De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 11

[p. 152]

Raphaelo.
- Eene vertelling van de Maan. -

I.

Eens - zoo verhaalde mij de Maan, - hing ik boven de schoone golf aan Napels. De zee was kalm, en mijne stralen trilden op de rimpeltjes van 't water; zij schoten ook over de witte muren van een huisje dat tegen de rotsen gebouwd was. Weelderige wijngaardranken kropen van jaar tot jaar meer en meer over het platte dak heen, en hingen in lange festoenen nederwaarts, boven een venster dat open stond. Mijn licht verspreidde zich door het venster in een kamerken, bewoond door Raphaëlo, een jongen toondichter.

Dit kamerken was met smaak versierd; er heerschte daar een warme gloed van kunstzin. Aan den wand hingen de portretten van Beethoven, Haydn, Haendel en Mozart, alsook eenige schetsen in olieverf van Italiaansche en Fransche meesters, zooals van Fortuni, Manzini, Duprez, Millet, Corot Troyon, en meer anderen. Ik zag er ook mijn beeld, zóó natuurlijk met het penseel door Daubigny nagebootst, dat ik waarlijk dacht mij zelve in den waterspiegel te zien herkaatsen. Midden in het vertrek stond eene met boeken en muziekpapier bedekte tafel. Een sofa, eenige stoelen en een klavier, waren de overige meubelen, van dit gezellig verblijf.

Elken avond zag ik den schoonen frisschen jongeling, met zijne gitzwarte haarlokken en zijn helderen oogopslag, het kamerken binnentreden. Vroolijk zong hij dan; zijne bewegingen waren vlug, en zijn eerste werk was, het openen van zijn klavier. Rechtstaande of half gezeten, liet hij zijne vingeren over het speeltuig zweven, en dan slingerden zich de tonen met betooverende accoorden door elkander, tonen die in liefelijke harmonie door het luchtruim golfden. Dan weder liep hij ijlings naar het open venster plaatste zich in het balcon, staarde in den starrenhemel, en 't was alsof hij mij met vriendschap begroette; somtijds tuurde hij opgetogen op dien onafzienbaren waterplas, waarop ik mijnen zilvergloed had uitgestrooid. Wanneer de zee kalm was, waren ook zijne

[p. 153]

tonen liefelijk en zacht, was zij daarentegen woest en onstuimig, dan hoorde ik de klanken van zijn klavier met krachtig forsche accoorden boven de golven rollen.

Met weemoed verliet ik elke maand dit heerlijk plekje en wanneer als des morgends mijne zuster de zon uit haar purper rustbed oprees, ik deze plaats moest verlaten, wierp ik nog een laatsten blik op de keurige bloemen die door Raphaelo in zijn balcon met zooveel zorg verpleegd werden.

II.

Gedurende een jaar, waren de vensters aan Raphaëlo's woning gesloten geweest. In het balcon stonden nog eenige verdroogde planten in potten, en menigvuldige spinnen spreidden er, voor het venster en tusschen het houtwerk aan het balcon, hunne netten in alle richtingen uit, zoodat het voor mij zoo geliefkoosde plekje nu overal met spinnewebben overtogen was. Er was geen leven meer: de liefelijke tonen zwegen, het was alleen die kleine insectenwereld, welke op deze eenzame plaats, onder de grootste stilte, in voortdurende bedrijvigheid verkeerde om voor hun levensonderhoud te zorgen.

Op zekeren avond was de lucht met kleine wolkjes overdekt, doch op eens werd dit luchtig voorhangsel als een gordijn van gaas voor mij weggeschoven en daar schoten mijne stralen over het balcon en smolten weg in de verlichting van het kamerken van Raphaëlo... Daar zat de jongeling in eenen leuningstoel. Hij had al dien tijd in Weenen doorgebracht. Hij had naam gemaakt, was wereldberoemd geworden, want zijne muziekale kunstwerken hadden overal den grootsten bijval ontmoet, ja hij had zelfs aan het vorstelijk hof zijn publiek in opgetogenheid gebracht. Doch helaas, zijne gezondheid had, door zijn onverpoosden arbeid en door aanhoudende inspanning van gedachten, zeer veel geleden; zijn gelaat was bleek en die bleekheid werd nog verhoogd door de zwarte haarlokken en den zwarten baard die het als een donkere omlijsting omsloten. In zijne oogen straalde weemoed en machteloosheid... Wanneer hij op de schetsen van zijn vertrek tuurde die hij in zoo langen tijd niet meer gezien had,

[p. 154]

dan gevoelde zijne ziel een waar kunstgenot, dan vergat hij zijne lichamelijke kwaal, dan herleefden zijne dichterlijke gedachten, dan droomde hij aan de verhevene opvattingen der natuur door die groote kunstschilders met zooveel waarheid weêrgegeven; dan ook dacht hij met liefde aan hen, want hij kende ze allen, dan herinnerde hij zich de aangename gesprekken die hij met hen had gevoerd, en de geestdrift waarmede zij luisterden naar zijne muziekale ingevingen, die zij soms met schilderingen vergeleken.

Nu zag ik hem op eens den leuningstoel verlaten; hij sleepte zich voort naar zijn klavier en weemoedige klanken trilden door de zoele avondlucht... Het schaduwbeeld van iemand die in het vertrek kwam bewoog zich op de muur, en een groote brief werd op de tafel gelegd. Raphaelo bemerkte er niets van: zijne blikken waren altijd op het schoone beeld van Beethoven gevestigd, dat boven het klavier hing en zijne bleeke magere vingers zweefden immer over het speeltuig... het slot-accoord aan zijne muziekale fantaisiëen was zacht, en de gevoelvolle klanken stierven langzaam weg, even als het gezang van een vogel die verder en verder in de lucht zich verwijdert... Eindelijk waren alle klanken uitgedoofd.

Raphaelo liet zich weder in zijn stoel neerzinken en zag den brief die op de tafel lag. Haastig opende hij dien...hij haalde er een ridderkruis uit en bezag het en legde het met weemoed naast zich neder.

III.

Eenige dagen daarna vertoonde zich de figuur eener liefdezuster in 't balcon. Mijn licht bestraalde hare sneeuwwitte kap en ook haar gelaat, waarop zielegoedheid en ernst te lezen stond. Zij sloeg de oogen hemelwaarts en liet de kralen van haren rozenkrans langzaam door de vingeren afdalen. Dit stemde mij droef, want ik vermoedde dat de toestand van Raphaëlo verergerd was. Ach mijne vrees bleek niet ongegrond te zijn! Ik zag hem in den achtergrond van het vertrek met de doodskleur op 't aangezicht in zijnen leuningstoel liggen. Met gebroken stem riep hij de liefdezuster, die hem daarop met zijnen stoel voor het klavier rolde. Hij legde zijne

[p. 155]

magere vingeren op het speeltuig, dat treurige, indrukwekkende klanken voortbracht. Het waren de laatste die hij trillen deed. Het waren de tonen van zijn zwanenzang want zijn hoofd zonk roerloos neder op het klavier... Hij stierf... Nu reeds hoorde hij de volmaakste accoorden en het ideaal der harmonie in de hemelsche muziek van den grooten meester die hem bezield had.

Het was middernacht. De kaars die op de piano stond werd uitgedoofd en een fijn straaltje walm steeg opwaarts in het vertrek; wanneer men in het balcon stond zag men even zoo den rook uit den krater van den Vesuvius opstijgen, als een zinnebeeld des doods....

Sombere wolken dreven voor mij als een floers van rouw, en 's morgens, bij het opkomen der zon en bij het ontwaken der vogelen, wierp ik nog eenen blik op het venster, dat nu gesloten bleef en ik hoorde de klagende tonen eener kerkklok tusschen het woelig gerucht der bedrijvige stad Napels.

Drie dagen daarna verspreidde zich mijn licht over het stadje Sorrento. Mijne stralen beschenen het huisje van Tasso dat daar zoo schilderachtig tegen de rotsen, als het nest van een' arend gebouwd is. Dààr werd de groote dichter geboren. Oh, hoe menigmaal staarde ook hij, even als Raphaelo, op mij, wanneer ik in volle pracht, omringd van vonkelende sterren, aan den hemel stond. Ja, de dichters en kunstschilders zijn mijne vrienden, want hunne ziel wordt door mij begeesterd, Ach hoe velen heb ik reeds met droefheid van de aarde zien verdwijnen!... Mijne stralen beschenen ook het kerkhof van Pozzuoli. Tusschen de zwarte cypressen rust er de asch van Virgilius en niet verre van daar lag het graf van Raphaëlo, waarop een wit marmeren kruis zich verhief. Bij de stilte der nacht, tusschen die koude grafsteenen, trad langzaam eene zwarte vrouwelijke gedaante; het was een jong meisje, het beeld zijner droomen; zij knielde bij den grafsteen van Raphaelo, weende bitter en bad. De jonge toondichter had bemind.

A.M. Oomen.