De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 12

[p. 40]

Muzikaal Praatje uit Noord-Nederland.
II.

Op den 30^sten November j.l. opende de Maatschappij de Toekomst de rei der concerten in de Residentie met een zeer merkwaardig programma. Men hoorde toch, behalve eene symphonie van onzen landgenoot den Heer Daniël de Lange, de ‘Trauermusik beim Fude Siegfried's aus Götterdämmerang’ en de ‘Faust-ouverture’ van Richard Wagner, benevens het geestige Scherzo uit de dramatische symphonie ‘Roméo et Juliette’ van Berlioz.

De Faust ouverture was ‘op verzoek’ nogmaals op het programma geplaatst. De keuze der bovengemelde werken bewijst genoegzaam voor de richting, die het ijverige Bestuur dier Maatschappij, onder aanvoering van haar wakkeren directeur Nicolaï bewandelt. Zij verdient hiervoor den dank van alle kunstvrienden, hoewel er onder de muziekkenners en liefhebbers van den ouden stempel menigeen te vinden is, die zich bij zulk een uitvoering liever ‘onthoudt’ of wier verzuchtingen, gepaard aan een zeer bedenkelijk hoofdschudden, zich nog aldus uiten: ‘geen melodie,’ die muziek komt niet tot mij, neen dan is een ‘symphonie van Haydn of Mozart heel wat anders!’ Is het evenwel noodzakelijk dat ter wille van de conservatieven in de kunst, de moderne muzikale richting voor de residentie een gesloten boek blijve en moet men meesters als Wagner, Liszt, en Berlioz slechts bij name, of door muzikale bladen uit het buitenland leeren kennen?

De uitvoering der bovengemelde werken leverde het bewijs van nauwgezette studie, en stelde de verdienste van het uitstekende orkest en deszelfs bekwamen leider in 't helderste licht. De Trauer-musik en Faust-ouverture maakten diepen indruk. Het Scherzo moet, gelijk alle muziek van Berlioz, meermalen gehoord worden wil men het begrijpen en genieten; het boeide echter onmiddellijk door de aetherische instrumentatie. De symphonie van den heer de Lange is, zonder eene eerste plaats in de rei der orkest-composities van onze dagen in te nemen, een frisch en krachtig werk; vooral wat het eerste en laatste deel betreft vond zij veel bijval bij het publiek.

Als zanger deed zich hooren uw landgenoot de voortreffelijke bariton Blauwaert. wiens mannelijk schoon orgaan en eigenaardige voordracht zeer werden toegejuicht. Opmerking verdient dat de aria en liederen allen in de Nederlandsche taal werden gezongen; uit het warme applaus, dat vooral de liederen uitlokten, zou men met recht kunnen opmaken, dat het dwaze vooroordeel, wat nog niet lang geleden in de

[p. 41]

‘beschaafde kringen’ heerschte ‘dat Hollandsch voor zang ongeschikt was’ door de vereenigde krachten van de beste toondichters uit Noord en Zuid is overwonnen.

De tweede solist van den avond was de Heer Johan Smit, vroeger leerling aan de Koninklijke Haagsche Muziekschool, thans soloviolist van het orkest te Oostende. De groote bijval, welke deze jeugdige kunstenaar in het buitenland verwerft, scheen ons volkomen gewettigd. Als ik zeg dat de Heer Smit het Concert van Paganini en de Fantaisie op de ‘Pirate’ van Ernst met groote virtuositeit ten gehoore bracht, kan men zich een denkbeeld maken op welke hoogte deze rijkbegaafde jongeling reeds staat.

Het Concert Diligentia, over welks tribulaties ik u onlangs schreef, schijnt vooralsnog geene ‘Neue Bahnen’ te zullen bewandelen. Wij hoorden de vierde symphonie van Beethoven en twee overbekende ouvertures: Ossians Nachklänge van Gade en Weber's Euryanthe.

Solisten waren: Mejuffer Marie Schneider uit Keulen en de Heer Xaver Scharwenka uit Berlijn Een schoone stem en uitmuntende methode zijn de eigenschappen van Mejuffer Schneider; als haar voordracht aan warmte en innigheid toeneemt zal er niet veel meer te wenschen overblijven.

De Heer Scharwenka is als voortreffelijk pianist bekend; ons trof vooral zijn wonderschoone aanslag, die in het Nachtstück van Schumann bizonder uitkwam.

Er werden wijders nog twee uitvoeringen voor gemengd koor gegeven, de eerste van wege de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst, afdeeling 's Gravenhage, onder directie van den Heer Seiflert; Haydn's Jahrreszeiten waren daartoe gekozen. De sympathieke zangeres Mejuffer Kufferath uit Brussel, had de partij van Hannchen op zich genomen; haar schoone stem en ongekunstelde voordracht maakten haar daarvoor uitnemend geschikt. De Heer von zur Mühlen, ook in Antwerpen bekend, deed als Lukas zijn fraaie stemmiddelen en goede school op zijn voordeeligst uitkomen. De heer Beheens van de Hoogduitsche opera te Rotterdam liet ons echter geheel onbevredigd. De schoone jagd-aria en het prachtige slotnummer ‘Wo seij ihr nun ihr Wunne’ lieten de toehoorders koud als ijs. De koren deden hun best.

De andere uitvoering werd gegeven door de Koninklijke Mannenzangvereeniging Cecilia, waarvan onze overleden Prins Frederik Beschermheer was. Zij was geheel aan Hoogstdeszelfs nagedachtenis gewijd. De symphonie Eroica en Brahms Requiem werden op voortreffelijke wijze onder leiding van Cecilia's directeur, Richard Hol uit Utrecht, uitgevoerd.

De Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst gaf ook nog concerten te Amsterdam (Messias) Rotterdam (Judas Maccabèus) en Utrecht (Scenen aus Goethe's Faust).

[p. 42]

De uitvoering te Amsterdam was niet tot de gelukkigen te rekenen; of de slechte acoustiek van het Paleis voor Volksvlijt daar alléén schuld van droeg, valt te betwijfelen. Over de Judas Macabëus en Faust-Scenen valt niets dan goeds te vermelden.

Men ziet dat het in Noord-Nederland niet aan belangrijke uitvoeringen ontbreekt; behalve de bovengemelde bestaan er nog een tal van kleinere vereenigingen, die onder leiding der Dei Minores voor het publiek toegankelijk zijn.

Met groote belangstelling, maar bloedend hart, lazen we dezer dagen in onze Staats-Courant het rapport door Jhr. Van Weede uitgebracht over hetgeen in België van Regeeringswege voor de Kunst wordt gedaan. Scherper tegenstelling met hetgeen over dat onderwerp in onze jongste Kamerdebatten werd besloten, is wel niet denkbaar. Verbeeld u dat eene verhooging van slechts 5500 gulden, door onzen Minister van Binnenlandsche Zaken ten behoeve der Koninklijke muziekschool voorgesteld, werd afgestemd, op grond van... een amendement van een der Rapporteurs, den heer baron de Vos van Steenwijk, dat ik u als curiositeit zal meedeelen. Genoemde heer stelt voor deze verhooging te schrappen. ‘1^o Omdat er menschen zijn die niet van muziek houden; 2ⁿ omdat het een bezuinigingsmaatregel is; 3^o omdat er menschen zijn die wèl van muziek houden, maar Euterpe, de goddelijke Muze, niet als een rijbeest aan den ruif van den staat willen binden. Hoogstwaarschijnlijk hebben de equestrische liefhebberijen van den heer De Vos van Steenwijk hem op dat oogenblik voor den geest gestaan en is hij daardoor op die dichterlijke (?) vergelijking gekomen. Of deze Hoog Wel Geboren Heer ooit het ‘rijbeest’ Pegasus besteeg? Zoo ja dan is bij die gelegenheid de Hypocrane zijn aandacht ontsnapt. Genoeg, hoe zonderling zijne argumentaties in de ooren mogen klinken van diegenen die overtuigd zijn: dat er in de Toonkunst een krachtigen hefboom is te vinden tot beschaving en veredeling der natie, de toelichting des Heeren de Vos van Steenwijk schijnt niet zonder invloed te zijn gebleven op het meerendeel der Kamerleden. De verhooging werd afgestemd en men liet Euterpe met een schamele gift aftrekken. Wel vond ‘de goddelijke Muze’ een ridderlijke verdediger in den Heer Kool, maar wat baatte eene stem ten voordeele der Kunst, terwijl het Krupp-Kanon zegevierend een half millioen uit 's lands vergaderzaal mêetroonde. Zijn dit teekenen des tijds, hoeverre zijn wij dàn nog verwijderd van 't rijk der liefde en des vredes, van de heerschappij van het schoone en goede!

December 1882.

Shac.