. Der wouden gefluister flauwt weg - sterft uit... 't Zwijgt alles - doch, luister! Welk zoet geluid? Een perelend kweelen ontvloeit der lucht... Alleen Philomele nog zingt en zucht... ..........
[pagina 404]
daphne, mijmerend. De nacht is zoo zwoel en mijn boezem zoo bang... 'k Ontvlood den geliefde zoo lang - zoo lang! - Ik smacht naar de ruste... Mijn hert doet zeer... en vinde ze nooit en nimmermeer... O Gaia, mijne moeder, laat me aan uw herte drinken een teuge van uw liefde, die mij verkwikken moet! Peneos, goede vader, laat me in uw golven zinken, en blusch in mijnen boezem dien wreeden liefdegloed! apollon. O winden, gij gewiekten, mijn boden op deze aard, hebt gij mijn hertgeliefde, mijn Daphne niet ontwaard? Hebt ge in uw heimenissen, gij boomen van het woud, mijn vlugge, schuwe hinde, mijn Daphne niet aanschouwd? Gij rotsen en gebergten, nooit reizensmoede stroom, schuilt ze in uw donkre holen, rust ze ergens aan uw zoom? Gij zoete Philomele, gij zangster van den nacht, waar houdt ge op heuren sluimer met uwe liedren wacht? En Phoibe, gij mijn zuster, gij die mijn smarten ziet - en weet waarom ik lijde, - zaagt gij mijn Daphne niet?... Geen woord - geen zucht - niets... Alles zwijgt... En de Echo op mijn stem is 't hart dat klopt en hijgt... koor der muzen en chariten. In de lommer van de boomen wandelt aan de stille zoomen van den vaderlijken vloed uwe Daphne, mijmerend, zuchtend, en het lijdend hart verluchtend in 't onvaderlijk gemoed. apollon, vooruitijlend. Io! Io! nimfen. Vlucht, Daphne! Vlucht Zijn aardsche leven is zijn nooit verzade zucht!
[pagina 405]
gemengd koor. Daar vliegt de jager, niet te teuglen, Apollon met de vlammenvleuglen der mannendrift de schuchtre toe... Reeds brandt zijn adem op heur wangen, reeds trilt zijn arm om haar te prangen aan 't bonzend herte, kloppensmoê. daphne. { O Gaia, wil me aanhooren! { Ik mag hem niet behooren, { ik moet hem wederstaan! { apollon. { Gij zijt mijne uitverkoren! { Uw hart zal mij behooren { en op mijn harte slaan! koor. Erbarming voor de zwakke, goden! Ziet - ziet! daar is ze hem ontvloden! Hij vangt ze weer - ze vlucht, ze vliedt... Hij prangt ze weer aan 't herte, ziet! Een schreeuw ontschiet heur stervende lippen... O goden! goden! Hij laat haar ontglippen... Ontvloden! Ontvloden! { daphne. { O Moeder! Moeder! open me uwen schoot! { apollon. { O Daphne! Daphne! levend mij of dood! daphne, bezwijkend. O Phoibos! Reine!.. ik min u, - dood!
[pagina 406]
apollon. Mijn Daphne... dood! nimfen, chariten en muzen. O wonder! Ziet! Daar in den schoot der aarde, daar wast op eens de ranke voet van Daphne als wortel vast... De slanke leest rijst op, een stam gelijk, en de opgeheven armen worden twijgen... Als loover in den wind daar suizelt 't fladdrend haar... O wonder! Ziet! Apollon drukt, ontroerd, de doode lieve aan 't hart.. Daar breekt hij van den lauwerboom, den nieuwgeboren, een twijg - en vlecht hem zalig in de gouden lokken. apollon, mijmerend. Ze was niet dood nog... warrem sloeg nog onder dan bast heur hart,.. en 't heeft op 't mijn' geklopt... O Daphne, grootsche droom die mijnen geest ontvlood! - Kroont, Muzen, kroont mijn kruin met 't waaiend zeegrijk loof! Het zij een teeken mijner goddelijke liefde! muzen. Hem heil die naar een droom nog de armen openbreidt! Het leven boven 't stof is ware werklijkheid! ................... algemeen slotkoor. Heilig, o Dichter, zij 't beeld u van Daphne en Phoibos Apollon! Nimmer bereikt gij het hoogste in 't Schoone en in 't Ware; 't ontvliedt u, nauwlijks gezien - een vluchtige droom! - en wilt gij 't omarmen, ach! ge omhelst eenen stam in steê van een levendig lichaam! Doch - ja vooruit! en vervolg uwen droom! - Hij daalt uit de sferen waar - een gevallene Engel - uw ziel, o Dichter, te huis hoort! Nog - nog draagt hij, misvorremd, het merk zijns hemelschen oorsprongs; onder de schors, hoe ruw, klopt warrem het levende hert nog. Sier u de droomende kruin met het zeegrijk loof der laurieren! Wijze 't u eeuwig omhoog naar de hemelsche Machten, waar't licht heerscht, 't licht van 't Ware en 't Schoone, - en alleen u het echte Ideaal woont! Oostende. 30 April 1883.

[pagina 407]
II. Twee gedichten door Willem de Jonghe. I. Heldhaftigheid. Het was er zoo innig, zoo lachend, zoo schoon Op dien reinen, aanvalligen dag, Toen ik er zoo droomrig naar 't tintelen keek - Dat schertsen der zonne - in dauwdrup en beek, Naar Lente's onschuldigen lach. En zij vleide er zoo zoet, die betoovrende toon Der meerlen en vinken in 't groen, Toen ik aan een wonderlief goudvinkje dacht, Dat nog vrij wat aanvalliger was dan de pracht Van deez' lachenden, zonnigen noen. En hoe schalks geheimzinnig werd al dat gefluit En dat lachen en tintlen in 't woud, Toen ik plotseling dat goudvinkje naderen zag En ik moedig 't besluit nam: ‘Nu waag ik den slag, En 'k belijd haar, hoe veel 'k van haar houd!’ Maar toen!... O, hoe lachten en gierden ze 't uit, De vogels, het beekje, de zon, Toen 'k bevend me aan goudvinkjens zijde bevond En 'k den hemel bekeek en den bloemrijken grond, Maar geen woordeken vinden en kon. Maar toen!... Hoe mismoedig klonk 't vooglengekweel En het ruischen van 't beekje door 't lisch, Toen een uurtjen daarna met een traantjen in 't oog, Met een zucht aan mijn hart 't moedig woordjen ontvloog: ‘Maar morgen, dan vraag 'k haar gewis!’

[pagina 408]
II. Of Bertha mij mint? Hoe minde ik, o Lente, die lachende dagen Die 'k vroeger, wanneer mij de zonne te noen Naar koelte deed haken, in geurige hagen Verdroomde en in bloemenrijk groen; Die ik sleet met naar 't wolkengeveder te turen En naar 't lachend gerimpel van 't diepheldre nat; Die ik doorbracht met teedre zuchtjes te sturen, Naar ik wist nog niet wat! Hoe minde ik, o zomer, uw heilige nachten, Wanneer wij zacht schommlend op 't fluisterend meir In liedren eerbiedige hulde u brachten U en uw helflonkerend heir; Als wij peinzend vaak 't hoofd zachtjes neer lieten glijden Aan den boezem van de eene of de andre vriendin, En ons somtijds dan ook wel eens lieten verleiden Tot gekus en gemin. Hoe minde ik u vroeger, helschittrende zalen, Waar, zwevend in lossen, bedwelmenden dans, De jeugdige wangen met rozenrood pralen En de oogen met koortsigen glans; Waar prikklend, als 't sneeuwwit en fonklend schuimen Der bekers, het schertsen de hoofden vermeit En zwaarmoedige beelden de harten ontruimen; Waar slechts vreugde gedijt. Hoe minde ik het al, wat de harten beminnen, Die van 't leven slechts kennen wat schoon is en zoet; Hoe minde ik den drang mijner vurige zinnen Naar schoonheid en grootheid en gloed; Hoe beminde ik, Natuur, uw verheven geheimen, Uw vereedlende beelden, uw scheppende kracht; Hoe gevoelde ik soms 't harte in mijn boezem bezwijmen Voor uw reuzige pracht. En nu? Is die liefde in mijn harte bezweken, Dat alles mij koud laat? Dat kus noch gezang, Noch lente noch zonne, noch boschjes noch beken 't Bloed tintelen doen in mijn wang! Neen! De Liefde, zij leeft! Maar heilig, voor 't leven, Gloeit zij nu in mijn ziel. En die ziele, ach vindt Niets, helaas! dat op 't vragen haar antwoord kan geven: ‘Of ook Bertha mij mint?’ Nijmegen, Juni 83.

[pagina 409]
III. Bij de onthulling van Conscience's beeld. Het volk, aan wien hij gansch zijn leven, Met liefde heeft gewijd; Dat hij ten heiligen strijd Heeft opgeroepen, zonder beven Voor snoode dwingelandij; Komt thans volbrengen blij en vrij, Den plicht van dank aan Hem verschuldigd. Wie dichter werd ooit meer gehuldigd, Van nog in 't leven op den grond, Waar eens zijn wiege stond, Zijn beeld zien op te rijzen? Neen! grootscher eere kon men niet bewijzen Den grijzen held, geliefkoosd en bemind, Van wien de moeder spreekt met eerbied aan haar kind. De hand vooruitgericht Schenkt hij ons onderricht In burgerdeugd en plicht. Zóó zat Hij in de stille woning Des landmans. Rond den haard Is gansch 't gezin geschaard. - Zijn taal klinkt zoet als honing; Vol vreugd wordt zij aanhoord. Wie grijzaard, bij zijn machtig woord, Voelt zich niet aangedreven, Aan Hem van gansch zijn leven Hoe kommervol 't ook zij Een trouw verhaal te schenken? Conscience blijft het trouw gedenken, En straks wanneer Hij vrij, Langs veld en bosch kan dwalen, Schrijft hij nog een van die verhalen, Die heelen smart en zielepijn, Als wij bedroefd, weêmoedig zijn. Zij leeren ons de deugd vereeren en beminnen, Voor de ondeugd niets dan haat en diepen afkeer winnen Zóó zit Hij in de verre heide; Het zonnelicht begloort zijn pad, Het bloempje, door den dauwdrop nat, Bloeit lachend in de groene weide;
[pagina 410]
Bieën en torren Gonzen en snorren, Vlinders fladderen hoog en laag Over boomgaard, tuin en haag. Gevlerkte zangers loven Den Schepper van hierboven In tonen wonderzoet, Wie zingt, wie juicht niet mede, Van liefde, lust en vrede, O lente! wees gegroet? 't Is alles hemelblijheid In dit gezegend oord, Daar droomt hij ongestoord, Van vaderland en vrijheid, Schept er in levende trekken, Die tot bewondering wekken. Met kleurenrijk penseel Zoo menig hartroerend tooneel. Thans zit Hij dáár, de ontluiker van 't gedacht, Met kalmen blik, die ieder tegenlacht, Als eeuwig richtsnoer voor het nageslacht. Constant Wolfs. Antwerpen, Augusti 1883.
IV. Herdenken. Gij die in 't graf van vroeger jaren Met al hun schoon begraven ligt, Gezanten uit dit puin gevaren, Maar dragend nog een kroon van licht; Keert weêr gelijk de donzen veder, Die door de winden opgelicht, Uit 't blauw des hemels valt ter neder.
[pagina 411]
Verwelkte schimmen uit dien nacht Van 's dichters grondeloos verleden, Bij tooverslag te been gebracht En even ras uit 't oog gegleden; Gij hoort mijn beê gewillig aan, En vliegt mij toe in 't kleurloos heden, Om daar als mist te niet te gaan! Hoe, midden 't rustelooze leven Des diepen denkers, mag die schijn Verheugd of droef hem tegenzweven, Als starrenlicht door 't nachtgordijn! Men vlucht of zoekt dien schijn om 't even, Nu in de schaduw van de pijn, Dan met een straal der vreugd omgeven. En zóó ook voel ik mij geboeid Aan doornentwijg en bloemenkransen, In woestenij of tuin gebloeid, Gekoesterd bei door morgenglansen; Twee panden nooit mijn hart ontroeid, En die zich steeds erin verschansen, Zoolang de stroom mijns levens vloeit. Gustaaf Rens. Antwerpen, Oogst 1883.	voetnoot(1) Deze cantate werd bekroond in den laatsten Staatsprijskamp, Juni 1883.

Vorige Volgende

De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 13

Poëzie.

I.
Daphne
Dramatische cantate
door D^r Eugeen van Oye.Ga naar voetnoot(1)

I.
Koor van Nimfen.

II.
Stemmen der winden.

Stemmen der wouden.

III.
Wisselkoor.

II.
Twee gedichten
door Willem de Jonghe.

I.
Heldhaftigheid.

II.
Of Bertha mij mint?

III.
Bij de onthulling van Conscience's beeld.

IV.
Herdenken.

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

datums

Poëzie.

I. Daphne Dramatische cantate door Dr Eugeen van Oye.Ga naar voetnoot(1)

I. Koor van Nimfen.

II. Stemmen der winden.

Stemmen der wouden.

III. Wisselkoor.

II. Twee gedichten door Willem de Jonghe.

I. Heldhaftigheid.

II. Of Bertha mij mint?

III. Bij de onthulling van Conscience's beeld.

IV. Herdenken.

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

datums

I.
Daphne
Dramatische cantate
door D^r Eugeen van Oye.Ga naar voetnoot(1)

I.
Koor van Nimfen.

II.
Stemmen der winden.

III.
Wisselkoor.

II.
Twee gedichten
door Willem de Jonghe.

I.
Heldhaftigheid.

II.
Of Bertha mij mint?

III.
Bij de onthulling van Conscience's beeld.

IV.
Herdenken.