De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 10

Brieven uit Zuid-Nederland.
I.

Gent, Februari 1880.

Waarde Vriend,

't Is nu niet door gebrek aan nieuws, maar wel door tijdsgebrek dat ik u een tijd lang niets uit mijne geboortestad heb laten geworden.

‘The great attraction’ van den dag, dat zijn de twee nieuwe allegorische figuren, de Lei en de Schelde, die thans den herstelden ouden voorgevel van de Gentsche Vischmarkt versieren.

Beide figuren, in volle naaktheid, zijn het werk van den beeldhouwer Karel. De Kesel. Zij worden zelfs door de strengste critici als meesterstukken geroemd, - en dàt zijn ze inderdaad. Het eenige waartegen de kunstenaar heeft gezondigd, is dat de beelden niet goed harmoniseeren met den trant van het gebouw, dat in ‘baroque’ stijl is bewerkt, terwijl deze figuren gansch moderne van opvatting zijn. De heer De Kesel, die geen liefhebber van die stijve conventioneele manier van opvatten schijnt te wezen, heeft zich aan de dwaze eischen van verouderde kunstbegrippen niet laten storen en aan het kunstminnend Gent twee ‘bas-reliefs’ geleverd, die ons al spoedig de oude hebben doen vergeten.

_**_*

Wij hebben verscheidene kleine Tentoonstellingen van Schilderijen en beeldhouwwerken bezocht; doch er helaas niet veel bijzonders ontmoet

[p. 88]

De politiek die zich reeds in zoovele zaken heeft genesteld alleen om er nadeel te stichten, is hier nu ook in de kunst doorgedrongen, - jammer genoeg! - Vroeger was er hier slechts ééne kunstvereeniging; thans is die verdeeld.

De ‘Cercle Catholique’ heeft namelijk op zich zelf eenen ‘Kunstkring’ gevormd, waarvan de hoofdmannen tot de hooge katholieke partij behooren en waarvan de heer Lybaert, een jong en zeer talentvol schilder, zich als de leider aanstelt.

Onlangs heeft die vereeniging haar eerste levensteeken gegeven, door eene niet onverdienstelijke tentoonstelling in het lokaal der moedermaatschappij op de Poel.

_**_*

Het ‘Kunstgenootschap’ van Gent, dat eenmaal al wat artist was in zijnen schoot vereenigde, aanzie ik als zedelijk dood. Het heeft zich versmolten met de ‘Société Littéraire’ eene geheel fransche Société, die thans den titel draagt van Cercle Artistique et Littéraire. Vroeger was het Kunstgenootschap eene echt vlaamsche kunstvereeniging, alles werd er in onze moedertaal afgehandeld; thans gaat er alles op zijn fransch - behalve het nieuw reglement dat in de twee talen is gedrukt. Maar de zittingen, de uitnoodigingsbrieven, in een woord alles wordt er à l'instar de Paris afgedaan. Is die verdeeling onder sommige oogpunten voordeelig voor beide vereenigingen - van een anderen kant. vooral van een Vlaamsch oogpunt beschouwd, is zij sterk te betreuren. Doch, wij stellen vertrouwen in onze Vlaamsche mannen, en hopen dat zij hunne vroegere princiepen en hun recht als Vlaming zullen doen gelden, en dat ze aan de ‘Société Littéraire’ zullen doen begrijpen, dat ons aller spreuk ‘In Vlaanderen Vlaamsch’ waarheid is en moet blijven.

_**_*

Op tooneel- en muziekgebied is er stof genoeg. Heeft ons Fransch tooneel dit jaar ferm schipbreuk geleden, ons Nederlandsch tooneel integendeel heeft een goed seizoen beleefd. Onder de nieuwe stukken die bijval genieten zal ik ‘Het beroemd proces’ aanhalen, dat veel ophef heeft gemaakt. Het werd dan ook opperbest opgevoerd. De rollen, goed verdeeld, werden knap vertolkt, en wel niet het minst de vrouwenrollen.

In eene vroegere briefwisseling sprak ik met niet al te veel geestdrift over Mevrouw Buderman. Thans dat wij haar op het tooneel beter hebben leeren kennen, heb ik het genoegen te kunnen zeggen dat zij eene zeer verdienstelijke actrice is:

Gewetensvol en met talent vervult zij al hare rollen; zij bezit daarenboven eene zeer lieve en uitgebreide stem, - een zeldzaam iets onder onze tooneelkunstenaressen. In Fortunatus, koning van Luilekkerland, een vroeger in den Bode besproken blijspel van Emiel van Goethem,

[p. 89]

vervult Mevr. Buderman de rol der Koningin, waarin ze hare schoone stem kan doen gelden, en veel bijbrengt om den bijval van het stuk te verhoogen.

_**_*

Het éen concert volgt hier het àndere op. Onze Koninklijke Koormaatschappij, die machtige zangkring, draagt altijd den palm weg. Telkens laat men ons daar kennis maken met de werken der grootste Vlaamsche, Fransche en Duitsche meesters, en als uitvoerders mag men die vereeniging de puikste noemen, dit dank aan haren talentvollen bestuurder Ed. De Vos.

Ook het Koninklijk Willems-Genoolschap heeft ons onlangs op een schoon muziekfeest vergast, waar de vlaamsche zang op de allereerste plaats stond. Eene gelegenheids-cantate - indien dit werk eene ‘cantate’ mag genoemd worden - wierd er uitgevoerd door een 600tal kinderen der Gentsche stadsscholen: ‘Hulde aan het Onderwijs’ poëzie van Em. Hiel, muziek van Alfred Tilman. Over de waarde van Tilman's muziek zullen wij maar niet uitwijden. Veroorloven wij ons enkel te zeggen dat o.i. die muziek niet veel om het lijf heeft en dat er het echt Vlaamsch ‘kunstkarakter’ moeielijk zou in te vinden zijn.

Het werk heeft niettemin veel bijval genoten, - iets wat overigens niet zeer moeilijk was want; in Gent waar het onderwijs eene zoo groote rol speelt is dergelijk succes gemakkelijk te verkrijgen. Dichter en componist wierden onder geestdriftige toejuichingen op de ‘estrade’ geroepen en aan elk werd eene kroon aangeboden.

De heer Pauwels, bestuurder van dien Zangerskring, verdient eervol te worden vermeld voor de goede uitvoering der stukken.

_**_*

Het ‘Van Crombrugge's Genootschap’ eene machtige volksmaatschappij, samengesteld uit oud-leerlingen onzer stadsscholen, - onder eere-voorzitterschap van minister Rolin Jaequemyns en met Mr. Julius Devigne, volksvertegenwoordiger, tot voorzitter, - gaf op 4 Februari een groot Liefdadigheidscencert, en wel ten voordeele der behoeftige leerlingen der kostelooze stadsscholen van Gent. De groote zaal van den Casino was proppens vol. Dit concert werd gegeven o.a. met medewerking van Mevrouw De Give-Ledelier van Antwerpen.

Weber's Obéron, en Meyerbeer's Africaine wierden met veel samenhang door twee militaire muziekkorpsen onder het bestuur van den heer Steenebrugge uitgevoerd.

De zoo gevierde Mevrouw De Give-Ledelier heeft met haar gewoon talent een paar van Benoit's liederen gezongen: ‘Gij zijt mijne reine Kersouwe’ en ‘De Moeder’ twee pereltjes van het zuiverste water, vol poëzie en gemoedelijkheid. Haar bijval was groot, alhoewel wij dergelijke salonstukjes niet geschikt achten om in eene zoo reusachtige zaal als de Casino voorgedragen te worden. Al het schoone zulker voor-

[p. 90]

dracht kan slechts door de eerste rijen toehoorders genoten worden; zoodat de helft der zaal zich in geweten niet bij de toejuichingen aansluiten kan. - Waarom? - Omdat, hoe lief en poëtisch de stem van Mevr. De Give-Ledelier ook klinke, ze in zoo'n uitgestrekte zaal onmogelijk al het verhevene dezer liederen overal kan doen waardeeren.

De heer Duwast, een oude lieveling van het Gentsche volk, thans tenor aan de Antwerpsche Opera, heeft eens te meer bewezen wat eene goede zangmethode bij een kunstenaar vermag.

Ook de heeren Simar en Van Damme brachten de gansche zaal in verrukking door hun heerlijk kunstvol spel op ‘hautbois’ en klarinet. De koorafdeeling van het genootschap, gesteund door de leerlingen der School n^o 13 en de fanfaren der twee muziekkorpsen onzer bezetting, voerden een drietal koren uit: ‘De Bannelingen’ van Verdi, ‘de ‘Moise’ van Rossini en de ‘Oogst’ van Van den Eeden. Deze koren, onder de kloeke leiding van meester M. De Clippel, vader, wierden op zeer kundige wijze uitgevoerd.

Eene wèl verdiende hulde aan het bestuur van het Van Crombrugge's Genootschap, dat dit feest tot zulk een goed einde heeft gebracht.

_**_*

Ten slotte een drietal nieuwtjes uit de letterwereld:

Eenige dagen geleden las de heer Aug. Hendricx ons in Zetternam's Kring een nieuw blijspel voor, getiteld: ‘Het verloren Minnebriefje’. Dit stuk heeft wèl bevallen. Wel is het niet bijzonder nieuw van vinding, doch het onderscheidt zich door geestige zetten, afwisseling van toestanden en snelle handeling. Kortom een blijspel, dat ongetwijfeld bij de opvoering veel genoegen zal doen.

Eerstdaags zullen hier twee nederlandsche werken van de pers komen: 1^o De ‘Studenten-Almanak’ voor 1880, waarin onuitgegevene novellen van, onzen betreurden Tony Bergmann zullen verschijnen. Dit werkje zal twee portretten bevatten: Tony Bergmann' en Albert Callier, rector der Gentsche Universiteit.

2^o Van den gekenden schrijver Wazenaar verschijnt bij den uitgever J. Vuylsteke eene belangrijke brochuur: ‘De Critiek en Een Vlaamsche Jongen’. Naar wij vernemen zou daarin bijzonderlijk een antwoord voorkomen op eene beoordeeling, verleden jaar door den heer Prayon-Van Zuylen in het Nederlandsch Museum over het boek van Wazenaar geschreven.

Z.V.A.