De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 13

Kroniek.

Letter- en Tooneelkunde. - Prijskampen.

Uitslag van den Prijskamp van het Nationaal Tooneel te Brussel. -

Drama's. - Prijs 300 franks, toegekend aan het stuk Raymond van Alten, door Nestor Detière (St-Gillis).

Blijspelen. - Prijs 100 franks, toegekend aan het stuk De Erfenisjager, door Ad. Droesbeke (Gent). Eerlang zal de jury uitspraak doen over de Tooneelspelen.

- De afdeeling Gent van het Davidsfonds schrijft eenen prijskamp uit voor;

1^e Een stuk van éen of twee bedrijven (liefst blij- of kluchtspel) zonder vrouwenrollen;

2^e een blij- of kluchtspel, insgelijks zonder meisjesrollen, dit laatste geschikt voor prijsdeelingen eener lagere jongensschool en door de leerlingen der hoogste klasse op te voeren. De keus van het onderwepp is vrij. Zedelijke strekking en schildering van zedelijke toestanden is eene hoofdvereischte.

De prijs voor het eerstgemelde is eene som van 100 frank.

Die voor het tweede, een som van 50 frank.

[p. 141]

De mededingende stukken moeten ingezonden worden aan den secretaris den heer A. Siffer: het blij- of kluchtspel voor de scholen uiterlijk op 31 Maart eerstkomende; het andere uiterlijk op 30 April daaropvolgende.

Zuid-nederlandsche Maatschappij van Taalkunde.

- Zitting ven 26 December 1882. Waren aanwezig, de Heeren D^r P.P. Alberdingk-Thijm, Jan Bols, Jan Bouchery, van Droogenbroeck, Muyldermans, Spanoghe, Tuerlinckx, leden, en Pol. de Mont, schrijver. - De Heeren G. Bols, D^r J.F.J. Heremans, Jan de Laet en L.W. Schuermans, verontschuldigden zich de zitting niet te kunnen bijwonen.

De lezing van het verslag, over de zitting van 16 April, wordt goedgekeurd.

Op voorstel van den heer Voorzitter, stemt de vergadering dat een brief van gelukwensching aan den Heer L.W. Schuermans zal gezonden worden, ter gelegenheid van de voltooiing van zijn bijvoegsel op het Algemeen Vlaamsch Idioticon.

De Heer Tuerlinckx brengt den leden ter kennis, dat het bekroond Hagelandsch Idioticon, tot pag 456 afgedrukt is. De Heer Bols, penningmeester, wordt gelast, tegen aanstaande bijeenkomst, de noodige inlichtingen bij den drukker des werks in te winnen, ten einde de leden op de hoogte te brengen van de met den Heer Hoste getroffen voorwaarden van uitgave.

Bij stemming der aanwezige leden, wordt 1^o de Jury, gelast met het onderzoek der handschriften ontvangen voor den nieuwen prijskamp van Vlaamsche Idiotismen, samengesteld uit de Heeren G. Bols, J.A. Vandroogenbroeck, Tuerlinckx, Schuermans en D^r P.G.H. Willems; en 2^o de Jury, gelast met het keuren der stukken, die toegelaten worden om in den prijskamp voor oude Vlaamsche liederen mede te dingen, uit de Heeren J.A. Vandroogenbroeck, Pol. de Mont, Frans Willems, D^r Alberdingk Thijms en Désiré Claes.

De heer D^r P.P.M. Alberdingk Thijm leest eene allerbelangrijkste studie over ‘Het internationale in de Nederlandsche letteren’, studie die in onze Handelingen verschijnen zal.

Ziehier eene korte opgave der daarin bewerkte stoffen:

Ten tijde dat de letteren zich meer algemeen tot het volk richtten, dan zulks in latere eeuwen het geval was, stelden

[p. 142]

de dichters zich ook andere eischen dan in later tijdperk. Zij vroegen in de eerste plaats naar de behoefte van dat volk, en vermeden het niet, zelfs in het buitenland, naar werken te zoeken, die door eene bearbeiding geschikt werden gemaakt om de tijdgenooten te beschaven of te stichten. Zoo handelde men in Duitschland, zoo in Frankrijk, en op dezelfde wijs in België. Daaruit is tusschen de critici dikwerf strijd over het oorsponkelijk vaderland veler werken ontstaan. Deze wrijving heeft tot het bewijs geleid, dat de buitenlandsche leteren een veel grootere dankbaarheid aan de Belgische letteren verschuldigd zijn, dan men vroeger vermoedde, al wordt dit ook noode door Fransche geleerden toegegeven.

Het is dus belangrijk de Vlaamsche letteren te beschouwen in verband met de buitenlandsche lettervruchten, dewijl vele vraagstukken omtrent de waarde en den oorsprong der Belgische literatuur daardoor worden opgehelderd.

Een aantal Karolingische sagen werden uit het Vlaamsch of Nederduitsch in andere dialecten bewerkt, naar den rechter Rijnhoever overgeplant of in Frankrijk binnegevoerd.

Eigenaardig voor de kennis der internationale letteren zijn de verschillige Theophilus- en Faustsagen, zoowel als de ontwikkeling der fabel van den strijd tusschen den Wolf en de Vos, die reeds vóór het jaar 723 aan den Arabischen dichter As-Scha'bî bekend was. Iedereen weet dat de Graal- en Arthursagen op Oostersche overleveringen berusten, en dat de ridder met de zwaan in de oude Hindostansche verhalen terug te vinden is.

De dramatische letteren ontwikkelden zich op eene dergelijke wijze

De schrijvers der mysteriespelen, zoowel als die der burgerlijke drama's, hebben meestal niet zelfstandig, doch naar bestaande voorbeelden gewerkt.

In een brevier van Arles (ms. van de XII eeuw), in een deel van 't officie van Kerstdag, getiteld Sermo Sti Augustini, ligt de kern van een aantal liturgische drama's, in Engeland, Nederland en Frankrijk bekend. Wij vinden eene dier bewerkingen terug in ons zoogenaamd ‘Maastrichtsche Paaschspel.’

Zonder eenigen twijfel zijn een aantal personages en tooneelen, voorkomende in den bundel tooneelwerken van de

[p. 143]

verzameling Hultheim, uit andere gedichten van binnen- en buitenland bekend, en de ‘Eerste bliscap van Maria’ heeft groote overeenkomst met een Engelsch mysteriespel, Corpus Cristi play genaamd. De ‘Spieghel van Elckerlyc’ eindelijk, of wel de latere bewerking daarvan, onder den titel ‘Homulus,’ van Petrus van Diest, is bovenal een internationaal werk, waarvan Engeland zich de vinding toeschrijft. Doch de oudste Engelsche uitgave van Every man is van 1529, terwijl reeds Willem Vorsterman, die in 't jaar 1500 begon te drukken, van den ‘Spieghel’ eene uitgave (schoon zonder jaartal). heeft bezorgd.

De spreekbeurt van den heer Spanoghe wordt, om het gevorderd uur, tot de volgende zitting verschoven.

- Als eerste uitgave van het bestuurjaar 1883 zullen de inschrijvers van het Willemsfonds ontvangen: Het Geschenk van den Jager, door Vrouwe Courtmans. - Een gelukkig gedacht, voorwaar.

- Het algemeen bestuur van het Willemsfonds heeft in zijne laatste zitting gekozen tot voorzitter den heer Julius Vuylsteke, tot sekretaris-schatmeester den heer Aug. Gondry, en tot boekbewaarder den heer Fr. Retsin.

- Het geschiedkundig drama De Brusselsche Straatzanger van Julius Hoste, hoofdopsteller van De Zweep, heeft onlangs in den Alhambra schouwburg te Brussel, zijne vijftigste vertooning bereikt. Dit is een bijval zonder weerga in de Vlaamsche tooneelkronijken. Eene schitterende hulde werd den Vlaamschen schrijver gebracht ter gelegenheid dier vijftigste opvoering van zijn gewrocht. Kronen, bloemtuilen, aanspraken, niets ontbrak aan dit feest, waarop de Vlaamsche taal- en kunstbeweging nogmaals het treffend bewijs geleverd heeft van haar krachtvol leven in de hoofdstad des lands.

- Mejuffer Beersmans heeft onlangs te Brussel gespeeld in het stuk Marie-Antoinette. Haar bijval is schitterend geweest. ‘In haar mond, zegt de Etoile Belge, zingt het Vlaamsch beter dan het Italiaansch in den mond van Ristori.’ Zij is, voegt het blad er bij, eene oprechte, eene groote tooneelspeelster.

- Dichter Emanuël Hiel heeft laatstleden Zaterdag in het Brusselsch Willemsfonds, een zijner schoonste werken voor-

[p. 144]

gelezen, getiteld: Zannekin. Dit vaderlandsch gedicht, waarin Hiel zoo meesterlijk den strijd tegen vreemde overheerschers afschildert, werd door de talrijke aanwezige leden geestdriftig toegejuicht.

De mannelijke, medeslepende taal waarmede Hiel de toestanden afschildert, de kleurrijke Vlaamsche gedachten die hij in den mond legt zijner helden, maken van het gedicht Zannekin, een zijner rijkste en schoonste werken.

Groot was de bijval, maar welverdiend ook waren de toejuichingen.

- Op het Nederlandsch Tooneel te Antwerpen werd verledene week voor de eerste maal vertoond Klontje Goud, een zangspel, woorden van E. Rosseels, muziek van Ed Keurvels. Het vroolijke, vloeiende stukje, met zijne frissche bevallige muziek deed veel genoegen en zal, hopen wij, lang op ons tooneel leven.

Beeldende kunsten.

- Het gouvernement heeft aan het museum der stad Gent eene schilderij van de Bièfve, den schilder van ‘het Eedverbond der Edelen’, gezonden, om er geplaatst te worden. De schilderij blijft de eigendom van het gouvernement. Zij verbeeldt de weduwe van graaf van Egmont.

- Onder de schilderijen die zullen opgemerkt worden in den aanstaanden salon van Parijs, die den 1 Mei aanstaande opengaat, haalt men eene schilderij aan van Albrecht De Vriendt. Deze schilderij verbeeldt Paus Paulus III, vóor het portret van Luther.

- M. De Jans, voorlaatste prijs van Rome voor de schilderkunst, heeft in het Kunstverbond van Antwerpen eenige schilderijen en schetsen tentoongesteld, welke hem waarlijk tot eere strekken. Behalve de twee schilderijen De Geneesheer en Osteria, welke wij reeds kenden, bevatte deze tentoonstelling nog: Hoek van Cluny; de Vrouw met de ruikelbom en de Waarzegster in volle lucht, dit laatste een zeer groot tafereel. Daarenboven bemerkten wij er eenige gezichten uit Rome en uit Italië, rijk van kleur en van toon. M. De Jans is op den goeden weg en zal eenmaal ons land tot roem verstrekken.