De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 12

[p. 424]

Boekbeoordeeling.

I.
Langs de Maas, Schetsen uit Limburg gedichten van A. Sauwen. Antwerpen, L. Dela Montagne. Prijs: 2.00 fr.

De verschijning van eenen nieuwen dichtbundel mag ten huidigen dage bij ons als eene zeldzaamheid beschouwd worden. Van onze oudere zangers - van Beers, Beernaert, Hiel, Antheunis, Van Droogenbroeck, Bogaert, van Oye, Van de Weghe - laten er zich nu en dan slechts nog een paar hooren, terwijl van onze jongere dichters wel bundels aangekondigd, maar weinig uitgegeven worden.

Langs de Maas is dan ook voor ons eene verrassing, daar het de gedichten bevat van iemand, die nauwelijks door een paar stukken in den Kunstbode gekend was, en die dus maar ‘stoutweg’ zonder voorafgaande aanmelding - althans voor zooverre wij weten - de letterkundige wereld intreedt.

Uit het viertal stukjes, welke de Kunstbode van A. Sauwen heeft medegedeeld, kan de lezer zich reeds een denkbeeld vormen van de gemoedelijkheid en den eenvoud, waarin de dichter zijne schetsen hult. De landelijke tafereeltjes uit Limburg zijn lief geteekend; zij ademen eenen jeugdigen levenslust, en maken de eentonigheid der weinig afwisselende onderwerpen alleszins verdraaglijk. De dichter ziet de natuur in hare eenvoudige pracht, en teekent schilderijtjes met de pen, zoo getrouw, dat de lezer ze voor zich getooverd ziet. De 5 gedichten, welke onder denzelfden titel Landschap in den bundel voorkomen, strekken daarvan ten bewijze. Wij drukken hier het laatste dezer stukken over:

Op Lanklaars hoogsten heuvel blijf ik staan,
en laat mijn blikken in het ronde weiden.
Een reuzenslange schijnt de zandge baan,
die kronkelt door de stille, bruine heide.

[p. 425]

 

Het verre West, in bloedig rood gehuld,

 

Zie ik door 't kaalgeschudde boschje blinken;

 

de laatste glans der najaarszon verguldt

 

de kruin der boomen, in het nederzinken.

 

 

 

Een schaarsche vogelzang breekt soms de stilt;

 

De krekel sjirpt, in 't heidekruid verloren;

 

Somwijlen klinkt een schot, dat 't bosch doortrilt,

 

en 't schallend toeten van een jagershoren.

 

 

 

Ginds, achter eik en kalen beukentop,

 

waardoor de koele najaarswinden suizen,

 

heft Stockheims kerk haar spitsen toren op,

 

hoog boven markt en blanke visschershuizen.

 

 

 

Stil wenkt mij, in het diepe Mazedal

 

het dorp, getuige mijner kinderjaren;

 

en de oude linde, naast den breeden wal,

 

lacht als een droom, sinds lang reeds heengevaren.

 

 

 

En blijde groet ik 't dak van meengen vrind,

 

het torenhaantje, dat in 't zonlicht fonkelt,

 

en Limburgs stroom, die, als een zilvren lint,

 

langs akkerland en vruchtbre weiden kronkelt.

Wáár is het, dat, onder opzicht van prosodie, op dit en menig ander gedichtje wel wat af te dingen valt; de dichter schijnt met de regels zijner schoone kunst nog niet al te best vertrouwd te zijn; doch, wie de natuur zoo getrouw, zoo aanschouwelijk kan weergeven, zal gemakkelijk ook die kleine moeilijkheden te boven komen.

Nevens de landschappen, de natuurtafereeltjes, wordt in de Schetsen uit Limburg eene goede plaats ingeruimd aan de liefdezangen. Van kleinen omvang doorgaans, maar diep gevoeld, frisch, vol levenslust zijn de liedjes, welke de dichter aan de liefde wijdt. Wie zich daarvan wil overtuigen, leze b.v. Zoo langzaam staptet gij... O! vraag mij niet - Stap in 't bootje - In het bosch, enz. Gaarne zouden wij daaruit nog een paar stukjes mededeelen, doch het is beter, dat men zich het boek aanschaffe en zelf leze.

[p. 426]

Uit deze bespreking van Sauwen's eersteling moge blijken, hoe veelbelovend dit dichtwerkje voor de toekomst is. Er wordt wel eens beweerd, dat het geslacht der dichters uitsterft. Wij hopen dat de zanger van Langs de Maas deze bewering weldra door eenen tweeden bundel zal logenstraffen. Nevens de liefde en de natuur bestaat nog een ruim veld, waarop een jeugdig dichter van de gehalte van A. Sauwen menige schoone bloem plukken kan.

De Schetsen uit Limburg zijn, als drukwerk, een pereltje: dik geel getint papier, elzevierletter, een lief plaatje naar teekening van H. Goossens, dit alles verdient eene allerloffelijkste vermelding. Ook daarom wenschen wij dit dichtbundeltje veel koopers toe.

Frans de Ghent.

II
Kruidkunde. - Een handboek voor onderwijzers en leerlingenonderwijzers, door Teirlinck-Stijns. Roeselare, De Seyn-Verhougstraete, 1882. Prijs. frs 2,50.

Ziedaar een handboek, dat welkom zal heeten bij alle Vlaamsche onderwijzers. Zeker bestaan er werken genoeg, die over Plantkunde handelen, maar weinige beantwoorden aan het nieuwe schoolprogramma, daar de meeste te beknopt, andere ook te zeer uitgebreid zijn. Het boek der heeren Teirlinck-Stijns is daarom eene zeer gelukkige proeve. Eene der eerste hoedanigheden ervan is, dat het algemeen op de hoogte is der hedendaagsche wetenschap, zonder nochtans die theorieën aan te nemen, welke nog het voorwerp uitmaken van de tegenstrijdigste besprekingen. Het is eene gelukkige gedachte, elk voornaam hoofdstuk met een algemeen overzicht te besluiten; volkomen waar is het, ‘dat de leden van het onderwijzend personeel er de grondstoffen samengevat vinden, welke zij in de lagere school voor hunne leerlingen verwerken moeten,’ mits vele verkortingen en uitlatingen, durven wij er gerust bijvoegen. Eene ontledende lijst der plantenfamiliën geeft het middel aan de hand om

[p. 427]

door zich zelven tot de kennis der meeste planten te geraken.

Wij keuren het insgelijks goed, dat de schrijvers eenige uitheemsche gewassen aangeven: in de steden toch zullen de kinderen meest die bloemen in de klas brengen. Wie kent overigens de fuchsia, de dahlia, Tunisbloem, de Schoonkrans (Reine-Marguerite) enz., niet beter dan vele inlandsche bloemen? Men zou er nog andere kunnen bijvoegen als Colens (Amerikaansche netel?), Begonia enz., die thans in de steden algemeen worden verspreid.

Onder het opzicht van drukwerk is het boek ten hoogste verzorgd en doet eere aan den uitgever.

Bij eene eerste uitgave waren eenige onnauwkeurigheden onvermijdelijk. Bij het doorbladeren van het boek maakten wij de volgende overwegingen, die wij het ons tot plicht rekenen hier mede te deelen.

Vooreerst moeten wij aanmerken, dat we liever in sierlijken stijl de verklaring hadden zien geven der belangrijke ver schijnselen van het plantenleven. Wie zouden daartoe beter in staat zijn dan onze twee gunstig gekende schrijvers? Eenige figuren zouden insgelijks het werk verbeteren. Niet dat wij vergeten, dat ‘men de kruidkunde niet bij middel van een boek aanleert, maar wel door aanschouwing’, doch zou men hetzelfde niet verklaren, wanneer de zoo droge en afgetrokken bepalingen werden vervangen door frissche en opwekkende beschrijvingen, toegelicht door eenige teekeningen?

Eenige Vlaamsche benamingen kunnen wij niet aanbevelen; drogenkunde, voor heelkruiden, geneeskrachtige planten; eierstok, voor vruchtbeginsel; nachtschaadachtigen, voor nachtschaden; - naast de benaming hanevoet zagen wij gaarne die van boterbloem; vooral voor Ranunculus Acris L.; agrimonij heet leverkruid enz...

Het woord wederik staat nu eens voor Lysimachia, dan weder voor Lythrum Salicaria; deze laatste plant wordt meer partijke genoemd. Dit zijn overigens slechts bijzonderheden, die wij zouden verzwijgen, ware het niet, dat wij het boek van Teirlinck-Stijns geroepen achten om veel nut te stichten en het algemeen verspreid wenschen.

Wij besluiten dit overzicht met eene aanmerking aan het

[p. 428]

adres der dichters van het lieve stukje: De Zonnedauw, uit Bloemenleven. (Zie aflevering van 15 Augusti Blz 353).

‘De plant, die groeit in poelen en moerassen van 't Kempenland’ vinden wij niet eens in de Kruidkunde vermeld. Wij voorzien het antwoord: Het programma der normaalscholen, dat reeds te veel bevat, vermeldt die plantenfamîlie niet. Wij aanzien het echter als noodzakelijk te doen bemerken hoe sommige planten eene soort van gevoeligheid vertoonen, die thans het voorwerp uitmaakt van het grondig onderzoek der geleerden. Overigens is de plant Zonnedauw gekend om den naam insektenetend, waarmede zij thans algemeen bestempeld wordt, ‘volgens de schrandere leer van Darwin.’

Antwerpen.

A.J. Marchal.