De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 8

Boekbeoordeeling.

I.
Geschiedenis der gemeente Dworp, door Leop. Everaert en Jan Boucherij. Antwerpen, drukkerij van L. De Cort. 1877.

Wat de heeren De Potter en Broeckaert sedert jaren voor Oostvlaanderen doen, hebben de heeren Everaert en Boucherij voor de provincie Brabant ondernomen: door afzonderlijke monographiën de geschiedenis sommiger steden en gemeenten tot in hare bijzonderheden in het licht te stellen, wat voor de algemeene geschiedenis des lands zeker niet van belang is ontbloot.

De schrijvers hebben hunne reeks Brabandsche plaatsbeschrijvingen begonnen met de geschiedenis der stad Halle, en dank aan den bijval die aan dit werk ten deele viel, kwam kort daarop de oude vrijheid Lembeek en naderhand de gemeente Dworp aan de beurt.

Laatstgenoemd werkje, dat met twee platen en eene houtsnede is versierd, vangt aan met eenige aanteekeningen over oorsprong en grondverdeeling der gemeente Dworp, die in het oud hertogdom Braband gelegen is en onder de oudste plaatsen van ons land gerekend wordt. Verder wordt gesproken over de dorpskerk, die behalve eene kunstvol gedrevene remonstrans uit de XVI^e eeuw, niets meldenswaardigs als

[p. 374]

kunstwerken schijnt te bevatten, over het aloud kasteel en de heeren van Dworp, met hunne leenheerlijkheden, over bestuur, ambtenaren, gerecht, gebruiken en voorrechten, over het schoolwezen, enz. Daarop volgen eenige geschiedkundige daadzaken, die niet bepaaldelijk op het bovengenoemde betrekking hebben, een woord over handel en nijverheid, die er vroeger nog al bloeiend waren, maar nu hoofdzakelijk voor den landbouw hebben plaats gemaakt, en over het zanggenootschap Ste-Cecilia, onder voorzitterschap van graaf Cornet, dat in 1876 met een groot ‘festival’ een 25jarig bestaan heeft gevierd. Dworp bezit buiten deze zangmaatschappij, nog een fanfarenkring en twee schuttersmaatschappijen.

Sommige weinig belangwekkende détails, zooals b.v. de omstandige festival-programma's van Ste-Cecilia, hadden gerust mogen wegblijven. De Geschiedenis der gemeente Dworp zou daarbij wel iets in uitgebreidheid, maar toch niets in degelijkheid hebben verloren.

Het werk der heeren Boucherij en Everaert, is evenals zijne twee voorgangers in een voortreffelijken stijl opgesteld, eenvoudig en taalzuiver, kortom de stijl van een echt volksboek.

Op den omslag van het boek vinden wij van dezelfde schrijvers aangekondigd: de Geschiedenis van Klein-Waalsch-Brabant, behelzende wetenswaardigheden over de oudheid, den naam, de ligging, de gehuchten, openbare gebouwen, heeren en heerlijkheden van Pepingen, Bellingen, Beert, Bogaarden en Leerbeek; de leenheerlijkheden, het schoolwezen, de maatschappijen dezer gemeenten; uitgebreide beschrijving der abdij van Cantimpré, enz., enz.

Wij weten niet juist of dit werkje reeds van de pers gekomen is? Onze redactie hoeft het althans tot nog toe niet ter recensie ontvangen.

A.J. Cosyn.

[p. 375]

II.
Jaarboekje der Maatschappij tot bevordering van Nijverheid en Wetenschappen. 1878. (14^e jaargang). Gent.

Met den volksalmanak van het Willems-fonds, komt dit gunstig bekende jaarboekje gewis op allereersten rang in onze populaire almanakken-literatuur. Even zoo zaakrijk als afgewisseld van inhoud, geeft het in een honderdtal bladzijden, klein formaat, zooveel als menig lijvig boekdeel.

Door het verslag, dat op den gebruikelijken kalender volgt, kunnen wij eenen blik werpen in de werkzaamheden dier nuttige volksmaatschappij, gedurende het afgeloopen jaar (1877).

Opvolgentlijk werden voordrachten gegeven door de heeren: W. Crappé, H. Keurvels, Van Hulle, V. Van Wilder, H. de Guchtenaere, prof. Micheels, Wijtinck, J. Sabbe, J. Rouan, Van den Abeele, G. Minnaert. - De onderscheidene afdeelingen, vooral die van werktuigkunde en van zang, waren met goed gevolg werkzaam. - De tentoonstelling en de verschillige prijskampen, door de maatschappij ingericht, hebben een voldoenden uitslag opgeleverd. - De bibliotheek werd met een aantal nuttige boekwerken verrijkt. Op 6 September bevatte zij 1040 verschillige werken. - Verder wordt melding gemaakt van een aantal door de vereeniging gegeven feesten, en ten slotte volgt, na een woord over 't ledental en den zeer bevredigenden toestand der kas, de lijst der leden van het algemeen bestuur.

Onder de ‘mengelingen’ in proza zijn er die, als vorm en als inhoud beide, onvoorwaardelijken lof verdienen. Nuttig en belangwekkend zijn wetenschappelijke bijdragen als b.v. ‘Wat men zooal met behulp eener draaibank verrichten kan,’ door Pepyn, en ‘Een woord over staal- en kopergravuur’ door W. Crappé. Op historisch gebied heeft men eene noticie over het Gravenkasteel te Gent door J. De Lantsheer, en op dat der sociale belangen een woord over de werkerskwestie, waarin, onder een eenvoudigen aange-

[p. 376]

namen vorm, zeer goede wenken aan het volk worden gegeven.

De poëzie is in het Jaarboekje vertegenwoordigd door een zevental stukjes, doch van zeer verschillende waarde. Die van J. Wytinck bevielen ons het meest, vooral het gedicht ‘Beminnen’ een soort van cantate, waarvan een flinke componist zeker iets puiks maken zou.

De andere liefdepoëten zijn minder gelukkig. De eene gebruikt een half dozijn romancestrofen eenvoudig om aan zijn meisje te zeggen: ‘Kind-lief, ge zijt schoon, bekoorlijk, deugdzaam, en...

‘dat alles, engel, weet gij niet!’

maar dat ik - mocht gij mijn hart verstaan, u mijn leven, kort of lang, zou willen ten offer geven,

‘aanbeden maagd, dat weet ik wel!’

Een andere verliefde poëet vertelt ons in rijmlooze verzen: dat hij eens met zijn liefje, hart aan hart, over geluk en heil sprak (twee dingen die zeker wel nagenoeg op 't zelfde neerkomen?) dat hare bruine oogen blikten als een bliksemstraal (aie!) en... dat hij haar zacht ‘de mollig' hand zoende’ (sic).

‘Arme Kleine!’, geteekend Gust, is een indrukwekkend gedramatiseerd dichtverhaaltje. De versmaat is vloeiend, ofschoon niet overal onberispelijk.

‘De Dierentemmer,’ door denzelfde, heet ‘een trouw verhaal. ‘Wil de schrijver daardoor zeggen’ dat het ‘waar gebeurd’ is? Zoo ja, dan denkt men toch daarbij wel eens aan het bekende

‘Le vrai peut quelquefois n'être pas vraisemblable.’

A.J. Cosyn.