De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 9

Brieven uit Zuid-Nederland.

Kortrijk, 6 Februari 1879.

Waarde vriend,

In mijnen voorlaatsten brief - Mei, 1878 - sprak ik u over O.-L.V.-Kerk van Kortrijk en deelde u tevens eenige bijzonderheden mee betrekkelijk de zoo vermaarde ‘'s Graven Kapelle,’ welke Lodewijk van Male bouwen deed en tot zijne begraafplaatst bestemde. Aangaande dit laatste pronkstuk der bouwkunde uit de XIV^de eeuw, wil ik heden wat verder uitwijden.

De ‘'s Graven Kapelle’ gelijkt in 't geheel niet aan eene afgezonderde bidplaats, zooals men er in alle groote kerken aantreft, maar heeft, door hare ongemeene ruimte, veeleer het voorkomen van eene tweede kerk.

Rechts stroomt het licht binnen langs groote vensters, waarvan het vensterkruis, sierlijke stralen verbeeldt. Daarin prijkten, over drie eeuwen, prachtig geschilderde glasruiten, die tijdens de beroerten der XVI^de eeuw verloren geraakten. Wel werden daaraan in latere tijden opvolgentlijk eenige herstellingen toegebracht, doch onachtzaamheid en laakbare zorgeloosheid waren oorzaak dat er ons van die kostbare kunststukken niets is overgebleven.

Het gewelf der kapel, in ogivalen stijl gebouwd en met gewelfskromming (tiers-point), is machtig breed en wordt evenwel door geene pilaren geschraagd.

Prachtig is het onderhavig gebouw thans in zijnen oorspronkelijken stijl hersteld.

[p. 94]

De galerij der forestiers en graven van Vlaanderen is door den heer Van der Plaetsen, van Gent, recht meesterlijk herschilderd geworden.

Dit werk was in 't geheel niet gemakkelijk. Meest al de portretten waren ofwel totaal verdwenen, ofwel zoodanig verminkt en op verschillige tijdstippen geretoucheerd en beklad geworden, dat er slechts hier en daar nog eenige onduidelijke brokken van overbleven. En toch heeft zich de heer Van der Plaetsen van die lastige taak op eene zeer voldoende wijze gekweten.

Alles stemt in de ‘'s Graven kapelle’ aangenaam overeen; alles pronkt er in volmaakte harmonie met den sierlijken bouwtrant. Eén stuk nochtans, schijnt ons daar niet goed op zijne plaats, namelijk de reusachtige schilderij verbeeldende den triomf van Christus na het laatste oordeel, ook door Van der Plaetsen.

Dit kunstgewrocht, dat bijna gansch den achtermuur der kapel beslaat, is op zich zelven beschouwd, zeker niet van verdiensten ontbloot. Wegens teekening, groepeering en koloriet vallen er juist geen al te groote onvolmaaktheden aan te stippen. Doch aangezien het tafereel in eenen modernen zin is opgevat, steekt het zonderling af tegen den ogivalen bouwtrant der kapel.

Van de Kapel der Graven van Vlaanderen begeef ik mij naar de hoofdkerk - aan Sint Maarten toegewijd - en wil ook daarbij een weinig verpoozen.

Deze tempel is de oudste van België, welke tot den ogivalen overgangsstijl behoort.

De huidige kerk vervangt eene andere, welke volgens Goethals (Jaarboek der stad Kortrijk) in 1382 is afgebrand.

Het schip van de tegenwoordige St-Maartenskerk bestaat uit drie ruime beuken. Dit gedeelte der kerk werd in 1390 aangelegd en in 1439 voltrokken. Veel ouder zijn echter de kruisbeuken.

De onder betrek van kunst merkwaardigste deelen des gebouws zijn de toren en het daaronder staande portaal, dat de bijzonderste ingang der kerk is.

Toren en kerk werden in 1862 ten deele door het vuur des hemels vernietigd; doch thans is volop aan de herstellingswerken bezig.

De hooge toren heeft reeds zijnen heerlijken dos van weleer terugbekomen, en

Trotsch prijkt hij in 't oord, dat tuigt van vroegere grootheid;
Eens werd zijn grond besproeid door 't Vlaamsche heldenbloed,
Toen 't volk niet was verlaagd tot bastaardij en snoodheid
En voor zijn vrijheid streed met onversaagbren moed.

_**_*

Van de kristelijke bouwkunst ga ik over tot de krijgsbouwkunde.

In de XIII^de, XIV^de en XV^de eeuw werden de meeste onzer Vlaamsche steden met muren omringd, welke later meer dan eens veranderingen

[p. 95]

ondergingen, achteruit werden geschoven naarmate de bevolking grooter en grooter werd.

Kortrijk werd versterkt in 1345, 1386 en 1453. Van deze versterkingwerken, welke in 1684 door Lodewijk XIV werden afgebroken, blijft er thans niets meer over dan de twee fraaie Broeltorens, welke eenige jaren geleden tot hunnen primitieven stijl zijn teruggebracht geworden.

Beide torens werden in de eerste helft der XVI^e eeuw opgetrokken en staan langs de twee oevers der Leie, aan de Broelbrug.

Ziedaar, Waarde Vriend, wat ik u heden zeggen moest; in een volgend schrijven spreek ik over het merkwaardigste overblijfsel der burgerlijke bouwkunde - namelijk het Stadhuis - dat, zooals gij wel weet, onder de gothische gedenkstukken onzes lands een eervolle plaats bekleedt.

Beste groete van

Uw dw.

Jac. Stinissen.