De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 12

[p. 133]

Boekbeoordeeling.

I.
Willem Sanger. Tafereelen uit het leven eens dichters, door L Buyst Brussel, druk Wed. De Hou en Zoon.

Het dichtverhaal, waarvan wij hierboven den titel afschrijven, is de geschiedenis en het lijden van eenen jongen dichter, die niet begrepen wordt. De ongelukkige is verliefd en wordt bemind, maar ook op alle wijzen tegengewerkt, vernederd en vervolgd, en daarenboven nog door eene lange ziekte overvallen. Na veel strijd, wanhoop, enz. geneest hij en trouwt met de beminde.

Het onderwerp is niet nieuw, de behandeling evenmin.

Het is jammer dat de jonge dichters, in hetgene zij en wij als proeven en oefeningen in de dichtkunst beschouwen, niet met meer ernst denken aan het scheppen der personen en toestanden, die zij beschijven willen. Waarom niet getracht een paar of meer karakters te bestudeeren, en die na rijpe overdenkingen te doen optreden? Uit zulke voorbereiding ontstaan reeds, soms als van zelf, de meest gewenschte toestanden en verwikkelingen; en stellig is het, dat de schrijver daarin beter gelegenheid zou vinden om zijne waarde te doen kennen, dan in onderwerpen die, zooals Willem Sanger, teenemaal zondigen door gebrek aan opvatting.

De personen, die er in voorkomen, zijn niet geteekend. Een enkel voorbeeld:

Laura, de geliefde, de heldin van het werk, wil maar geene kennis maken met den lezer; wel zegt de schrijver dat zij schoon, rein, ja aanbiddelijk is, (eene Fransche zegswijze, die bij ons enkel op het tooneel te huis hoort,) maar de lezer zal dat zoo spoedig niet gelooven; hij verlangt Laura zelf te zien en te hooren. In het vierde stukje treedt zij voor de eerste maal handelend op, en nu hoopt de lezer en met recht, te weten wie en wat zij is. Ook de schrijver vindt hier eene schoone gelegenheid om haar te leeren

[p. 134]

kennen; maar hij zal er zich wel van wachten. Hij laat die dwaze maagd negen versregels opzeggen, die wij meedeelen om te doen zien, hoeveel woorden een dichter gebruiken kan zonder iets te zeggen.

Willem zit in den tuin, weggezonken in de beschouwing der natuur; op eens komt Laura daar aangewandeld, en met een lachje schuldeloos en blij zonk ze achteloos neder aan zijn zij, en sprak

‘Een prachtig lenteweer, niet waar?

Zie, Willem, in dien appelaar

De vogels op en neder springen;

Hoor, hoe ze, vroolijk bij elkaar,

Een lustig avondliedje zingen,

Eer ze in het donzig nestje slapen gaan.

Ik kan ternauwernood den lust bedwingen

Om met die lieve diertjes meê te zingen,

Dewijl voor goed de winter is gedaan.’

En dat is alles wat de lezer hier van Laura verneemt. In gansch het werk vindt men zoowat overal dezelfde oppervlakkigheid. Geene grepen uit het menschelijk leven, geene diepe of verhevene gedachten. Zelfs Willem Sanger zegt ons menigmaal dat hij talent, gevoel, verstand heeft; maar nergens bewijst hij dit, zoodat, én zijne hooge gaven, én zijn lijden den lezer geheel onverschillig laten.

Vreest nu de schrijver dat wij te streng zijn, dan laten wij hem de volgende keus: Overweeg eens, hoevele bundels sinds vijftig jaren in ons land verschenen zijn; beschouw dan wat er van dat alles nog is overgebleven, en hoeveel van dit weinige nog verdwijnen zal. Wil nu L. Buyst in die rij plaats nemen, dan kunnen wij zijn werk goed en welgelukt noemen; want menig boek, dat beneden het zijne staat, werd fel geprezen; maar verlangt hij meer, zooals het goede in Willem Sanger ons doet veronderstellen, dat hij dan onze opmerkingen als welgemeende raadgevingen aanneme.

De kunst is voorwaar zoo gemakkelijk niet. Slechts weinige kunnen tot haar geraken, en dan nog door zwaren arbeid en jaren studie; maar juist dit is een prikkel voor hem, die zich geroepen voelt.

[p. 135]

Zal nu L. Buyst moed genoeg en kracht hebben om den zoo menigmaal ondankbaren strijd voort te zetten, dan hopen wij eens in hem eenen goeden dichter te begroeten, des te meer, daar hij nu reeds verzen levert zooals de volgende, die wij met genoegen lazen en die als eene belofte klinken voor de toekomst.

Te somber... Ja, mijn hart kan diep gevoelen:

Ik kwam in Vlaandren; 'k zag d'ellendenkolk,

Waarin het arm, het fel vernederd volk,

Schier als ontzenuwd, thans ligt om te woelen;

'k Zag 't Nederlandsch, mijn dierbre moedertaal,

Alom door meer begoede stamgenooten

Te laf verloochend, al te dwaas verstooten

Uit vriendenkring, stadhuis en statenzaal;

En tusschen volk en rijke burgerij

Zag ik gestaag de scheidingskloof vergrooten.,.

Alom verval, verarming, bastaardij...

Hoe wil men dat mijn lied niet somber zij?

A.D.

Antwerpen.

II.
Charles Dickens, volledige werken. Vertaling van C.M. Mensing. - Volksuitgaaf aan fr. 1.50 per deel. Gent, Ad. Hoste.

Andermaal werden ons twee werken van Ch. Dickens, elk van 2 deelen, ter bespreking toegezonden, namelijk Samuël Pickwick en Nelly.

Zal het noodig zijn aan het lezend publiek den onvergelijkelijken Dickens te doen kennen, wiens werken in alle talen overgezet en in het Nederlansch verscheidene keeren vertaald werden? Deze nieuwe druk bewijst eens te meer, hoe zeer de Engelsche humorist ook ten onzent gesmaakt wordt. De fijne scherts, welke al de werken van Dickens doortintelt, openbaart zich het levendigst in Samuël Pickwick. Wáár is het, dat de keuze zijner personages, zoowel als het koddige der toestanden, waarin hij ze doet optreden, hierin een groot aandeel heeft; maar zijn schrijftrant zelf is zoo fijn, zoo zeer in overeenstemming met het behandelde onderwerp,

[p. 136]

dat het voorzeker verwondering moet baren, hoe al die gaven in éénen persoon kunnen vereenigd zijn.

In Nelly worden de lotgevallen van een engelachtig goed meisje verteld. De toon van dit werk is doorgaans ernstiger dan in Dickens' andere gewrochten; maar de weemoedige tint, welke den lezer nu en dan eene traan ontperst, wordt op meer dan eene plaats door de vroolijke scherts verdrongen. En zoo vinden wij ook hier den onvergelijkelijken Dickens terug, opwekkend, levendig, meeslepend.

Doch waarom herhalen, wat anderen reeds honderden malen vóór ons hebben gezegd? Zijn de vele herdrukken en de vele vertalingen van Dickens' werken niet het klaarste bewijs van de voortreffelijkheid, de degelijkheid zijner talrijke gewrochten?

Wij kunnen ons dan ook bepalen, met eenige woorden van deze goedkoope uitgave zelve te zeggen.

Voorzeker mag zij onder de goedkoopste gerangschikt worden, welke wij kennen. Elk deel van Samuël Pickwick bevat ruim 250 blz. compressen druk, elk deel van Nelly 200 blz. Daarenboven is ieder boek door eene gravure opgeluisterd, terwijl de omslag insgelijks met eene gekleurde plaat versierd is. Eene fraaie, duidelijke letter verhoogt nog de waarde van deze boeken. Mogen wij derhalve den prijs - 1,50 fr. per deel - geen spotprijs noemen?

Slechts door een ruim debiet kan de uitgever in de mogelijkheid gesteld worden eene dergelijke volksuitgaaf te leveren. Wij wenschen dan ook van harte dat het Nederlandsch lezend publiek in België deze loffelijke onderneming zijnen steun niet weigere!

De vertaler heeft Dickens' werken in een zuiver Nederlandsch kleed gestoken: geene stijfheid, geene bastaardwoorden. Door zijne keurigheid van taal heeft hij er om zoo te zeggen echt Nederlandsche boeken van gemaakt, zonder de waarde der oorspronkelijke te verminderen. Derhalve eene reden te meer, om Hoste's uitgave der volledige werken van Ch. Dickens warm aan te bevelen. Moge deze kortbondige bespreking daartoe bijdragen!

Frans de Ghent.