Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 50
(2001)– [tijdschrift] Vlaanderen. Kunsttijdschrift–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 189]
| |
Wij huldigen/Wij gedenken Jac Leduc 80 ‘Jac Leduc poogt niet steeds opnieuw in de kijker te staan. Maar hij werkt. En dat werk is verbeten, is ernstig, is het product van bezinning, artistieke onrust die hem drijft, en vooral van het fijnvingerige aanvoelen van wat kunde van kunst onderscheidt.’ In 1968 schreven we dat. Nu, meer dan dertig jaren later, kan daar niets aan gewijzigd worden. Nog altijd wordt hij voortgestuwd door die verbeten ernst, door die ernstige verbetenheid, die onrust vooral, die drang naar perfectie. Ze hebben het werk van Jac Leduc vaak impressionistisch genoemd. Jac Leduc is inderdaad niet schuw voor veel verworvenheden, ons door die kunstrichting aangereikt. Maar op de geest van zijn werk, op de adem en de ziel ervan heeft het expressionisme nooit vat gekregen. De blik van Jac Leduc reikt verder dan het materie-zijn van de waargenomen realiteit. Als schilder, aquarellist en graficus kijkt Jac Leduc naar de natuur en naar wat menselijke ingreep er tot stand heeft gebracht. Dat boeit hem. Dat verrukt hem. Dat kan een watervlak zijn of een hijskraan. Maar met die z.g. ‘indruk op het netvlies’ houdt het niet op. Dat is maar uitgangspunt bij Jac Leduc. Daar gaat hij iets mee ‘doen’. Hij transfigureert die onderwerpen, hij herschikt ze, hij hersmeedt ze tot een nieuwe, eigen vorm. Kleuren verdiepen zich in zijn schilderijen en aquarellen, woorden dronken van licht en van zon ritmisch ‘her-taald’. Dat leidt soms tot een dans van geordende kleurentoetsen in een orgie van licht. Zo wordt het oorspronkelijk waargenomene gefilterd en herschapen. Wars van versleten academisme leidt de ordenende geest van Jac Leduc zijn hand. Door dit maatgevoel en die zelftucht maakt hij elk onderdeel op het vlak tot een eigenheid op zichzelf, gaaf, volkomen, afgewerkt, terwijl alle onderdelen samen elkaar aanvullen, vervolledigen tot de innerlijke vaart van het geheel. Zodoende is door de beeldingskracht van Jac Leduc het aanvankelijk in de realiteit gekozen thema tot vorm gegroeid, tot beelding. Die krijgt ten slotte haar vergeestelijkte inhoud door de verbeeldingskracht van de kunstenaar. Want in die inhoud bruist de polsslag van Jac Leduc. Aristocratisch, bedacht en bedachtzaam, geestdoorgloeid is die kunst en toch levenswarm en menselijk. Daar ruist verstilling door die kleurenweelde omdat ze uitgepuurd is en nooit exuberant. Als graficus bewijst Jac Leduc dat je - al moge dit een paradox zijn - ook met zwart, wit en grijze tonen koloriet kan opwekken, dat je ermee het licht kan doen zinderen of spetteren. Nu al is er voor de herfst 2001 een tentoonstelling aangekondigd, die ons nog maar eens overtuigen zal hoe bezonnen en bezonken de kunst van Jac Leduc is, maar hoe jong van krachten hijzelf nog altijd blijft. Het zal een feest en een bekroning worden, maar beslist nog geen eindpunt. (Crutzenstraat 16, 3500 Hasselt) | |
In memoriam Fred Germonprez (1914-2001) Op dinsdag 27 maart overleed de Kortrijkse literator Fred Germonprez. Hij werd op 31 maart in intieme kring begraven. F. Germonprez werd geboren in De Panne en zijn middelbaar onderwijs volgde hij in Nieuwpoort waar hij ook tijdens de oorlog secretaris werd van de Commissie van Openbare Onderstand. Deze dubbele achtergrond van een leven aan de kust en een ontnuchterende confrontatie met het bestaan van de kleine man inspireerden hem levenslang als kunstenaar en als journalist. Van 1946 tot 1980 was hij in dienst bij ‘Het Volk’, terwijl hij zich ondertussen in Kortrijk gevestigd had. Zijn artistiek engagement bracht hem ook in de redactie van ons tijdschrift waar hij zich jarenlang als een hartelijke collega liet kennen. Als prozaïst is hij de auteur van meer dan twintig romans en novellen die opvielen door een sterke sociale boodschap. Het belang dat hij hechtte aan het verhalende karakter van zijn intriges en zijn geëngageerd profiel maakten zijn werk bekend bij brede lagen van de bevolking en (via een indrukwekkende reeks vertalingen) ook in het buitenland. Niet ten onrechte maakte ‘De Morgen’ bij zijn overlijden een halve pagina vrij voor de verdiensten van deze gedreven schrijver. ‘Weinig Vlaamse schrijvers kunnen erop bogen dat van hun boeken in Tsjechië honderdduizenden exemplaren zijn verkocht’ was de krantenkop waaronder men hem een verdiende hulde bracht. Voor de nuchtere Germonprez, die zich steeds wat buiten de literaire circuits hield, was het brengen van een boodschap én het bereiken van een breed publiek de dubbele drijfveer om titel na titel te publiceren. Rond volkse helden als kaper Jan Bart, vrijbuiter Bakelandt, de legendarische Moerduivels en de IJslandvaarders bouwde hij boeiende intriges op waarin hij zijn scherpe sociale kritiek ventileerde. Met Haaien op de kust (1973) haalde hij krachtig uit naar de bouwpromotoren die de kuststreek inhalig verkavelen en vaak via malafide praktijken de gewone mens buiten spel zetten. Germonprez' oeuvre kunnen we het best plaatsen onder de hoofding sociaalrealisme waarbij hij steevast de kant koos voor de gedepriveerde enkeling die het slachtoffer is van een onverschillig establishment. De spontane opstandigheid van Germonprez' literaire stem maakt soms plaats voor een toets van verbitterde gelatenheid. Kort voor zijn overlijden deelde hij ons nog mee dat de zee hem nooit losliet, niet als schrijver, niet als mens. Toch had hij zelf een voorkeur voor zijn roman Laatste Berichten (1978), een keuze die ongetwijfeld door zijn journalistieke achtergrond bepaald werd. In deze veel te korte gedenkenistekst kan ik niet ingaan op de sociale bewogenheid en de gediversifieerde waarde van zijn vele romans. Maar ik ben er zeker van dat dit niet het laatste bericht is dat over deze romancier verschijnt: het sociaal-documen- | |
[pagina 190]
| |
taire karakter van zijn werk is op zich al voldoende om velen te blijven boeien. Julien Vermeulen | |
In memoriam Gerty Hoewaer Verwacht van de kunstenares Gerty Hoewaer geen fotografische weergave van de natuur. Het picturale element is een uitnodiging tot een wandeling tussen droom en werkelijkheid en vloeit rustig tussen de vingers door. Om inzage te verwerven in het werk van Gerty Hoewaer, dat evenzeer oliewerken, pastels, aquarellen als tekeningen omvat, moet de toeschouwer over de lijst van het kunstwerk stappen om op elk plekje op verkenning te gaan. Het merkwaardigste in het werk van deze Hasseltse schilderes is dat zij door de tijd heen constante elementen blijft hanteren, die elk de evolutie van de kracht, de verfijning en de versobering hebben meegemaakt. Vooreerst is er de aarde, de ruwe, onvruchtbare aarde als een symbool van een wereld vol verlatenheid, desolaatheid en rust. Het landschap duldt geen mensen, want het bevindt zich in wording, ongecultiveerd. In dit onbetreden gebied is de mens weliswaar voelbaar en hoort hij er bij, maar hij heeft er geen participatie aan. Hij staat aan de rand en kijkt naar de kosmische gebondenheid, waar de evolutie nog steeds in beweging is. Het is nog niet af. Daartegenover staat de zee, het alternerend natuurelement. Dit is eveneens een oerelement uit de vulkanische streken, als een voortzetting van de genesis, het oneindige, het eeuwige, gebaad in een religieuze ondertoon als een verwijzing naar de macht van de Schepper, en dieper naar de Schepper zelf. En daarboven versmelten de luchten, zwanger van wolken, in alle hevigheid, nooit effen of egaal. Nochtans is doorheen de wolken steeds een stukje hemel zichtbaar. De wolken zijn niet eenvoudig, ze zijn de uiting van het innerlijke van het landschap, gedompeld in de gevoelens van de kunstenares op het moment van de creatie zelf. Het innerlijke verhaal wordt op doek uitgeschreven. De wolken nemen bezit van de einder, niet hebberig, maar in wording, soms zelfs tot in de branding toe. Het werk van Gerty Hoewaer is tijdloos en toch van alle tijden. Het is op elk moment herkenbaar, daarom seizoenloos, het gaat het jaar rond. De tijd is het harde leven, het gevecht ten overstaan van de rijpheid en de rijkdom van het leven. Wie zo leeft en deze visie in levende kleuren en vormen kan vertellen deelt dankbaarheid uit. Het is een verrijkende ontdekkingstocht om te genieten van de schroomvolle benadering van de boodschap van hoop. Toen Gerty Hoewaer ons onverwacht op 19 januari 2001 als verweesd achterliet, gaf zij ons een rijkdom van tekens en verhalen die niet onwezenlijk zijn maar een fascinerend verhaal vormen, dat wij in vriendschap voor vele jaren mogen meedragen. (Rakerstraat36, 3510 Kermt) Philippe H. Rotsaert | |
Jaarlijkse Ontmoetingsdag van Vlaanderen en Algemene ledenvergadering op zondag 10 juni 2001 in Grimbergen
Groepsfoto Algemene Jaarvergadering C.V.K.V. 2001 in Grimbergen [Foto: C.V.K.V.]
Naar jaarlijkse traditie organiseerde het C.V.K.V. de ontmoetingsdag van het tijdschrift ‘Vlaanderen’ en de Algemene Ledenvergadering van het C.V.K.V. Alle lezers waren van harte - weze het heel laat - uitgenodigd. Deze culturele hoogdag had plaats op zondag 10 juni 2001 in Grimbergen en stond in het teken van de muziek én ook van het vijftigjarig bestaan van onze vereniging. Het was een aanloop tot de officiële viering op 20 oktober 2001. Kamiel D'Hooghe, lid van de raad van bestuur van het C.V.K.V. en redactielid, stond in voor de organisatie van deze activiteit. Prelaat Piet Wagenaar was voorganger tijdens de eucharistieviering in de Basiliek. Het Gregoriaans Abdijkoor zong ‘proprium en ordinarium’, Rien Aarsen was organist. Wij herdachten onze afgestorven leden: Fred Germonprez, Kortrijk (lid van de redactie), de letterkundigen Willy Balyon (Heerlen, Nederland), Freek Dumarais (Tienen), Gerty Hoewaer (Kermt/Hasselt), Bert Iven (Mol), Jan Persyn (Schoten), Gerard Soete (Sint-Kruis/Brugge), Gaby Vanherpe (Roeselare); de beeldende kunstenaars Valentin De Waele (Wilrijk/Antwerpen), Géne Eggen (Ulenstraten, Nederland), André Van Eeghem (Sint-Kruis/Brugge) en de musicus Julien Wilmots (Sint-Truiden). Aansluitend op de hoogmis volgde de academische zitting in de Norbertuszaal van het ‘Fenikshof’. Jan Dewilde, musicoloog, wetenschappelijk coördinator van het ‘Studiecentrum van de Vlaamse Muziek’, gaf een gewaardeerde lezing over ‘De Vlaamse Muziek van Benoit tot Brewaeys’. Daarna volgde de statutaire algemene vergadering waarin de jaarrekening 2000 en de begroting voor 2001 met handgeklap werden goedgekeurd. De huldiging van de jarige leden sloot dit officiële gedeelte af. De aanwezig jarige leden werden in de bloemetjes gezet: Lode Herreman, (beeldend kunstenaar, Oudenaarde, 70 jaar), Karel Van Deuren (Raad van Bestuur, Berchem/Antwerpen, 80 jaar), Antoon Vermeylen (beeldend kunstenaar, Wommelgem, 70 jaar) en Arthur Verthé (Raad van Bestuur, Brugge, 75 jaar en 50 jaar priester). Na de receptie en het vriendenmaal werd een geleid bezoek gebracht aan de basiliek en de sacristie onder de bezielde en vakkundige leiding van Pater Gereon van Boesschoten. Nadien konden de aanwezigen kiezen uit twee wandelingen. Dit was alweer een cultureel hoogstaande dag voor Vlaanderen en het C.V.K.V.
Dirk Rommens, Verbondssecretaris C.V.K.V. vzw | |
Zoekertje- Te koop: Vlaanderen vanaf nr. 131 tot en met nr. 283. J. Depraetere-Laverge, Populierenlaan 28, 8500 Kortrijk. (tel. 056/21 19 57). |
|