De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 4

[p. 73]

Wilskracht,
Schetsen uit het leven van beroemde tijdgenoten.

III.
C.A. Görner

Als tooneelist, en tevens als tooneelschrij ver, is tegen woordig C.A. Görner algemeen gunstig gekend. Het is nu vijftig jaren geleden dat hij voor de eerste maal de planken betrad, en nòg houdt hij de school van Devriendt, Isslandt en Mathausen roemvol staande.

Reeds op zijn vierde jaar bezocht de kleine Görner het theater; later woonde hij met zijn' vader in het huis van den koning der Duitsche tooneelspelers, den genialen Devriendt. Deze studeerde alsdan zijne rollen gedurende zijne wandelingen van het ‘Louis-Insel’ naar het ‘Rousseau-Insel’ te Berlijn, en de jeugdige knaap was nooit gelukkiger dan wanneer hij dien als ‘souffleur’ mocht vergezellen.

De bijval welken Devriendt inoogstte zette Görner aan, zich ook aan de dramatische kunst te wijden. Op zijn 17^de jaar verliet hij, geheel ontbloot van geldmiddelen, het vaderlijk huis, en begaf zich gedurende de hevigste winterkoude gansch alléén naar Stettin. Het was de wensch van Devriendt dat hij als eenvoudig figurant beginnen zou. Hij mocht dus eerst niets méér doen dan tafels, stoelen en andere tooneel behoeften aanhalen en wegbrengen. Dit toch was voor hem reeds eene goede school: het oefende zijn geduld, en vestigde zijne opmerkzaamheid op de ‘détails,’ iets wat van den tooneelspeler zoo streng wordt vereischt en later een kenmerk werd van Görner's talent. Daarna mocht hij onbeduidende rollen beginnen te vervullen, waarvan hij zich zòò gewetensvol en met zòòveel aanleg wist te kwijten, dat hij weldra een belangrijkere taak kreeg. Met onvermoeibaren iever legde hij zich op de tooneelstudie toe, die dag en nacht zijnen geest bezig hield.

[p. 74]

Gretig las en doorgrondde hij werken die over zijn geliefdkoosd kunstvak handelden en wist er voordeel uit te trekken.

Zich met bijzondere nauwgezetheid van het echt karakter der hem toevertrouwde rollen doordringend, poogde bij steeds bij 't vertolken zooveel mogelijk zijne eigene persoonlijkheid te doen verdwijnen om alleen den historischen persoon weer te geven. Met geduld en moed voortstrevend naar zijn éenig doel: ‘eenmaal een groot kunstenaar te worden’ kwam hij vele moeilijkheden te boven, ging meer en meer op den weg der volmaking vooruit, en gelukte er eindelijk in - vooral als Vansen in ‘Egmont’ en Moor in ‘Fiesco’ - de aandacht van gansch Duitschland's theater op zich te trekken.

Waarschijnlijk hebben Görnek's eerste leerjaren op zijn talent als tooneelschikker den gunstigsten invloed uitgeoefend. - ‘Als dusdanig, zegt een naamlooze biograaf, geniet hij door geheel zijn vaderland eene onbetwistbare faam, door de meesterlijke schikking der talrijke stukken, welke hij deed opvoeren. In de smaakvolle groepeering van figurenrijke scenen, levendige beelden, gedramatiseerde kindervertellingen, onder andere in hot onder zijne leiding te Berlijn en te Hamburg opgevoerde “Kersmisfeest” heeft de rijkdom van zijn verwonderlijken uitvindingsgeest de verrassendste gevolgen opgeleverd.’

Als tooneelschrijver verkreeg Görner nooit dezeltde degelijke befaamdheid. Zijne 130 tot nu toe uitgegeven stukken getuigen van eene rustelooze werkzaamheid, doch, ofschoon er een aantal goede tusschen zijn, kan men niet zeggen dat de meesten zich als literarische waarde ver boven het middelmatige verheffen. Dramatisch effekt bezitten zij in hoogen graad, doch over 't algemeen missen zij de andere esthetieke hoedanigheden, welke in elk letterkundig opstel vereischt worden. Misschien wel hoofdzakelijk om bedoeld effekt genieten zij zooveel bijval, niet alleen in, Duitschland maar ook op ons Nederlandsch Tooneel, waar zij door het publiek ongemeen gewaardeerd worden.

Gustaaf Segers.

(Wordt voortgezet.)