De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 7

Kunstkroniek.

Tooneel- en letterkunde. - Prijskampen.

- Voor den wedstrijd, door de klas der Letteren in de Belgische Academie uitgeschreven, zijn twee in 't fransch opgestelde memoriën ingezonden op de vraag: ‘Het historisch verschijnsel uitleggen van het behoud onzes nationalen karakters door alle vreemde overheerschingen heen.’ Eén opstel in het Nederlandsch beantwoordt de vraag: ‘De geschiedenis

[p. 135]

schrijven van Jacoba van Beijeren, gravin van Henegauwen, van Holland en Zeeland’.

- In den Tooneelwedstrijd die dezen winter te Waereghem plaats had werden de volgende vereenigingen bekroond: Drama. 1^ste prijs: Conscience's genootschap van Blankenberge; 2^de prijs: De zeegbare Herten van Rousselare. Eervolle melding aan Vooruit van Ingelmunster. - Blijspel. 1^e prijs: Conscience's genootschap (voornoemd); 2^e prijs in verdeeling aan De zeegbare Herten en Vooruit, (beide voornoemd). Bijzondere prijzen werden door de jury toegekend aan de heeren L. Konkelberge (Blankenberge), De Raedt (Rousselare), Paret (Ingelmunster), en Mondy (id.)

- Geen der stukken, die in den tooneelletterkundigen prijskamp der maatschappij Scerpdeur van Dixmude hebben medegedongen, is waardig geoordeeld met den 1^sten prijs bekroond te worden. Eene eerste eervolle melding (gelijkstaande met een 2^den prijs) werd echter toegekend aan het drama Philips Van Artevelde, door J. Verschueren van Gent; en een tweede eervolle melding aan het drama Een redder van Vlaanderen, door Jul. Wytinck, insgelijks van Gent. De jury was aangesteld door de afdeeling J.F. Willems van Antwerpen.

- Op de pedagogische prijsvraag, uitgeschreven door het Nederlandsch Onderwijzersgenootschap (afd. 's Hage) is slechts één antwoord ingekomen, dat van den heer A. Admiraal te Schoonhoven.

- Het gezelschap ‘Voor Taal en Vrijheid’ van Aalst heeft eene protestatie in het licht gezonden ‘tegen de handelingen van de maatschappij Hoop in de Toekomst van Oostende, bij den prijskamp van Tooneelkunde door haar in 1875 uitgeschreven.’ De Aalstersche kring steunt zijn verzet hierop: dat het hun beloofde omstandig verslag over de verdiensten en gebreken der mededingende maatschappijen niet is verschenen.

- De Duitsche dichter Fr. Bodenstedt heeft in de Weener-Studenten vereeniging zijn nieuw tooneel werk Kaiser Paul voorgelezen. Hij geeft een paar dramatische dichtbundels uit, van aard om ophef in de letterkundige wereld te maken.

[p. 136]

- De gekende fransche tweelingschrijvers Erckmann-Chatrian, die met de tooneelbewerking hunner novelle L'Ami Fritz zooveel bijval inoogsten, leggen thans de laatste hand aan een nieuw dramatisch gewrocht.

- Ter gelegenheid der Rubensfeesten, zullen in Augusti aanstaande drie vlaamsche Galavertooningen gegeven worden.

- Het gemeentebestuur aanzoekt de tooneelschrijvers, welke uit- of onuitgegevene tooneelgewrochten, die met het leven der vlaamsche kunstschilders in verband staan of bij de Rubensfeesten gepast zou kunnen opgevoerd worden, bezitten, dezelve in te zenden vóor 31 Maart 1877. - Eene keuze zal tusschen de ingezondene stukken worden gedaan. Deze blijven in elk geval het eigendom der schrijvers. Aan de schrijvers der verkozene stukken zullen de volgende premiën toegekend worden: 200 fr. voor een stuk van 1 of 2 bedrijven; 300 fr. voor een stuk van 3 of meer bedrijven.

- De voorlezing van den heer Johan Gram, in den Cercle Artistique alhier, heeft zooals te voorzien was, een allergunstigst onthaal gevonden. De uitstekende manier waarop Gram zijne humoristische penneschetsjes weet voor te dragen is ongetwijfeld voor een ruim deel in dien bijval. Zoo'n voordracht is geene eigentlijke lezing, 't is als eene causerie. Zijne veelal flink getypeerde personen en hunne omgeving weet hij zóó aanschouwelijk voor te stellen, dat het den hoorder soms te moede is als woonde hij de opvoering hij een tooneelwerk bij, of liever als zag men dat alles in volle werkelijkheid voor zijne oogen gebeuren. - Het verhaaltje, dat de heer Gram ditmaal voordroeg is, meen ik, nog onuitgegeven: Haar tweede Man. Daaruit zou zonder veel moeite een allerliefste tooneelstukje kunnen gemaakt worden. 't Sujekt is niet nieuw, maar eigenaardig opgevat en zeer fijn-realistisch vertolkt.

- De Indische Letterbode brengt een zeer ongunstig oordeel uit over de Hoogduitsche vertaling van Multatuli's ‘Max Havelaar’ door den heer Th. Strohmer van Berlijn. Het is jammer dat dit kunstwerk niet in betere handen is gevallen. Zooals het nu aan het Duitsche publiek is aangeboden, is het letterlijk niet te genieten.

[p. 137]

Toonkunde. - Prijskampen.

- De Koninklijke Harmoniemaatschappij van Antwerpen schrijft eene prijsvraag uit voor het componeeren eener Concert-Ouverture met groot orkest, bestemd om te worden uitgevoerd op het groot veldfeest, dat door die Maatschappij tijdens de Rubensfeesten zal worden gegeven. De uitgeloofde prijs is eene premie van 1000 fr. De jury zal door het bestuur der Maatschappij worden aangesteld. De toondichter zal vooral zijne ingevingen putten aan het grootsch karakter der werken van den wereldberoemden schilder. - Alle Belgische componisten mogen in dien wedstrijd mededingen. Zij moeten hunne partitiën voor 1 Juli e.k. inzenden aan het adres van den heer F. Van Hal, Otto-Veniusstraat 25, te Antwerpen. Hun werk moet voorzien zijn van eene kenspreuk, herhaald in een verzegeld briefje, dat naam en adres van den vervaardiger bevat.

- De Cercle Grisar te Antwerpen is van stadswege gelast met het inrichten van een nationalen en internationalen wedstrijd voor Koorzang, ter gelegenheid van het 300^ste verjaarfeest van Rubensgeboorte. Drie afdeelingen zijn den belgischen steden en gemeenten voorbehouden, éene aan de Duitsche, éene aan de Fransche en en éne aan de Nederlandsche maatschappijen. In elke dezer afdeelingen worden drie prijzen uitgeloofd, en de maatschappijen uit steden van 1ⁿ en 2ⁿ rang zullen een opgelegd koor (opzettelijk getoondicht door Peter Benoit) en een ander koor naar eigen keuze zingen. Bovendien zal er een Internationale Wedstrijd zijn tusschen de maatschappijen die in hunne wederzijdsche afdeelingen den 1ⁿ prijs zullen behaald hebben, alsook een Eere-wedstrijd, met twee opgelegde koren tusschen societeiten, die vroeger reeds met een eersten prijs werden bekroond.

- Door de Hoogduitsche Opera te Rotterdam wordt met veel bijval opgevoerd eene nieuwe romantische opera, getiteld ‘Van Dyck’ en waarvan de stof ontleend is aan de jongelingsjaren van onzen Vlaamschen schilder. De componist is de heer kapelmeester Müller. Met ongewonen lof wordt zijn werk in de Nederlandsche pers besproken. Wij vestigen daarop de aandacht van ons Nationaal Tooneel te Brussel, dat, naar wij

[p. 138]

vernemen, van plan is tegen 't volgend jaar een volledig operagezelschap stichten. De Duitsche tekst van ‘Van Dyck’ zou gemakkelijk te vertalen zijn, en dit zangspel zou hier te lande, ook om den aard van het onderwerp, stellig belangstelling wekken.

- Te Brussel heeft dezer dagen in den Alhambra-Schouwburg een groot Wagner-Concert plaats gehad. Verscheidene voorname werken van den beroemden Duitschen meester werden daarop ten gehoore gebracht. Onze voortreffelijke vlaamsche baryton Blauwaert was met eene der bijzonderste solo-partijen gelast. De bijval was zoo groot dat op verzoek eene tweede uitvoering daarvan wordt aangekondigd. - 't Ging er onlangs in Parijs geheel anders toe, toen aldaar eenige fragmenten van Wagner's Götterdämmerung werden uitgevoerd. Sommige dolle antiwagnerianen hebben er zelfs het prachtig werk van den genialen nationalist gefloten. - Van vele kanten riep men... Revanche! A bas les Allemands! Zelfs is de policie op het punt geweest er te moeten tusschen komen, om het rumoer tot bedaren te brengen! - Niet waar, dat die Franschmans toch het spiritueelste volk van de wereld zijn?... Revanche! en dat à propos van een muziekstuk, dat aan sommigen niet bevalt. Die arme Wagner! als hij van zoo 'n slag niet verpletterd liggen blijft, dan moet hij toch... een Pruis zijn!

- Richard Wagner legt de laatste hand aan een nieuw muziekdrama, getiteld ‘Percival’. - De beroemde dichtercomponist heeft aan de vereenigingen, die tot het inrichten der Tooneelfeesten van Baireuth hebben meê gewerkt, eenen oproep gericht, om een ‘Patronatsverein - te stichten, dat voor doel hehben zou, bedoelde dramatisch-muzikale feestelijkheden elk jaar te doen plaats grijpen. Aan den Duitschen Reichstag zou daartoe eene ondersteuning van 100,000 marks worden gevraagd. Dit jaar zullen die feesten echter geene plaats kunnen grijpen, doordien Wagner voortdurend zeer lijdend is.

- Onder de nagelaten papieren van den engelschen componist Balfe heeft men eene gedeeltelijk afgewerkte opera in drie bedrijven ontdekt.

[p. 139]

- In het Hoftheater te Karlsruhe werd dezer dagen Byron's ‘Manfred’ met de muziek van Schumann opgevoerd.

- Te Hamburg zal Rubinstein's ‘Verlorenes Paradies’ eerlang worden vertoond.

Beeldende kunsten.

- Het parijzer kunstblad l'Art heeft het initiatief genomen eener openbare inschrijving om in Frankrijks hoofdstad een Museüm der decoratieve kunsten te stichten, in den aard van South Kensington in Engeland. Reeds is met dit doel, onder voorzitterschap van den hertog d'Audiffret-Pasquier, een beschermingscomiteit tot stand gekomen.

- Met genoegen vermelden wij dat onze talentvolle vlaamsche schilder Henry Bource de koninklijke gouden medalie beeft behaald in Arti et Amicitioe te Amsterdam.

- Een onlangs overleden kunstliefhebber wijlen J. De Bom van Antwerpen, heeft aan het stedelijk Museüm drie merkwaardige kunstwerken afgestaan: een landschap van Conrard Decker, eene schets van den Patrocles van Wiertz en De doop van Christus door Rubens. Deze laatste schilderij had veel geleden, maar is zeer flink hersteld door Kivert.

- Het Kunstcongres, dat te Antwerpen ter gelegenheid der Rubensfeesten zal gehouden worden, zal zich hoofdzakelijk bezig houden met het vraagpunt van den kunsteigendom. Ook de instelling der Prijzen van Rome zal denkelijk daarin worden besproken.

- In Engeland is een genootschap tot stand gekomen om te Stradtford en Avon, Shakespeare's geboortestad, als aandenken aan den genialen dichtervorst, een groot gebouw op te richten, dat een Shakespeare-Schouwburg, een Shakespearegalerie en eene Shakespeare-bibliotheek omvatten zal.

- Wij lezen in de Duitsche dagbladen dat de voorloopige werken van het Nationaal Denkmaal op den Niederwald, (bij Rüdesheim) reeds zoo ver gevorderd zijn dat reeds tot de uitvoering kan worden overgegaan. - Wat het Bismarckmonument te Keulen betreft, de commissie heeft dit werk aan den beeldhouwer Schaper uit Berlijn toevertrouwd. De prijs werd bepaald op 40,000 mark.

[p. 140]

- Te Weenen is eene inschrijving geopend tot oprichten van een gemeenschappelijk Denkmaal voor de dichters Nicolaus Lenau en Anastasius Grün.

- Het standbeeld dat te Parijs aan Georges Sand wordt opgericht, zal waarschijnlijk op de ‘Place de l'Odéon’ worden geplaatst.

- Het gedenkteeken voor wijlen den Nederlandschen schilder S.L. Verveer te 's Gravenhage, belooft een degelijk kunstwerk te zullen zijn. Op treden van arduinsteen verheft zich de sierlijke tombe. Nevens de zinnebeelden der schilderkunst worden op wit marmer met vergulde letteren de verschillige opschriften aangebracht. Het geheele maakt een plechtigen indruk.

Tentoonstellingen.

- De voortreffelijke maatschappij tot bevordering van Nijverheid en Wetenschappen te Gent, heeft aan de heeren kunstenaars, nijveraars en ambachtslieden een schrijven gericht, om hunne medewerking te verzoeken tot hare jaarlijksche Tentoonstelling in de maand Juli e.k. - Daartoe worden in dank aangenomen alle kunst- en nijverheidsvoortbrengselen, verzamelingen, teekeningen, photographiën, handwerken, meubelen, geweefsels, modellen, drukwerken, enz. - Ten einde zooveel mogelijk het aankoopen van tentoongestelde voorwerpen te bevorderen, zal een Tombola ingericht worden, waartoe actiën gedurende de Tentoonstelling zullen te bekomen zijn. - Voorwerpen in te zenden vóór 6 Juli e.k. ten lokale der maatschappij: Koornlei 18, te Gent.

- De Cercle Artistique van Namen richt tegen 1 Juli e.k. zijne derde Internationale Tentoonstelling voor Beeldende Kunsten in. Alle binnen- en buitenlandsche artisten worden tot de deelneming aanzocht. Bijzondere maatregelen zullen worden genomen opdat al de werken uit het Salon van Namen, die voor de expositie van Gent of eenige andere kort daarop volgende Tentoonstelling mochten bestemd zijn, daar bij tijds zouden kunnen aankomen.

- Ook in den Cercle Artistique te Brussel zal den 8 Mei 1877, eene Tentoonstelling worden geopend. Elke kunstenaar

[p. 141]

zal het recht hebben twee zijner werken te plaatsen. Werken die reeds tentoongesteld zijn geweest, worden uitgesloten.

- Het Bestuur dor Antwerpsche Bloemententoonstelling heeft dit jaar het gelukkig denkbeeld gehad, eenen oproep aan de bloemen- en fruitschilders te sturen, met verzoek een of meer dergelijke tafereelen naar deze tentoonslelling te sturen. Verschillige prijzen werden daartoe uitgeloofd. Die oproep is niet onbeantwoord gebleven. Onder de bekroonde artisten heeft men Mej. Anna Peters (Stuttgard), M. Mattelé (Gent), M. Ch. de Naeyer en eene begaafde liefhebster Mej. Fanny de Gilman.

- De tentoonstelling door den heer Van Beers J^r alhier op eigen hand ingericht, heeft veel belangstelling opgewekt. Die jonge, maar rijkbegaafde vlaamsche schilder heeft ons een bewijs van zijne groote, misschien al te groote werkzaamheid willen geven. Van Beers heeft dezer dagen niet minder dan twintig verschillige nieuwe tafereelen van zijne hand geëxposeerd. Wij zeggen ‘tafereelen’ ofschoon men eenige daarvan enkel ‘schetsen’ kan noemen. Doch uit allen kan men bij den eersten oogslag zien dat geen gewoon artist die heeft voortgebracht. De algemeene indruk, dien men van deze tentoonstelling meênam, is echter geweest dat de heer Van Beers van zijn buitengewoon gemak in het hanteeren van 't penseel soms wel wat misbruik maakt. Hij trachte, in plaats van de verschillige doen wijzen van gekende meesters na te bootsen, of zijn talent aan excentrieke kleureffekten te verspillen, zich eens ernstig een eigen genre te kiezen. Dàt ook kan hij als hij ernstig wil.

Vlaamsche belangen.

- Plaatsgebrek heeft ons verhinderd vroeger melding te maken van de volgende feiten op het gebied der Vlaamsche Beweging:

- De Westvlaamsche Bond, gevestigd te Rousselare, heeft den heeren Burgemeesters en Gemeenteraadsleden der Provincie Westvlaanderen, per circulaire aanzocht op de vraag van 't Gouvernement ‘wèlke taal zij in hun gemeentelijk Bestuur gebruiken?’ te antwoorden: dat zij daartoe, zooals

[p. 142]

't behoort, de moedertaal gebruiken. Die vraag wordt hun gesteld met het oog op in April 1875 neêrgelegde Wetsontwerp tot regeling van het taalgebruik in Bestuurzaken. Onze leus, zegt de Bond, moet immer wezen ‘In Vlaanderen Vlaamsen!’

- De Onderrichtsbond van Brussel, heeft besloten, met medewerking der lokale afdeeling van het Willemsfonds, eene uitsluitend Vlaamsche klas in de Modelschool in te richten voor kinderen van 7 tot 8 jaar. De stichters willen daardoor feitelijk het bewijs leveren dat het kind bij middel zijner moedertaal moet worden onderwezen, wil dit onderricht waarlijk goede gezonde vruchten afwerpen. Hoe wil men een kind, wiens geestesvermogens nog zoo beperkt zijn, iets doen begrijpen wanneer men het in eene taal aanspreekt die het niet, of slechts ten halve verstaat? Het verfranscht onderwijsstelsel, dat te Brussel in de volksscholen wordt gevolgd, is inderdaad strijdig met alle pedagogische wetten.

- Onlangs zijn op het Stadhuis te Antwerpen prijzen uitgereikt aan de Antwerpsche leerlingen die in den staatswedstrijd tusschen de Middelbare scholen eene onderscheiding behaalden. Ziehier, wat de Nederlandsche taal betreft, den algemeenen uitslag van het concoers, volgens den Moniteur Belge: 1^ste prijs: Willem Vermaelen, leerling der Staatsmiddelbare school van Leuven; 2^e prijs: Frans Schepens, leerling der Staatsmiddelbare school van Antwerpen; 3^e prijs: Bernard De Waegenaere, leerling der Staatsmiddelbare van Antwerpen; 1^e eervolle melding: Antoon De Bom, leerling der Staatsmiddelbare school van Antwerpen; 2^e eerv. melding: Julius Bouvart van Veurne, en Karel Nauwelaerts van Turnhout; 3^e eerv. melding: Arthur Van Gehuchten, leerling der Staatsmiddelbare school van Antwerpen; 4^e eerv. melding: Hendrik Cambier van Veurne.

Men ziet dat onze Antwerpsche middelbare school (bestuurder M. Arents) ruim haar aandeel in de onderscheidingen heeft. De leeraar van Nederlandsche taal is Prof. De Volder.

- Wij vernemen met belangstelling dat de wakkere flamingant M^r Julius De Vigne tot voorzitter van het Van Crombrugghe's Genootschap te Gent is benoemd. Het zou zeker moeilijk geweest zijn een betere keuze te doen.

[p. 143]

Necrologie.

Cornelis Verbruggen, letterkundige en overtuigd verdediger der Vlaamsche belangen, overleden te Brussel op 9 Februari 11. Redevoeringen werden op zijn graf uitgesproken door de heeren Wilmart, Scherpenseel en Hoste, die aan 's mans nagedachtenis eene sympathieke en welverdiende hulde brachten.

- Dr. P.M. Lindo, beroemd nederlandsch letterkundige, overleden in den ouderdom van 58 jaren. - Onder het pseudoniem ‘de oude. heer Smits’ schreef Lindo o.a. de volgende werken: Brieven en uitboezemingen (1851), waarvan verscheidene uitgaven verschenen, Afdrukken van Indrukken (1854), Een nieuwjaarswensch aan zijne vrienden (1854), Familie van ons (1855), Clementine (1858), Eventjes over de grenzen (1863), Typen (1871). In 1850 gaf hij de Nederlandsche Spectator uit, dien hij sedert het volgende jaar in vereeniging met oen aantal andere schrijvers voortzette. Onder zijn eigen' naam gaf hij eenige vertalingen uit het Engelsch in het licht, o.a. eene verdienstelijke overzetting van Sterne's Tristram Shandy en een aantal romans van Thackeray en Walter Scott. De heer Lindo was sedert 1865 Inspecteur van het lager onderwijs in Zuid-Holland.

Buiten Nederland.

Sahra Felix, tooneelkunstenares, eene zuster der beroemde treurspeelster Rachel, overleden te Parijs (13 Januari). - G. Lafargue. tooneelcriticus van den Figaro, overl. te Parijs. - H. Monnier, een der meest geliefde humoristen van Frankrijk, schrijver van ‘Joseph Prudhomme’ overl. te Parijs (3 Januari). - D^r H. Brockhaus, professor der Oud-Indische Taal- en Letterkunde, overl. te Leipzig (5 Januari). - K.V. Von Hansgirg, Duitsch-Boheemsche dichter, overl. te Joachimsthal (23 Januari). - Thomas Page, beroemde ingenieur, vervaardiger van de nieuwe Westminsterbrug te Londen, overl. te Parijs (11 Januari). - Fr. Paludum-Müller, beroemde Deensche dichter, overleden te Kopenhagen. - Chr. Winther, verdienstelijke Deensche dichter, overl. te Parijs. - D^r E.W.A. Strandberg, Zweedsche dichter, overl. te Stockholm (5 Febr.). - Leopold Vöscher, landschapschilder, overl. te Weenen (1 Febr.). - Ed. Cibot, historie- en landschapschilder, overl. te Parijs. - G.H. Mosenthal, een der begaafdste dichters van Oostenrijk, overl. te Weenen (17 Febr.). - Am. Pichot, hoofdredacteur der ‘Revue Britannique’, overl. te Parijs. - D^r Ed. Fentsch, Beijersche Regeringsdirector, ook als dichter gunstig: bekend, overl. te Augsburg (12 Febr.). - Robert Wylie, talentvolle Amerikaansche schilder, overl. te Pont-Avon in Frankrijk. - Joseph Autran, bekend fransch dichter.