De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 12

[p. 273]

Kroniek der Vlaamsche Muzikale Beweging.

Muziekmaatschappij

(Société de Musique). Deze maatschappij, welke men mag beschouwen als aangesloten zijnde bij de nationale werkzaamheden der Vlaamsche muziekschool van Antwerpen, heeft den kring harer jaarlijksche concerten gesloten met op het programma van hare laatste zitting eene hulde te brengen aan de Noord-Nederlandsche Toonkunst.

De heeren W.F.G. Nicolaï en Edward de Hartog zijn dezen keer de uitverkorenen der Société de Musique geweest.

Beiden woonden de uitvoering hunner stukken bij. Van den laatste stond op het programma: Symfonische proloog van Schilder's drama De jonkvrouw van Orleans. Het is een puik openingsstuk, vol gevoel en dramatischen gloed, dat het publiek met genoegen gehoord en geestdriftig toegejuicht heeft.

Het leeuwenaandeel was voor Nicolaï. Zijn Zweedsche Nachtegaal (Jenny Lind cantate) op gedicht van Julius de Geyter, werd hier voor de eerste maal ten gehoore gebracht. Dit werk is frisch en in zekere deelen echt dichterlijk; zoo beviel ons opperbest het aansprekend motief, dat door eenige kinderen der samenzangklassen onzer muziekschool werd voorgedragen, en een allerliefsten indruk maakte, bijzonder aan het slot, wanneer de herhaling ervan, begeleid door het zacht gefluister der stemmen, het als eene verre herinnering aan onzen geest doet voorkomen. Ook de koren, die in deze cantate zich met het orkest afwisselen, zijn flink bewerkt; alleen het slotkoor van het eerste deel, meenen wij, mist beweging en gloed.

Het uitgelezen publiek der Société de Musique heeft den talentvollen Bestuurder der Haagsche muziekschool bewezen, dat het den schrijver van den Bonifacius met zijn nieuw werk geluk wenscht, en het heeft hem door luid handgeklap en terugroeping hulde en dank toegebracht.

Moet hier worden bijgevoegd dat de uitvoering der twee

[p. 274]

besproken stukken nogmaals bevestigd heeft, dat het voor komponisten een bijzonder genot is, hunne gewrochten door zulke fijnbewerkte krachten als die der S.d.M. te hooren vertolken? Wij zijn overtuigd dat onze Noord-Nederlandsche broeders zich dien concertavond lang zullen herinneren, walaar wederom een stap is vooruitgegaan op de baan der kunsttoenadering van Noord en Zuid. Alzoo wint het plan meer en meer veld, dat de Kunstbode sedert jaren heeft vooruitgezet, namelijk verbroedering tusschen komponisten en dichters van Noord en Zuid bij middel van uitvoeringen, in beide deelen van het ééne Nederland. Dat Peter Benoit aan die zaak zijne krachten leent, moet voorzeker de beste vruchten afwerpen.

De tijd is voorbij, dat bijna een onweder losbrak, wanneer men van uitvoeringen van Hollandsche compositiën spreken dorst; tegenwoordig komen de stukken onzer Noorderbroeders, en omgekeerd, schier op elk programma voor, en een hartelijk welkom valt ze ten deel.

De andere stukken van het concert waren: Schön Ellen van Max Bruch, een puik gewrocht op puike wijze vertolkt, dat veel bijval inoogstte; verder twee koren à capella van Mendelssohn, bijna op ideale wijze voorgedragen, en dapper door de aanhoorders toegejuicht; daarbij het Dichters-Lied van Em. Hiel en Peter Benoit, wonderschoon door onze begaafde Vlaamsche Zangeres, Mev. de Give-Ledelier, en het orkest vertolkt, en waarvan de Caecilia van 's Gravenhage getuigt, ‘dat daarin 's componisten individueele opvatting en keurige instrumentatie opnieuw moeten bewonderd worden.’ Eindelijk het Koor der Menschheid uit het Oratorio Lucifer (3^e deel), dat dit fraai concert op prachtige wijze sloot.

Summa Summarum: Belangrijke compositiën, eene puike uitvoering, zooals gewoonte, en daarmede eindigen wij dit overzicht, niet zonder aan de twee solisten van Schön Ellen, Mej. Janssens en M^r Claeys, onze beste gelukwenschen toegestuurd te hebben.

Bond tot bevordering der nationale Toonkunst.

- Wij spraken daar zooeven van een der punten van het nationaal muzikaal plan van Peter Benoit; wij treffen er hier

[p. 275]

een niet min belangrijk aan, en wel dit der samenwerking van alle de bestanddeelen eener provincie met die harer wederzijdsche provincie-hoofdstad.

Benoit zoekt alzoo eene bijzondere type voor elke onzer provinciën te bekomen, dit is, de éénheid welke er bestaat tusschen de elementen eener zelfde provincie, zoowel in taal als in geest, in natuur als in strekking, op muzikaal gebied te ontwikkelen, en daarbij nog mettertijd eenieder in de mogelijkheid te stellen de concerten, uitvoeringen en andere groote muziekfeesten, welke in elke provincie-hoofdstad jaarlijks plaats vinden, bij te wonen.

Inderdaad, wij moeten bekennen, dat tot nu toe het zaad, door deze feesten voortgebracht, gewoonlijk op den bodem elker provincie-hoofdstad rusten bleef - dit zaad werd niet de gansche provincie door gestrooid en dit kon dan ook niet anders zijn.

Door gemis aan gezamenlijke werkzaamheden konden zich, b.v. de muziekliefhebbers der kleinere provinciesteden, gemeenten en dorpen, moeilijk op een ander gebied dan wel dit hunner localiteit zelve bewegen. Ook werden andere, niet spelende of zingende liefhebbers weinig aangespoord, om zich in kunstbetrekking met de provinciale hoofdstad te stellen. - Echter nu, en dank aan den vooruitgang, welken wij mogen bestatigen op het gebied des Bonds, zal binnen eenige jaren onze stad en provincie een geheel samengestrengeld en samenwerkend lichaam vormen.

Wij zullen op die zaak nog breedvoerig terug komen en er al de zijden van bestudeeren, om des te beter het hoog beschavend en vooruitstrevend doel, dat Benoit zich daarmede voorstelt te bereiken, te doen uitkomen.

Vooralsnu bepalen wij ons bij het verslag over de derde voorbereidende samenkomst der Kempische maatschappijen, welke dit jaar nog den band voor goed om zich zullen sluiten.

Het is bekend dat het eerste dezer feesten te St-Job-in-'t-Goor, en het tweede te Loenhout plaats hadden, nu was het de beurt van Westmalle en evenals hare zusters heeft die lieve en aangename gemeente zich allerbest van hare taak gekweten. Hoogstraten, Meir, Oostmalle, Brecht, Wuestwezel, Heerle, Minderhout, St-Job-in-'t-Goor, Itegem,

[p. 276]

allen Bondstichtende maatschappijen, waren hare medewerk ster van Westmalle komen begroeten.

Prachtig weder voorwaar! En nu vangt de stoet aan en vooraleer de plaats te betreden, waar een zeer opgesmukt kiosk op de uitvoerders wacht, houdt de stoet stil voor het huis van den Heer Ysakker, en de voorzitter en commisieleden der Westmalsche fanfarenmaatschappij ontvangen aldaar, in name van de Heer de Bosschaert, een allerprachtigst vaandel, dat onder de toejuichingen der bewonderende menigte tot op de groote plaats der Gemeente gebracht wordt. - Dit geschenk vereert zoowel dezen, die het ontvingen, als den milden gever, want beiden gaan vooruit op den weg des kunstvooruitgangs en der geestesontwikkeling.

Verschillige redevoeringen werden te dezer gelegenheid gehouden, onder andere door den Heer Voorzitter der inrichtingscommissie van 't feest; dan door den Heer Bolckmans. hoofdonderwijzer te Westmalle en eindelijk door den Voorzitter der Westmalsche maatschappij, den Heer Lacroix, een Waal, die op allerloffelijkste wijze zijne rede in 't Vlaamsch wist voor te dragen.

De Heer Lacroix sprak over de stichting in 1880 van de maatschappij welke hij voorzit, over de moeilijkheden welke men had weten te overwinnen, over den beschavenden invloed der muziek en haar maatschappelijk doel: ‘de menschen meer samen te brengen, zich beter te leeren kennen en waardeeren. Verder zegde de spreker nog dat de Heer de Bosschaert, ‘toen hij aldaar zijne goederen kwam bezichtigen en hem eene serenade door de nieuwingerichte maatschappij gebracht werd, getroffen was over den iever der leden en hunnen moed in moeilijke tijden. Hij beloofde alsdan het prachtig vaandel waarin te midden zijn wapen prijkt.’ ‘Aan Hem dan onze hulde’ ging spreker voort, ‘hij mag overtuigd zijn, dat wij het zullen bewaren met grooten eerbied en het blijven verdedigen, zoolang een druppel vaderlandsch bloed in onze aderen vloeit.’

Peter Benoit, onder wiens kunstbescherming het feest plaats had, was tegenwoordig en reikte zelf bij het eindigen van het Festival de prachtige medailles uit aan den Voorzitter van elke medewerkende maatschappij.

In warme bewoordingen sprak de leider der nationale toon-

[p. 277]

kunst tot de vergaderde maatschappijen, zegde hun, dat hij nu verzekerd was dat de Bond op vasten grond zou steunen, aangezien de drie voorgaande proef-feesten met iever waren bijgewoond door de stichtende maatschappijen. Peter Benoit verklaarde verder, dat het Reglement tot het bepalen van alle werkzaamheden dit jaar nog aan allen zou medegedeeld worden, en dat hij persoonlijk ter plaatse van elke medestichtende maatschappij dezen zomer een bezoek zou brengen, ten einde zich op volledige wijze met den toestand van elken kring bekend te maken. Later zal hij een verslag, vergezeld van het Reglement, aan het Staatsbestuur mededeelen, met den wensch, dat dezes ondersteuning aan den Bond zou mogen ten deele vallen.’

Wij hebben met genoegen een merkelijken muzikalen vooruitgang bij al de maatschappijen vastgesteld. Wij troffen er insgelijks zeer jonge muzikanten aan, die mettertijd eene plaats in de kunstwereld zouden kunnen innemen, indien het hun vergund werd ernstige muzikale studiën te doen.

Wij hopen dat dit laatste allengskens eene wezenlijkheid zal worden, want de Bond zal de betrekkingen tusschen stad en provincie inniger en veelvuldiger maken, en alzoo langzamerhand den afstand doen verdwijnen, welke oogenschijnlijk de kweekelingen der provincie van de muziekscholen voor hoogere leer verwijderd houdt. Op den buiten zal men zich meer en meer met den kunstzin vertrouwd maken door den omgang met hen, die de middelbare en hoogere sferen onzer muziekkunst uitmaken. Zoo zal zich de kunstgeest in allen en door medehulp van allen uitbreiden. En eens zal men met verbazing staren op den uitslag, door de éénheid in werking voortgebracht, en welke van de stad Antwerpen en hare provincië een echt en samenwerkend muzikaal wezen zal gevormd hebben.

Mochten latertijds al de provinciën van ons land dit voorbeeld volgen, dan zullen wij ons eens mogen verheugen in een Belgisch muzikaal geheel, dat in Vlaamsch en Waalsch zal onderverdeeld zijn.

Toon Schilders.