De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 6

Kunstkroniek.

Tooneel-en letterkunde.

- Prijskampen. - Wij hebben thans het officieel programma ontvangen van den wedstrijd door de koninklijke Societeit S^te-Cecilia van Hasselt uitgeschreven. De uitgeloofde prijzen zijn: Voor het Drama, 1^ste prijs, 1000 fr. en eene bijzondere medalie door Z.M. den Koning geschonken; 2^e prijs, 500 fr. en oen vergold zilveren eerepnning; 3^e prijs, 200 fr. en een idem; 4^e prijs, 100 fr. en een idem. - Voor het Blijspel: 1^ste prijs, 500 fr. en eene gouden medalie; 2^e prijs, 250 fr. en een verguld zilveren medalie; 3^e prijs, 150 fr. en een idem; 4^e prijs, 100 fr. en een idem. - De maatschappij heeft besloten het eindtijdstip der toetreding te verschuiven tot 1 Augusti 1876. ‘De prijskamp, zegt het prospectus, wordt geopend buiten allen politieken geest, gelijkvormig art. 1 en 2 van het Reglement.’

Een bericht uit een Hollandsch kunstblad heeft ons in onze vorige Kunstkroniek de ‘S^te-Cecilia’ onder vlaamsch oogpunt in een ongunstig daglicht doen stellen, tegenover een anderen, meer in de vlaamsche tooneelwereld bekenden kring de ‘Ware Vrienden’ van Hasselt. Wij zijn natuurlijk niet genoeg met den lokalen toestand bekend, om zelf over het al of niet gegrond zijn dier critiek bepaald uitspraak te doen; doch volgens inlichtingen, die wij sedert van verscheidene zijden ontvingen, zou dat berichtje meer of min bezijden de waarheid of althans onvolledig wezen. Beide kringen zijn,

[p. 330]

zegt men, zoowat van ‘franschen oorsprong’ en hunne vlaamschgezindheid liet dan ook tot hiertoe nog al iets te wenschen. Nu echter schijnen zij, elk van hunnen kant, meer ijver voor de Nederlandsche kunst te doen blijken en die met voorliefde te beoefenen. - Allo, te beter! Als nu maar hunne ‘rivaliteit’ geene vijandschap beduidt, en niet in plaats van ondersteuning, wederzijdsche tegenwerking teweeg brengt!

- De Tooneelkring Taalzucht van Mechelen schrijft, tot viering van haar 25^ste verjaring, een' Festival-Prijskamp uit, waartoe Noord- en Zuidnederlandsche tooneelkringen worden uitgenoodigd. Bij haar optreden ontvangt elke mededingende maatschappij als premie eene som van 100 fr. - Verders worden nog de volgende prijzen verleend: Drama: 1^ste prijs, 250 fr.; tweede prijs, 150 fr.; derde prijs, 100 fr. - Blijspel: 1^ste prijs, 125 fr.; tweede prijs, 100 fr.; derde prijs, 50 fr. - Aan elke bekroonde maatschappij wordt daarenboven eene medalie geschonken, alsook aan den besten speler en de beste speelster in elk der beide vakken. Niet meer dan tien vereenigingen kunnen aan den wedstrijd deelnemen. De vertooningen nemen aanvang op 't einde van October en volgen elkaar om de 14 dagen op. Aanvragen tot deelname vracht vrij te sturen aan M. Alb. Crusener, voorzitter, Mechelen.

- De door 't Willemsfonds uitgeloofde prijs, voor een Volksboek over de Gentsche Pacificatie, is niet toegekend geworden. Geen enkel der ingezonden werken kwam der Jury bekronenswaardig voor.

- De Rederijkkamer Scerpdeure van Dixmude schrijft de drie volgende prijsvragen uit: - Letterkunde: voor 't schrijven van een oorspronkelijk vaderlandsch drama (ten minste 3 bedr.). Eenige prijs, 250 fr. en een medalie. - Tooneelkunde: Declamatie van alleen- en tweespraken. Zangkunde: Voordracht van Romancen. - De prijzen voor beide laatste vakken bestaan in zilveren eermetalen en geldsommen van 40, 35, 30, 25, 20, 15 en 10 fr. - De prijskampen van Tooneel-en Zangkunst hebben plaats den 30 Juli. - Sommige voorwaarden van dien Dixmudschen prijskamp worden

[p. 331]

door de Gazette van Gent nog al duchtig over den hekel gehaald. Onder anderen art. 10: ‘De verschillige tongvallen worden toegelaten.’ Hoe kan men de beschaafde uitspraak bevorderen als men gedoogt dat men in plaats van goed Nederlandsch, de dialektspraak van Gent, Antwerpen of Brussel of andere plaatsen bezige? - En dan, wat de letterkundige prijsvraag betreft, wat bedoelt de kring met, een ‘Vaderlandsch’ drama? Is dat een historisch-nationaal stuk, of een drama dat alleen als opvatting met onze zeden en onzen landaard overeenstemt? Dat, is vrij duister. En 't slimste van al: volgens art. 16 van Scerpdeure's wedstrijd, zullen alle gevraagde inlichtingen betrekking hebbende op de voorwaarden onbeantwoord blijven. ‘Wij vinden,’ zoo besluit de Gazette, ‘dat Scerpdeure er wat te scherp deur gaat, en hopen dat die maatschappij ten spoedigste haar programma zal gelieven te wijzigen en verstaanbaar te maken, indien zij met haren prijskamp niet deur en deur de deur wil vallen!’

Bij het ter pers loggen vernemen wij dat Scerpdeure nu toch inlichtingen heeft gegeven, en wel in de Gazette van Gent. Het toelaten der dialektspraak bepaalt zich bij het vak der boertige declamatie, en met een Vaderlandsch drama wordt uitsluitelijk een historisch stuk bedoeld.

- Het schijnt dat de ijvervolle bemoeiingen der Regelingscommissie voor het in Brussel te houden XV^de Nederlandsch Congres niet onbeantwoord blijven. Reeds hebben vele voorname Noord- en Zuidnederlandsche letterkundigen hunne medewerking toegezegd. Men weet dat het Congres, onder de hooge bescherming van Z.M. Leopold II geplaatst, tot eerevoorzitters heeft den heer minister van Binnenlandsche zaken, Z. Ex. den Gezant van Nederland, den heer Alf. Van den Peereboom, staatsminister, en den heer Jul. Anspach, burgemeester der stad Brussel. Belgie's hoofdstad bereidt zich om de Congresleden op luisterrijke wijze te ontvangen. Onder de festiviteiten voor dit Verbroederingsfeest ingericht, komt een groot Nederlandsch Muziekfeest, waarop o.a. het oratorio De Schelde van Hiel en Benoit, de Artevelde-Cantate van Gevaert en de Vondels-cantate van Verhulst worden uitgevoerd. Verder

[p. 332]

spreekt men van eene puike tentoonstelling in het Kunstgenootschap, eene galavoorstelling in den Vlaamschen Schouwburg, enz. - De personen die nog verlangen lid te worden van 't Congres worden aanzocht zich te wenden tot M. Em. Hiel, algemeenen Congres-secretaris, Van Dyckstraat 14, te Brussel. - Ledekaarten zullen ook bij de voornaamste boekhandelaars worden verkrijgbaar gesteld ten prijze van 5 fr. voor Belgie. - Een omstandig Congresprogramma zal zoo gauw mogelijk worden rondgezonden.

- Onder de bijzonderste kunstplechtigheden, die in 't begin van September de Pacificatiefeesten van Gent zullen opluisteren, komt in de eerste plaats het historisch gelegenheidsdrama der heeren Van Goethem en Benoit. Van Goethem's nieuw tooneelwerk schijnt onder alle opzichten zijn reeds zoo gunstig bekenden naam waardig te zijn. In de kringen, waar de, jonge schrijver zijne Pacificatie voorlas, heeft het werk de uitbundigste bijvalsbewijzen uitgelokt. Wat het muziekaal gedeelte betreft, de naam van Benoit zegt alles. - Wij mogen ons dus aan een belangrijk gewrocht op dramatisch-muziekaal gebied verwachten. Het stuk zal tijdens de feesten twee of drie malen in den Franschen Schouwburg worden opgevoerd. Men zegt dat Mej. Beersmans en M. Hendrickx de hoofdrollen vervullen.

- Tot Bestuurder van het Museüm-Plantijn te Antwerpen, werd dezer dagen benoemd de heer Em. Rosseels, de bekende vlaamsche tooneeldichter. Voor het ambt van Conservator viel de keus der stadsregeering op prof. Max. Rooses, die in onze letterwereld zeer gunstig bekend staat.

- Het Gemeentebestuur van Antwerpen heeft onlangs eenen omzendbrief aan de onderwijzers onzer officieele scholen gestuurd, om de aandacht van het onderwijzend personeel te roepen op het punt der beschaafde Nederlandsche uitspraak.

- Twee onzer medewerkers, beiden redacteurs van het verdienstelijk tijdschrift De Banier, de heeren F. Smit Kleine en Marcellus Emants zijn tot leden der Maatschappij voor Nederl. Letterkunde te Leiden benoemd. Wij wenschen beiden met die eervolle onderscheiding van harte geluk.

[p. 333]

Toonkunde.

- Prijskampen. De internationale Zangwedstrijd, die onlangs te Amsterdam plaats had, is uitermate belangrijk geweest. Bij de eerste afdeeling hadden zich vier buitenlandsche vereenigingen doen inschrijven. Het Willemsgenootschap van Gent, bestuurd door den jongen toondichter Edw. Blaes, behaalde daarin den eersten prijs (500 gl.) en een gouden medalie. De eereprijs werd, met 8 stemmen van de 11, toegewezen aan de Cecilia van den Haag. In den wedstrijd van Uitmuntendheid, voor al de binnen-en buitenlandsche vereenigingen, was het een Belgische koorkring, de Artisans réunis van Brussel, die den palm wegdroeg. Aan de Kölner Sängerkreis werd eene extra-medalie toegewezen.

- Naar wij vernemen heeft de heer Jan Van den Eede voor de aanstaande Pacificatiefeesten van Gent eene prachtige Feestouverture geschreven. ‘De toondichter heeft, schrijft men ons, zich met den geest in de XVI^de eeuw verplaatst, en om zoo te zeggen als grondpunt van zijn werk het gekende Wilhelmus van Nassauwen, in zijn oorspronkelijken muziekalen tekst verkozen.’

- Peter Benoit legt de laatste hand aan de partitie van het drama De Pacificatie. Deze nieuwe compositie schijnt nog beter geslaagd te zijn dan 's meesters Charlotte Corday.

- In de Concertzaal van Nederl. Schouwburg hebben de leerlingen onzer stedelijke Muziekschool het publiek andermaal op eene uitvoering onthaald. Op zeer bevredigende wijze speelde de symphonieklas van den heer Bessems de ouverture van Cherubini's zangspel ‘Lodoïska’ alsook eene symphonie van Mozart. Ook het concerto voor viool (Rhode) werd warm toegejuicht: die jonge speler heeft aanleg om een uitstekend virtuoos te worden. De trio voor piano, klarinet en violoncel van Beethoven, het quartet (vier violoncellen) van Paque en de fantazij voor basviool van Novello deden insgelijks veel genoegen. Eene jonge veelbelovende leerlinge van Mevr. de Give-Ledelier droeg een paar zangstukken voor: eerst een groot aria uit een fransche opera, dan een kleine, maar schoone melodie van Antheunis. - Eene vraag aan de Inrichtings-commissie van het feest: Waarom stond nog eens geen van beide

[p. 334]

zangstukken op 't programma vermeld? Evenals op 't vorige concert het woord Zang, anders niet. Waarom dat laconism? Durft men er misschien niet goed vooruitkomen dat het Fransch op eene uitvoering onzer Vlaamsche Muziekschool, een gelijk, ja zelfs een grooter deel in 't programma bekomt dan het Vlaamsch? Wij kunnen moeilijk gelooven dat zoo iets met de voorkennis van den vlaamschgezinden bestuurder meester Benoit geschiedt... Zouden hier wel vreemde invloeden in 't spel zijn? De Vlamingen zullen wèl doen een oog in 't zeil te houden. - Recht voor de vuist!

- De Bond tot bevordering der Nationale Toonkunde (provinciaal Hoofdcomiteit Antwerpen) heeft op 25 Juni jl. in de Raadzaal van het Stadhuis zitting gehouden. De heer Voorzitter M. Peter Benoit opende de beraadslaging. In korte, maar overtuigende bewoordingen schetste hij den huidigen toestand onzer vlaamsche muziekale beweging af; hij toonde aan wat voortgang ons princiep in de laatste jaren had gedaan, en wat er nog diende gedaan te worden om de vlaamsche muziekale beschaving in de provincie te doen veld winnen. Deze redevoering werd zeer toegejuicht. Daarop kwam het aanstaande groot Festival ter sprake, dat de volgende maand in Antwerpen plaats heeft, het eerste Muziekfeest van dien aard hier in België dat op Vlaamschen leest is geschoeid. Aan deze plechtigheid dient alle mogelijke vruchtbaarheid te worden gegeven. Daàrmede zal zich de Propagande-afdeeling van den Bond gelasten. Verder werden de geschiktste middelen beraamd om de werkzaamheden van den Bond te doen gedijen. De discussie, waaraan behalve den Voorzitter, de heeren Jan Van Beers, Vande Velde, Cornette, Altenrath, Bosiers, Mertens, Cosyn, enz. deelnamen, rolde vooral op het uitvaardigen van een Manifest, waarop op bondige maar duidelijke wijze de princiepen en het programma van den Bond zouden worden uiteengezet. Ook het geven van lokale voordrachten werd als een praktisch propagande-middel aanbevolen. Ten einde hiervan het voorbeeld te geven, is de heer Benoit zelf acht dagen later eene conferencie te Turnhout gaan houden, Het schijnt dat spreker buitengewoon veel bijval heeft

[p. 335]

gevonden, en zijn woord in de ‘Kempische hoofdstad’ niet op een dorren grond gevallen is.

Beeldende kunsten.

- Onze vlaamsche kunstenaars vinden veel bijval op de buitenlandsche Tentoonstellingen. Te Rotterdam en te Parijs hebben vooral de gebroeders Jul. en Albr. De Vriendt den roem onzer schilderschool waardig gehandhaafd. Het tafereel van Albrecht, voorstellend eene ‘Raadzaal in de XV^de eeuw’ wordt door het Dagblad van 's Gravenhage ‘een sieraad der Rotterdamsche tentoonstelling’ genoemd. Z.M. Willem III heeft den begaafden schilder met, den behaalden bijval geluk gewenscht. Niet minder ophef maakt te Parijs Juliaan's historieschilderij ‘Baudewyn Hapken’. Sommige critici der fransche pers roemen dit gewrocht als het ernstigste geschiedkundig tafereel, dat het Parijzer Salon van dit jaar heeft opgeleverd.

- Het Belgisch Staatsbestuur heeft voor 't Museüm van Brussel den Marten van Rossum van Joseph Lies aangekocht. 't Is een der merkwaardigste schilderijen van dien betreurden vlaamschen meester.

- Volgens de Eendracht legt de heer Willem Geets de laatste hand aan een merkwaardig tafereel: ‘De onttoovering van Johanna de Zinnelooze’. ‘Bevoegde personen die het gezien hebben verzekeren ons dat het ophef in de kunstwereld zal maken. Dezelfde meester heeft ook een verrukkelijk schoon portret van zijn dochtertje geschilderd.’

- Een verdienstelijke graveur, de heer Michiels, heeft Rubens' bekende twee meesterstukken gegraveerd: De afdoening van 't Kruis en De oprichting van 't Kruis. De ‘Société des Beaux arts’ van Antwerpen heeft die gravuren aangekocht, om die tijdens de aanstaande Tentoonstelling (1879) haren inschrijvers als premie aan te bieden.

[p. 336]

Verschenen werken.

	De Gerechtigheid van Hertog Karel, door Hendrik Conscience. Met 4 platen van Edw. Dujardin. Antwerpen, bij Van Dieren. - Prijs 2 fr.
-	Levensschets van Isidoor De Vos, door J.W. Uitgegeven door de maatschappij La Fraternité. Gent. - Prijs 75 c^men.
-	Natuurkundige Aardrijkskunde (naar het Engelsen). Gent, uitgave van het Willemsfonds.
-	Het Vlaamsch in het Onderwijs. Redevoering van Jan Van Beers. Gent, uitgave van het Willemsfonds.
-	Het volmaakt Geluk door Karel De Flou. (Overdruk uit De Halletoren). Brugge. Drukkerij van J. Cuypers.
-	De Miljoenen-erfenis of het Driemanschap. Tooneelspel in 3 bedrijven door J.A. De Bergh. Rotterdam bij Rothmeijer - Prijs 75 cents.
-	De vroolijke historie van Marnix van S^te-Aldegonde. Eene zedenschets opgedragen aan alle zijne bewonderaars, door Dr. P.P.M. Alberdingck-Thym, hoogleeraar. Leuven. Uitgave van het Davidsfonds.
-	Handleiding tot de Liedersolfège. door L. Van Gheluwe. (Bevattende oefeningen voor beginnenden). Gent, bij E. Todt. - Prijs 1 fr.
-	Romantische werken van M^r J. Van Lennep. Volksuitgave, kompleet in 13 deeltjes. Uitgevers: M. Nijhoff, D.A. Thieme en A.W. Sijthoff. (Eerste deel is verschenen: De Pleegzoon). - Prijs 1 gl. 25 per deel.
-	Volledige werken van August Snieders. Nieuwe uitgave, 20 à 22 deelen. Antwerpen, bij Van Dieren. - Prijs per deel fr. 1.50.
-	Aan Gent. Gedichten van Theophiel Coopman, getoondicht door Edw. Blaes. - Prijs fr. 3.50.

Aangekondigde werken.

	Een strijd tusschen twee. Comedie in een bedrijf, door Joz. Van Hoorde. Bekroond te Antwerpen in 1864. Gent bij den schrijver. - Prijs 1 fr. 25.
-	Album van den Historischen Stoet der Pacificatie van Gent. Afbeeldingen der wagens en groepen van den Stoet, volgens de oorspronkelijke teekeningen en modellen. Met verklarenden tekst van Prof. Paul Fredericq. Gent bij E. Todt. - Prijs 4 fr.