De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 12

[p. 86]

Uit de Amstelstad.
(Tooneeloverzicht).

Twee merkwaardige feiten kenmerken de werkzaamheid van de thans koninklijke vereeniging ‘Het Nederlandsch Tooneel’ in de afgeloopen maand, n.l. de opvoering van Pailleron's Le monde où l'on s'ennuie en van Shakespere's Hamlet.

D^r de Jong, een Haagsch dagbladschrijver, had de moeilijke taak op zich genomen, Le monde où l'on s'ennuie te vertalen, d^r Burgerdijk leeraar te Deventer, is de bewerker van Shakespere's meesterstuk.

Beide letterkundigen verdienen allen lof voor hunne met veel bijval bekroonde pogingen; d^r de Jong leverde ‘een wereld waarin men zich verveelt,’ die iedereen, zelfs hen, die het stuk in de Fransche taal gezien hebben, ten zeerste voldeed. Burgerdijk een Hamlet, die uitmuntend voor ons tooneel geschikt is, en waarop, behoudens eenige minder wenschelijke kappingen, niets aan te merken valt; de taal is schoon, zonder gezwollen te zijn en de verzen zijn vloeiend en juist.

Ook de uitvoering der beide werken kan goed genoemd worden, vooral die van Le monde où l'on s'ennuie, waarin Mevr. Kleine gelegenheid had, haar zoo hooggewaardeerd talent in zijn volle kracht ten toon te spreiden.

De hertogin de Reville van Mevr. Kleine stond in niets ten achteren bij de vertolking dier rol door Mevr. Devogod van de Comédie Française. Voordracht en gebarenspel, alles was even volmaakt, even natuurlijk en juist. Prijzenswaardig was ook de M^me Raymond van Mej. Sablairolles en de Suzanne van Mej. de Groot, de welbekende hofcantatrice van Z.M. den Koning.

Van het heerenpersoneel noemen wij Fourniaire die de moeilijke rol van den Onderprefect uitstekend vervulde en den heer Morin, die als Bellac eveneens wel beviel.

De hoofd- en titelrol in Hamlet was in handen van den heer Louis Bouwmeester. Wij zullen hier niet onderzoeken of Bouwmeester de rol even goed gegeven heeft als Barnay of andere artisten van beteekenis; wij zeggen slechts, dat hij in menig tooneel stormachtig werd toegejuicht; wel een bewijs, dat zijn spel dikwerf een diepen indruk te weeg bracht.

Mocht Bouwmeester soms gefaald hebben, mochten sommige tooneelen ook niet zoo vertolkt geworden zijn, als men verwacht had, toch gelooven wij te mogen beweren, dat hij zijne taak zeer ver dienstelijk vervuld heeft.

[p. 87]

Juffer de Groot, als Ophelia, had prachtige oogenblikken, vooral in het vierde bedrijf, als zij waanzinnig geworden, het vertrek der koningin binnenstormt.

De rol van Polinius werd door den heer lsing minder goed vervult; hij zeide zijne verzen eentonig en gevoelloos op, zoodat deze rol zeer weinig indruk maakte.

Alle overige rollen waren goed bezet, al kon men merken, dat het gezelschap er nog niet aan gewend is hoog klassieke stukken op te voeren.

Vraagt men of de opvoering van Hamlet aan de verwachtingen heeft beantwoord, zoo moeten wij antwoorden, ‘slechts ten deele;’ wel was de indruk, dien de opvoering achterliet, groot, maar toch niet van dien aard, dat men den 21^sten Januari (dag der eerste vertooning) onder de ‘groote’ dagen in de geschiedenis van ons tooneel mag rangschikken.

Met spanning ziet men de vertooning van twee nieuwe tooneelwerken tegemoet; het eerste een tooneelspel, getiteld ‘Schuld’ door Jac. de Vos et Mendes da Costa zal door het Nederlandsch tooneel alhier gegeven worden, terwijl het andere werk ‘Zonder Naam’ van onzen beroemden ‘Acteur-Auteur’ Rosier Faassen te Rotterdam de vuurproef zal doorstaan.

Het gezelschap van Ollefen, Moor en Veltman, dat tot heden de stadsschouwburg bespeelde en meestalstukken als: De wandelende Jood, de twee Weezen en dergelijke afgezaagde draken gaf, gaat met Mei, het einde van dit seizoen, uiteen; daarentegen is de Heer van Lier bezig een nieuw gezelschap saam te stellen, waaraan behalve andere artisten van naam, ook de hr. Van Kuyk, van het nationaal tooneel ten uwent, verbonden is, terwijl andere leden van de Antwerpsche schouwburgvereeniging, als men ten minste der ‘vox Populi’ geloof mag schenken, eveneens met den heer van Lier in onderhandeling staan.

Op het gebied der rederijkerij heeft men een werk tot stand gebracht, dat misschien eens goede vruchten zal dragen, n.l. de oprichting van een Amsterdamsch Rederijkersbond. Tot heden zijn daartoe tien vereenigingen toegetreden, waaronder verscheidene van aanzienlijke beteekenis. De statuten van het Bond zijn ontworpen en - onmiddellijk na de goedkeuring der wet zal door de bondsvergadering het bestuur gevormd worden.

Niet onopgemerkt mag het in druk verschijnen van d^r Burgerlijk's Hamlet blijven, welk werk tevens het eerste is, dat overeenkomstig met de nieuwe wet is uitgegeven.

Eenige dagen geleden verscheen een nieuw werk van den heer H. G Roodhuyzen ‘Rebecca’ treurspel in vijf bedrijven, waarop wij later hopen terug te komen.

Amsterdam, 21 Februari 1882.

Jac. Grein

[p. 88]

Uit rotterdam.

Het twintigjarig jubilé van Catharina Beersmans, de Maria Stuart van Schiller - twee redenen voor één, waarom de Groote Schouwburg van Rotterdam op 24 Januari l.l. zoo vol was als een ei. Ruim drie en een half jaar is het geleden, dat Schiller's schoonste treurspel hier, na veeljarige rust, weder op het tooneel werd gebracht, en dat mej. Beersmans de titelrol voor 't eerst vervulde.

In de Maria Stuart behaalde onze treurspeelster haar grootsten triomf, toen zij er voor 't eerst in optrad; en nu zij die rol weer vertoonde, overtrof zij in menig opzicht wat zij vroeger gegeven had. Haar spel was soberder, klassieker. Het was de kunstige samenvatting en ordening van wat anderen slechts in détail kunnen geven, in groote lijnen en breede toetsen Geen oogenblik maakte zij jacht op effect, schoon de rol daartoe zoo uitnemend zich leent, en geen oogenblik verviel zij in het pathetische: zij beheerschte de figuur, zij beheerschte het spel als meesteresse, en had de kunstmiddelen der virtuosen niet noodig om de toeschouwers te boeien en te ontroeren. Hare standen waren wel gekozen; gebaren maakte zij slechts waar het woord of de aandoening die eischten, en zij maakte ze even schoon als welsprekend; bij de voordracht der verzen, al was de stem soms niet zoo aangrijpend als weleer, ging geen nuance van 's dichters gedachten, geen tint in het spel der aandoeningen, smarten en hartstochten verloren.

Behoeven wij te zeggen, dat de kunstenares luide werd toegejuicht, met geestdrift werd gehuldigd? Zoodra zij verscheen, vergat men Maria Stuart, men verstoorde het spel, om haar met luide toejuichingen te zeggen hoe men haar waardeert, en men deed het met zooveel opgewondenheid, dat het orkest, geroepen bij dergelijke ovaties het publiek te volgen, niet het voor te gaan, wel had kunnen zwijgen. Na het derde bedrijf werd haar een aantal bloemtuilen en kransen aangeboden, de eene nog fraaier dan de andere en daarom ook voorzichtig over 't voetlicht den naastbijzijnden acteur toegereikt. Beladen met meer ruikers dan zij dragen kon, ging Cath. Beersmans heen, maar zij moest spoedig terugkomen om de haar toegedachte geschenken in ontvangst te nemen. De heer Berckenhof, administrateur der afdeeling Rotterdam van de Vereeniging, bracht haar de hulde en den heilwensch van den Raad van beheer in eene toespraak, waarin het recht der tooneelspeelkunst op een eervolle plaats in de rij der kunsten werd gehandhaafd en C. Beersmans als een hoogepriester der tooneelspeelkunst werd begroet. Een fraai geschenk namens de Vereeniging, die, zooals wij meteen vernamen, van den Koning de vergunning kreeg het predikaat ‘koninklijke’ te voeren, werd haar tevens vereerd. De heer Le Gras bood haar een fraaien bloemkrans en eenige geschenken aan van Vlaanderen's kunstvrienden, en, met nog een bloemkrans 't geschenk van eenige vereerders te Rotterdam. Toejuichingen en fanfares bezegelden al wat er werd gezegd; alle toeschouwers schenen te willen betuigen, dat het eer te weinig dan te veel was. Lang blijve Catharina Beersmans het sieraad van ons Tooneel!