De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 9

[p. 546]

Nog de kwestie der Vlaamsche Muziekschool.

Het Antwerpsch Gemeenteblad kondigt de verzoekschriften af, door het Tooneelcongres van Antwerpen (October 1878) en het Taal- en Letterkundig Congres (Augusti 1879) aan ons stadsbestuur gezonden, in zake de hervorming der Vlaamsche Muziekschool, alsook den akt van overneming, door den Staat, van het Koninklijk Muziekconservatorium van Gent.

Daarop volgt eene toelichtende redevoering van den heer Van Beers, betreffende de Vlaamsche strekking die Benoit's school, ook na hare verheffing tot Koninklijk Staatsconservatorium, natuurlijk tot grondslag moet blijven behouden.

‘Mijne heeren, zegde hij, ik houd er uitdrukkelijk aan, dat woord Vlaamsch in de benaming, welke aan onze hervormde muziekschool zou gegeven worden, bewaard blijve.

Ik zelf heb, op het Tooneelcongres hier ter stede gehouden, onder de algemeene goedkeuring en toejuiching van al de aanwezigen, dit adjectief bij dat van koninklijk ingelascht; al de vergaderingen en genootschappen, die sedert ten voordeele der zaak ijverden, benevens de duizenden in den lande, die de herschepping onzer Muziekschool wenschen, drongen er met nadruk op aan, - omdat dit woord voor ons allen de reden van bestaan der instelling, welke wij verlangen te zien tot stand brengen, in zich besluit.

Een vorige spreker vroeg om meer bepaaldelijk te worden ingelicht over hetgeen men door Vlaamsch conservatorium verstaat.

Naar mijne meening, Mijnheeren, - en ik geloof wel dat dit ook de meening is van allen wien de zaak ter harte gaat, beteekent zulks:

Een conservatorium, alwaar, ten eerste, het onderwijs in het Vlaamsch gegeven wordt; en, ten tweede, waar het onderwijs hoofdzakelijk ten doel heeft: ons nationaal volkskarakter, onze eigenaardige Vlaamsche opvatting der kunst,

[p. 547]

in éen woord, ons Vlaamsch en zelfstandig ik, ook in de toonkunst te ontwikkelen en bij middel van degelijke studiën tot volle rijpheid te doen gedijen.

Het eerste der aangevoerde punten zal wel geene nadere toelichting vereischen. Trouwens, het zou onmogelijk zijn, bij de Muziekschool onzer stad, in eene andere dan de volkstaal onderwijs te geven. Op de zevenhonderd leerlingen, die er de lessen volgen, zouden er hoogstens een honderdtal misschien eenige vrucht uit zulk een onderwijs, in eene andere taal gegeven, kunnen rapen. Het onderwijs is er Vlaamsch, en zal er, hoe men onze instellingen ook uîtbreide, Vlaamsch moeten blijven. Dat kan niet anders.

Wat nu het tweede punt betreft, dit hoeft insgelijks, dunkt mij, geene uitvoerige verklaring.

Alle kunst, zooals gij weet, Mijnheeren, stelt zich ten doel: de uitdrukking van het algemeen menschelijke, maar gezien door de oogen, gevoeld door het bijzonder temperament van het ras, in welks midden de kunstenaar zich bevindt, en uit welks eigenaardig leven hij schept.

Zoo dragen alle meesterwerken der letterkunde den bijzonderen stempel van het volk tot hetwelk de schrijvers er van behoorden; en dit niet alleen in de taal - wat onvermijdelijk is, - maar in de wijze van opvatting en bewerking tevens. - Zoo splitst zich de schilderkunst, wier taal - lijn en kleur, - voor heel de wareld dezelfde is, toch in verschillende scholen, allen naar de geaardheid van het land, waarvan zij het kenmepk dragen, onderscheiden en genoemd. - En zoo ook hoort men op het gebied der muziek alle dagen van eene Italiaansche, eene Duitsche en eene Fransche school gewagen, zonder dat het iemand in het hoofd krijgt de juistheid dezer benamingen eenigszins in twijfel te willen trekken.

Of er nu ook werkelijk eene Vlaamsche muziek bestaat, - dat verstout ik mij niet te bevestigen; daartoe acht ik mij - oningewijde - niet bevoegd; maar dat ze op weg is er te komen, ligt vast en zeker buiten kijf.

Inderdaad, Mijnheeren, wij zijn sinds eenigen tijd getuigen

[p. 548]

van een zonderling en verblijdend verschijnsel. Met weinig of bijna geene aanmoediging van buiten, als 't ware door den eenigen aandrang der natuur, zien wij, sedert luttel jaren, de componisten hier te lande als opschieten uit den grond; en - verwondorlijke zaak voorwaar! - allen stellen er roem op, vóor en boven alles zich met den eerenaam van Vlaamschen toondichter te hooren bestempelen. Tot staving hiervan zij het genoeg de namen aan te halen van Benoit, Huberti, Van den Eeden, Van Gheluwe, Waelput, Blockx en zoo ele anderen, u zoo wel, en beter misschien dan mij, bekend.

Mogen wij den glans, door die jeugdige maar overtuigde schaar van arbeiders over het gebied der toonkunde uitgestraald, nog geenen vollen middag heeten, dan toch verdient hij als frissche en veelbelovende dageraad te worden begroet.

Nu, Mijnheeren, dit zoo krachtige, zoo levensvolle streven, dat gansch van zelf uit den schoot van ons volk te voorschijn sprong, dient aangemoedigd, gesterkt, voortgeholpen te worden door allen, die gelast zijn de belangen der kunst te behartigen in ons land. Het is plicht voor den Staat en plicht voor onze Stad te zorgen, dat het zijne regelmatige en wetenschappelijke ontwikkeling, zijne belichaming vinde in een speciaal gesticht, waar het in volle weelde tieren en bloeien kan. Daartoe is de Muziekschool van het Vlaamsche Antwerpen als door de natuur zelve aangeduid, en daarom moet zij noodwendig, ten einde ten volle aan de gevoelde behoeften te voldoen, tot Vlaamsch Conservatorium uitgebreid worden.

Ik acht het schier overbodig hierbij te voegen, Mijnheeren, dat de benaming van Vlaamsch, al ware het met den sterksten nadruk op het woord, aan onze school gegeven, toch geenen bekrompen en kortzichtigen geest van uitsluiting met zich voert. Neen, de meesterwerken van andere scholen moeten er ernstig en grondig bestudeerd. De leerling, wiens kunstaanleg en kracht tot eenen behoorlijken graad van zefstandigheid ontwikkeld is, kan niet dan er

[p. 549]

bij winnen, wanneer hij het goede en eigenaardige van andere scholen tot in de minste fijnheden leert uitpluizen en toetsen aan eigen ingeving en eigen gevoel.

Dat versta ik, Mijnheeren, door de benaming van Vlaamsch; en op dien voet hopen wij, dat onze gemeentelijke muziekschool, door de samenwerking van stad en Staat, tot den rang van Koninklijk Vlaamsch Conservatorium zal verheven worden.’

Zooals men weet heeft de Gemeenteraad zich met algemeene stemmen daarbij aangesloten, en het Collegie gemachtigd met het Gouvernement te onderhandelen, betrekkelijk de overgave der Muziekschool aan den Staat, onder de aangeduide voorwaarden. - In den geest van dit besluit ligt derhalve dat die onderhandelingen zullen geschieden op den voet der knappe redevoering van Van Beers. - Mochten deze met een gunstigen uitslag worden bekroond! Het Vlaamsche land zal den gevierden Vlaamschen dichter erkentelijk blijven voor zijne wakkere medehulp in deze echt Vaderlandsche zaak.

A.J.C.