De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 12
(1882)– [tijdschrift] Vlaamsche Kunstbode, De–
Auteursrechtvrij
[pagina 259]
| |
De muziekdrukkers Phalesius.
| |
[pagina 260]
| |
Pauwels MatthyssensGa naar voetnoot(1)Ga naar margenoot+ Cornelis van EgmontGa naar margenoot+ Ende Jan Godefridus debetGa naar margenoot+ Sa bedraeghen dese quade ende desperate schulden seventhien hondert negenentseventich gulden 6 st. de welcke alhier medegebrocht worden voorGa naar margenoot+ | |
Commeren ende Lasten van desen Sterffhuyse jegens de goeden ende proffijten voorseyt. Ende ierst in gemeyne.Inden eersten soo compt de voorgenoemde Joe Maria Phalesius de rendante in desen de somme van een honderd sesentseventig guldens eens over de capitale penningen vande elff gulden erffelyck ten penninck sesthiene ende seventhien guldens eens over het verloop der selver synde tsaemen een hondert dryentnegentich guldens eens die sy aan Peeter Phalesius heeft geleent inden jaere zesthien hondert vijffventwintich tottet affquyten vande selve rent van elff guldens erffelyck metten verloope, wtgegaan hebbende op den voorschreven huyse den Coninck David aen jouffrouw Adriaena van Hersroij jonge dochter aen haer gequeten den dryentwintichsten December anno zesthien hondert vyffventwintich volgends de Schepen quitantie daer aff by haer gepasseetGa naar margenoot+ ende mede naer breeder wtwysen vanden schrieftelycken bekentenisse byden selven haeren vader aen haer daer aff verleent met geloffte van daer aff rente te betaelen dus alhier in gemeijnen laste wttreckende de voorschreven somme vanGa naar margenoot+ | |
[pagina 261]
| |
Item soo compt de selve over tverloop der voorschreven een hondert dryentnegentich guldens capitaels tegens vyff ten hondert gerekent ende dat sedert den eersten dach van Meye anno 1600 ende.... totten.... anno 1600 ende.... bedraegende voor den tyt van... aladvenant van negen guldens en derthien stuyvers tsjaers de somme van.... die oock alhier worden wtgetrocken compt. Item betaelt aender weduwe van wylen Anthoni Silvoorts de somme van tachentich guldens eens voor twee jaeren verloopts van haere rente van tweentseventich gulden thien stuyvers erffelyck die sy als vooren op den voorschreven huyse den Coninck David jaerlycx heffende is betaelt wordende met veertich guldens tsjaers verschenenGa naar margenoot+ de selve jaeren in September XVIe eenenvyftich ende sesthien hondert tweenvyftich luyt heur twee quitantien tsaemen als voore de somme vanGa naar margenoot+ Item soo compt de selve weduwe Silvoorts noch een jaer verloops der selver rente verschrevenGa naar margenoot+ in September anno XVIe ende dryenvyftich de somme vanGa naar margenoot+ Item soo compt het cappittel alhier onder het verloop van de negen schellinghen brabants grontchys als voore op den selven huyse oock wtgaende betaelt wordende met sessendertich guldens tsjaers voor drye jaeren verloops verachtert sedert Kersmisse anno sesthien hondert ende eenentvyftichGa naar margenoot+ tot ende met Kersmisse anno XVI vierentvyftich inclus bedraegende tsaemen de somme vanGa naar margenoot+ Item soo worden alhier in gemeynen laste ghebracht de somme van sessendertich guldens eens onder de Capitaele penningen jegens den penninck twintich vande selve | |
[pagina 262]
| |
sessendertich stuyvers tsjaers als voore op den selven huyse aende Cappittele wtgaendeGa naar margenoot+ comptGa naar margenoot+ Item is voorts te wetene alsdat sij rendante betaelt ende wtgegeven heeft geduerende de gemeynschappe ende ophoudinge deses Sterfhuys soo wtte comptante penningen als voore ten deses Sterffhuyse bevonden, als oock wtte ingecomen schulden ende penninghen vande vercochte boecken alles hier voore in proffijte gebracht ende wtgetroken soo aen eetwaeren van vlees, visch, boter, broot, bier, hout, colen als anderssints als oock voor de montcosten van Mariken de Vos midtsgaders oock voor de arbeijtsloonen vande knechten inde Druckerye gewerckt hebbende, ende dat inde naervolgende maenden naer wtwysen vande schrieftelycke specificatie by haer daer van gehouden ende eerst by haer daer affbetallt inde maent van Junio anno XVIe tweenvijftich ter saecken voorschrevenGa naar margenoot+ de somme van een hondert twee guldens thien stuyver comptGa naar margenoot+ Item inde maent van Julio ende Augusti betaelt ende wtgegeven de somme van een hondert tweentsestich guldens dertien stuyvers en halven comptGa naar margenoot+ Item inde maent van September wtgegeven een hondert achtien gulden compt.Ga naar margenoot+ Item inde maent van October insgelycx betaelt ende gegeven de somme van een hondert tweentnegentich guldens negenthien stuyvers comptGa naar margenoot+ Item inde maent van November ende December wtgegeven tsaemen de somme van eenhondert veertich gulden derthien stuyvers comptGa naar margenoot+ Item inden jaere sesthien hondert ende dryenvyftih geduerende de maent van Janu- | |
[pagina 263]
| |
ary bij heur rendante betaelt ende wtgegeven duerende d'ophouden deses Sterffhuijs de somme van negentich gulden twee stuyvers comptGa naar margenoot+ Item inde maent van February oock bij haer wtgegeven inde CeuckenGa naar margenoot+ Item in de maent van Maert ende April tsamen oock by haer wtgegeven ende betaelt de somme van een hondert elff gulden ende seventhien stuyvers comptGa naar margenoot+ Item inde maent van Meije insgelijcx gegeven ende betaelt eenentsestich guldens elff stuyvers comptGa naar margenoot+ Item inde maent Junius wtgegeven ter saken als voore de somme van sessentsestich gulden comptGa naar margenoot+ Ende inde maent van Julius totten tweelffsten dach der selver maent oock by haer betaelt ende wtgegegen de somme van tweentseventich gulden acht stuyvers daer onder begrepen synde eenentwintich guldens voor ¼ jaers montcosten der voors. Maria de Vos als anderssints dus alhier de selve somme vanGa naar margenoot+ Item betaelt tottet doen van dryehondert missen van requinen die dafflyvighe by heuren testamente begeirt gedaen te wordenGa naar margenoot+ tot laeffenisse van haere siele de somme vanGa naar margenoot+ Item alnoch betaelt aen frater Albertus Jordaens saerista byde patres vande AugustynenGa naar voetnoot(1) de somme van achtendertich guldens acht stuyvers eens van aldaer gecelebreert te hebben een hondert acht missen van requiem oock voor de selve overledene siele | |
[pagina 264]
| |
in desen luijt syne quitancie comptGa naar margenoot+ Item betaelt aende heeren aelmoesseniers de somme van tweelff gulden thien stuyvers eens over den Iegate by dafflyvighe aen hen by haeren testamente oock gemaeckt als dmede gaen met haer begraeffnisse compt.Ga naar margenoot+ Item betaelt aende Cappelmeesters vanden hoochwerdigen heylighen Sacramente ende onse L. Vrouwen Cappelle in onser L. Vrouwen Kercke alhier elck ses guldens eens insgelycx voor den legate aen hen respective oock gemaeckt compt saemenGa naar margenoot+ Item betaelt aen twee hondert brooden van stuyvers die dafflijvige aende ArmeGa naar margenoot+ Ambachts Jongers by haeren testamente oock heeft gemaeckt de somme vanGa naar margenoot+ Item betaelt aenden pastoor van onze L. Vrouwe Cappelle inde Keyserstraet oockGa naar margenoot+ over den legate aenden selve gemaeckt.Ga naar margenoot+ Item betaelt aen de patres vande Augustynen alhier de somme van een hondert guldens eens insgelycx over den legateGa naar margenoot+ aende selven by haer gemaeckt compt..Ga naar margenoot+ Item betaelt aende patres van de Sociteyt Jesu vant proffessiehuys alhier de somme van tweehondert guldens eens oock over den legate byden selven haeren testamente aen hen gemaeckt comptGa naar margenoot+ Item betaelt aen heer.... Phalesius haren broederGa naar voetnoot(1) vyftich guldens eens tot een roucap aen hem gelegateert comptGa naar margenoot+ Item betaelt aen Clara Stoop haar dienstbode een hondert gulden eens oock voor een legaet aen haer gelegateert comptGa naar margenoot+ Item aen haer gegeven tot een roucleet rock ende bouwen haer alnoch gelegateert.Ga naar margenoot+ Item boven dyen aen haer gegeven ende | |
[pagina 265]
| |
laeten volgen een bedde twee paer lakenen een saergie ses goey hemden ses goede servetten ende een huycke ende dat alles in regarde vande goeden ende getrouwen dienst bij haer aende afflijvige gedaen ende bewesen volgens den selven Testamente daer aff alhierGa naar margenoot+ Item betaelt aende voors. Clara Stoop de somme van dreyehondert guldens eens over haer verspaerde penningen die zy aen dafflyvige in desen over gelaeten hadde op intrest comptGa naar margenoot+ Item aende selve betaelt voor den intrest der selven somme van dryehondert gulden tegen..... guldens tsjaers ende dat sedert...... anno XVIe......, totten.... anno XVIe ende.... bedraegende..... Item betaelt alnoch aen dezelve Clara Stoop voor haer huere ende bodeloonGa naar margenoot+ Item betaelt voor het wasschen endeGa naar margenoot+ blycke van een stuck rouw lynwaet deses sterfhuis saemenGa naar margenoot+ Item soo compt den voors. heer Peeter Phalesius der afflijvige broeder de somme van dryehondert gulden eens die de voorgenoemde afflyvige aen hem heeft gelegateerd bij den voorseyden haeren testamente metGa naar margenoot+ obligatie van hem jaerlycx gedurende syn leven te betaelen bij hare erfgenaemen vierentwintich guldens dan alsoo daer voore alhier wordt wtgetrocken de somme van vier hondert gulden eens wt redenen dat vanden voorschreven dryehondert gulden jaerlycx soo veele van intrest nyet en can worden ontfangen dus alhier de selve somme vanGa naar margenoot+ Item aenden selven heer Peeter Phalesius betaelt de somme van achtenveertich gulden eens voor twee jaeren der voors. lyfrente verschenen St Janssmisse anno XVIc ende | |
[pagina 266]
| |
dryenvyftig ende St Janssmisse XVIc vierenvyftichGa naar margenoot+ comptGa naar margenoot+ Item betaelt voor het doen bleycken van een stuck lynwaet ten dezen sterfhuyse bevondenGa naar margenoot+ Item wordt alhier in gemeyn wtgeven ghebrocht de somme van vyftich guldens eens soo veele compt te bedraegen het verliesGa naar margenoot+ datter gevallen is op het licht gout en ongankbaer gelt als voore ten desen sterfhuyse bevonden comptGa naar margenoot+ Item betaelt aen Mr Adriaen VerstockenGa naar margenoot+ chirugyn over diversche medicamenten by hem inde leste sieckte van dafflijvige gelevert luyt sijn rekeningeGa naar margenoot+ Item betaelt aen Jacques Brughmans,Ga naar margenoot+ waschvercooper over het waschlicht ende anderssints by hem gelevert totte lyckrechten van den selve afflijvige luyt sijn rekeninge ende quitancie de somme vanGa naar margenoot+ Item betaelt aen Johannes van Zallandt over de kerckelycke rechten van onse L. Vrouwe kercke luyt syn rekeninge endeGa naar margenoot+ quitancie de somme van sevenentvyftich gulden comptGa naar margenoot+ Item betaelt aen Vincent de Vos voor 5 ½ poisen vant luyen mits het groot geluyt volgens syn rekeninge ende quitancieGa naar margenoot+ Item betaelt aen Mr Jaspar Boest sangmr.Ga naar voetnoot(1) voor de musieckmissen over d'afflijvige gedaen volgens syne rekeninge en de quitancieGa naar margenoot+ de somme vanGa naar margenoot+ Item betaelt aen... voor tbehangen den sterffhuyse ende choor als de autaeren met witten baey als voor het baer- | |
[pagina 267]
| |
cleet tsamen luyt de rekeninge ende quitancieGa naar margenoot+Ga naar margenoot+ Item betaelt aen... voor dmaecken de roucleederen als voor tgene byden cleermaecker daer toe verschoten is ende dat int gemeyneGa naar margenoot+ Ga naar margenoot+ Item betaelt aen Peeter van Halen decken van St. Lucas Gulde over de doodtschult vande afflijvige luyt syn rekeninge..Ga naar margenoot+ Item betaelt aende weduwe van Jan le Piper over sweerdt heerensaeij ende perpetuaen bij derffgenaemen in desen vanGa naar margenoot+ haer gecocht tot het maecken van roucleeden volgens haere rekeninge de somme vanGa naar margenoot+ Item betaelt aende erffgenaemen van wylen de weduwe Melchior van Oudenborch inden Coevoet over soo veele d'afflyvige in haeren coopdach heeft bestet volgens de rekeninge de somme vanGa naar margenoot+ Item betaelt aen... over gewerckten cant die d'afflyvige haer schuldich gebleven wasGa naar margenoot+ Item gesonden aen sekeren boeckvercooper tot Brussel de somme van tweelff gulden die d'afflijvige aldaer schuldich geblevenGa naar margenoot+ was per gecochte ende geleverde boecken de somme vanGa naar margenoot+ Item den negensten Meye XVIc dryenvyftich betaelt aenden Cassier van mijnheer van Eyck, coopman in de Vleminckstraete soo over het ontbieden ende leveringe van Italiaensche musieck boecken als voor deGa naar margenoot+ vracht van Italien gesonden voor desen sterffhuyse tsaemen de somme vanGa naar voetnoot(1)..Ga naar margenoot+ Item betaelt aen Bertram Gousin over gelevert papier in desen gemeynen sterffhuyseGa naar margenoot+Ga naar voetnoot(2)Ga naar margenoot+ | |
[pagina 268]
| |
Item betaelt aen doctor Hoegaerden voor diversche visiten by hem over dafflyvige in in haere sieckte gedaenGa naar margenoot+ Item soo compt den procureur Woons wylen voor diversche besoigneren diensten ende vacatien by hem in verscheyden saeckenGa naar margenoot+ voor d'afflyvighe in rechte gedaen luyt syn overgegeven rekeninge de somme van.Ga naar margenoot+ Item betaelt in vier differente reyse aen Jeremias CockGa naar voetnoot(1) de somme van vierhondert vyffventachentich guldens achthien stuyvers eens ter saecke van gecochte ende gelevert papier soo van int leven der afflyvige in desen als geduerende de gemeynschappeGa naar margenoot+ deses sterffhuys blyckende by syne rekeninge ende quitancie comptGa naar margenoot+ Item betaelt aenden Procureur Pannestel voor rechtelycke oncosten by hem voorGa naar margenoot+ desen sterfhuyse gedaen inde saecke van Mynheer Salines luyt syn rekeninge de somme vanGa naar margenoot+ Item soo compt den notaris Gaspar van der Herstraten soo voor dmaeken den inventaris vande comptante penninghen brieven ende papieren by de afflyvige achtergelaten midtsgaders voor dmaeken minuteren grosseren sommeren ende copieren van desen staet ende massa alsvoor de schepene scheydinge ende deylinge nopeden d'erffgoeden by d'afflyvige achtergelaten metter rechte van den Secretaris als oock voor het openen ende registreren vander afflyvige testamente met twee copyen daar aff gelevert, ende voor alle syne extraordinarisse vacatien moyten ende tythverleth mette rendante ende erffgenamen tot diversche reysen gehadt tsamenGa naar margenoot+ volgens sijne overgegeven rekening ende | |
[pagina 269]
| |
specificatie de somme vanGa naar margenoot+ Item betaelt aen myne Eerw. Heeren de Weesmeesters voor hennen loon ende salaris van te vaceren totter renditie sluyting ende passering van desen staet ende masse metten loon van hennen Greffier ende Cnape tsamenGa naar margenoot+ Item aen den heere Greffier voor het reserven der copye autenticq van desen staet midts het gros ter Weescamer blyft voor geregistreerd als voor den consente tot vernieuwinge vande schepenen schyedinge ende deylinge tsamenGa naar margenoot+ Item wort alhier in vuytgeef gebracht ierst de some van een duysent guldens eens, wesende d'een helft van den baete van huijse den Coninck David toecommende de voors. Rendante ende Barbara haere sustere overGa naar margenoot+ mits deselve huysinghe naer de doot van heure ouders onvercocht gebleven is ende geheele baete in prouffyte gebrocht is compt.Ga naar margenoot+ Item zoo wort alhier alnoch gebrocht de somme van tweeduijsent sessen hondert seventien gs 16 st. eens over de twee derde paerten van geschatte druckere ende boecken hier vooren in prouffyte vuytgetrocken ter some van 3926 gs 14 st. in drye partyen toecommende de voors. Rendante endeGa naar margenoot+ haere voors. suster ende dat ingevolghe van den testamente van Anna Phalesius hunne overledene suster comptGa naar margenoot+ Somma bedraeghen de commeren ende lasten deses sterffhuis net de somme van seven duysent sesse hondert tweelf guldens 12 stuyvers comptGa naar margenoot+ De prouffyten beloopen als voorenGa naar margenoot+ Dus d'een tegens d'ander gecort soo bedraeght de gemeyne vuytgetrocken suyver baete vier duisent twee hondert vyffentvyftich guldens 8 ¼ st. comtGa naar margenoot+ De welcke in tween gedeylt tusschen de | |
[pagina 270]
| |
rendante en haere voors. suster Barbara Phalesius, bedraeght elcx helft........ dico 2127 gs 14 ⅛Ga naar margenoot+ Ende der Rendante heeft gedeylt in tween tusschen haer en haere voors. kinderen beloopt elcx helft......... dico 1063 gs 17 stGa naar margenoot+ Gepasseert gelaudeert ende geapprobeert voor myne Eerw. Heeren de Weesmeesters der stadt van Antwerpen ter presentien vande voors. Rendante ende al de contradicenten prout in prohemio deses. Datum den 22 Meert 1655. L. Janssens. 1655.
Magdalena Phalesia in 1652 overleden zijnde, zoo liet hare zuster Maria, de echtgenoote van den notaris Edward de Mayer, zich hetzelfde jaar in de Sint-Lucasgilde inschrijven en nam het bestuur der drukkerij over. Op die wijze bleef de Phalesische drukkerij bestaan en kon zij nog tot in 1673 muziekale drukwerken voortbrengen. Onder de laatste hebben wij in 1664 aantehalen: Het gheestelyck Blom-hofken van Bethleem, Verciert met verscheyde schoone Liedekens soo vanden Kers-nacht als andere: Op het Musieck ghekomponeert met twee stemmen, Cantus ende Bassus: seer profitelyck aende siele, ende vermakelyck aenden Gheest. Gheplant door F. Godefridus Bussé Priester Religieus vande Ordre vanden H. Benedictus inde vermaerde Abdije van Afflighem; - in 1669, het deel getiteld: Sinfonie boscarecie a violino solo, e Basso, con l'agiunta di due altri Violini ad libitum, per poter sonare a due, a tre, e a quattro conforme piacera, di D. Marco Vicellini, capo de gl'Instrumentisti del Serenissimo Signore Duca di Modana. Opera Octava. Dit werk draagt als altijd voor onderschrift: In Anversa, presso i Heredi di Pietro Phalesio, al Re David; - eindelijk, in 1673, het deel: Musicalische Lendt-Vruchten bestaende in dry, vier, vyf, Instrumentale-Hermoniale stemmen beneffens den Bassus Continuus, door Theodorus Beckern Raets Violist tot Hamburgh. Het onder- | |
[pagina 271]
| |
schrift van dit werk, het laatste, denken wij, dat van de phalesische persen kwam, luidt: t'Antwerpen, by de Erfghenamen van Peeter Phalesius, inden Coninck David. Alvorens deze beroemde drukkerij te verlaten, moeten wij een woord zeggen van eene harer uitgaven, waarvan we tot nog toe slechts een enkel exemplaar van aantroffen (waarschijnlijk omdat ze maar op een zeer beperkt getal werd getrokken) en dat we eene familie-uitgave zullen noemen. We hebben gezien dat Pieter Phalesius de jonge maar één zoon had, die hij Pieter noemde zooals hij en die in het klooster der Augustijnen te Antwerpen trad. Die geestelijke leefde lang genoeg om in 1662 zijne goude jubelfeest van vijftig jaren professing te kunnen vieren. Die dag was er feest in het klooster en de jubilaris was te dier gelegenheid in meer dan een dichtstuk de gevierde held. Welke schoone gelegenheid voor de jongelingen, leerlingen van het collegie dezer paters, die aanleg tot poëzie dachten te hebben, Pegasus te bespringen en aan gansch Antwerpen te toonen, dat zoo Virgilius dood was, hij nog opvolgers had. In naam van het gansche collegie, boden onze jonge dichters aan den achtbaren jubilaris eene feestrede in latijn van 227 verzen. Zij spraken er achtereenvolgens in van Jupiter, Nestor, Mathusalem, Phoebus, Pallas en Cupido, om te komen aan Aristoteles, Plato, Socrates, Gregorius en Thomas, en terugtekomen tot Minerva, Orpheus, Methymnea, Arione, Mercurius en Ceres! Zij wandelen met u, altijd op hun Pegasus, van het diepste van Afrika naar de boorden der Schelde en van Antwerpen tot in Arabië! Die feestrede werd toevertrouwd aan de persen der zusvan den jubilaris, die het drukten en van deze uitgave een muziekwerk maakten door er een latijnsch loflied met tweestemmige muziek bij te voegen. Waarschijnlijk werd dit loflied van vier strofen, elk van vier regelen, en het volgende refrein, dat in presto beweging moest gezongen worden, door denzelfden dichter vervaardigd: Sumite Laeti, sumite vinum, | |
[pagina 272]
| |
Men ziet dat onze lustige jonge lieden in hunne wenschen aan den grijsaard niet spaarzaam te werk gingen. Die Phalesische uitgaven van twaalf bladzijden in-quarto ontving dan voor titel: REVERENDO ADMODUM |
|