Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 60

[p. 104]

Transit
Samenstelling Patrick Lateur

Аукцион Иудаики
Лот 1. Хануккия. Бронза. ХIX век. Польша

Два льва субтильных,
пальма и корона над ней;
так выглядит ханукальный светильник
на восемь огней.

Их зажигают, их добавляют
каждый вечер - один к одному,
как болезни, заботы или труды,
как капли крови и капли воды,
ты добавляешь, а я отниму,
ты объясняешь, но я не пойму,
их восемь, они огни,
нас двое, но мы одни.

Я сам по себе, не в себе,
ты сама по себе, не в себе.
И в светильнике огонек
отделен от других, одинок.

Хануккия. Бронза, литье.
Девятнадцатый век. Польша.
Или Галиция. Бытие
металла однообразней, но дольше
наших жизней. Похоже, вещность
угрюмо перерастает в вечность.
Пока огонек горит,
металл немного теплей.
Пока Господь говорит,
в душе немного светлей.
Ну что ж, молись, начинай:
‘Барух ата Адонай’,
а не хочешь - вина налей.

Veiling van Judaïca
Lot 1. Chanoekia. Brons. 19e eeuw. Polen.

Twee leeuwen, fijn gegoten,
een palm met daarop een krans;
zo ziet een chanoekalamp eruit
met acht lichten.

Men steekt ze aan, men voegt steeds toe,
iedere avond een erbij,
als zorgen, karweien, kwalen,
als druppels bloed en druppels water,
jij voegt toe, ik neem weg,
jij geeft uitleg, ik kan niet volgen,
de vlammen, zij zijn met acht,
wij zijn met twee, wij zijn alleen.

Ik ben op mijzelf, maar mijzelf niet,
jij bent op jezelf, maar jezelf niet.
En in de kandelaar brandt elke vlam
Los van de ander, alleen.

Chanoekia. Brons, gegoten.
Negentiende eeuw. Polen.
Of Galicië. Het bestaan
van metaal is monotoner, maar langer
dan onze levens. Kennelijk gaat stoffelijkheid
grimmig over in eeuwigheid.
Zolang het vlammetje brandt,
is het metaal een beetje warmer.
Zolang de Heer spreekt,
is het in de ziel wat lichter.
Bid maar, zeg het begin:
‘Baroech atta Ado-nai’,
en wil je niet, schenk dan maar in.

[p. 105]

Львов, 1936
Сновидение

1
И вот ему видится,
что он стоит в собственной ванной,
одетый в тяжелое зимнее пальто
с каракулевым воротником.
В его руках трепещет
небольшая мокрая птица.
Он хочет ее обогреть
и подносит ладони к пламени,
пылающему под титаном.
Птица вспыхивает, как спичка.
С ужасом и отвращением
он смотрит на содрогание
обугленного скелетика,
удивляясь, что сам не обжегся.
И странный старушечий голос,
знакомый, неузнаваемый,
шепчет ему: ‘Ты видишь,
что ты сделал с душою своею,
что ты сделал с душою своею’.

2
В тот же вечер Иосиф
пересказал сновидение
известному доктору Блумбергу.
И вот толкование.
‘Пальто, надетое в ванной -
протест против обнажения.
Вы, наверное, знаете:
половые органы мальчика
называют ласково птичкой.
В свое время вы убедились,
что, если держать эту птичку в ладонях,
будет приятно и мокро.

Пламя же означает
жар полового влечения
и страх перед наказанием:
кастрация и неизбежное
превращение в девочку,
хоть ту, за которой в детстве
вы подсматривали в ванной’.
Иосиф встает с кушетки,
но делает это слишком резко.
В глазах у него темнеет,
он чувствует тошноту.
И странный старушечий голос,
знакомый, неузнаваемый,
шепчет ему: ‘Ты видишь,
что ты сделал с душою своею,
что ты сделал с душою своею’.

|BORIS CHERSONSKIJ|

Lvov, 1936
Droom

1
Hij droomt dat hij
in zijn eigen badkamer staat,
hij heeft zijn zware wintermantel
met een kraag van astrakan aan.
In zijn handen trilt
een klein nat vogeltje.
Hij wil het verwarmen
en brengt beide handen bij de vlam
onder de waterketel.
De vogel ontvlamt als een lucifer.
Met afgrijzen en weerzin
kijkt hij naar het bevende
verkoolde skeletje, verbaasd
dat hij zelf niet verbrand is.
En een vreemde oude mannenstem,
bekend en onherkenbaar,
fluistert: ‘Je ziet,
wat je gedaan hebt met je ziel,
wat je gedaan hebt met je ziel’.

2
Dezelfde avond vertelde
Josif zijn droom
aan de bekende dokter Blumberg.
Ziehier de uitleg.
‘De mantel in de badkamer
is een protest tegen de ontbloting.
U weet wellicht:
het geslacht van een knaapje
noemt men liefkozend vogeltje.
Indertijd heeft u beslist gemerkt
dat wanneer u dat vogeltje in uw hand houdt,
dat prettig voelt en vochtig.

De vlam staat voor het vuur
van de geslachtsdrift
en de angst voor straf:
castratie en de onafwendbare
verandering in een meisje,
desnoods het meisje dat je zelf
als kind begluurde in de badkamer.’
Josif staat van de divan op
maar doet dat wat te bruusk.
Het wordt hem zwart voor ogen,
hij voelt zich misselijk.
En een vreemde oude mannenstem,
bekend en onherkenbaar,
fluistert: ‘Je ziet,
wat je gedaan hebt met je ziel
wat je gedaan hebt met je ziel’.

|VERTALING GENTS COLLECTIEF VAN POËZIEVERTALERS|

De Oekraïense, Russischtalige dichter Boris Chersonskij (Tsjernovtsy / Czernowitz, 1950) woont al zo goed als zijn hele leven in Odessa. Net als zijn vader en grootvader studeerde hij geneeskunde. Hij specialiseerde zich in de psychiatrie en de psychologie. Sinds 1999 is hij voorzitter van de vakgroep klinische psychologie van de Nationale Universiteit van Odessa. Hij begon al vroeg gedichten te schrijven, maar zijn werken konden pas na de val van het communisme en de onafhankelijkheid van Oekraïne in druk verschijnen. Inmiddels zijn er van Chersonskij ruim tien bundels verschenen, waaronder ook vertalingen van Bijbelteksten. Zijn bekendste boek is Familiearchief (2003) waarin hij aan de hand van foto's, herinneringen, uitspraken van rabbi's en bespiegelingen over judaïca die op een veiling te koop worden aangeboden een beeld geeft van de bijna geheel verdwenen joodse wereld in Oekraïne. De bundel is in 2010 in het Duits vertaald. (Boris Chersonskij, Familienarchiv. Wieser Verlag: Klagenfurt 2010 (Edition Zwei) ISBN 978-3-85129-911-3).

Het Gents Collectief van Poëzievertalers werd in 2001 opgericht door prof. dr. Thomas Langerak. Het bestaat uit medewerkers en oud-studenten van de studierichting OostEuropese talen en culturen van de Universiteit Gent. Het collectief vertaalde gedichten van o.m. Poesjkin, Mandelstam en van eigentijdse dichters als Kenzjejev en Pavlova.