De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 3

[p. 274]

Kunstkroniek.

Tooneel- en letterkunde.

- De vertooningen, door het tooneelgezelschap der heeren Fauconnier en Van Doeselaer hier sinds een drietal weken in het daartoe opgericht Zomertheater (Alhambra) gegeven, worden zeer goed en door een keurig publiek bezocht. Dagelijks hebben afgewisselde voorstellingen plaats, meestal uit blijspelen samengesteld.

Voor het Blijspel is de troep overigens bijzonder goed geschikt. - Behalve de gewone spelers van het Gentsch Tooneel van verleden winter (M. Dhaenens uitgezonderd) heeft het Bestuur nog eenige andere artisten, van Antwerpen aangeworven, o.a. M. Lenaers, den verdienstelijken komiek van ons Nationaal Tooneel.

Tot de oorspronkelijke stukken, waarvan sommige reeds meermaals met veel bijval werden opgevoerd, behooren: De duivel op 't dorp van Van Peene, Twee katten voor een doode musch van Van Kerckhoven, Brutus en Cesar en de Slaapmuts van P. Geiregat, Hoe schoon is de Natuur en Veel geschreeuw en weinig wol van F. Vande Sande, Voor stille lieden van Van Driessche, Salamander (tooverspel van Em. Van Goethem, Belofte maakt schuld van Paul Billiet, Een zwijgend Vigelantkoetsier van A. Smit, Blauwe schenen door Ducaju, enz.

De tooneelzaal, even als het daarbijgevoegd foyer, is zeer sierlijk, met veel goeden smaak, en voor eene schouwburglogie zelfs buitengewoon prachtig ingericht. - Het Alhambra is de eigendom der heeren Victor Driessens on Veirière van Antwerpen, twee kunstenaarsnamen die in de tooneelwereld zeer gunstig gekend zijn.

- De heer Victor Driessens is door den Gemeenteraad van Antwerpen tot bestuurder van het Nationaal Tooneel benoemd, in vervanging van M. Eloy Lemaire. - De heer F. Van Doese laer, gewezen bestuurder van het Nederl. Tooneel van Gent is door M. Driessens, die ook tooneelbestuurder te Amsterdam

[p. 275]

is, met het beheer van den Antwerpschen schouwburg belast.

- Te Gent zijn - op voorstel van den heer Wagener, schepene van Schoone Kunsten - door den Gemeenteraad eenige wijzigingen gebracht aan het Lastcohier van den Nederlandschen schouwburg dier stad.

Onder de nieuwe voorwaarden bemerken wij dat er eene eerste vrouwenrol moet zijn; eene ingenue; eene jonge moederrol; eene jonge luimige rol; een koor van 12 mannen en 8 vrouwen; een doelmatig orkest van 20 muziekanten, de muziekmeester niet medegerekend.

De Bestuurder moet voor 1^o September de namen van het personneel zijns gezelschaps doen kennen. De artisten moeten drie proeven doen en zich aan eene balloteering onderwerpen. De proeven moeten op den plakbrief aangekondigd worden. Ee stemming moet plaats hebben binnen de acht dagen na de proefvertoeningen. De vertooningen mogen niet later dan tot 11 ure duren. De pauzen mogen maar van 10 minuten zijn.

Het Stedelijk Bestuur heeft het recht eenen controleur aan te stellen, op kosten van den Bestuurder.

Voor het aanstaande tooneeljaar (1873-74) is de heer Lodewijk Dhaenens tot Bestuurder.

- Ter gelegenheid der 24^ste verjaring van Theodoor Van Ryswyck's afsterven, heeft verleden maand, de maatschappij ‘Het Vlaamsche Volk’ een plechtig bezoek naar het graf des diepbetreurden volksdichters afgelegd. Eene billijke hulde werd daarbij aan 's mans nagedachtenis gebracht en verschillige redevoeringen uitgesproken, o.a. door MM. De Pooter, Schoiers en Willems.

- Ofschoon de werken aan onzen nieuwen Vlaamschen Schouwburg ieverig worden voortgezet, toch zal dit lokaal niet bij tijds kunnen gereed wezen, opdat er nog dezen winter zou worden gespeeld. Derhalve zullen de vertooningen van ons Nationaal Tooneel nog een jaar in de Variétés moeten plaats hebben.

- Het is ons aangenaam te kunnen meêdeelen, dat door M.W.H. Kirberger is aangekocht het kopierecht van den

[p. 276]

laatst verschenen dichtbundel van Nic. Beets: Madelieven. Binnen kort zal thans het propektus verschijnen van een geheel nieuwen druk der gezamentlijke Dichtwerken van Dr. Beets. waaraan zijne verspreide en zijne nog onuitgegeven gedichten zullen worden toegevoegd. Deze uitgave zal verschijnen in het bekende formaat der prachteditie van de Génestet's gedichten en eindelijk zal alzoo aan veler verlangen naar eene komplete uitgave van Beets' dichtwerken worden voldaan.

- Het Bureel der Regelingscommissie van het aanstaande Taal- en Letterkundig Congres stuurt ons de volgende mededeeling:

‘Het XIII^e Nederlandsch taal- en letterkundig Congres belooft schitterend te zullen gelukken. Van vele zijden wordt gevraagd, of personen, die geene uitnoodiging hebben ontvangen, ook aan 't Congres mogen deel nemen. Nooit werden de oproepen zoo talrijk en zorgvuldiger rondgezonden, niet alleen tot de vroegere leden, maar tot allen, in België, Holland, Fransch-Vlaanderen en Duitschland, welke geacht konden worden belang te stellen in het doel door de Nederlandsche Congressen beoogd.

‘De Regelings-Commissie denkt evenwel niet, een volmaakt werk te hebben verricht; om dus niemand reden tot klagen te geven, wordt aangekondigd:

1^o Iedereen mag de werkzaamheden van 't Congres bijwonen, op de voorwaarden die 't programma zal vermelden;

2^o Hij, die nog als spreker verlangt op te treden, gelieve vöor den 20ⁿ Juni den titel zijner verhandeling op te geven aan den Algemeenen Secretaris, 51, Meir; (Antwerpen.)

3^o Men kan uitnoodigingsbrieven en inlichtingen bekomen op het Stadhuis, 4^e bureel.’

- Het Collegie van Burgemeester en Schepenen bericht dat aan het programma van den Stadsprijskamp voor tooneelletterkunde de volgende wijzigingen zijn gebracht:

De mededingende stukken moeten ingezonden worden op het Secretariaat der Stad, namelijk:

1^o De Blijspelen, voor 1^o Juli;

[p. 277]

2^o De Comediën voor 1^o September;

3^o De Dramas voor 1^o October;

Op ieder stuk moet aangeduid zijn, onder welk der die genoemde vakken de schrijver zelf het rangschikt. -

De schrijvers behouden het eigendomsrecht van hun werk; alleenlijk, zooals in het vorig Programma vermeld werd, staat het der stad vrij, de bekroonde stukken alsook de onbekroonde stukken, die des waardig mochten geoordeeld worden, op den Nationalen Schouwburg te laten vertoonen.

- Twee medewerkers van den Kunstbode, de heeren Theofiel Coopman en Theodoor Sevens, jonge maar veel belovende dichters, kondigen elk van hunnen kant een bundeltje aan, waarop wij de bijzondere aandacht onzer lezers inroepen Beide schrijvers hebben reeds met goed gevolg hunne proeven gedaan; wij twijfelen derhalve niet of de uitgave dezer eerstelingen zal bij ons letterlievend publiek verdienden bijval erlangen. (Zie Blz. 288: Aangekondigde werken.)

- Betrekkelijk den Vijfjaarlijkschen Staatsprijskamp wordt ons het volgende medegedeeld:

Bij afwijking van de koninklijke besluiten van 1848- en 1851, mogen de werken, door Belgische schrijvers in de Nederlandsche taal opgesteld, en in Holland gedrukt, mededingen naar de vijfjarige prijzen van 1^o nationale geschiedenis; 2^o zedelijke en staatkundige wetenschappen; 3^o Vlaamsche letterkunde; 4^o physiek- en wiskundige wetenschappen, 5. natuurlijke wetenschappen.

- Prijskampen: - De maatschappij de Eendracht, van Meulestede, heeft besloten ter gelegenheid van haar 25jarig bestaan, eenen prijskamp uit te schrijven, tot welken de Belgen en Noordnederlanders alleen worden toegelaten. Onderwerp: Een koorzang voor vier manstemmen zonder begeleiding van speeltuigen, en waartoe nederlandsche woorden alleen tot tekst mogen genomen worden. Prijs: een eerepenning en eene geldelijke toelage van 200 fr.

De in te zenden mededingende stukken, moeten vrachtvrij gestuurd worden aan M. Edm. de Groote, voorzitter der maat-

[p. 278]

schappij, te Meulestede (Gent), n^r 53, uiterlijk op 14 Juli 1873. Bij de partituur moeten de vier zangpartijen afzonderlijk gevoegd worden. Ter gelegenheid der prijsuitreiking zal er een plechtig zang- en toonkundig festival plaats hebben. Het programma van dit feest en den dag op welken het zal gevierd worden, zullen later bekend gemaakt worden.

- Een groot internationaal Zangfestival, ingericht door den koorkring ‘de Vereenigde Werklieden’ van Gent, zal den 3 Juli e.k. aldaar plaats hebben. - 1500 fr. premiën zullen onder de deelnemende maatschappijen worden verloot. Te oordeelen naar de reeds ingeschrevene maatschappijen belooft dit festival zeer schitterend te zullen wezen.

- Den 22 Juni e.k. zal te Deurne (bij Antwerpen) een groot zangfestival plaats hebben, waartoe reeds meer dan 40, verschillige koorkringen hunne medewerking hebben toegezegd. Dit muziekfeest is ingericht door de maatschappij S^te-Cecilia, die te dier gelegenheid eene vlaamsche gelegenheidscantate uitvoeren zal, getiteld: Feest op den Buiten, poëzie van M. Jul. Van Herendael, muziek van M. Jan Vanden Dries.

- De gekende Vlaamsche toondichter Edward Blaes is tot kapelmeester benoemd in de hoofdkerk te Gent.

Toonkunde.

- De uitvoering van Benoit's nieuw werk: De Oorlog. waartoe, zooals men weet, een ontzaglijk getal uitvoerders worden behoefd, belooft wel eene der merk waardigste te zullen wezen, dat ooit in Belgie plaats hadden.

Thans staat de zaak op goeden voet. Een Muziekaal Uitvoeringscomiteit, daartoe door de Regelingscomissie van het aan staande Taalcongres aengesteld, hoeft aan al de zangers en zangeressen van Antwerpen eenen ‘Oproep’ gezonden, om hunne medewerking tot de uitvoering van den Oorlog te erlanhen. Ofschoon sommige vijanden van den Vlaamschen maëstro deze deelneming, onder deze of gene voorwendsels, schijnen te hebben tegengewerkt, heeft de uitslag alle verwachting overtroffen. Meer dan 300 mannen (van alle denk wijze) en bijna even zooveel dames, hebben reeds den oproep beantwoord en de repetitiën zijn reeds goed aan den gang. Elken partij-

[p. 279]

twist ter zijde stellend, heeft Antwerpen begrepen ‘dat het hier de vertolking geldt van een vaderlandsch gewrocht, ter opluistering van een vaderlrndsch feest.’

En inderdaad, de Oorlog zal wel degelijk het prachtigste kunstfeest en ontegenzeggelijk de grootste aantrekkelijkheid der Congresfeesten zijn. Zijn wij wel ingelicht, zoo zou er, tot bestrijding der kosten dezer groote muziekuitvoering, van Staats-en Stadswege eene gemeenschappelijke toelage van 30.000 frs. zijn toegekend. De uitvoering zal in de groote zaal der Koninklijke Harmonie plaats hebben.

- Dezer dagen hebben wij het genoegen gehad den heer Benoit in de Muziekmaatschappij eene beredeneerde ontleding van den Oorlog te hooren voordragen. Die voordracht was zooeven leerrijk als boeiend, inzonderheid de beschouwingen welke de meester maakte, over de pantheïstische opvatting van dit voortreffelijk muziekaal drama. - De tekst van den Oorlog werd met veel talent gedeclameerd door M. Hendrik Van Beers, zoon van den begaafden dichter wien wij dit poëma te danken hebben.

- Zaturdag 7 juni jl. is de voorbereidende proef aangevangen van den 17^den grooten Cantatenprijskamp (prijs van Rome) Onderde mededingende componisten bemerken wij twee leerlingen onzer vlaamsche muziekschool. - De heer Edw. Blaes schijnt door ambtsbezigheden verhinderd te wezen.

- Bij het ter pers leggen wordt ons uit goede bron bericht dat in den Cantaten wedstrijd, door den Staat uitgeschreven, de prijs is toegewezen aan het zangdicht: Torquato Tasso's dood, met kenspreuk: ‘Ook heden nog.’ - De bekroonde dichter is de heer Jan Ferguut (J. Van Droogenbroeck). - Wij deelen dit onder voorbehouding mede, daar tot hiertoe de uitslag nog niet officiëel is afgekondigd.

Beeldende kunsten.

- Den 10 Augusti e.k. zal te Antwerpen de 20^e driejaarlijksche groote tentoonstelling voor Beeldende Kunsten worden geopend, om den 5 October 1873 te worden gesloten. - De kunstwerken, voor de tentoon-

[p. 280]

stelling bestemd, moeten voor19 juli toegekomen zijn in het lokaal der inrichtende maatschaprij, Venusstraat, te Antwerpen.

- De tentoonstelling van schilderstukken der oude meesters, door de Nederlandsche Liefdadigheids-Maatschappij in de benedenzaal van het Oud-museum te Brussel tot stand gebracht, is eene der schoonste van dien aard, welke ooit in de Hoofdstad hebben plaats gehad. Men bewondert er meesterstukken van Van Eyck, Quinten Metsys, Rubens, Rembrandt, Van Dyck, Hobbema, Ruysdael, Rebera, Leonard da Vinci, Terburg, Jan Steen, Brouwer, Wouwermans, Albrecht Dürer, Murillo, Velasquez, Hans Holbein, Frans Hals, enz. Al deze gewrochten komen voort uit de kabinetten van Z.M. den Koning der Belgen, van den heer Suermond van Aken, van Gravin de Beaufort, van Graaf Blondeff, Minister van Rusland, enz.

Naast deze werken der oude school is eene verzameling van moderne tafereelen ten toon gesteld, die mede zeer belangrijk mag genoemd worden. - Deze tentoonstelling zal verscheidene maanden open blijven.

- Tot mededinging in den grooten Wedstrijd van Schilderkunst (Prijs van Rome) zijn de zes volgende hoeren toegelaten, als hebbende zich het meest in de voorbereidende proef onderscheiden: 1^o Leo Herbo (Antwerpen); 2^o Hendrik Redig (Id); 3^o Eug. Sieberdt (Id); 4^o Leo Philippet (Luik); 5^o Alexîs Nys (Brussel); 6^o Eug. Joors (Borgerhout). Ziehier de onderwerpen, die in den voorbereiden wedstrijd waren opgegeven:

(a)	Samenstelling: een tafereel naar keuze uit de geschiedenis van Jozef en Pharaon.
(b)	Uitdrukking: Bij zijn ontwaken ontdekt Philochetes dat Ulysses hem een' van zijne pijlen heeft ontnomen.
(c)	Een figuur naar het leren.

- De voornaamste prijzen bijde verkooping der schilderijverzameling van M. De Heus (Rotterdam) opgebracht, zijn: n. 5, Beranger gl. 3500. 7, Bles gl. 3000. 9, Rosa Bonheur gl. 15500. 13, Calame gl. 6100. 14, Calame gl. 7000. 18, Decamps gl. 5350 21, Gallait gl. 15800. 35. Jacqui gl. 3200. 39, B.C. Koekkoek

[p. 281]

gl. 10,000. 43. G. Koller gl. 5100. 58, Patry gl. 2100. 61, Robert Fleury gl. 5100. 68, Saint-Jean gl. 3200. 72, Schelfhout gl. 9100. 79. C. Troyon gl. 10,000. 80, C. Troyon gl. 10,500. gl, E. Verboekhovon gl. 3000. 82, Horace Vernet gl. 4225. 85. S.L. Verveer gl. 3000. 91, F. Willems gl. 3900; - Veel van het verkochte blijft in Nederland. De geheele kollektie heeft ongeveer 200,000 gulden opgebracht.

Vlaamsche belangen.

- Een der merkwaardigste van de talrijke vertoogschriften betrekkelijk de Vlaamsche kwestie is het volgende, dat door 75 advokaten der Balie van Gent in Mei jl. aan de Wetgevende kamers werd gestuurd.

De onderteekenaars van dit rekwest, ten voordeele der vlaamsche taalrechten, behooren in politiek tot zeer verschillende denkwijzen, en hebben aldus aan het Vlaamsche land een navolgingswaardig voorbeeld gegeven van éénsgezindheid op het Vlaamsch terrein.

Ziehier het verzoekschrift:

Mijne Heeren,

De ondergeteekende advokaten te Gent hebben de eer U te verzoeken door eene bijzondere wet de beteekenis van art. 23 der Grondwet te verklaren en het gebruik der talen in rechtszaken te regelen.

Het Verbrekingshof van Brussel heeft in zaak-Schoep bij arrest van 12 Mei ll. aan eenen advocaat verbod gedaan zijne moedertaal te gebruiken.

Dergelijke toepassing der Grondwet is ontegensprekelijk in strijd met den geest van den wetgever, met de rechtsbegrippen door de hoven van Beroep aangenomen, mot de leerstelsels onzer rechtsgeleerden, en, laten wij het zeggen, met de rechtvaardigheid,

Het vrije taalgebruik wordt door art, 23 der Grondwet uitgeroepen, tevens wordt er bepaald, dat in rechterlijke zaken de wet alléén het gebruik der talen mag regelen.

Tot nog toe, sedert het ontstaan onzer Grondwet, is dergelijke bepaling niet gestemd geworden. Evenmin kan men

[p. 282]

tegen art. 23 de vroegere wetten inroepen: uit de bespreking van dit artikel is het ten overvloede gebleken, dat niet ééne dier wetsbepalingen toepasselijk is.

Het staat dus den Vlaming vrij voor 't Gerecht zich van zijne moedertaal te bedienen. Dat recht werd door het Hof van Beroep van Brussel in dezelfde zaak-Schoep bij arrest van 14 Maart 1873 met der daad erkend, ofschoon in de uitvoering schier onmogelijk gemaakt: dit recht wordt nog dagelijks erkend door het Hof van Beroep van Gent, waar niet zelden de beschuldiging en de verdediging in de taal van den betichte worden voorgedragen.

Die uitlegging en toepassing der Grondwet is billijk en zulks word door onze beste rechtsgeleerden op de ontegensprekelijkste wijze bewezen, namelijk door Hoogleeraar Allard in eene kundige verhandeling over het arrest van 31 October 1863 door hot Hof van Beroep van Brussel in zake Karsman verleend.

De verklaring door het arrest van het Verbrekingshof aan onze Grondwet gegeven, krenkt en kwetst ons recht en onze vrijheid. De fransche overheersching eerst heeft den Vlaming zijne taalrechten mot zijne vrijheid ontnomen, toen zij met de taal hot nationaal gevoel wilde smachten. Maar hoe diep wij ook in onze geschiedenis terugkeeren, immer vinden wij in de keuren, blijde inkomsten en grondwet ten, dat het vrije gebruik dor landtaal voor het gerecht aan den Vlaming werd gewaarborgd.

‘Zulks vragen wij nog, en ons verzetten de uit al onze krachten tegen het arrest van het Verbrekingshof, durven wij ons op U beroepen: wij vercoeken u onmiddelijk eene wet te stemmen, waarbij den Vlaming wordt toegestaan zijne moedertaal te spreken, en den rechter en der beschuldiging wordt opgelegd de taal door den belanghebbende verkozen, te gebruiken.’

Geteekeud: H. Rolin (oud-minister; Em. Delecourt (lid van den tuchtraad, provincieraadslid); Edm. Wilslequet lid van den tuchtraad, provincieraadslid); A.M. Verstraeten (lid van den tuchtraad); G. Gilquin (lid van den tuchtraad); Th. Libbrecht (lid van den

[p. 283]

tuchtraad, voorzitter van den provincieraad); Joseph Buyse (lid van den tuchtraad); A. Eeman (lid van den tuchtraad); Jul. Vuylsteke (gemeenteraadslid); Ch. Van Hollebeke (gemeenteraadslid), P. Claeys; E. De Clercq; A. Claeys; E. De Drijver; E.H. Muyshondt; H. Lagrange; Gustave Neut; L. Montigny; K.F. Van Acker; I. Van Toers; J.O. De Vigne (provincieraadslid) Theophiel de Keyser; F. Van Duyse; Eduard De Nobele; A. Goetgebuer; L. Van Oost; Julien Buse; G. Rolin-Jacquemijns; H. Baertsoen; M. Schollaert; Ch. Antheunis; L. Goethals; H. De Deyn; V. Dhondt; Paul Van Biervliet; Th. Léger; Gustaaf Van Ghendt; I. De Borchgrave; Ch. Boddaert; E. Cannaert; E. Matthijs; Albéric Rolin; J. De Raedt (lid der besteudige deputatie van den provincieraad); L. Mestdagh; L. Van Aelbroeck; A. Van der Mensbrugghe; Camiel Colle; Ch. De Clercq; E. Penneman; Joseph Vlieghe; Lodewijk de Reu; L. Van der Straeten; L. Van den Bossche; E. Doudan; G. Verspreyen; Justin Van Cleemputte; Pr. Lenssens; Ad. Hoste; Ed. De Bock; L. Liebuyck; J. Van Werveke; Alfred Tyberghien; C. De Brabandere; A. Fraeys; Ad. Kervyn; Ernest De Bast; C. Siffer; E. Dauwe; H. Ballion; A. Prayon; J. Verniers; D. Delva; Maurice Van der Bruggen; Julius Obrie; Alb. Fredericq.

- Ziehier den tekst van het Wetsontwerp-Coremans, zooals het door de Middensectie met meerderheid der aanwezige leden is aangenomen:

1^o - In de provinciën Antwerpen, de beide Vlaanderen, Limburg en de rechterlijke arrondissementen Brussel en Leuven, zullen de vervolgingen in correctionneele en crimineele zaken in de vlaamsche taal plaats hebben, onder de hierna volgende voorbehoudingen.

Art. 2^o - Indien de verschijning voor de rechtbank plaats

[p. 284]

heeft op rechtstreeksche daging⁽¹⁾ zal de voorzitter, alvorens over te gaan tot het verhoor der getuigen⁽²⁾, den verdachte of zijn gevolmachtigde⁽³⁾, ondervragen, om te weten of de proceduur in het vlaamsch of in het fransch plaats hebben.

Art. 3. - In zake van openbare verschijning is vooralgegaan van een voorafgaande onderzoek, zal de onderzoeksrechter, alvorens tot het onderhoor van den verdachte over te gaan, dezen ondervragen in welke taal hij wil onderhoord worden.⁽⁴⁾

Art: 4. - In crimineele zaken, zal de voorzitter van het assisenhof, of de rechter die door hem zal afgevaardigd zijn⁽⁵⁾ na aan den beschuldigde gevraagd te hebben, of hij een verdedigergekozen heeft, en alvorens er hem een' van ambtswege te geven, aan dezen ook vragen of hij in het fransch of in het vlaamsch wil verdedigd worden.

Indien de beschuldigde geen advokaat heeft en het vlaamsch verkiest, zal de voorzitter hem van ambtswege eenen advokaat geven die in staat is, hem in die taal te verdedigen.

Art. 5. - In de gevallen door de voorgaande schikkingen voorzien, zullen al de feiten en akten van de proceduur, hierin begrepen de pleitreden en de rekwisitorium, in de taal plaats grijpen welke door den verdachte gekozen is.

Nogtans zal de vervolgde partij, zelfs na eene der twee gebruikelijke talen gekozen te hebben, haren verdediger kunnen machtigen, hare verdediging in de andere taal voor te dragen. Van die vergunning zal akte aangeteekend worden in het proces-verbaal der zitting.

In dit geval, zal de macht, om gebruik te maken van de eindelijk gekozene taal met volle recht aan het openbaar ministerie en de burgerlijke partij toehooren, doch slechts alleen voor de pleitreden.

(1) Art. 182 van het wetboek der crimineele rechtsvordering.

(2) Art. 253 van het wetboek enz.

(3) Art. 152 idem.

(4) Art. 91 en volgenden idem.

(5) Art. 193 en volgenden idem.

[p. 285]

Art. 6. - De taal in eersten aanleg zal ook in beroep gebruikt worden, behalve wat in voorgaande artikel over de pleidooien gezegd is. De voorzitters der beroepshoven en de prokureurs-generaal bij deze rechtbanken, zullen elk voor wat hen betreft de noodigste maatregels nemen, om de uitvoering dezer voorschriften te verzekeren.

Art. 7. - De burgerlijke partij zal gebruik maken van de taal gekozen door den beschuldigde.

Indien er meerdere beschuldigden zijn, die allen niet dezelfde taal gekozen hebben, zal de burgerlijke partij vlaamsch spreken en de proceduur zal in die taal plaats hebben, behalve voor de feiten uitsluitend die beschuldigden aangaande, welke fransch verkozen hebben.

Art. 8. - Er zal akte gehouden worden, op straf van nietigheid, van de ondervragingen en antwoorden waarover er in art. 2, 3, en 4 der tegenwoordige wei gesproken is.

- Naar het schijnt zou de meerderheid der kamer stellig geneigd zijn nog in den tegenwoordigen zittijd tot de bespreking van het Wetsontwerp-Coremans over te gaan. Dit ontwerp dat, voor doel heeft eene onzer krenkendste grieven te doen verdwijnen, zal denkelijk nog in den loop dezer maand aan de dagorde worden gebracht.

Daarop zou dan onmiddellijk de beraadslaging volgen over het voorstel des hoeren Bara betrekkelijk de nederlandsche vertaling der Annales parlementaires.

- Op zondag 29 Juni e.k. zal te Brussel een algemeene Landdag worden gehouden ter bespreking der Vlaamsche Belangen en belegd door de volksmaatschappij de Veldbloem. De regelingscommissie heeft ten dien einde een krachtig manifest uitgevaardigd, waarbij zij al de Vlaamschgezinden des lands dringend tot het bijwonen dier volksvergadering uitnoodigt.

Wij drukken den wensch uit dien oproep door duizenden Vlamingen beantwoord te zien. - De Landdag zal plaats hebben in den Alhambra-schouwburg (Cirkstraat).

- Onze lezers zullen met genoegen vernemen dat de heer

[p. 286]

J.O. De Vigne, advokaat te Gent en een der ieverigste medewerkers van den Kunstbode, tot lid des Provinci alen Raads van Oostvlaanderen is benoemd. De heer De Vigne heeft zich niet slechts als begaafd letterkundige, maar ook als voorstander der Vlaamsche taalbelangen ten gunstigste doen kennen. Ook zijn wij overtuigd dat de nieuwgekozene zich op waardige wijze van zijnen plicht als vlaamsch afgevaardigde zal weten te kwijlen.

Necrologie.

- Frederik Perier, secretaris der stad Dendermonde, aldaar ia 72jarigen ouderdom overleden, den 19 Mei 1873. - Evenals zijn zoon M. Odillon Perier, de gekende vlaamschgezinde advokaat van Dendermonde, was de heer Fr. Perier (vader,) oprecht aan zijne moedertaal verkleefd en een ievervol toegevoegd bestuurlid van hot Willemsfonds. 's Mans afsterven wordt dan ook te recht door de Vlamingen innig betreurd. - Bij zijne begrafenis werden vier vlaamsche redevoeringen uitgesproken, namelijk door de heeren: Van der Haeghen, procureur des konings, Aug. De Schepper, (namens het Willemsfonds) Emanuël Hiel (namens de Brusselsche Vlamingen) en De Vlaminck, stadsarchivaris.

- M. Olinger, taalkundige, overleden te Brussel den 4 juni jl. inden ouderdom van 79 jaren. De heer Olinger is de schrijver eeniger Fransch-Vlaamsche woordenboeken die vroeger zeer gewaardeerd werden, maar thans niet moer op de hoogte zijn.

- Joz. De Jongh, letterkundige, overleden te Brussel den 13 Mei jl. - geboren te Amsterdam, had de heer De Jongh zijne studiën in Parijs voltrokken, en sedert 1850 bekleedde hij in de fransch-belgischo dagbladpers eene voorname plaats.

- D^r Th. G. Von Karejan, beroemde Duitsche taal-en geschiedvorscher, dezer dagen te Weenen, in 63 jarigen ouderdom overleden. Niet slechts met de Hoogduitsche, maar ook met de studie onzer Nederlandsche letterkunde heeft zich de heer Von Karejan ieverig bezig gehouden. Door de uitgave

[p. 287]

van menig onbekend stuk heeft hij aan onze literarische geschiedenis wezentlijke diensten bewezen, o.a. door het Fragment van Karel, een gedicht uit de XVI^e eeuw. Opk was zijn naam verbonden aan het vinden van het uitgebreid brokstuk uit Maerlant 's Spiegel Historiaal, dat uitgegeven wordt door de Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde te Leiden, die den heer Von Karejan reeds sedert 1845 onder hare leden telde.

- J. Van der linden, voorzitter van het, Kunstverbond (Cerele artistique) van Antwerpen, aldaar overleden den 14 April jl. Prof. Grandgaignage sprak, namens het Verbond, eene lofrede bij het graf uit.

- Frans Coppens, verdienstvolle Belgische bouwkundige, te Parijs op 74jarigen leeftijd overleden. Hij was officier der Leopoldsorde en ridder van het eerelegioen.

- Lod. Ghemar, lichtteekenaar des konings, overleden te Brussel in den ouderdom van 53 jaren. De heer Ghemar was als kunstenaar zeer hooggewaardeerd en als mensch algemeen geacht en bemind.

- Lod. Braet, onderwijzer en zangleeraar te Gent, aldaar in 36jarigen ouderdom overleden. Hij was bestuurder der gentsche koormaatschappij: De Lei- en Scheldezonen.

- John Stuart Mill, de werelberoemde engelsche economist, overleden den 10 Mei, 1873. Een zijner voornaamste werken ‘Over vrijheid’ is door M. Ph. Vercauteren in het Nederlandsch vertaald en door het Willemsfonds van Gent uitgegeven.

- L.L. Fuchs, landschapschilder, dezer dagen overleden te Antwerpen. Gewezen bevelhebber van het Hollandsch zeewezen, was de heer Fuchs sedert 27 jaren te Antwerpen gevestigd, alwaar hij het[ambt] van secretaris bij de afdeeling Beeldende Kunsten van het Kunstverbond waarnam. De heer Fuchs was schoonbroeder van M. Alberdinck-Thijm, den gekenden Noordnederlandschen schrijver.

[p. 288]

Verschenen werken.

De Beschaving, tijdschrift voor opvoeding en onderwijs, (N^rs 1 en 2). Antwerpen. Uitgever M. Peeters. - Prijs 4 fr. 's jaars.

- De Val van Antwerpen, geschiedkundig drama in 7 tafereelen door F. Jos. Vanden Branden. Bekroond door De Taal is gansch het Volk. Gent bij Hoste.

- Handboek der organische Scheikunde, door D^r Jul. Moul. Tweede uitgave. Gent bij Hoste. - Prijs 2 fr. 75 c.

- De twee Zusters, tooneelstukje met zang, voor meisjesscholen bewerkt. Brussel bij Schott en C^ie.

- De Zee, Cantate. Gevolgd door De Roos uit de Duinen, verhaal uit onze dagen, beiden door Jan Boucherij. 48 blz. Gent bij W. Rogghé. - Prijs 50 centiemen.

- Redevoeringen. Uitgesproken in het taal- en letterkundig Genootschap Met Tijd en Vlijt te Leuven, ter gelegenheid der benoeming van D^r P.G.H. Willems tot Briefwisselend lid der koninklijke Akademie. Leuven bij Gebr. Van Linthout.

- Geschiedenis der Europeesche Volkeren, naar het Hoogduitsch van J.G. Kohl. Met prachtig gekleurde platen. Compleet in 24 aflev. 's Gravenhage bij Joh. Ykema. - Prijs per aflev. 1 fr.

- L'Art universel, dirigé par M. Camille Lemonnier. - De N^rs 7 en 8 bevatten bijdragen van C. Lemonnier, E. Thamner, H. De Jonge, Ch. Gounod, Peter Benoit, J. Vivier, Artan, enz. - Prijs per jaargang 15 fr.

- Morsures féminines, roman par Emile Leclercq. Bruxelles.

Aangekondigde werken.

Letteroefening. Verhalen en gedichten door Th. Sevens. Men teekent in bij den schrijver, te Lapscheure (Westvlaanderen)- Prijs fr. 1.

Liederen, door Th. Coopman. Uitgave ten voordeele van het standbeeld van Breydel en De Coninck. Brussel bij den schrijver (Impasse du parc). - Prijs. fr. 1.