Te gast
Maur van Doorslaer
Kruis en vierkant zijn vaste ingrediënten in het werk van Etienne
van Doorslaer. In zijn atelier komt het licht van boven.
Zijn abstracte kunst is eenvoudig van vorm, innerlijk veeleisend. De kleur is meestal wit. Niet zomaar wit; ‘white on white’ dat licht ‘onthult’.
De hemel bij nacht op het retabel van Grünewald in Colmar is ook niet zomaar groen. Het is groen dat licht ‘omhult’.
Als Marie Hélène von Kügelgen, echtgenote van een schilder, bevriend met Caspar David Friedrich, voor het eerst zijn ‘Mönch am Meer’ zag, zei ze verontwaardigd: ‘Maar er is bijna niets te zien, geen boot, geen matroos...’
Tja, in het werk van Etienne van Doorslaer zie je nog veel minder. Dat maakt zijn werk net boeiend: je kan zien tot waar je niets meer ziet.
De stille iconen van Van Doorslaer, zijn zij het einde van de schilderkunst? Malevitch en Reinhardt hebben ooit gedacht dat zij het allerlaatste schilderij hadden gemaakt. Pater Maur - zo is zijn roepnaam binnen de abdijmuren - is te bescheiden om zo te denken. Deze monnik schildert als een helderziende van onsterfelijkheid na de dingen, wars van oppervlakkigheid en trends. Dit is geen mystiek van tabula rasa, van nihilisme, ook niet van iconoclasme. Niemand heeft dit beter verwoord dan Paul Klee: ‘nicht Sichtbares zeigen sondern sichtbar machen’.
Het hierbij afgebeelde kunstwerk van Maur van Doorslaer is een brief. Breekbare lijnen, zwart op wit. De woorden worden zuiver aangevoeld. De scriptor hanteert de pen met voorzichtigheid, bescheidenheid, precisie.
De brief lezen? Neen dat kan niet. Hij is onleesbaar zoals oeroude woorden meestal zijn.
De niet te ontcijferen lettertekens krijgen in hun onleesbaarheid een onmeetbare dimensie vol spirituele kracht en roepen een stukje eeuwigheid op. De grenzen tussen de woorden vervagen. De schrijver bereikt daarmee een zeldzame intensiteit die de toeschouwer langzaam moet ervaren. De betekenis blijft in de woorden verborgen. Die woorden hebben gewicht. Wij kunnen de brief langdurig bekijken, want de tekens zijn uitzonderlijk visueel. Er lang naar kijkend wordt het oog rustig en bespiegelend. Geen gebabbel of gekabbel, maar plaats voor het Woord en een nieuwe taal. De kracht van de pure vorm brengt in herinnering dat het oog kan contempleren - mediteren. Is God soms dichter?
Zo een brief herinnert aan de wat mystieke obsessie, de onwaarschijnlijke concentratie van medebroeders lang voor de pater-kunstenaar in middeleeuwse benedictijnse scriptoria.
Het proces van woorden wegen, schikken, proeven kon niet onderbroken worden door frivole conversatie. Ook deze brief ontsnapt aan bloemrijke taal en commentaar, maar niet aan die van Henri Michaux: ‘Revenir, revenir à la même chose, être litanie, litanie comme la vie’.
Mark Delrue
Maur van Doorslaer maakte dit kunstwerk - speciaal ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van het C.V.K.V. - op tien exemplaren. Die worden te koop aangeboden tegen twintgduizend Bfr. (€ 495,79) per exemplaar, verzendingskosten inbegrepen.
Wie belangstelling heeft, maakt het bedrag over op rekening 000-1650840-94 van het C.V.K.V., Lindenlaan 18, 8700 Tielt. Gelieve echter vanaf 1 augustus e.k. vóóraf te telefoneren naar het nummer 051-40 11 08 van het Redactiesecretariaat van het tijdschrift ‘Vlaanderen’ om na te gaan of er nog een exemplaar beschikbaar is. Met dank bij voorbaat.
Auteursrechtelijk beschermd