De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 12

[p. 233]

Nederlandsch tooneel.

Zoo wat vier en twintig uren hebben de vrienden van ons tooneel zich verledene maand verheugd in de terugkomst van Mej. C. Beersmans.

Het had niet weinig moeite gekost de gevierde kunstenares dit besluit te doen nemen, en dat begrijpt men. Niet alleen wordt zij in heel Holland geschat, gevierd zooals zij het verdient, treedt zij er slechts op in degelijke stukken en dat nog zeer zelden, maar zij ontvangt daarbij nog eene jaarwedde van f 20,000, welke men haar hier niet betalen kon.

De terugkomst van Mej. C. Beersmans echter scheen velen te recht toe, als het eenige middel tot verheffing van ons tooneel in het tegenwoordige en de vestiging van dit tooneel in de toekomst. Zij alleen kon door haar overwegend talent, hetwelk dat harer gezellen ver overtreft, aan ons tooneel eene andere richting geven, de keus der stukken veranderen, op- en uitvoering verbeteren, de jongere leden van het gezelschap, die thans immer op dezelfde hoogte blijven bij mangel aan wijzen raad, met woord en daad vooruithelpen, ons gezelschap aldus langzamerhand tot dit bevredigend geheel terugbrengen, waar we voor eenige jaren met zooveel fierheid ons over verheugden en als natuurlijk gevolg, al degenen die sedert eenige jaren ons tooneel niet meer bezochten, omdat het hun weinig of geen kunstgenot schonk, stilaan er opnieuw henen leiden.

Er was nog meer; de terugkomst van Mej. C. Beersmans alleen maakte het mogelijk eene tooneelschool op te richten, waaraan we sedert lang eene dringende behoefte hebben, willen we ons tooneel niet zien uitsterven bij gebrek aan tooneelisten.

Optreden als leermeesteres der tooneelschool, dat lachte Mej. C. Beersmans vooral tegen, daartoe verklaarde zij zich bereid en dat deed haar besluiten het oor te leenen aan de voorstellen die haar gedaan werden.

Bleef nog den geldelijken kant der zaak te regelen, die echter zeer spoedig overeengekomen was.

Mej. C. Beersmans zou te Antwerpen, net als te Rotterdam,

[p. 234]

fr. 20.000, jaarwedde bekomen en niet fr. 18,000, zooals al de dagbladen verkeerdelijk hebben opgegeven. Zij ontving inderdaad fr. 10.000, als tooneeliste, fr. 5000, voor het kiezen en aanleeren der stukken, welke haar door den Bestuurder zouden betaald worden, die eene verhooging van toelage van fr. 5000 bekwam, en hare wedde als Bestuurster der Tooneelschool, welke op 1 October a.s. zou worden geopend, zou insgelijks fr. 5000 bedragen.

Dit alles was aldus overeengekomen en aangenomen, zoowel van den kant van Mej. C. Beersmans, als van den kant der Regeering, door tusschenkomst der tooneelcommissie.

Hoe komt het dan dat die overeenkomst niet gehouden werd? De onderhandelingen werden plotselings afgebroken, wanneer velen dachten dat de zaak geheel in regel was.

De Regeering liet aan Mej. C. Beersmans weten dat, aangezien zij zoo lang wachtte hare verbintenis geteekend terug te zenden, men van alle verdere onderhandelingen afzag. Ondanks al den eerbied welke wij ons gemeentebestuur verschuldigd zijn en ook toedragen, noemen wij deze reden bespottelijk: tusschen eerlijke menschen is een gegeven woord zoo goed als een geteekend stuk, en wanneer men zijn woord denkt te mogen verbreken, dan moet men ten minste afdoende, grondige redenen doen gelden, wát hier het geval niet is geweest.

Waarom aarzelde Mej. C. Beersmans hare verbintenis te teekenen? Om de redenen opgegeven in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, van 16 April ll. ‘De aanbiedingen uit Antwerpen waren schitterend, zegt het blad, gelijk men zich herinneren zal; maar bij de nadere bespreking bleek, dat men Mevr. Beersmans de leiding der tooneelschool èn de esthetische leiding van den schouwburg wilde opdragen, terwijl zij bovendien als actrice werkzaam zou zijn.

Voor zulk eene opeenstapeling van werkzaamheden, voor zoo groote verantwoordelijkheid deinsde de nauwgezette kunstenares met reden terug.’

Mej. C. Beersmans schrikte wel zoo zeer niet terug voor het werk, omdat zij het boven hare krachten dacht, of omdat zij zich niet berekend gevoelde voor de taak, welke men haar wilde opdragen, dan wel omdat ze voorzag dat ze voortdurend tegen een hoop persoonlijkheden zou hebben te wor-

[p. 235]

stelen, die niet alleen hare taak zouden verzwaren, vermoeielijken, maar hare krachten verlammen, hare beste inzichten tegenwerken en verijdelen.

Hare terugkomst, de bijval die haar wachtte, de diensten welke zij hoogst waarschijnlijk zou bewijzen en die het anderen niet gelukt was te bewijzen, dit alles stak velen tegen, hitste hunne afgunst aan en deed hen vreezen. Bijna alsof er onder de zon van het kunstlievende Antwerpen geene plaats was voor vele kunstenaars, van de waarde van Mej. C. Beersmans, wanneer die bestaan, om allen naar waarde geschat en bewonderd te worden, zonder dat de bewondering en de hoogschatting, welke men de eenen toedraagt, schade, afbreuk doen zou aan de anderen.

Zich reeds gekrenkt gevoelende over de publieke bespreking der wedde, welke zij gevraagd had, en waartoe zij ten volle recht had, - aangezien zij om meerder arbeid te doen, zich hoegenaamd stoffelijk niet moest verminderen, - daar het voorstel tot terugkeeren niet van haar uitging en vooral daar zij aan ons tooneel een veel grooteren dienst bewees met terug te keeren, dan ons tooneel aan haar, werd Mej. C. Beersmans het nog veel meer, toen men benevens andere dommigheden rondstrooide en met een zeker genot vertelde, dat zij in Holland niet meer blijven mocht, dat men zich sedert lang van haar zocht te ontmaken, dat zij daarom terug naar Antwerpen wilde komen, dat men bijgevolg hare hooge pretenties niet moest aannemen, enz. enz... Doch wat de kroon op het werk zette dat was, buiten de vertelselt jes van allen aard die de kunstenares moesten raken, de eerlooze verdichtsels uit het privaat leven, dat voor elk welopgevoed mensch gesloten moet blijven.

Wij willen over dit laatste punt niet uitweiden en halen het enkel aan als een bewijs, welke laffe onkiesche middelen er soms in het werk worden gesteld, en ongelukkiglijk genoeg met bijval, om een doel te bereiken.

Wat er nu ook van zij, Mej. C. Beersmans komt niet naar Antwerpen en blijft in Holland, tegen den wil en tegen de goesting onzer Noorderbroeders die nu, helaas, zullen veroordeeld zijn om iemand die hun verveelt, nog eenige jaren als hoofdrol aan hun tooneel te zien schitteren.

Wij betreuren ten zeerste de voorgevallene feiten; degenen

[p. 236]

die er zich aan schuldig maakten hebben eene zeer zware verantwoordelijkheid op zich geladen en zijn oorzaak, dat ons tooneel niet op het goede spoor terug zal keeren, waarvan het sedert eenige jaren zoo deerlijk is afgeloopen.

_* * _*

Op Woensdag 26 April ll. vierde Victor Driessens zijn 42 jarig jubilé als tooneelkunstenaar; het heeft den gevierden en talentvollen kunstenaar te dezer gelegenheid aan kronen, bloemtuilen, geschenken noch goede wenschen ontbroken. Het publiek dat zeer talrijk was opgekomen, heeft zijnen Driessens herhaaldelijk en hartelijk toegejuicht en daardoor een nieuw blijk afgelegd van de bewondering en hoogachtingt welke het den stichter van ons Nationaal Tooneel toedraagt.

*_**

De Gemeenteraad heeft in zitting van 28 April ll. den heer Frans van Doeselaer, benoemd tot Bestuurder van ons Nederlandsch Tooneel.

Edw. van Bergen.