|
| |
Kunstkroniek.
- Tooneel- en letterkunde.
- Uit Amsterdam wordt gemeld dat de heer H.J. Schimmel onlangs voorde leden van het Nederlandsch Tooneelverbond eene belangrijke voordracht hield over het moderne drama. Meer bijzonder had hij tot uitgangspunt gekozen den adellijken dichter, welke zich verschuilt onder den burgerlijken naam van Fr. Halm.- In diens drama: ‘De Zwaardrechter van Ravenna’, deed hij den geest van het moderne drama kennen, dat gebroken heeft met allen bombast, overdrijving, rethorische figuren, enz., maar het zuiver menschelijke op den voorgrond stelt.
Ziehier de samenstelling der Regelings-Commissie voor het XIIIe Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres, dat in Augusti 1873 in Antwerpen zal worden gehouden:
Eerevoorzitters: de beeren Gouverneur der Provincie en Burgemeester der stad; - Voorzitter: M. Jan Van Beers; - Ondervoorzitters: MM. Gust. Van Havre en Ferd. Van der Taelen; Secretarissen: MM. J. De Geyter en C. Simillion; -
| |
| |
Penningmeester: M. Aug. Michiels; - Leden: MM. P. Benoit, A. Bergmann (Lier) C. Biart, J. Blockhuys. H. Conscience (Brussel), Frans De Cort (Brussel), B. Drieghe (Turnhout), C.P. Dumont, J.P. Geeraerts, W. Geets (Machelen), J. Hereluans (Gent), N. De Keyser. F. Markelbach, Max Rooses (Gent), Em. Rosseels, Th. Roucourt (Mechelen), D. Sleeckx (Lier) en E. Spanoghe.
- Onlangs heeft het letterlievend genootschap Met Tijd en Vlijt van Leuven zijne jaarlijksche feestzitting gehouden.
Te dier gelegenheid aan den ieverigen Voorzitter Prof. Willems door de leden een geschenk ter hand gesteld, als blijk van deelneming bij zijne benoeming tot lid der Koninklijke Akademie van België. - Dit geschenk bestond in een prachtigen lijst, bevattende het portret van den Voorzitter, omringd van de portretten der leden.
| |
Prijskampen.
- Ter gelegenheid van het XIIIde Nederlandsch Congres, dat dit jaar te Antwerpen zal gehouden worden, heeft de stadsregeering een driedubbelen wedstrijd van tooneelletterkunde uitgeschreven.
Ziedaar de uitgeloofde prijzen:
Drama. - 1e prijs: 1000 fr.; 2e prijs: 300 fr.; 3e prijs: 200 fr.
Comedie. 1e prijs: 1000 fr.; 2e prijs: 300 fr.; 3e prijs: 200 fr.
Blijspel. - 1e prijs: 400 fr.; 2e prijs: 300 fr.; 33 prijs: 200 fr.; 4e prijs: 100 fr.
Om tot een' dier prijskampen te mogen mededingen, moeten de stukken worden ingezonden, op het Secretariaat der stad, vòòr 1 Juli 1873, vergezeld van een gesloten briefje waarop eene kenspreuk en waarin de naam des schrijvers vermeld staan.
Een Jury zal de stukken beoordeelen, en de prijzen zullen met de Gemeentefeesten, in het letterkundig Congres, uitgereikt worden.
- In den door De Taal is gansch het Volk van Gent uitgeschreven' wedstrijd voor het vervaardigen van een historisch drama, heeft de heer Jozef Van den Branden van Antwerpen
| |
| |
den prijs van 500 frs. bekomen, met het stuk: De Val van Antwerpen.
De Jury, bestaande uit de beeren F. De Cort. Prof. Heremans, Em. Hiel, E. Stroobant, en J. Van Beers, hoeft tevens twee vereerende meldingen toegekend aan de stukken: Karel de Stoute, door M.J. Roeland, van Brussel, en Jonker Jan door eenen ongenoemde.
Het bekroond werk zal door de Maatschappij uitgegeven worden.
- Bij koninklijk besluit van 20 Februari 11. is een dubbele kampstrijd geopend voor de samenstelling van een gedicht in 't fransch en in 't nederlandsch, bestemd om in muziek gebracht te worden voor den muziekalen kampstrijd van 1873.
Er zal een prijs van 300 frs. of eene gouden medalie van dezelfde waarde aan den schrijver van elk dezer twee gedichten worden uitgereikt.
De gedichten zullen niet meer dan drij muziekstukken van verschillig karakter, doormengd met recitatiefs, mogen bevatten. De keus van het onderwerp is aan de schrijvers overgelaten.
| |
Nederlandsche voordrachten.
- Te Antwerpen worden volksconferentiën steeds met den meesten bijval voortgezet. Het bestek van ons Maandschrift laat ons niet toe ze hier in 't bijzonder te bespreken. Derhalve moeten wij ons bepalen bij het vermelden der verhandelingen, die dit jaar reeds opvolgentlijk alhier gegeven werden:
| |
Willemsfonds:
Het nut der Volksvoordrachten. door M. Michiels. - De opvoeding der hinderen ten huize, door M.J. Blockhuys. - Vooruitgang door de wetenschap, door M.D. Minnaert.-
Zedelijke en natuurkundige opmerkingen, door M. Jacobs-Beeckmans. - De Vlaamsche grieven, door M. Fr. Posenaer.-De Vlaamsche Beweging, door M. Edw. Van Bergen. - De Petrololie, door M. Michiels.-Het misbruik van sterken drank, door M. Fl. Vander Ven. - De Geschiedenis van het Vlaamsche Volk, door M. Vanden Bosch.- Het Tooneel, door M.J.B. Mees. - Willem Ogier, door M. Max Rooses. - Van God en de
| |
| |
wereld vergeten, (gedichten) door M. Em. Hiel. - De fransche en de nederlandsche beschaving, door Prof. Van Driessche. - De grootheid der kleinigheden, door M. Cuperus. - De opvoeding der vrouw, door M. de Spiegeleir.
| |
Vlaamsche volk:
Benjamin Franklin, door M. Schoiers. - De Moedertaal, door M. Fr. Caris. - Theodoor Van Ryswyck, door M. Alf. De Pooter, - Abraham Lincoln, door M. Jul. Van Herendael. - De opvoeding, door M.F. De Laet. - Jacob Van Arterelde, door M.W. Van Ryswyek, Thz. - Breydel en De Coninck; door M.H. Schepmans. - Het vormen van bekwame werklieden, door M. Frans Van Boghout.
Het toonkundig gedeelte, dat telkens de Volksvoordrachten in beide kringen opluistert, is zeer aantrekkelijk. En zulks dank aan de ieverige medewerking der antwerpsche kunstliefhebbers.-B.v. in het Willemsfonds: Mejufvrouwen Ledelier, Biemans en Bacot, en MM. De Deken, Blockx, Croegaert, Wambach, Tillemans, de Gildebarden, de St.-Lucasgilde, enz. - in het Vlaamsche Volk: de Jufvrouwen Coëllen en ***, en de heeren H. Collin, H. Kennis, Hoefmans, Van Cauteren, H. Schepmans, Schoofs, enz.
| |
Toonkunde.
- Het laatste Concerto van de door Benoit bestuurde Muziekmaatschappij van Antwerpen, waarvan wij in ons vorig nummer hebben melding gemaakt, is stellig een der keurigste kunstfeesten geweest, waarop deze voortreffelijke kring zijne leden reeds heeft uitgenoodigd.
Behalve eenige meesterstukken der meest gevierde duitsche componisten - zooals o.a. het grootsch Alleluia uit den Messias en het verrukkende koor Die Nachtegallen van Haendel, een aria uit Weber's beroemd Euryanthe en een kwintet van Rob. Schumann - hadden de talrijke dilettanten der vereeniging thans het genoegen andermaal het gevoelvolle Ave Maria van onzen Benoit toe te juichen, alsook een veelbelovend gewrocht van eenen zijner leerlingen M. Anthony. Wij bedoelen de fragmenten uit het Oratorio Wanhoop en troost, poëzie van Em. Hiel. Zooals wij reeds zegden, heeft
| |
| |
deze eerste proeve een gunstig onthaal genoten; naast eenige zwakheden bevat M. Anthony's werk ook reeds aanmerkelijke verdiensten. Het innerlijk gedacht, de geest van den dichter is door den componist over 't algemeen goed gevat en gelukkig weergegeven. Sommige deelen zijn vol melodie, frisch en kleurvol, en indien ook hier en daar nog eenige muzikale onzekerheid, eenig gemis aan eigen inspiratie, aan wezentlijke oorspronkelijkheid op te merken is, toch mag men de opkomst van dezen jeugdigen toondichter als een gelukkig verschijnsel voor onze Vlaamsche Kunst-beweging begroeten.
De keurige uitvoering der verschillige stukken, onder de allesbezielende leiding van Benoit, was gewis geene der minste aantrekkelijkheden van dit kunstfeest. Onbepaalden lof verdienen hierbij de dames en heeren uitvoerders, waaronder de meesten deel maken van de Vlaamsche Muziekschool. Eene bijzondere melding komt toe aan de begaafde pianiste Mevrouw Schnitzler-Selb, eene echte kunstenares, verdersaan Mejufvrouw Biemans en M. Hendrik Collin (Zang), alsook de kwintettisten: Mej. Arnouts (piano), MM. Wambach 1ste viool, Tillemans (2de viool), Croegaert (violoncel) en Blockx (alto).
Naar wij met genoegen vernemen is door de Muziekmaatschappij ook de kantate De Zee van M. Edward Blaas, nog een verdienstelijken leerling van Benoit, ter studie gelegd.
| |
Beeldende kunsten.
- De Bestuur-Commissie der Maatschappij tot aanmoediging der Schoone Kunsten, gevestigd te Mechelen, bericht het publiek dat dit jaar, in eene zaal van het Stadhuis aldaar, eene tentoonstelling van schilderijen en kunstvoorwerpen zal gehouden worden. De opening heeft plaats op 21 Juni, e.k.
- In het beeldhouwkundig concours, voor het te Antwerpen op te richten Gedenkteeken-Loos, is door den Jury de voorkeur gegeven aan het ontwerp van M. Julius Pecher. De verschillige mededingende werken waren zeer merkwaardig.
- Wij vernemen met genoegen dat onze landgenoot, de gevierde schilder Godfried Guffens, tot briefwisselend lid van het Institut de France is benoemd.
| |
| |
- Door het Instituut van Schoone Kunsten, to Mecholen, zal den 31 Augusti 1873 een 3de kumpstrijd worden geopend, tot aanmoediging der Teekenkunde en voortbrengselen der Kunstnijverheid. - Deze wedstrijd is in vier vakken verdeeld
1o Beeldhouwerij in hout, gekend onder den naam van Mechelsch hout (antieke aard): eene aanrechttafel gemeenlijk Bahut genaamd; - 2o Dinantsch koperwerk: een voorwerp gekend onder de naam van Dinanderie, in koper uitgevoerd; - 3o Teekening voor kant: eene verzameling van zes teekeningen voor Mechelsche kant, van ten minste 0m08 breedte, - 4o Mechelsche kant: een kant van 0m04 tot 0m08 breedte.
- Den 27 Maart e.k. zal te Leiden, in publieke veiling, de rijke portrettenverzameling Bodel-Nijenhuis verkocht worden. Deze Collectie bevat meer dan 100,000 werken van beroemde nederlandsche en uitheemsche meesters.
- De Jury, gelast met de aanneming der kunswerken voor de aanstaande Algemeene Tentoonstelling van Weenen is volgenderwijze samengesteld: MM. A. Robert, J.B. Van Moer, P. Lauters, Ch. Delin, E. Melot. Bellefroid, Crabbe, De Brou, De Keyser, Franck, W. Geefs, Wynand, Janssens, Pauwels, Portaels, Saintenoy, Slingeneyer en Van Soust-de Borckenleld. - De Jury zal den 20 dezer in het Ministerie geïnstalleerd worden.
| |
Vlaamsche belangen.
- De Zaak-Schoep.-Eene nieuwe beleediging werd dezer dagen aan de Vlaamsche bevolking van België toegebracht.
Men kent het proces-Schoep, dat wij in het vorig nummer van den Kunstbode hebben medegedeeld en sedert in de nieuwsbladen omstandig is besproken geworden. - Ziehier nu den uitslag: Een Vlaamsche burger, is door de Correctionneele Rechtbank van Brussel veroordeeld geworden tot 50fr. boete en de kosten van het rechtsgeding - ofwel 15 dagen gevangenisstraf! - omdat hij, van zijn grondwettelijk taalrecht gebruik makend, zijne vrijheid niet ten believe van eene Waalschen bediende heeft willen afstaan! -Natuurlijk is Schoep dadelijk tegen dit vonnis in beroep gegaan.
| |
| |
Waarlijk, wij wisten wel dat onze officiëele verfranschers in zake van der Vlamingen constitutioneel taalrecht gewoonlijk niet zeer nauwgezet zijn; doch dat men de vermetelheid zóó verre drijven zou, zóoiets toch hadden wij, voor de eer der Belgische Magistratuur, niet durven veronderstellen.
Onnoodig te zeggen dat die willekeurige toepassing van art. 23 der Grondwet in gansch Vlaamsch-België, bij al wie eenig gevoel van eigenwaarde bezit, eene diepe verontwaardiging heeft opgewekt. In Antwerpen vooral heeft die rechtmiskenning opschudding te weeg gebracht. Onmiddellijk werd door den kring Het Vlaamsche Volk eene groote meeting beroepen, waarop verschillige sprekers van Antwerpen en van Brussel het woord voerden, en vervolgens werd een vertoogschrift aan de Wetgevende Kamers in omloop gebracht, dat met duizenden handteekens werd bekleed.
Verschillige andere vereenigingen van Antwerpen, o.a. de Nederduitsche Bond, de Staat-en Letterkundige Vereeniging, de Eigenaardigen, de Nederduitsche Letterkring, enz. hebben krachtvolle protestatiën op de stadsmuren aangeplakt.
Met niet minder kracht is alom door de Vlaamsche dagbladpers - zonder onderscheid van denkwijze - geprotesteerd geworden, althans op een paar uitzonderingen na, door eenen onverklaarbaren partijgeest veroorzaakt. Trouwens, de Koophandel van Antwerpen, die de beweging, door de Zaak-Schoep in het leven geroepen, eene kwestie van clericalism (!) had genoemd, werd door zijn liberalen confrater Vooruit ter dege op zijne plaats gezet.
Behalve in de Vlaamschgezinde bladen van Antwerpen, verschenen eritische artikels in de Kerels en de Zweep van Brussel; het Volksbelang, het Fondsenblad, en de Gazette van Gent; het Burgerwelzijn van Brugge; de Noordstar van Oostende; de Voorbode van Blankenberg, de Gazette van Dendermonde, de Toekomst van St-Nikolaas, de Gazette van Eecloo, het Weekblad van Dixmude, enz. enz. - Ook verscheidene fransche dag- en weekbladen hebben de gegrondheid dier manifestatie erkend. Zelfs de Precurseur, die zeker alles
| |
| |
behalve ‘flamingant’ is, schreef o.a. het volgende, dat wij met opzet onvertaald laten: ‘Chacun est libre de se servir d'une des deux langues usitées en Belgique; ce droit a été reconnu, il y a plusieurs années déja, par la cour de Bruxelles, dans un procès que M. Michiel Van der Voort soutenait contre l'administration des contributions. Nous comprenons donc la protestation des flamands, etc.’ Later nogtans vond het blad dat men te voorbarig protesteerde, dewijl Schoep voor het Beroepshof toch waarschijnlijk zijn proces winnen zou.
Vruchteloos hebben, van den anderen kant, de twee gekende franskiljonsbladen: l'Etoile Belge en l'Echo du Parlement, gepoogd de Zaak-Schoep voor eene prétention ridicule te doen doorgaan, - zelfs buiten de grenzen, in Nederland, in Duitschland, tot in Engeland toe heeft de stem onzer verontwaardiging weerklank gevonden. Volgens Vooruit zou oen Engelsen blad zelfs de volgende voor die 't aangaat niet zeer vleiende bemerking hebben gemaakt: ‘Wat zelfs bij de Wilden in Afrika als heilig wordt beschouwd: de Taal, wordt eene teleurstelling in België!’
Het stelsel van den Etoile volgend, had een Brusselsche correspondent van de Rotterdamsche courant, in dezer voege het feit trachten te bewimpelen:
‘... Er werd geconstateerd dat de heer Schoep het fransch volkomen verstond (?) en daarop werd hij tot eene boete veroordeeld. Hoe vreemd dit moge schijnen, men moet niet vergeten dat in alle vlaamsche gemeenten, te Gent, te Brugge, enz. de geboorte-akten in het Vlaamsch zijngeredigeerd en de Walen verplicht zijn ze te teekenen zonder ze te verstaan’(?!!)
Het ware moeilijk geweest grootere onwaarheden naast groveren onzin neer te schrijven! Vooreerst is het integendeel gekend dat Schoep, een eenvoudige Vlaamsche werkman, het fransch niet machtig is. -- Overigens, zooals de Toekomst van Brussel het zeer juist aanmerkt: ‘hij zou zoo goed fransch kunnen als Littré, dat het onrecht hem, en in hem ons allen, geschied, er geen zier minder schreeuwend zou om wezen.’ -
| |
| |
Verders dient er aangemerkt, dat St-Jans-Molenbeek, waar het voorval met Schoep gebeurde, wel degelijk eene Vlaamsche gemeente is, een bewijs dat ook deze laatste bewering van bedoelden briefwisselaar bezijden de waarheid is gebleven.
Gelukkiglijk werd de Rotterdamsche Courant reeds des anderdaags naar behooren ingelicht, door eene voortreffelijke briefwisseling uit Gent, die, na de kwestie-Schoep in haar waar daglicht te hebben hersteld, eindigt met de volgende bemerkingen, waarbij wij ons ten volle aansluiten:
- Buiten enkele blinde partijbladen, zijn alle organen in de Vlaamsche pers het eens om te roepen dat het miskennen van ons taalrecht door de wet lang genoeg geduurd heeft, dat er willens of niet willens een einde aan moet komen. Wij hebben al veel verduurd sedert 1830 en veel zwijgend en morrend verkropt; maar het zou mij ten hoogste verwonderen, dat die laatste droppel den kelk niet deed overloopen. Ofwel de Hoogere Gerechtshoven zullen de rechterlijke antecedenten vernietigen en het natuurlijk recht, den geest van de wet tegen hare dubbelzinnige letter gelijk geven, ofwel zij zullen de vorige gewijsden bekrachtigen en dan zal het zaak zijn te zien, wat gevolg hunne beslissing zal hebben.
‘Reeds verleden jaar werden bij de Kamers honderden en honderden vertoogschriften ingediend, om te vragen, dat het taal-gebruik, vooral voor de Rechtbanken, geregeld werde; in andere woorden dat het Nederlandsch zijn recht van landstaal verwierve. Een wetsontwerp in dien zin is nedergelegd en wordt op dit oogenblik door de Kamersectiën onderzocht. Een vreemde tijd dus om ons nog eens te doen gevoelen, hoe zeer het noodig is dat die wet onmiddellijk tot stand kome.
‘In de laatste Kamerzitting kwam de hoer De Laet er dan ook flink voor uit, dat hij en verscheidene zijner Vlaamsche collegas vast besloten waren, ingeval de Rechtbanken nogmaals recht weigerden, onmiddellijk te vragen, dat opstaanden voet zulk eene wet tegen het recht verbroken en veranderd werd.’
| |
Necrologie.
-A.F. Van Eenaeme, zeer gunstig gekende beeldhouwer, te Gent overleden den 5 Februari in den ouderdom
| |
| |
van 45 jaren. - Gent bezit van hem een groot getal verdienstelijke kunstwerken, o.a. het borstbeeld van wijlen Baron de St-Genois, en de grafmonumenten van de dichters Prudens Van Duyse en Dr H. Van Peene. Ook in verscheidene kerken van het Vlaamsche land prijken door hem vervaardigde beelden, die te recht als zeer merkwaardig worden geprezen. De prachtig gebeeldhouwde predikstoel uit de kerk van Vinderhoute (bij Gent) wordt in dit vak algemeen als zijn meesterstuk beschouwd.
Een aanzienlijk getal vrienden en vereerders woonden 's mans ter aarde bestelling bij. Redevoeringen werden uitgesproken door de heeren Bruyneel, rechter, Hofman, stadsingenieur, en Is. De Brucq, leerling van den ontslapene.
Wij vernemen met genoegen dat er zich te Gent eene Commissie heeft gevormd, om bij inschrijving een gedenkteeken aan Van Eenaeme's nagedachtenis op te richten.
-J.J.A. Tuerlinckx, een andere verdienstelijke Vlaamsche beeldhouwer, overleden te Mechelen, in 45jarigen ouderdom. - Hij was professor aan de Akademie van Schoone Kunsten in genoemde stad en Ridder der Leopoldsorde.
‘Mr. G.A.S. Van Limburg-Brouwer, een der geleerdste geschied-, taal- en letterkundigen van Noord-nederland, op 43jarigen leeftijd te 's Gravenhage overleden, den 13 Februari jl. - Zijne voornaamste verdienste, merkt, een Hollandsch blad aan, bestond daarin, dat hij de alleen bij geleerden gekende geschiedboeken en letterkunde der Oost-Indische volkeren voor het beschaafde Nederlandsch publiek ontsloten heelt. De heer Brouwer behoorde tot die zeldzame mannen, die enkel door leergierigheid, door liefde tot de wetenschap gedreven, het breede veld der menschelijke kennis zooveel mogelijk met hun geest pogen te ontspannen.’
Een groot aantal opstellen zijner hand zijn in het tijdschrift ‘De Gids’ verschenen. Wenschelijk ware het dat de volledige uitgave van Limburg-Brouwer's verspreide schriften eerlang werde ondernomen.
| |
| |
| |
Verschenen werken.
Volledige Werken van Hendrik Conscience. - Voortzetting der uitgaaf in gr. 8o. - Eene O te veel. - Koning Oriand. - Een Zeemanshuisgezin. - Eene Stem uit het Graf. - Een Goed Hart. - De Twee vrienden. - Een Slachtoffer der Moederliefde. - De Baanwachter. - De Dichter en zijn Droombeeld. - De Minnezanger. - Antwerpen bij Van Dieren.
Dit vervorg der volksuitgaaf zal compleet zijn in 8 afieveringen, waarvan de eerste in Februari verschenen is. - Prijs per afl. 0 fr. 50 c. zonder platen. 0 fr. 65 c. met platen.
- Denderloover. Gedichten van Luitenant Vande Weghe. (2de reeks) Dixmude bij De Smyter. - Prijs 1 fr.
- Het Lied van den Liereman. Woorden van Th. Van Rijswijck. muziek van Aug. Dekkers. Antwerpen bij den toonzetter - Prijs 0 fr. 75 c. hierover nader.
- Frans Van Mieris, als penningkundige, voordracht gehouden op het XIIde Nederlandsch Congres, door J.O. Van der Auwera. Loven drukkerij der gebr. Linthout.
- Spiegel historiael van Jacob Van Maerlant. Uitgegeven door Ferd. Von Helwald. 1ste aflevering.
- Ons Voorgeslacht in zijn dagelijksch leven geschilderd, door W.J. Hofdijk. Goedkoope volksuitgave. Compl. in 60 aflev. ieder met 2 platen. Antwerpen bij H. Scheefhals. - Prijs 0 fr. 65 c. per afl.
- Patria Belgica. Exposé méthodique de toutes les connaissances relatives à la Belgique. Uitgegeven onder bestuur van Prof. Eug. Van Bemmel. Compl. in 30 aflev. Brussel bij Bruylant-Christophe. - Prijs 1 fr. per afl.
- L'Art universel. Veertiendaagsch Tijdschrift onder hoofdredactie van Cam. Lemonnier. Brussel bij Merzbach. - Prijs per jaar 12 fr
| |
Angekondigde werken.
Zonnestralen. - Verzameling kleine gedichten voor kinderen, door J. Van Droogenbroeck, (Ferguut). Brussel bij den schrijver. - Inteekeningsprijs: 1 fr. 25.
- Hendrik Groenlandt, eene ware gebeurtenis uit de jaren veertig, door Pieter De Nys. (Ten voordeele van een arm huisgezin.) Roesolare bij den schrijver. - Inteekeningsprijs, 0 fr. 50.
OEuvres choisies de Max Veidt. Onder toezicht van een vriendencomiteit te Brussel. - Inteekeningsprij: 5frs.
|
|
Auteursrechtvrij