De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 3

Nederlandsch tooneel.

Te Antwerpen heeft, sinds een drietal weken reeds, de Vlaamsche Schouwburg zijne deuron gesloten. Wij meenen onzen lezeren niet onaangenaam te zijn met hun thans, door een bondig verslag, den toestand van het Nederlandsen Tooneel in onze twee Vlaamsche zustersteden, Gent en Brugge, te doen kennen.

Over 't algemeen beter dan verleden jaar worden te Gent de vertooningen van het Nederlandsch Tooneel bezocht. En ofschoon in Vlaanderen's hoofdstad, even als hier, ons Tooneel nog op verre na niet op de hoogte is waar het komen moet, toch erkennen we volgaarne, dat aldaar, sinds de stichting van een bezoldigden troep -onder het bestuur der heeren Van Doeselaer en Fauconnier, - reeds een goeden stap is vooruit gedaan.

Wij ontvangen van eene bevriende hand de volledige lijst

[p. 84]

der oorspronkelijke tooneelstukken die dozen winter door het Gentsch gezelschap werden opgevoerd, en wij zijn verheugd tebemerken dat dit getal betrekkelijk groot is,-veel grooter althans dan zulks dit jaar hier op ons Nationaal Tooneel het geval is.- Onder die stukken bemerken wij het nieuw drama De Jenever en andere werken van Van de Sande, Het Strijkijzer, van Geiregat, Lena, von Delcroix, Mina de Zinnelooze, van Bruylandts, Mast en Danneels van Destanberg, De Brandstichters en De Protestanten in Vlaanderen van Kolonel Van Geert, De Zinneloosheid van De Meyer-Roelandts, De Stiefdochter van Block en Van Hoorde; verders eenige blijspelen van Van Peene, Van Kerckhoven, Van Driessche, J. Roeland, Em. Van Goethem, Billiet, enz. Sommige dezer werden tot twee- driemaal toe niet bijval heropgevoerd.

Van den keus der vertalingen schijnt men nu insgelijks niet zoo veel reden tot klagen te hebben, bij uitzondering van twee of drij dier fameuze boulevardstukken à grand spectacle, die hier evenals in Holland, telken jare, - ‘pour le besoin de la caisse’ zeggen de tooneeldirectors - worden uit den hoek gehaald. Men voerde ook verscheidene uitheemsche comedies op, grootendeels aan het Duitsch repertorium ontleend, en welke als goede voortbrengselen der dramatische letterkunde mogen beschouwd worden-zoo b.v: Mathilda, De Geheimvolle brief, Neef Siegel, en De Nieuwjaarbrief naar Roderich Benedix, Het Omgevallen zoutvat en Hij is niet jaloersch! naar Görner, Blinde Valeria, naar Scribe, De kinderen, naar Richard, De Man van 100 jaar, naar d'Ennery en Plouvier.

De meeste dezer stukken zijn door de vlaamsche schrijvers P. Vercauteren en Em. Van Goethem voor het Nederlandsch Tooneel bewerkt. Wij bestatigen met genoegen dat het Bestuur zich de kosten getroost de vertaling aan bekwame handen toe te vertrouwen. Een goed stuk dient literarisch goed vertolkt te worden, wil men het oorspronkelijke in al zijne schoonheid kunnen teruggeven.

Tot de goede stukken der oudere dramatische school behoort het roerend volksdrama Paljas, dezer dagen vertoond

[p. 85]

ten voordeele van M. Dhaenens, die er de hoofdvol meesterlijk in vervult. De begaafde kunstenaar is veel eer aangedaan. Prachtige geschenken, bloemtuilen en lauwerkronen zijn hem door de gewone bezoekers van Minard's schouwburg aangeboden. - De wijze waarop de Gentsche tooneelisten zich over 't algemeen van hunne taak kwijten, wordt van tijd tot tijd door de lokale vlaamsche bladen met lol besproken. [Een paar malen hebben wij zelven, binst het huidige saizoen, het gentsche gezelschap bezocht, en betrekkelijk gesproken, vonden wij de opvoering telkens zeer bevredigend. - Acht vertooningen werden met medehulp van Mej. Beersmans gegeven.

Eerlang komt de gentsche troep in Antwerpen eene reeks voorstellingen geven; wij komen daarop nader drug.

_**_*

Nog immer wordt door de stad Brugge het tijdstip ie gemoet gezien, waarop zij, zoowel als Antwerpen en Gent, een eigentlijken Nederlandschen Schouwburg, d.i. een regelmatigen tooneeltroep hebben moge. Te betreuren is het voorzeker dat het Stedelijk Bestuur eener uitsluitelijk vlaamsche hoofdstad, geene maatregelen neemt om op de eene of andere wijze in die leemte te voorzien. Om de uitvoering hiervan te vergemakkelijken, zou men b.v. eene verbindtenis kunnen sluiten met het Gentsch gezelschap, om geregeld al ware 't maar ééne voorstelling per week in Brugge te geven. Zoo iets gebeurt daar wel voor het fransch theater, en wij zien niet in waarom de Bruggelingen niet op een eigen tooneel zouden mogen aanspraak maken. - Dat dit overigens met goed gevolg kan worden beproefd, heeft ons dezen winter reeds een Brugsch ingezetene, de heer Vande Water bewezen, die, op eigen initiatief, er een viertal vertooningen van het Nederlandsch Tooneel van Gent heeft doen plaats hebben, welke goed aan de verwachting hebben beantwoord. - 't Is eene onderneming die lof verdient.

Van een anderen kant juichen wij van harte de ieverige pogingen toe, door de koninklijke maatschappij IJver en Broedermin in 't werk gesteld, om het publiek nu en dan op een tooneelfeestje te vergasten. 't Is ons aangenaam te verne-

[p. 86]

men dat deze gewis niet onverdienstelijke kring - waarvan onze moedige Vlaamsche medestrijder M. Julius Sabbe het secretaris-ambt waarneemt - met vasten tred op de baan der kunst vooruitstreeft. Ter gelegenheid van haar 50jarig bestaan heeft IJver en Broedermin dezen winter op schitterende wijze haar jubelfeest gevierd. Dezuster-maatschappij Broedermin en Taalijver, van Gent gaf dan op den Stadsschouwburg van Brugge eene gala-vertooning, bestaande uit ‘Vondel’, het beroemd drama van Van Peene, waarmede laatstgenoemde kring in den grooten wedstrijd te Brussel is bekroond geweest. Tot die voorstelling had nu ook Mejuffer Beersmans hare hooggeschatte medewerking verleend.

A.J. Cosyn.