De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 3

[p. 32]

Iets over de opvoeding der Vlaamsche meisjes.

Wie de opvoeding der kinderen in handen hoeft is meester van de toekomst der maatschappij. Dat zal iedereen, die de zaak rijpelijk overwegen en doorgronden wil gemakkelijk begrijpen -Aan de opvoeding der vrouw is derhalve oneindig veel gelegen.

Onder de bescherming eener zorgvuldigemoeder groeien de meisjes op en worden zij eerst de baan der opvoeding ingeleid. Verders gaan zij ter school, leeren naarstig, en de moeder maakt er alras in zekere mate ‘eenige kleine helpers’ van. Trouwens, in den winkel, in de keuken, op de slaapkamer, overal ontwaart het scherpziend oog eener verstandige moeder altijd eenig werk dat voor de kleinen geschikt is.

Is de moeder integendeel wat lichtzinnig, mangelt het haar aan vooruitzicht en huiselijke bezorgdheid, dan bederft zij hare kinderen, dan loopen dezen na schooltijd op straat, ze gaan met bovenmatigen opschik gekleed en groeien op in 't gedacht dat zij verre boven anderen verheven zijn, kortom allengskens schijnen de meisjes niets anders te doen te hebben dan de grillen der mode in te volgen.

De tijd vliegt heen; het kind wordt grooter en grooter, en daar vader en moeder begoede burgers zijn, wordtalles gereed gemaakt om hun dochtertje eenige jaren ‘naar 't Pensionnaat’ te zenden. Eigentlijk hebben de ouders hierbij een zeer goed inzicht: zij stellen de opvoeding van hun kind op de eerste plaats, dewijl eene goede ‘educatie’ zijn bijzonderste erfdeel zijn moet. Ongelukkiglijk beantwoordt de uitslag niet altoos aan de opofferingen die men zich heeft getroost. - In de kostscholen komt het dochtertje in aanraking met meisjes van hooge

[p. 33]

ren stand dan zij. Wil het van die juffertjes goed gezien zijn zoo moet het ook een hoedje en een shawltje dragen; men leert pommaden en reukwatertjes kennen, en na de vacancie is ons burgersmeisje van àlles voorzien: zij heeft moeder geplaagd, en buiten vaders wete heeft deze haar hoed, shawl, bottientjes en parfumerietjes aangekocht; dat alles om heur dochtertje genoegen te doen - en in de meening dat al die zotternijen bij het einde der uitwoning ook zullen ophouden. - Maar helaas, welke teleurstelling!

Ons dochtertje komt t'huis. 't Is een echte mademoiselle. De hoovaardij en de mode, die ze met zich brengt, wekken de afgunst op van andere meisjes, die meenen voor haar niet te moeten onderdoen, en zòò dringt de uitzinnige praalzucht in het hart der minsten en wordt er de gansche samenleving mede behebt! Indien het meisje niet wijs en verstandig, maar ijdel en modeziek geworden is, en daarbij de ouders wat te toegevend zijn, dan vliegt alles overhoop: alles in huis moet veranderd, vernieuwd en.... verbeterd worden. De kamer der jonge jufvrouw gelijkt eenen apothekerswinkel; er moet eene beste kamer of salon en eene spreekplaats zijn, - en vooral een werkplaatsje vooraan de straat. Vader knort, moeder zucht, maar ze troost heuren man, zeggend dat zij loch eene ‘geleerde’ dochter hebben, die hun groote voordeden aanbrengen zal. Nieuwe misrekening!... Moeder doet de keuken, moeder schuurt, wascht, strijkt stopt, vermaakt de hemden, de broeken, enz. En onze jufvrouw dan? Wel, die zit van 's morgends in haar werkkamertje vooraan de straat. Breien, mazen, borduren, crocheeren, festonneeren, filocheeren en, andere eeren... dit alles gewoonlijk met een franschen roman op den schoot, ziedaar hare bezigheid, - maar strijken, stoppen grove stukken naaien, hemden maken en vermaken, de slaapvertrekken nazien, oh! dat kan ze niet, - dat is immers hàar werk niet!

[p. 34]

's Middags staat Mejufter op om te dineeren, daarna gaat ze een beetje promeneeren. Moeder reutelt wel wat, maar zij eindigt met zich in haar lot te gedragen. Zij denkt èn peist èn... ze ziet met verlangen naar een rijken schoonzoon uit. Moeder heeft, in hare eigenliefde, een goeden keus gedaan; want in der waarheid, men moet rijk zijn, om zóó iemand tot vrouw te nemen. Zulke miskweekte meisjes zijn niet waard dat een goede, ordentelijke burgersjongen naar hunne hand dinge. Onheil en ellende zouden op die vereeniging volgen. - Wij kennen eene vrouw van die soort, die, den dag na haar huwelijk, aan de geburen vragen ging hoe zij de eenvoudigste spijzen der wereld bereiden moest!

Welnu, heeft onze vlaamsche volksschrijver Conscience ons in zijn ‘Siska van Roosemaal’ niet eene treffende waarheid voorgesteld? - Zien wij niet dagelijks om ons heen dat de opvoeding onzer vlaamsche meisjes den vlaamschen stempel niet draagt?

Niets blijft er van de algemeene plaag der verfransching bevrijd!...

Dat men den kinderen van beide geslachten het Fransch onderwijze, goed; maar dat men toch onze schoone en nuttige moedertaal niet aan eene vreemde taal opoffere!...

Onlangs waren wij met een meisje - die de fransche school had bijgewoond - in gesprek over aardrijkskunde. Er was kwestie van de Schelde; zij verstond ons moeielijk, en daar wij de oorzaak vermoedden, spraken wij van... l'Escaut. Ah ja! dàt kende ze goed, en dadelijk zegde zij het gewone deuntje op: ‘L'Escaut prend sa source en France, entre dans la Belgique par la province du Hainaut...’ etc.! Als zij ten einde was vroegen wij haar: ‘Waàr begint de Schelde!’ - Zij zweeg. - ‘Langs waar komt de Schelde in ons land?’ - Zelfde antwoord. - ‘Kunt ge mij twee steden noemen die op de Schelde liggen?’ - Stilzwijgen!

[p. 35]

Is dat waarlijk niet treurig, niet beklagenswaardig? Moet men zóó het hoofd der kinderen volproppen met dingen die ze niet, of maar ten halve verstaan, die hun derhalve van weinig of geen nut zijn, en hun de kennis van andere zaken laten ontberen, die zij tot eene degelijke opleiding hoogst noodig hebben?

Zeker, hoe beter men het Fransch kenne, hoe liever; - doch eerst en vooral hoeft men zijne eigene moedertaal grondig te kennen.

Dat de burgermoeders dan maar liever hunne dochtertjes bij zich houden, ze naar eene goede dagschool zenden, hun verders de keuken en alle noodig handwerk leeren kennen, maar hun niet bekend maken met al die mode-beuzelarijәn, die enkel voor rijke jufvrouwen goed zijn. In een pensionnaat is het veelal gevaarlijk voor burgersmeisjes, tenzij men er eene vonde, waar dezulken eene bijzondere opvoeding genieten.

De onderwijzeressen mogen niet vergeten dat zij 't met Vlaamsche meisjes te doen hebben, en ook dat zij het nuttige aan het aangename niet mogen opofferen. - Het vrouwelijk onderwijs ook moet Vlaamsch zijn, zoo men wil dat de vrouw zich naar behooren van hare plichten als echtgenoote en moeder wete te kwijten en de oorzaak niet zij van erge gevolgen, welke de verfransching na zich sleept.

Dat men dus de opleiding der jonge meisjes niet uit het oog verlieze. De hedendaagsche opvoeding is zeer gebrekkig; 't is een groot gevaar voorde Maatschappij. - Wij moeten toekomstige vlaamsche moeders, en geene fransche modepoppen hebben!

Nevele.

J.F. Vander Cruyssen.