De rassenwetten
De magnolia die precies in het midden
in de tuin staat bij ons huis in Ferrara is inderdaad
de boom die steeds terugkeert in welhaast
We hebben haar geplant in '39
een maand of wat na de uitvaardiging van
de rassenwetten met een plechtigheid
die half serieus en half komisch uitviel
omdat wij allen nogal vrolijk waren
het drukkende metahistorische
Ingesloten tussen vier ondoorlatende
en nogal nabije muren groeide zij
zwart glanzend onverstoorbaar
vastberaden naar de overwelvende
dag en nacht bevolkt met grauwe
mussen donkerbruine merels
die gestaag bespied werden door zwangere
die even onvermoeibaar de wacht hield boven
de altijd met haar broodkruimels
Kaarsrecht vanaf haar wortels tot de top
steekt zij inmiddels uit boven de daken ziet inmiddels
de stad aan alle kanten en de eindeloze
groene ruimte die de stad omringt
maar onzeker nu dat weet dat
onverwachts zo ver gekomen onverwachts zo kwetsbaar
als iemand die ineens niet weet nadat
hij het doel bereikt heeft van een lange reis
welke weg hij nemen moet en wat hij
Giorgio Bassani (1916-2000) werd beroemd met zijn omvangrijke autobiografische Romanzo di Ferrara (Het verhaal van Ferrara) maar voelde zich vooral dichter. Tot 1943 maakte hij deel uit van de kleine joodse gemeenschap in Ferrara. Nadat in de herfst van 1938 in Italië de ‘rassenwetten’ waren ingevoerd, plantte Bassani's vader in januari 1939 een kleine magnolia in zijn tuin als anti-onderdrukkingssymbool van een familie wier leven door het fascisme in alle mogelijke opzichten werd ingeperkt. De magnolia staat nog steeds, zichtbaar vanaf de straat, naast het huis op nummer 1 van de Via Cisterna del Follo.