De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 6

Brieven uit Noord-Nederland.

II.

den Haag, 3 Februari 1876.

Er is te dezer stede ‘a great hurry’ - zooals de zonen Albion's zeggen - in de Tooneelzaken. Eerlang zal ons Stedelijk Bestuur de keuze te doen hebben betrekkelijk de gunning voor het bespelen van den Stadsschouwburg gedurende drie jaren 1876-77, 1877-78 en 1878-79.

Velen zijn de liefhebbers, die naar deze gunst dingen: vooreerst de vereeniging ‘het Nederlandsch Tooneel’ bestuur H.J. Schimmel, M^r J.E. Banck Cum Suis; vervolgens D^r Campbell, directeur van de Koninklijke Fransche Opera; eindelijk de directie van de ‘Rotterdamsche Schouwburgvereeniging’ (de heeren Haspels, Le Gras en Van Zuylen) aangevuld met den heer J.C. Valois, tegenwoordigen bestuurder van de ‘Koninklijke Zuid-Hollandsche tooneellisten.’ Nu noem ik nog niet eens enkele tooneelspelers, die zich evenzeer als sollicitanten hebben aangemeld.

Zonder mij in eene uitvoerige ontleding van de waarborgen, die de verschillende mededingers aanbieden, te willen begeven, zoo mag ik

[p. 83]

toch niet verzwijgen dat oogenschijnlijk de onlangs gestichte tooneelvereeniging ‘het Nederlandsch Tooneel’ èn door haar voorhanden kapitaal van één ton gouds, èn door den steun van welbekende mannen op het gebied van kunst en letteren, meer kansen dan eenige andere mededinger aanbiedt voor de verwezenlijking van hetgeen ons Nationaal Tooneel worden moet, wil het werkelijk aan zijne roeping beantwoorden om volksverlichting, beschaving en veredeling te verspreiden. Waar andere directiën zoo dikwijls ter wille der stoffelijke (lees geldelijke) belangen de echte kunst belangen moeten opofferen, geeft de Tooneelvereeniging reeds door 't kapitaal waarover zij beschikken veel meer waarborgen voor een richtig en kunstvol beheer van den Nationalen Schouwburg. Mij dunkt dit alles is zeer duidelijk. Maar wat zal de afloop zijn? Welke keuze zal de Stedelijke Overheid doen? - Ik kan u met zekerheid, met volle zekerheid voorspellen, zonder nog achter de schermen te hebben gekeken, dat zoodra in 't nieuwe speelseizoen het scherm zal opgaan, de 's Gravenhaagsche tooneelminnaars de belangen van hun Stedelijk Tooneel zullen zien toevertrouwd aan... de heeren Le Gras, Haspels, van Zuylen en Valois. - Waarom? Omdat de door 't Gemeentebestuur ter voorlichting benoemde Tooneel-Commissie, bestaande uit de heeren D^r M.P. Lindo (oude heer Smits), Jh^r M^r Victor de Stuers, Referendaris bij de afdeeling Schoone Kunsten van het Ministerie van Binnenlandsche Zaken, en M^r A.M. Maas Geesteranus, schrijver van tooneelstukken, een advies ten gunste dier laatstgenoemde mededingers heeft uitgebracht.

‘Wat de heeren wijzen

Moeten de gekken prijzen’

zegt het kernachtig rijmpje; - maar indien de heeren Valois en c.s. ‘wijzen’ dan wil ik, op straffe van mij hun ongenoegen op den onschuldigen hals te halen, niet ‘prijzen’.

F. Smit Kleine.

III.

's Graveshage, 7 Februari 1876.

Den 8^sten Januari was op het Israëlitische kerkhof eene groote menig te kunstenaars vergaderd om eene pas gedolven groeve.

‘Pulchri Studio’, de mannenzangvereeniging ‘Coecilia’, het letterkundig genootschap ‘Oefening kweekt Kennis’, allen waren er vertegenwoordigd; de beide eersten door talrijke vrienden en kunstbroeders van den overledene; en allen brachten zij, bij monde van hunne beste tolken, hulde aan den afgestorven kunstbroeder. -

De H^r Wanefried schetste Samuel Verveer, als goed geloofsgenoot en edel mensch. De heer Israëls, President van ‘Pulchri Studio’ betreurde

[p. 84]

in hem een' broeder, wiens borst drie ridderorden sierden, en wiens hoofd gekroond was met den lauwerkrans der kunst. M^r Banck, Voorzitter van ‘Caecilia’, prees in hem een dilettant-musicus, die als zanger meer dan gewoon talent ontwikkeld had, en ook de H^r Ising. Vice-President van ‘Oefening kweekt kennis’ deed de hooge verdiensten des afgestorvenen uitschijnen.

Samuel Verveer had zijne eerste vorming te danken aan B.J. Van Hove, en ging later, met den grooten kerkschilder Bosboom, naar Parijs, waar hij eenige jaren toefde. Zijne werken, door velen geprezen wegens zijne geestige opvatting van de natuur, vertegenwoordigen krachtig de richting door Schelf hout, Van Hove en Nuijen aangegeven en gevolgd.

Ziehier hoe de dichter D^r Wap ons het portret van Samuel Verveer voorstelt:

‘Een tintelend Vernuft, voor 't Kunstpenseel geboren,

een vlug bespraakte Tong, met geestig zout besprenkt;

een Vaderlander, wien het voorrecht was beschoren,

dat de eerste Oranjezon zijn wieg heeft toegewenkt.

Een Borst, voor 't Ridderkruis van Vorst bij Vorst geschapen,

een Hart, in liefde ontgloeid voor 't ouderlijk Geslacht,

in Vriendschap trouw, en, waar ooit vreugde viel te rapen,

of smart te deelen, nimmer te vergeefs gewacht. -

Zóó heeft men hem gekend zóó zal hij blijven leven,

in 't tooverkleurenspel van zijn vermaard palet;

en, heeft de Kunst zijn naam met gouden stift geschreven

onwischbaar is zijn Beeld ons in 't gemoed gezet.’

D^r. Wap.

In Verveer's schilderijen prijze men vernuft in de voorstelling en handige penseelvoering; men zocht er te vergeefs die macht van licht en bruin, dat streven naar waarheid en die breede opvatting van de natuur, welke de werken van mannen als Maris, Blommers, Israëls en Mauve verheffen tot die echte en waarachtige kunstuitingen, welke in zichzelven de schoonste reden van bestaan hebben.

Toch heeft ook Verveer, en terecht, zijne vereerders: In ieder geval kan het niet ontkend worden, dat zijne werken er veel toe hebben bijgedragen om den zin voor het schoone bij het publiek op te wekken en te verlevendigen!

J.C.d.V.