Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 57

[p. 20]

V-editie:
zeefdrukatelier en tentoonstellingsruimte
André Van Hove

In 1992 opende meester-drukker en graficus Roger Vandaele (1947) aan de Waalse Kaai in Antwerpen een tentoonstellingsruimte. Hij sloot daarmee aan bij het galeriecircuit dat in die tijd op het Antwerpse Zuid tot volle bloei kwam. Boven zijn zeefdrukatelier bracht Vandaele vrijwel onopvallend tentoonstellingen. Je moest moeite doen om de plek te vinden. Het was slechts druppelsgewijs dat hij onder kunstliefhebbers een reputatie opbouwde. Maar wie eens de weg vond, blééf komen.

Roger Vandaele had dan ook niet zomaar een galerie. Hij koppelde zijn activiteiten als zeefdrukker aan projecten met en voor kunstenaars, en stelde het resultaat daarvan tentoon, vaak nog als ‘work in progress’. Vandaele gaf kansen aan elke kunstenaar in wie hij geloofde, of ze artistieke adelbrieven konden voorleggen of niet. De mogelijkheden die hij kunstenaars bood en de projecten en tentoonstellingen die hij samen met hen realiseerde, gaven telkens blijk van een energievol, ongeremd, dynamisch en professioneel proces.

Net vóór de zomer van 2007 werden verbouwingswerken aan Vandaeles pand afgerond. Een als het ware vooruitgeschoven deel van het atelier doet sindsdien dienst als tentoonstellingsruimte. Door die bouwkundige ingreep verkreeg het tentoonstellingsluik van Vandaeles activiteiten een grotere zichtbaarheid. V-editie is nu de naam waaronder Roger Vandaele zijn initiatieven bundelt.

Een leven met kunst en kunstenaars

Het zeefdrukatelier van Roger Vandaele geniet vandaag een ruime erkenning en waardering in het Vlaamse kunstcircuit. De meester-drukker heeft dan ook een lange weg afgelegd. In 1974 genoot hij al bekendheid met werk dat hij realiseerde in opdracht van galerieën en verenigingen als Spectrum, Antwerp Galerie, De Zwarte Panter, Middelheim Promotors en de Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst Gent. Het lijstje van instellingen, kunstenaars

■ [Foto: Vincent Vandaele]

en verenigingen waar hij sindsdien in binnen- en buitenland mee samenwerkte, is indrukwekkend.

Nadat hij zich in 1990 op het Antwerpse Zuid vestigde, begon Roger Vandaele zelf ook werk van kunstenaars uit te geven. Die stap was een logisch gevolg van zijn werk in opdracht. Op zijn betrokkenheid met en zijn enthousiasme voor ‘de kunstenaar en zijn werk’ stond dan ook geen rem. Sindsdien stelt hij jaarlijks een vijftal uitgaven voor, wordt hij regelmatig gevraagd deel te nemen aan tentoonstellingen en is zijn werk te zien op buitenlandse kunstbeurzen.

[p. 21]

■ [Foto: Vincent Vandaele]

Omgaan met kunst en kunstenaars tekent het leven van Roger Vandaele. Met kunstenaars in dialoog treden om het werk dat ze gerealiseerd willen zien te doorgronden en zo beklijvend mogelijk op papier of een andere drager vast te leggen, is een proces dat hem uitdaagt en dat hij beheerst als geen ander. Daar komen samenspraak en overleg bij kijken, maar ook een eenzame worsteling met wat technisch mogelijk is. Het bestuderen van de kunstenaar en zijn werk, het zoeken naar alternatieven en methoden om tot een grotere verfijning te komen, het maximaal haalbare uit het materiaal puren en grenzen verleggen: ziedaar Vandaeles streefdoel en levenswerk. Met een dergelijke ingesteldheid hoeft het dan ook geen verwondering te wekken dat Roger Vandaele aansluiting vindt bij een steeds breder wordende groep van vaak jonge, maar al gerenommeerde kunstenaars.

Meer dan technische verfijning

‘Zeefdrukken is een vorm van illusie. Het is het overbrengen van een origineel kunstwerk naar een eenvoudiger vorm. Het gevoel dat kleur en materiaal creëren, is belangrijk. De werken die ik in overleg met de kunstenaars realiseer, zijn allemaal zeer verschillend. Er wordt steeds dezelfde techniek gebruikt, maar voor de specifieke kenmerken van elk origineel werk moeten andere oplossingen worden gezocht,’ zegt Roger Vandaele.

Om daartoe te komen, moet aan een aantal noodzakelijke voorwaarden worden voldaan. Het gaat daarbij om meer dan technische verfijning. Zo gebruikt Vandaele in zijn zeefdrukatelier geen in de handel verkrijgbare inkten, maar maakt hij die inkten zelf aan. Eenvoudig is dat niet: telkens opnieuw komt het erop aan om voor elke kleur de juiste toonwaarde, de gewenste densiteit te bereiken.

Vandaele begon als een van de eerste zeefdrukkers in ons land inkten te gebruiken op waterbasis. Door de jaren heen leerde hij het werken ermee tot in de finesses te beheersen. Sinds het begin van de digitale revolutie benut Vandaele ook de mogelijkheden van de digitale apparatuur. Na een grondige voorstudie weet hij telkens precies hoe hij zijn ‘negatieven’ moet hebben om tijdens het zeefdrukproces tot de beste resultaten te komen. Gedrevenheid is daarbij een onmisbare motor.

Het streven van Roger Vandaele is vandaag nog precies hetzelfde als dertig jaar geleden: een goed kunstwerk afleveren en dat aan een geïnteresseerd publiek laten zien. De weg die hij daartoe heeft afgelegd, heeft nog niets van zijn oorspronkelijkheid verloren, maar is gaandeweg wel complexer geworden. Vandaag werkt hij samen met vormgevers, drukkers en boekbinders. De uitgaven die hij verzorgt, beperken zich al lang niet meer tot wat hij zelf kan maken.

Als zeefdrukker neemt Roger Vandaele in de hedendaagse Vlaamse kunstwereld een unieke plaats in. Daarvan getuigen alleen al zijn samenwerkingen met kunstenaars als Bernd Lohaus, Luc Tuymans, Guillaume Bijl, Henk Visch, Ricardo Brey en Koen van den Broek. De tentoonstellingsruimte die onder de vlag V-editie schuilgaat, is al evenzeer een unieke plek. Het is geen galerie in de gebruikelijke zin van het woord: een ‘tentoonstellings- en verkoopruimte voor (meestal moderne) kunst’ (Van Dale). Het is wel een ruimte waar bijzondere edities tot stand komen, voorgesteld worden en weer verdwijnen. Een plek waar je, als de gelegenheid zich voordoet, steeds weer moet aankloppen. Zoniet loop je als kunstliefhebber achteraf het risico iets gemist te hebben.

V-editie

Waalse Kaai 31

2000 Antwerpen

T: [phone]

[e-mail]

www.vandaeleeditie.be