Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 47

[p. 224]

Kunsten en Letteren

Gelieve uw berichten voor deze rubriek te sturen aan het Redactiesecretariaat van het tijdschrift ‘Vlaanderen’, ‘Ter Hoogserleie’, Hondstraat 6, 8700 Tielt of te faxen op het nummer (051) 40 81 64. Berichten voor het volgend nummer (nr. 273: nov.-dec. 1998) kunt u insturen tot 2 nov. 1998. Met dank voor uw medewerking.

Antwerpen

Antwerpen - Beeldende kunsten

Gynaika zoekt kunstenaressen

Vzw ‘Gynaika’, een vereniging die zich inzet voor de belangen van en de belangstelling voor de vrouw in de kunst, beheert onder meer een uitgebreid databestand van kunstenaressen in alle disciplines. Dit databestand wordt door organisatoren en tentoonstellingsmakers geregeld geraadpleegd. Kunstenaressen die in dit databestand willen opgenomen worden kunnen de vereniging bellen voor een invulformulier. ‘Gynaika’ is vooral nog op zoek naar vrouwen in de toegepaste grafiek, aangezien zij heel wat aanvragen ontvangen voor logo's, lay out, affiches en dergelijke meer. (Bron: ‘Nieuwsbrief Beeldende Kunst, aug-sep 1998).

Info: vzw Gynaika, Jan Grieten, Twaalfmaandenstraat 1, 2000 Antwerpen, tel. [phone], Fax [phone]

Antwerpen - Muziek

Programma seizoen 1998-1999

Zondag 25 oktober 1998 om 13 uur: muzikaal diner in de Salons Lucullus, Bredabaan 570, 2950 Brasschaat. Met Ana Ramon y su Pena Al Andalus en het Ensemble Walter Vandersmissen. Zaterdag 28 november 1998 om 20 uur: Il Magico della Musica, Opera- en Belcantoconcert in de Koningin Elisabethzaal in Antwerpen. Zondag 31 januari 1999 om 16 uur in de Koningin Elisabethzaal in Antwerpen: Zauber der Operette-concert. Thema: Von Strauss über Strauss bis Strauss. iste deel: Gold - 2de deel: Silber. Concert t.g.v. de 100ste sterfdag van Johann Strauss Jr. Maart 1999: vliegtuigreis naar Hongarije, waar men enkele dagen zal vertoeven in Boedapest. Bezoeken aan het Lentefestival en een operaproductie van de Hongaarse Staatsopera. Lente 1999: Bonjour la France. Dagtrip met operettevoorstelling, geleid bezoek aan Lille en diner (indien Théatre Sébostopol tijdig gerestaureerd raakt).

Info: ‘IBEO’, Belcanto- en Operettevereniging België, Donkertstraat 51, 9120 Beveren tel. [phone], Fax [phone], Homepage http://www.ping.be/ibeo

Antwerpen - Informatie

Vlabin en VBC gefusioneerd

Het Vlaams Bibliografisch Informatiecentrum (‘Vlabin’ v.z.w.) en de Vlaamse Bibliotheek Centrale (VBC v.z.w.) beslisten eind juni 1998 om hun krachten te bundelen via een fusie van beide organisaties. Opgericht in juli 1994 heeft ‘Vlabin’ v.z.w. in haar statuten volgende doelstelling omschreven: de ontsluiting, productie en verspreiding van bibliografische informatie. Deze doelstelling wordt geconcretiseerd door de uitgave van twee recensietijdschriften. ‘Leesidee’ en ‘Leesidee jeugdliteratuur’. Beide tijdschriften verschijnen tien maal per jaar. Elk jaar wordt eveneens een uitgebreid register (hoofdwoorden, titels, genres en trefwoorden) samengesteld. Bovendien staat ‘Vlabin’ garant voor een snelle invoer van de gegevens van nieuwe (Nederlandstalige) publicaties in de VLACC (Vlaamse Centrale Catalogus voor openbare bibliotheken). Jaarlijks worden ook meer dan 4.500 kritische boekbesprekingen op ‘Bibnet’, de website van de openbare biblio-theken, toegevoegd in de rubriek ‘literaire nieuwtjes’. Ook de VBC is een bekende naam bij biblio-thecarissen. Deze v.z.w. verzorgt reeds meer dan 20 jaar centrale dienstverlening voor de openbare bibliotheken. De VBC heeft eveneens een sterke reputatie opgebouwd op het gebied van bibliografische informatie. VBC geeft immers een aantal knipselmappen uit die heel wat kosten en tijd besparen voor openbare bibliotheken: ‘Aangenaam’ (over Vlaamse jeugdauteurs), ‘Documentatiemappen Vlaamse auteurs’, ‘Grenzeloos’ met informatie over buitenlandse auteurs, mappen met actuele documentatie: ‘Blikvanger’. Mappen rond een aantal thema's, mappen met actuele informatie over kunst, cultuur en literatuur (‘Buitengewoon’ en documentatiemappen voor jongeren (‘Puntgaaf’) vervolledigen het geheel. VBC geeft ook de bij openbare bibliotheken zeer gekende Vlaamse S.I.S.O. uit (‘Schema voor de indeling van de Systematische Catalogus in Openbare Bibliotheken). Sinds kort is VBC eveneens actief op het gebied van de elektronisch nieuwe media. In 1997 verscheen de tweede versie van de cd-rom ‘Vlaamse documentatiecentra’, waarop meer dan 400.000 bibliografische gegevens uit meer dan 20 documentatiecentra werden verzameld. Vlabin en VBC hebben nu de handen in elkaar geslagen en zijn gefusioneerd, waardoor een brede, financiëel sterke basis wordt gecreëerd. Vanaf nu zal de hernieuwde organisatie haar producten aanbieden onder de naam ‘Vlaams bibliografisch, documentair en dienstverlenend centrum’, met als letterwoord ‘Vlabin-VBC’ v.z.w.

Info: ‘Vlabin-V BC’, vzw, Coebergerstraat 35, 2016 Antwerpen, tel. [phone],
Fax [phone],
E-mail [e-mail], Homepage
http://blb.vlaanderen.be

Olen - Theater

Voor outer en heerd

‘Voor Outer en Heerd’ werd speciaal ter gelegenheid van de herdenking van de Boerenkrijg, geschreven door de Frans Depeuter, en wordt geregisseerd door Tom Pernet uit Herentals. Het toneelstuk is gebaseerd op ware gebeurtenissen, op herkenbare locaties, en met de plaatselijke helden. ‘Voor Outer en Heerd’ is een massaspektakel, met diverse decors, doorspekt met muziek en zang, gespeeld met een 70-tal acteurs en figuranten. Het is een coproductie van de toneelkringen ‘Het vierde oor’ uit Olen, ‘Kunst en Geest’ uit Westerlo, de heemkundige kringen ‘De Linde’ en ‘Ansfried’ en de gemeentebesturen en culturele raden van Olen en Westerlo, onder de auspiciën van het provinciebestuur. Opvoeringen vanaf 17 oktober tot 14 november.

Info: Frans Depeuter, De Heikens 21, 2250 Olen, tel. [phone]. Boekingen: (014) 54 75 75

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Brussel

Belgische Vereniging van Kunstcritici

In 1949 werd de ‘Belgische Vereniging van Kunstcritici’ (BVKC) opgericht in de vorm van een vereniging zonder winstbejag en met officiële zetel in Brussel, Koningsstraat 10. De vereniging stelt zich tot doel de kunstcritici te groeperen die in België werkzaam zijn. Ze streeft ernaar de nationale en internationale samenwerking te bevorderen op het gebied van de beeldende kunst, fotografie en architectuur. De vereniging komt ook op voor de verdediging van de autonome en onafhankelijke positie van de beeldende kunst in ruime zin en voor de deontologische en de beroepsbelangen van de kunstcritici in het bijzonder. De statuten verschenen in het Belgisch Staatsblad van 12 maart 1949. Nieuwe leden worden aanvaard volgens de reglementering van de Internationale Vereniging van Kunstcritici AICA. Kandidaturen met uitgebreid curriculum vitae dienen vergezeld te zijn van een volledige lijst van monografische publicaties, kritische artikels en bijdragen voor dagbladen, tijdschriften, radio of TV, welke aspecten van de moderne en de hedendaagse beeldende kunst, fotografie of architectuur tot onderwerp hebben, een bloemlezing van uit deze lijst geselecteerde teksten, een overzicht van activiteiten als docent of tentoonstellingsmaker. Info op dit adres:

Info: BVKC, Marie-Pascale Gildemyn, voorzitter, Rogierlaan 22, 1030 Brussel, tel. [phone], Fax [phone]

Brussel

Brussel Europese Cultuurstad 2000

Brussel Europese Cultuurstad 2000 heeft een eerste Nieuwsbrief uitgebracht. Een wel zeer turbulente opstartperiode wordt hiermee afgesloten. Tegelijk betekent het de feitelijke start van de programmatorische voorbereiding van het cultuurjaar. Met de driemaandelijkse nieuwsbrief richt Brussel 2000 zich op de eerste plaats tot de brede culturele sector en al wie bij de organisatie betrokken is of wil worden. Via de nieuwsbrief wordt men op de hoogte gehouden van de evolutie van de programmaopbouw. Een programma waarin de stadscultuur centraal staat. ‘Brussel 2000’ wil een grensoverschrijdende samenwerking realiseren tussen kunstvormen, kunstenaars en taalgemeenschappen, ook op stedenbouwkundig vlak. Het stadspatrimonium en de openbare ruimte moeten gevaloriseerd worden, want de kwaliteit van de stedelijke omgeving bevordert het samenleven. Er moet opnieuw worden nagedacht over het belang van de kunst in de openbare ruimte, het imago van de stad moet worden vernieuwd. ‘Brussel 2000’ wil het Brusselse artistieke leven dynamiseren door samenwerking tussen kunstvormen en tussen kunstenaars, door internationale ontmoetingen en door te investeren in de opleiding van jonge kunstenaars. (Bron: ‘Nieuwsbrief Beeldende Kunst, aug-sep 1998). Wie de ‘Nieuwsbrief Brussel 2000’ wenst te ontvangen, geeft zijn naam en adres door aan:

Info: ‘Brussel 2000’, coördinator Rik Baeten, Schildknaapstraat 50, 1000 Brussel, tel. [phone], Fax [phone]

Brussel - Beeldende kunsten

Tarief beeldende kunsten gepubliceerd

Hoewel het auteursrecht een onbetwistbaar moreel karakter heeft, brengt het ook een aantal gevolgen van financiële aard met zich mee. Voor de eerste maal in de geschiedenis van SABAM is een duidelijk en beknopt ‘tarief beeldende kunsten’ gepubliceerd dat vooral bedoeld is om een idee te geven van de prijzen die doorgaans in en door de betrokken kringen worden toegepast. Als brug tussen de auteur of zijn rechthebbende en de gebruiker zou dit tarief een houvast moeten bieden bij transacties ter zake. De prijzen staan voor het eerst immers zwart op wit op papier en kunnen door iedereen opgevraagd en nagegaan worden. De erin opgenomen bepalingen dragen trouwens al enige tijd de goedkeuring weg van de meeste culturele actoren, het bedrijfsleven en de gerechtelijke instanties van ons land. Er zijn de verplichte vermeldingen, het karakter ‘intuitu personae’ van een contract ter zake, de schadevergoeding die verschuldigd is voor diegenen die de regels ter bescherming van kunstwerken weigeren na te leven. Terwijl een werk op zich eenbepaalde waarde bezit, schept het geoorloofd gebruik ervan ook een waarde. (bron: ‘Tarief Beeldende Kunsten 1998-199, naar het voorwoord van Jacques Leduc). Vragen in verband met de toepassing van dit tarief kunnen gesteld worden op het info-adres. De brochure met basisprincipes, algemene en bijzondere voorwaarden en tarieven kunnen besteld worden op hetzelfde adres:

Info: Belgische Artistieke Promotie van Sabam vzw, Aarlenstraat 75-77, 1040 Brussel, tel. [phone], [e-mail], Fax [phone], Homepagehttp://www.sabam.be

Brussel - Muziek

Internationale Orgelweek van Brussel

Sedert het millennium van de stad Brussel organiseert de vzw ‘Orgelkring Brussel’ jaarlijks een Internationale Orgelweek in onze hoofdstad. Deze omvat dit jaar twee middagconcerten in de kathedraal, vijf avondconcerten, gegeven op de meest interessante orgels van Brussel en één ‘Orgeldag’ met vijf concerten: drie in de St.-Pieterserk in Jette (100-jarig bestaan van het Van Beverorgel) en twee in de O.-L.-Vrouwekerk van Laken. Prominente organisten uit binnen- en bui-

[p. 225]

tenland verlenen hun medewerking. Uitgebreide programmabrochure en details over de Orgelweek op dit adres:

Info: ‘Orgelkring Brussel’ vzw, Jozef Sluys, tel. [phone], Fax [phone]

Brussel - Taalkunde

Start van het Corpus Gesproken Nederlands

Op voorstel van minister-president Luc van den Brande keurde de Vlaamse regering in het kader van het Nederlands-Vlaamse project ‘Corpus Gesproken Nederlands’ een overeenkomst goed die wordt afgesloten met de Vlaamse uitvoerders van het project. Het project, dat over 5 jaar loopt en ongeveer 180 miljoen fr. kost, heeft tot doel om een databank van gesproken woorden uit het Nederlandse taalgebied aan te leggen op cd-rom's. Met behulp van een dergelijke databank kunnen dan ondermeer systemen voor automatische spraakherkenning, die nu alleen in het Engels bestaan, ook naar het Nederlands worden omgezet. De Vlaamse overheid draagt met 63 miljoen fr. ongeveer 1/3 van de projectkosten. De Nederlandse overheid staat in voor de overige 2/3. Kandidaat-uitvoerders voor het Vlaamse luik van het project ‘Corpus Gesproken Nederlands’ hebben zich gemeld na een oproep gericht aan alle universiteiten en tolkenscholen. Uit de kandidaten werden drie onderzoeksgroepen geselecteerd: de vakgroep Digitale Signaal- en Spraakverwerking (ELIS-DSSP) van de Universiteit Gent (prof. J-P. Martens), het Centrum voor beeld- en spraakverwerking, spraakgroep (ESAT/PSI/Spraak) samen met het Centrum voor Computerlinguïstiek (CCL) van de Katholieke Universiteit Leuven (prof. P. Wambacq/I. Dologlou en prof. F. Van Eynde), en het Centrum voor Nederlandse Taal en Spraak (CNTS) van de Universitaire Instelling Antwerpen (Prof. S. Gillis). Prof. J-P. Martens coördineert de Vlaamse werkzaamheden vanuit het ELIS-DSSP. Het Nederlandse luik van het project wordt vanuit het Centre for Language Studies (CLS) aan de Katholieke Universiteit Nijmegen gecoördineerd door prof. L. Boves. Het project ging van start op 1 juni 1998.

Info: ‘Vlaamse regering’, Jan Adriaenssens, woordvoerder minister-president tel. [phone], [e-mail]

Oost-Vlaanderen

Gent - Beeldende kunsten

Extra kunstnieuws

De beeldende kunstwereld, voortdurend in beweging en ontwikkeling, is zo veelomvattend en boeiend geworden dat er nu meer dan ooit behoefte is aan actueler en frequenter informatie. Om nog efficiënter en ruimer de weg te vinden in het labyrint van allerlei merkwaardige tentoonstellingen, evenementen en faits divers, om doorlopend en ver op voorhand op de hoogte te blijven van alles wat betekenisvol is, verschijnt ‘Kunstecho's’ als ‘Extra Nieuwsbrief’. Deze nieuwe formule, ontstaan en geëvolueerd uit het vroeger verschenen tijdschrift, geniet grote belangstelling vooral door het feit dat elke aflevering stipt om de veertien dagen wordt verzonden, waardoor een nauwere band gelegd wordt met de lezers. Deze exclusieve, onafhankelijke publicatie is de meest directe internationale nieuwsbron die in beknopte vorm, klaar en duidelijk geformuleerd, informatie geeft met kritische beschouwingen en standpunten. Info en abonnement op dit adres:

Info: ‘Kunstecho's’, extra nieuwsbrief, Postbus 629, 9000 Gent, tel. [phone], Fax [phone]

Gent

Initiatief voor Jonge Kunst v.z.w.

Het ‘Initiatief voor Jonge Kunst’ v.z.w. is een vereniging die zich tot doel stelt het bevorderen, verspreiden en ontwikkelen van de beeldende kunst en vooral de ondersteuning van de jonge kunstenaar. De vereniging kreeg de beschikking over het Lousberggebouw, Lousbergskaai 106 in Gent, om zijn doelstellingen te verwezenlijken. Vanaf 5 november 1998 staat de tentoonstellingsruimte (vier zalen, een videoruimte) gratis ter beschikking van beeldende kunstenaars die werken onder de noemer ‘jonge kunst’ en niet opgenomen zijn in het commerciële circuit maar reeds voldoende kwalitatief werk ter beschikking hebben om de confrontatie met het publiek aan te gaan. (Bron: ‘Nieuwsbrief Beeldende Kunst, aug-sep 1998). Kandidaten schrijven of bellen naar:

Info: Marianne Stevens, coördinator, Centrum voor Jonge Kunst, CJK Lousbergs, Lousbergskaai 106, 9000 Gent, tel. [phone], E-mail [e-mail], Fax [phone]

Gent - Beeldende kunsten

Stedelijk Museum voor Actuele Kunst

In mei 1999 opent het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (S.M.A.K.) in het gerenoveerde Casinogebouw in het Citadelpark van Gent. Dit belooft een groot cultureel evenement te worden. Het Gentse Museum was tijdens de oprichting in 1975 het eerste Belgische museum gewijd aan Hedendaagse Kunst. Sindsdien is het museum uitgegroeid tot een belangrijke artistieke motor van de Vlaamse cultuur met een uitstraling tot buiten de grenzen. De collectie die momenteel uit meer dan 2000 kunstwerken bestaat, wordt algemeen erkend als de belangrijkste verzameling hedendaagse kunst in een Vlaamse openbare instelling en geniet een internationale reputatie. (Bron: ‘Nieuwsbrief Beeldende Kunst, aug-sep 1998). Informatie betreffende het openingsproject kan gevraagd worden op dit adres:

Info: S.M.A.K. Stedelijk Museum voor Actuele Kunst, Citadelpark, B.-9000 Gent tel. [phone], Fax [phone]

Vlaams-Brabant

Dilbeek - Letterkunde

Nieuwe artistieke vereniging

‘Verba’ vzw, de Vereniging van Vlaams-Brabantse Auteurs, is niet nog maar eens een artistieke vereniging en de titel van een literair blad waarvan er in Vlaanderen en Nederland al heel wat zijn. ‘Verba’ wil een dynamische werkgroep van kunstenaars en kunstliefhebbers zijn uit Vlaams-Brabant, die belangstelling hebben voor wat er op literair en artistiek gebied gebeurt in Brabant en daarbuiten. Om dat doel te bereiken organiseert ‘Verba’ artistieke activiteiten over de hele provincie, publiceren ze een driemaandelijks tijdschrift en zijn ze begonnen met de uitgave van poëziebundels, verhalen en romans. Manuscripten op te sturen naar het info-adres.

Info: Wilfried De Boeck, Ninoofsesteenweg 340, 1700 Dilbeek, Tel. [phone]

Leuven - letterkunde

Themadag literatuur & levensbeschouwing

De Abdij Keizersberg organiseert een themadag rond literatuur en levensbeschouwing onder de titel ‘God in letters’ op za. 24/10. Om 9.30u. verwelkoming door Julien Put, gevolgd door referaten door prof. em. P. Thomas, prof. em. M. Janssens en pater D. Hanssens. Van 12.30 tot 13u. interactie tussen sprekers en publiek (moderatrice Rachel Storms) en voorstelling van het themanummer ‘Het religieuze boek’ van het KCLB-tijdschrift Openbaar door prof. Thomas. Na het middagmaal theatervoordracht door Kees van der Zwaard ‘En het Woord werd op de planken vlees...’ (van 14.30-15.30u.), waarna om 15.30u. de monniken van de Abdij Keizersberg de Gregoriaanse vespers zingen. O.l.v. moderator M. van den Hoof volgt dan ‘Het gevecht aan de Jabbok’, een praatprogramma met een interview met Patrick Lateur (dichter, vertaler en hoofdredacteur van ‘Vlaanderen’), een panelgesprek met Jo Gisekin (dichteres), Claude Van de Berge (dichter/romancier), Brigitte Raskin (romancière) en Werner Storms (dichter). Hierop sluit dan een dubbelinterview aan met Annie Wyffels (psychotherapeute) en Claude Van de Berge. Na het avondmaal start om 20u. Kees van der Zwaard het kleinkunstprogramma ‘Het kyrie van een stekelvarken’ over de zoektocht naar taal en geluk in een ongerijmde wereld. De deelnameprijs voor de gehele dag bedraagt 1.650 Bfr. (studenten 1.450 Bfr.) Men kan ook een gedeelte van het programma bijwonen. Inschrijven vóór 15/10.

Info: Abdij Keizersberg, pater Dirk Hanssens, tel. [phone]

Leuven - Muziek

Concertactiviteiten Lemmensinstituut

Begin oktober startte de concertvereniging van het Lemmensinstituut het nieuwe seizoen 1998-1999. ‘A otto voci’ is de noemer waaronder ‘Vier op 'n Rij’ én het ‘Rubio Strijkkwartet’ concerteren op 8 oktober. De jazzdocenten van het Lemmensinstituut (met Paul Bemer, Freé Desmyter, Peter Hertmans, Dré Pallemaerts, Anca Parghel, Kurt Van Herck) tekenden voor een avond modern jazzrepertoire op 15 oktober. Europese volksmuziek uit Vlaanderen, de Balkan, Rusland, Zweden, Roemenië wordt het thema van het concert met het duo Mallou (Bert Van Laethem, viool en Ivica Vucelja, accordeon) op 22 oktober. De viool, vibra en marimba vormen het instrumentarium waarop Elisa Kawaguti en Koen Wilmaers op 29 oktober werk vertolken van K. Abe, Th. Lee, J. De Beradinis, W. Henderickx, C. Willems e.a. Op 12 november neemt Stefan Van Landeghem plaats achter de piano. Zijn programma vermeldt werk van Liszt en Schumann. Het duo De Bievre (cello)-Callaert (piano) laat ons op 19 november luisteren naar werk van Brahms, Shostakovitch, Webern en Zimmennann. Tijdens de projectweken van 19 tot 23 oktober en van 23 tot 27 november wordt er door de Koren en het Orkest van het Lemmensinstituut o.l.v. Edmond Saveniers en Kurt Bikkembergs gewerkt aan de Messe in f-moll van A. Bruckner en aan de Psalm ‘In Convertendo Dominus’, psalm 125 opus 32 (uitzonderlijk met orkestbegeleiding!) van oud-directeur J. Van Nuffel. Er staan twee uitvoeringen gepland: op 26 november in Leuven, op 27 november in Wevelgem. Tijdens de kerstperiode kozen de organisatoren dit jaar voor de Messiah van Handel. Het betreft hier een coproductie met het Koninklijk Conservatorium Brussel. Het koor van het Lemmensinstituut wordt voorbereid door Erik Van Nevel, idem dito voor het barokorkest van het Brusselse Conservatorium. Uitvoeringen zijn voorzien in Mol (16 december), in Brussel (Conservatorium)(17 december) en in Leuven (Lemmensinstituut)(18 december). Het Lemmensinstituut is dit academiejaar 120 jaar jong - het Klaisorgel wordt momenteel gerestaureerd: twee redenen tot feesten! Daarom wordt op 5, 6 en 7 januari een orgelfestival georganiseerd. Alle docenten orgel aan de school verbonden verlenen hun medewerking en zowel Klais-, Marcussen-, Ragone-, als Formentelli- en Schijven-orgel worden bespeeld.

Info: ‘Concertvereniging Lemmensinstituut, Herestraat 53, 3000 Leuven, tel. [phone]

Leuven - Varia

Universiteit Vrije Tijd

Tientallen hoogleraren doceren op diverse plaatsen gespreid over Vlaanderen aan de Universiteit Vrije Tijd Davidsfonds Najaar 1998. Vijf jaar geleden startte Universiteit Vrije Tijd Davidsfonds met cursussen op vier plaatsen in Vlaanderen. Momenteel wordt een uitgebreid cursusaanbod gebracht op 48 locaties. De cursussen behandelen onderwerpen uit de humane, biomedische, toegepaste en exacte wetenschappen: van archeologie tot sterrenkunde, van Dirk Bouts tot Pallieter. Ze worden gedoceerd door prominente wetenschappers van alle Vlaamse universiteiten. Belangstellenden kunnen gratis de uitvoerige cursusgids aanvragen op dit adres:

Info: ‘Davidsfonds’, Blijde-Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven, tel. [phone], Fax [phone]

[p. 226]

West-Vlaanderen

Brugge - Musea

Samenwerking tussen musea en het Provinciebestuur West-Vlaanderen

Tien musea in West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk hebben in samenwerking met het Provinciebestuur West-Vlaanderen een samenwerkingsverband opgericht: ‘Agence d'Urbanisme de Dunkerque en Europe’. De bedoeling is hun promotie te bundelen en bezoekers naar elkaar door te sturen. Belangrijkste realisaties zijn de brochure ‘10 parels’ en het ‘Festival van de musea’. Geldgebrek, kleinschaligheid en thematische beperktheid maken het musea moeilijk om zich duidelijk te profileren. Deze musea gaan samenwerken omwille van hun gemeenschappelijk thema: allen behandelen de sociaal-economische geschiedenis van deze regio. Alle samenwerkende musea hebben betrekking op ambachten die iets met het land of de zee te maken hebben. Samen maakten ze een brochure waarin alle tien musea zichzelf voorstellen. De laatste bladzijde is een stempelkaart: vanaf de tweede stempel krijgt de bezoeker een voordeeltarief, meestal het groepstarief. De Vlaamse musea zijn: Bakkerijmuseum W.P. Zuidgasthuishoeve vzw - Veurne, het Nationaal Visserijmuseum van Oostduinkerke - Koksijde, Museum Mout- en Brouwhuis ‘De Snoek’ - Alveringem, Nationaal Hopmuseum - Poperinge Tabaksmuseum - Wervik Nationaal Vlas-, Kant- en Linnenmuseum - Kortrijk. De Franse musea zijn: Musée Portuaire - Duinkerke, Ecomusée du Bommelaers Wall - Ghyvelde, Musée des Moulins - Villeneuve d'Ascq, Musée du Terroir - Villeneuve d'Ascq. De brochure en de kalender zijn gratis en werden gerealiseerd dankzij Europese steun via het Interregprograrnma. Ze zijn verkrijgbaar in de musea zelf en kunnen ook bij de volgende diensten aangevraagd worden: Dienst voor Cultuur van het Provinciebestuur West-Vlaanderen, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries, tel. [phone] en bij Westtoerisme, Kasteel Tillegem, 8200 Sint-Michiels, tel. [phone].

Info: ‘Provincie West-Vlaanderen’, Dienst voor Cultuur van het Provinciebestuur West-Vlaanderen, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Michiels, tel. [phone]

Brugge - Religie

900 jaar Cîteaux

Onder de titel ‘900 jaar Citeaux, handschriften, miniaturen en geschiedenis van Vlaamse cisterciënzerabdijen’ heeft een reeks lezingen plaats in de Brugse theaterzaal ‘De Biekorf’. Dit jaar wordt de 900ste verjaardag van het begin van de cisterciënzerorde gevierd. Op zoek naar een meer authentiek monnikenleven stichtte Robertus van Molsmes in 1098 de abdij Citeaux. De cisterciënzerorde werd in korte tijd bijzonder succesvol en droeg in grote mate bij tot de economische, religieuze en culturele ontplooiing van het middeleeuwse Europa. De harmonische cisterciënzerarchitectuur en de rijke boekencultuur in scriptoria en bibliotheken kunnen ook vandaag nog overal in Europa worden bewonderd. Brugge is de bevoorrechte behoeder van een haast uniek cisterciënzerpatrimonium. De gebouwen van de voormalige Duinenabdij (nu Bisschoppelijk Seminarie) getuigen van de succesvolle nabloei van de orde in de 17de en 18de eeuw. De Stadsbibliotheek van Brugge is de behoeder van het rijke boekenpatrimonium van de grote Vlaamse abdijen Ten Duinen (Koksijde-Brugge) en Ter Doest (Lissewege). Vroege, sobere handschriften, de geleerde pecia's die studerende monniken meebrachten uit Parijs en versierde laatmiddeleeuwse luxehandschriften maken er deel uit van de middeleeuwse boekenschat. Het cisterciënzerjaar biedt een uitstekende gelegenheid om dit unieke patrimonium toe te lichten en dit vanuit een brede, historische context. Dit gebeurt d.m.v. een lezingenreeks georganiseerd door de Stedelijke Openbare Bibliotheek Brugge (Historisch Fonds) in samenwerking met de Vrienden van de Biekorfbibliotheek vzw. De lezingen hebben plaats op 21/10/98 om 19 uur (Citeaux, cisterciënzers en de religieuze omwenteling van de 12de eeuw), 28/10/98 om 19 uur (Ten Duinen, Ter Doest en Clairmarais: bloei en verval van Vlaamse cisterciënzerabdijen), 10/11/98 om 19 uur (Monniken in de stad: Ten Duinen en de Brugse boekenwereld op het einde van de middeleeuwen) en op 13/12/98 om 10 uur (Spiritualiteit en geestesleven in de bibliotheken van Ter Doest en Ten Duinen), Info en inschrijven (550 frank) op dit adres:

Info: Stadsbibliotheek ‘De Biekorf’-Theaterzaal, Ludo Vandamme, Kuipersstraat 3, 8000 Brugge, tel. [phone], Fax [phone]

Hulste - Muziek

15de seizoen Muizelhuisconcerten

Op zaterdag 10/10/98 heeft het Kredietbankconcert plaats met de laureate Yulia Guyenjeyan, pianiste. Op 7/11/98 is er het Prijsuitreikingconcert met de laureaten van de tweejaarlijkse wedstrijd voor compositie van kamermuziek. Op het programma o.a. Paeabolus in Musical, werk voor twee accordeons en basklarinet van Yves Bondue, winnaar van de prijs van de Stad Harelbeke door het Arcus Trio. Er is ook een klarinetkwintet met werk van Peter Thys, winnaar van de prijs van BAP SABAM door het Emanon-ensemble. Plaatsbespreking en info op dit adres:

Info: ‘Muizelhuisconcerten vzw’, Secretariaat, Muizelhof 50, 8531 Hulste, tel.[phone] Fax [phone]

Kortrijk - Architectuur

Stations en hun omgeving

Na de succesrijke tentoonstellingen van ‘Architectuur uit Vlaanderen’ en ‘Kortrijk 1990 2000: projecten voor een stad’, stelt het ‘Centrum voor Architectuur en Design’ (cAD) zijn volgende tentoonstelling voor: ‘Stations en hun omgeving, projecten voor Antwerpen, Brugge, Brussel, Leuven, Luik’. De opzet van de tentoonstellingenreeks is impulsen te ontwikkelen met als doel de horizonten te verleggen en op die manier gevoeligheden te ontwikkelen voor een nieuwe en bewuste stedenbouw, architectuur, vormgeving. De heropleving van het nationaal en internationaal openbaar vervoer en het herdefiniëren en herstructureren van de publieke ruimte resulteerde in verschillende interessante projecten en realisaties. Hieraan gekoppeld worden de studies die in de verschillende architectenscholen voor Antwerpen, Brussel, Gent, Leuven en andere steden ontwikkeld zijn geworden, aan het publiek voorgesteld. De tentoonstelling heeft plaats in de Groeningekapel in Kortrijk, en is toegankelijk op vrijdag, zaterdag en zondag, en dagelijks tijdens de Biënnale Interieur 98. (van 16 tot en met 25 oktober 1998)

Info: cAD, Centrum voor Architectuur en Design, Groeningestraat 37, 8500 Kortrijk tel [phone], Fax[phone]

Buitenland

Arnhem, Nederland - Theater

Internationaal Theaterfestival

‘Images’ is het tweejaarlijkse internationale festival op het gebied van poppen-, object- en beeldend theater en vindt plaats van vrijdag 23 oktober t/m zaterdag 31 oktober 1998. Ruim 60 voorstellingen uit binnen- en buitenland zijn in de Arnhemse theaters te zien. Verantwoordelijk voor de totstandkoming van ‘Images’ zijn: Henk Boerhof, zakelijk en artistiek directeur en Gerard van Veen, coördinatie en publiciteit

Info: Koningsplein 12 6811 BV Arnhem tel. [phone], [e-mail] Fax [phone]

Leiden, Nederland - Muziek

Internationaal Orgelfeestweek Van Hagerbeerorgel

De restauratie van het Van Hagerbeer-orgel (1643) in de Pieterskerk in Leiden is bijna voltooid. De heringebruikname zal met een internationale Orgelfeestweek groots worden gevierd. Het orgel krijgt van 14 tot en met 22 november 1998 officieel nieuw leven ingeblazen met onder meer de Mariavespers van Monteverdi en werken van componisten uit de 17de eeuw. Ook zal het speciaal voor dit doel gecomponeerde werk van P.J. Wagemans voor orgel in middentoonzetting ten gehore worden gebracht. De Orgelfeestweek biedt met meer dan tien evenementen volop mogelijkheden de klanken van het gerestaureerde orgel uit de Leidse Pieterskerk te beluisteren. De werken worden uitgevoerd door vermaarde nationale en internationale musici zoals Gustav Leonhardt, Leo van Doeselaar en de Zwitserse organist Guy Bovet. Info en programma op dit adres:

Info: ‘Stichting Pieterskerk Leiden’, Kloksteeg 16, 2311 SL Leiden, tel. [phone], Fax [phone]

diro

Prijzen, wedstrijden, onderscheidingen

Berichten voor deze rubriek sturen aan: Redactiesecretariaat van het tijdschrift ‘Vlaanderen’, ‘Ter Hoogserleie’, Hondstraat 6, 8700 Tielt of faxen op het nummer (051) 40 81 64.

Om te kunnen gepubliceerd worden in het nr. 273 (nov.-dec. 1998) moeten die berichten ons bereiken vóór 2 november 1998.

Met dank voor uw medewerking.

Antwerpen

Antwerpen - Letterkunde

Prijs voor letterkunde 1997

Op voorstel van de interprovinciale jury's hebben de bestendige deputaties van de provincieraden van de Vlaamse provincies de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies 1997 ten bedrage van 200.000 fr. toegekend voor een verzenbundel aan Charles Ducal (= Frans Dumortier) voor zijn werk ‘Moedertaal’; de prijs 1997 ten bedrage van 200.000 fr. voor een toneelwerk, tv- of radiospel aan Eriek Verpale voor zijn werk ‘Olivetti 82’.

Info: ‘Provinciale Cultuurdienst’, Luk Verlackt, Koningin Elisabethlei 22, 2018 Antwerpen tel. [phone]

Limburg

Sint-Truiden - Letterkunde

De poëzieprijs van de stad Sint-Truiden

Gedichten in drievoud onder schuilnaam (met bijgevoegde envelop waarin personalia, de belofte dat de tekst ongepubliceerd is en ingesloten twee antwoordzegels) voor 1 maart 1998 naar dit adres sturen, waar ook het reglement kan opgevraagd worden (postzegel insluiten).

Info: ‘Appel’ vzw, literair tijdschrift, Houtstraat 37, 3800 Sint-Truiden, tel. [phone]

Sint-Truiden - Letterkunde

Hendrik Prijs

Maximum drie verhalen inzenden (tien blz. van 30 regels, met bijgevoegde envelop waarin personalia, de belofte dat de tekst ongepubliceerd is en ingesloten twee antwoordzegels)) in drievoud onder schuilnaam voor 1 november.

Info: ‘Appel’ vzw, literair tijdschrift, Houtstraat 37, 3800 Sint-Truiden, tel. [phone]

Oost-Vlaanderen

Gent - Letterkunde

Prijzen toegekend

De Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde vergaderde in het Academiegebouw in Gent op 1 juli 1998 onder het voorzitterschap van prof. dr. G. Geerts. In de plenaire vergadering werd em. prof. dr. Sera de Vriendt verkozen tot lid van de Academie ter vervanging van wijlen dr. M. Gysseling. Em. prof dr. Sera de Vriendt werd verkozen om zijn grote wetenschappelijke verdienste als taalkundige, met een

[p. 227]

heel ruime actieradius in vrijwel alle domeinen van de hedendaagse linguïstische neerlandistiek, en om zijn grote inzet voor zowel het onderwijs van het Nederlands aan Franstaligen als voor het Vlaamse culturele leven in Brussel. In deze vergadering werden volgende prijzen toegekend: de Nestor de Tièreprijs (periode 1996-1997) voor zijn toneelstuk ‘Polderkoortsen’ aan Eric De Volder; de Maurice Gilliamsprijs (periode 1994-1997) aan Gwij Mandelinck, voor zijn bundel ‘Overval’. De A. Beernaertprijs, de R. Bouryprijs, de J. Eeckhoutprijs en de L. Willemsprijs werden niet toegekend. Meer informatie op dit adres:

Info: Koninklijke Academie voor Taal- en Letterkunde, Frank Colman, Koningstraat 18, 9000 Gent, tel. [phone], Fax [phone]

Gent - Taalkunde

Prijzen Academie 1999-2000

Volgende prijzen worden beschikbaar gehouden: de Karel Barbierprijs, de Jozef Vercoulieprijs, de Dr. Jan Graulprijs, de Ary Sleeksprijs, de prijs letterkunde 1999 (Richard Minne, Dialectverlies in een West-Vlaamse gemeente) en van 2000 (allegorie in het gedicht ‘Penthesileia’ van Karel van de Woestijne, studie van het taalgebruik en structuur van verklarende teksten). Info op dit adres:

Info: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, Koningstraat 18, 9000 Gent, tel. [phone], Fax [phone]

Ninove - Beeldende kunsten

Jongartiestenprijs 1998

Door het stadsbestuur van Ninove wordt, i.s.m. de Stedelijke Cultuurraad, een prijs uitgeschreven ter bevordering van de beeldende kunsten. Deze prijs is vanaf dit jaar een biënnale geworden. Aan de ‘Prijs van de stad Ninove voor Beeldende Kunsten en Jongartiestenprijs 1998’ (voorbehouden aan de discipline ‘Schilderkunst’), is 210.000 fr prijzen verbonden. Inschrijvingsformulieren binnenbrengen met het werk op 17/11/98 of 18/11/98

Info: ‘Prijs van de Stad Ninove voor Beeldende Kunsten’, Culturele Dienst Stad Ninove, Geraardsbergsestraat 80, 9400 Ninove tel. [phone], Fax [phone]

Vlaams-Brabant

Halle - Letterkunde

Eerste editie Poëzieprijs van vzw Halle 2000

De vzw Halle 2000, een onafhankelijke en tijdelijke organisatie belast met het realiseren van een lokaal feest- en animatieprogramma in het kader van de eeuw- en de millenniumwisseling, lanceert op 19 september '98 haar eerste editie van een literaire prijs voor het hele Nederlandse taalgebied. De prijs is voorbehouden voor origineel dichtwerk en bekroont zowel een individueel gedicht geschreven door jongeren (tot 18 jaar), als een cyclus van vijf gedichten geschreven door ouderen, zowel dichters als te ontdekken talenten. Tot 6 november 1998 werk insturen, gewoon getikt op A4 of in de vorm van een diskette. Het prijzengeld bedraagt 25 000 frank voor de volwassenen en 15 000 fr. voor de drie beste jongeren. De prijsuitreiking is voorzien op 11 dec. 1998.

Info: Laurent H. Hauwaert, untendant Halle 2000, Devlemincklaan 13, 1500 Halle, tel [phone], E-mail [e-mail], Fax [phone]

Leuven - Letterkunde

WeL-Wedstrijden

Voor de elfde maal schrijft ‘WeL’ een Essayprijsvraag uit, onder auspiciën van het Leuvens stadsbestuur. Gevraagd wordt één essay over een literair of algemeen cultureel onderwerp (auteur, stroming,...) met verwerkte bibliografie. Deze tekst (max. 6 blz. machineschrift, kwarto) dient in vier exemplaren anoniem (kenspreuk op envelop waarin identiteit en vijf postzegels van 17 frank of internationale coupons) voor 15.12.98 opgestuurd naar het redactieadres. Prijzen: 10 000, 5 000, 3 000 frank. Wedstrijd flitsverhaal-prozagedicht: alle ultrakorte verhalen zijn WeLkom d.w.z. sprookjes, fabels, parabels, verhalende cursiefjes e.d. (voor een volwassen publiek). Per deelnemer max. één tekst (1 à 2 blz.), anoniem in te sturen (zie hoger), in drie exemplaren voor 15.12.98. Prijzen: 10.000, 5.000, 3.000 frank. Reglement voor beide wedstrijden: enkel ongepubliceerd en niet bekroond werk insturen, gesteld in correcte spelling. G. Orwellprijs voor media: jaarlijks beurtelings voor geschreven pers / radio en televisie. Suggesties WeLkom op het info-adres ‘WeL’ organiseert opnieuw cursussen ‘Creatief schrijven’ vanaf 15/10/98. Er is voor het eerst een opleiding voor het doceren van cursussen ‘Creatief Schrijven’ i.s.m. docenten van de faculteit Pedagogie K.U.Leuven. Informatie op dit adres:

Info: ‘WeL’, Universitaire Werkgroep Literatuur en Media, Kapucijnenvoer 67/15, 3000 Leuven, tel. [phone]

Leuven - Letterkunde

Provinciale Prijs voor letterkunde 1998

Jaarlijks organiseert het provinciebestuur verschillende culturele wedstrijden. Per culturele prijs ontvangt de laureaat een geldprijs van 100 000 frank. Voor de Provinciale Prijs voor Letterkunde 1998 komen de disciplines essay en jeugdliteratuur gepubliceerd na 15/10/1995 in aanmerking. Inschrijvingsformulier indienen voor 15/10/98. Info en reglement op dit adres:

Info: Provincie Vlaams-Brabant, Rita Vanlangendonck, Diestsesteenweg 52, 3010 Leuven tel. [phone], Fax [phone]

Leuven - Letterkunde

De Tijd in Vers

Zopas werden twee poëziewedstrijden ‘De Tijd in Vers’ uitgeschreven. Dit initiatief kadert in het project ‘Tijd’ van KBC Verzekeringen. De prijzenpot voor de onuitgegeven verzenbundels van jongeren tot 24 jaar bedraagt 40 000 frank, verdeeld over drie prijzen. De laureaat van de volwassenenwedstrijd ontvangt 75 000 frank voor zijn niet-gepubliceerde dichtbundel. Wie wil meedingen, zendt zijn manuscript voor 17 november 1998 in. Het thema is de tijd in de meest brede zin van het woord. De winnende manuscripten worden door mede-organisator Uitgeverij P gepubliceerd en zullen in de Nederlandse en Vlaamse boekhandel verspreid worden.

Info: Uitgeverij P, Sint-Antoniusberg 5, 3000 Leuven, tel. [phone], Fax[phone]

Leuven - Muziek

Provinciale Prijs voor muziekcompositie 1998

Jaarlijks organiseert het provinciebestuur verschillende culturele wedstrijden. Per culturele prijs ontvangt de laureaat een geldprijs van 100 000 frank. Voor de Provinciale Prijs voor Compositie 1998 komt enkel een onuitgegeven a capella-compositie voor een koor op een Nederlandstalige tekst in aanmerking; uitvoeringsduur ongeveer vijf minuten; partituren indienen voor 31/10/98. Deelnemingsformulier en reglement op dit adres:

Info: Provincie Vlaams-Brabant, Rita Vanlangendonck, Diestsesteenweg 52, 3010 Leuven tel. [phone], Fax [phone]

West-Vlaanderen

Bredene - Beeldende kunsten

Wedstrijd voor een vredesbeeld

Het gemeentebestuur van Bredene schrijft een wedstrijd uit voor het ontwerpen, vervaardigen en plaatsen van een vredesbeeld (vredesmonument). De wedstrijd staat open voor alle kunstenaars die in de provincie West-Vlaanderen zijn gedomicilieerd op datum van de uitschrijving van de wedstrijd. Het kunstwerk moet de vrede symboliseren. Het mag inclusief sokkel en fundering, maximaal 700 000 frank kosten, BTW inclusief. Elke deelnemende kunstenaar mag maximaal drie ontwerpen indienen. De ontwerpen kunnen binnengebracht worden vóór 1 december 1998 in het gemeentehuis, Centrumplein 1 in 8450 Bredene. Reglement en inschrijvingsformulier van de wedstrijd op dit adres:

Info: Gemeente Bredene, Centrumplein, 8450 Bredene, tel. [phone], Fax [phone]

Brugge - Architectuur

Prijs voor niet-stedelijke architectuur West-Vlaanderen

De Tweejaarlijkse Prijs voor Architectuur 1998 van de provincie West-Vlaanderen is bestemd voor niet-stedelijk architectuur. Komen in aanmerking zowel nieuwbouw als verbouwingen, die gelegen zijn in de oude dorpskernen van West-Vlaamse, landelijke gemeenten. Een bedrag van 150 000 frank wordt beschikbaar gesteld voor het verlenen van de prijs en premies. Deze wedstrijd is voorbehouden aan alle architecten die in West-Vlaanderen geboren zijn of er tenminste vijf jaar gedomicilieerd zijn en ingeschreven zijn op de tabellen van de architecten of op de lijsten van de architecten-stagiairs van de Orde van Architecten van West-Vlaanderen. Elke deelnemer mag maximaal twee ontwerpen indienen. De deelnemingsformulieren (binnenbrengen vóór 20/11/'98), het reglement en inlichtingen op dit adres:

Info: Provincie West-Vlaanderen, Provinciale Dienst voor Cultuur, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries, tel. [phone]

Brugge - Beeldende kunsten

Prijs beeldende kunst West-Vlaanderen

De Tweejaarlijkse Provinciale Prijs voor Beeldende Kunst is in 1998 bestemd voor multipliceerbare kunstvormen. Hiermee worden creaties bedoeld die op meerdere exemplaren kunnen worden geproduceerd of gereproduceerd. Hierin zijn begrepen: grafische kunst, fotografie, video, performance, multiple, evenals alle hedendaagse uitdrukkingsvormen op het gebied van de beeldende kunst met een herhaalbaar karakter. Een totaal bedrag van 150.000 fr wordt beschikbaar gesteld voor het verlenen van prijs en/of premies. De prijskamp is voorbehouden aan alle West-Vlamingen van geboorte of met tenminste vijf jaar domicilie in West-Vlaanderen. Elke deelnemer mag maximaal drie werken indienen. De werken dienen binnengebracht in Westtoerisme, Kasteel Tillegem in 8200 Sint-Michiels op vrijdag 6 november en zaterdag 7 november 1998. Inschrijving dient te gebeuren vóór 23 oktober 1998. Het reglement, de deelnemingsformulieren en alle verdere inlichtingen kunnen worden bekomen op dit adres:

Info: Provincie West-Vlaanderen, Provinciale Dienst voor Cultuur, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries, Tel. [phone]

Brugge - Beeldende kunsten

Prijs voor kunstambachten en industriële vormgeving West-Vlaanderen

Deze jaarlijkse Provinciale Prijs is in 1998 voorbehouden aan industriële vormgeving. Hieronder wordt verstaan het ontwerpen van een product dat geschikt en bedoeld is om als serieproduct te worden vermenigvuldigd. Een totaal bedrag van 150.000 fr. wordt door de Provincie West-Vlaanderen beschikbaar gesteld. De prijskamp is voorbehouden aan alle West-Vlamingen van geboorte of met minstens vijf jaar domicilie in West-Vlaanderen. Elke deelnemer mag maximaal drie prototypes of afgewerkte producten indienen. De jury heeft vooral oog voor vernieuwende vormgevende en ergonomische aspecten, milieuproductievriendelijkheid en technische realiseerbaarheid. De inzendingen dienen binnengebracht in het Provinciehuis Boeverbos, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries op vrijdag 16 oktober en zaterdag 17 oktober 1998. Inschrijving dient te gebeuren vóór 8 oktober 1998. Het reglement, de deelnemingsformulieren en alle verdere inlichtingen kunnen worden bekomen op dit adres:

Info: Provincie West-Vlaanderen, Provinciale Dienst voor Cultuur, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries, tel. [phone]

Brugge - Letterkunde

Prijs voor Letterkunde 1997

Op 29/11/97 werden de Prijzen voor Letterkunde (novelle, kortverhaal en cursiefje) van de Provincie West-Vlaanderen uitgereikt. Herman

[p. 228]

Leenders werd laureaat en Pascal Cornet, Dieter Lesage, Frank Geleyn, Luc Vanhauwaert en Herwig Verleyen zijn premiewinnaars.

Info: ‘Provinciale Dienst voor Cultuur, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries tel. [phone], Fax [phone]

Hooglede - Beeldende kunsten

Eerste Omer Karel Delaeyprijs voor sprookjesgrafiek

Voor de eerste maal wordt door de gemeente Hooglede de driejaarlijkse wedstrijd voor sprookjesgrafiek uitgeschreven. Deze wedstrijd (eerste prijs 100 000 frank) richt zich tot alle Europese grafische kunstenaars, waarbij een ruim spectrum aan grafische technieken aan bod kan komen. Deze wedstrijd wil een forum bieden voor de speelse creativiteit van tal van kunstenaars, waarbij de grafische technieken de sprookjes die behoren tot het erfgoed van ieder volk of streek, op artistieke wijze tot leven brengen. Sprookjes spreken onbewust tot jong en oud en schetsen steeds een beeld van de zeden en gebruiken op een bepaald ogenblik. Bedoeling van deze wedstrijd is op visuele wijze deze erfenis door te geven aan de huidige en volgende generatie. Ook in het verleden werden de verhalen overgeleverd met brandglazen, schilderijen of tekeningen. Een actualisering van de technieken kan een meerwaarde bieden. Maximum drie werken tegen 18/1/99 afleveren op het gemeentehuis. Info en reglement op dit adres:

Info: Gemeentebestuur, gemeentesecretaris Rik Dekens, Marktplaats 1, 8830 Hooglede tel. [phone], Fax [phone]

Kortrijk - Letterkunde

Gaselwest-Prijs voor Poëzie 1998

Na de succesvolle edities van 1994 en 1996 organiseert Gaselwest de ‘Gaselwest-Prijs voor Poëzie 1998’ en wil zo het schrijverstalent in de regio een kans geven. Er zijn twee categorieën (voor jongeren tot 19 jaar en zonder leeftijdsbeperking). Dichters uit het Gaselwestgebied kunnen hun kans wagen. Er zijn voor 90 000 frank prijzen voorzien. Inzenden tot 23/10/98. Info en reglement op dit adres:

Info: ‘Gaselwest-Electrabel’, Dienst Communicatie en PR, Marc Poissonnier, Pr. Kennedypark 12, 8500 Kortrijk, tel. [phone]

Buitenland

Harderwijk, Nederland - Letterkunde

Apollo-prijs 1999

Maximum twee onuitgegeven gedichten in zesvoud insturen voor 15/10/98. De prijs bedraagt duizend gulden en een oorkonde. De prijs wordt uitgereikt in februari 1999. Reglement en info op dit adres:

Info: ‘Literaire Culturele Kring Apollo’, Postbus 1153, 3840 BD Harderwijk, Nederland Tel. [phone]

St.-Petersburg - Rusland Beeldende kunsten

Doctor Honoris Causa

Aan de staatsuniversiteit ‘Alexander Herzen’ van Sint-Petersburg, werd op 29 mei 1998, voor het academiejaar 1997-98, het diploma doctor honoris causa plechtig uitgereikt aan prof. Khim, scheikundige en vice-rector van de universiteit van Seoul (Z.-Korea) en aan de Vlaamse kunstenaar Harold Van de Perre. Met deze hoge onderscheiding wil de Universiteit A. Herzen Van de Perre eren als kunstenaar én als kunstpedagoog. Als kunstenaar is Harold Van de Perre bekend met zijn tekeningen, aquarellen en glasramen. Als kunstpedagoog is hij de auteur van de boeken ‘Rubens, profeet van moderne kunst’ en ‘Van Eyck, het mysterie schoonheid’ en van de filmscenario's voor de zesdelige en internationaal meermaals bekroonde TV-serie Van Eyck - Breughel-Rubens (BRTN 1989-90-91). Tevens verwierf hij in binnen- en buitenland naam als voordrachtgever over de kunst in het algemeen en de Vlaamse kunst in het bijzonder. Al vijf jaar geeft Van de Perre druk bijgewoonde gastconferenties aan de universiteit A. Herzen en aan de academie/het REPINinstituut in Sint-Petersburg. De universiteit A. Herzen is een pedagogisch instituut voor opleiding van licentiaten-leraars in diverse disciplines, waaronder kunstgeschiedenis en beeldende kunsten. Het is deze laatste faculteit die Van de Perre voordroeg voor het eredoctoraat. De universiteit A. Herzen onderhoudt relaties met universiteiten en instituten uit 68 landen. Harold Van de Perre is de eerste Belg en Vlaming die in hun lijst van doctoris honoris causa werd opgenomen.

Info: Harold Van de Perre, Oud Klooster 50, 9200 Dendermonde

diro

Thema-tentoonstellingen

Gelieve uw berichten voor deze rubriek te sturen aan het Redactiesecretariaat van het tijdschrift ‘Vlaanderen’, ‘Ter Hoogserleie’, Hondstraat 6, 8700 Tielt of te faxen op het nummer (051) 40 81 64. Berichten voor het volgend nummer (nr. 273: nov.-dec. 1998) kunt u insturen tot 2 november 1998. Met dank voor uw medewerking.

Antwerpen

Antwerpen - Architectuur

Jaarboek en tentoonstelling architectuur

In juni '98 verscheen de derde editie van het ‘Jaarboek Architectuur Vlaanderen’. Voor het eerst presenteert deSingel deze selectie in een tentoonstelling. De gebouwen kunnen als representatief worden beschouwd voor de architectonische creativiteit van de afgelopen twee jaar. De tentoonstelling wil de impact van het Jaarboek groter maken en pleit ervoor om hedendaagse architectuur op te nemen in een collectief cultureel patrimonium. Hedendaagse architectuur moet immers haar rol krijgen in de dagelijkse context. Ze mag niet het symbool worden van banken of industrie, noch gelijkgeschakeld worden met het beeld van de luxueuze villa. Enkel gebouwen van openbaar nut kunnen de aard van een cultuur, die als een vanzelfsprekendheid in de omgeving is opgenomen, op een leesbare en evidente manier gestalte geven. Collectieve en individuele woningen, verbouwingen van woningen, kantoren, bedrijfsgebouwen en openbare gebouwen komen aan bod. deSingel nodigde twee jonge architecten - Lieven De Boeck en Peter Swinnen - uit om deze tentoonstelling mee vorm te geven. De eenenveertig gebouwen worden alle op een evenwaardige wijze in de ruimte geïnstalleerd. Door middel van foto's van Jan Kempenaers, van licht en van geluid, wordt een sprankelend, optimistisch en realistisch beeld geschetst van de jonge Vlaamse architectuur. De tentoonstelling loopt tot 18/10/98 van di. tot en met zo. Van 14 tot 18 uur. Toegang gratis. Info op dit adres:

Info: ‘deSingel vzw’, Internationaal kunstcentrum, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen tel. [phone], Fax [phone]

Antwerpen - Sierkunst

Van belle époque tot art nouveau

Thema van deze tentoonstelling die nog tot 13/12/98 loopt is: zilver uit Belgische ateliers van belle époque tot art nouveau. De geschiedenis van een luxe-industrie tussen 1868 en 1914: van koning Leopold II tot de Eerste Wereldoorlog. Traditioneel en vernieuwend zilver in serie gemaakt voor het brede publiek of exclusief ontworpen voor de rijke burger die leefde in een bruisende stad. In 1868 werd op vraag van een groot aantal edelsmeden de handel in zilver geliberaliseerd. Zilveren objecten dienden vanaf dan niet meer officieel gekeurd te worden. Het stond zowel producenten als winkeliers vrij om hun zilverwerk te merken. Deze maatregel heeft samen met de toenemende industrialisatie geleid tot een boeiende ontwikkeling van de toegepaste kunsten in het vorige fin de siècle. Het voor de burgerij bestemde tafelzilver werd voornamelijk door de Brusselse firma's Wolfers en Delheid geproduceerd. Traditionele ateliers konden de concurrentie met deze grote bedrijven met een indrukwekkend machinepark en een ruim personeelsbestand niet bolwerken. Kleinere huizen sloten hun deuren, gingen zich specialiseren in de productie van religieus zilver of schakelden over op de verkoop van zowel binnen- als buitenlandse juwelen en zilverwerk. De slagkracht van Wolfers frères blijkt ook uit hun export naar Duitsland, Frankrijk, Hongarije, Nederland, Oostenrijk, Rusland en Tsjechië. De zilveren serieobjecten, die op handelsbeurzen en industriële tentoonstellingen werden gepromoot, werden in de meest diverse neo- en mengstijlen uitgevoerd. Vooral het neorococo was zeer populair. De neogotiek, de stijl bij uitstek van religieuze voorwerpen uit die periode, ontbreekt nagenoeg. Tegen het einde van de 19de eeuw is er ook een toenemende invloed van het naturalisme en het japonisme waar te nemen. Brussel speelde als internationaal centrum ook een belangrijke rol in het ontstaan van de art nouveau. Zowel de sociaal geïnspireerde art nouveau van Henry van de Velde als de door het symbolisme beïnvloede sierobjecten van Philippe Wolfers kenden er hun oorsprong of kwamen er tot ontwikkeling. Ook koning Leopold II leverde door het ter beschikking stellen van ivoor uit zijn kroonkolonie Kongo een persoonlijke bijdrage tot het ontstaan van heel wat ivoorsculpturen, die op de wereldtentoonstellingen van Antwerpen 1894 en Tervuren 1897 werden geëxposeerd. Internationale tentoonstellingen, kunstenaarsverenigingen en kunsttijdschriften zoals ‘L'Art Moderne’ en ‘The Studio’ zorgden voor een verdere verspreiding van het Belgische ideeëngoed. De unicaten van Philippe Wolfers, de zilveren kandelaars van François Hoosemans met ivoren vrouwenfiguren van Egide Rombaux en de ontwerpen van Henry van de Velde genoten internationale erkenning. Op de tentoonstelling ‘Van belle époque tot art nouveau’ worden de verschillende tendensen binnen de zilverproductie tijdens de belle époque aan de hand van meer dan 200 voorwerpen met elkaar geconfronteerd. Open elke dag van 10 tot 17.30 uur, gesloten op maandag.

Info: ‘Provinciale Cultuurdienst’, Koningin Elisabethlei 22, 2018 Antwerpen, tel. [phone] Fax [phone]

Antwerpen - Varia

Elck zijn waerom

Een galerij van dertig zelfportretten maakt deel uit van de grote overzichtstentoonstelling ‘Elck zijn waerom’ die van oktober 1999 tot januari 2000 zal plaatsvinden. Zelfportretten van vrouwelijke kunstenaars die getuigen van zelfvertrouwen, professionaliteit en plezier in het schilderen. Meer dan 300 kunstvoorwerpen worden geëxposeerd van zowat 180 kunstenaressen die tussen 1450 en 1950 hebben gewerkt in de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden. Van de vijftiende-eeuwse Gentse Agnes vanden Bossche tot en met de twintigste-eeuwse surrealistisch schilderende Rachel Baes; altaarstukken, stillevens, landschappen, alledaagse taferelen en historiestukken, portretten, schilderijen, beelden en toegepaste kunst: nooit eerder werd een dergelijk spectrum geboden uit eenzelfde gebied over een periode van vijf eeuwen. De tentoonstelling vloeit voort uit jarenlang onderzoek naar de geschiedenis van kunstenaressen. Steeds weer kan geconcludeerd worden dat talent en creativiteit diepgaand worden bepaald door het geslacht van de kunstenaar. De maatschappelijke context waarin ze haar opleiding krijgt, intellectuele vorming geniet, sociale stimulansen mag ondervinden of moet ontberen, is anders dan deze van haar mannelijke vakgenoot. Van vijftiende-eeuwse miniaturen tot en met werken uit de vroeg twintigste-eeuwse avant-garde. Tentoonstelling en catalogus vormen het resultaat van een nauwe samenwerking tussen het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, prof. dr. Katlijne Van der Stighelen (KUL), de Gemeentemusea Arnhem, en Gynaika vzw.

Info: ‘Koninklijk Museum voor Schone Kunsten’, Plaatsnijdersstraat 2, 2000 Antwerpen, tel. [phone], Fax [phone]

[p. 229]

Sint-Amands-aan-de-Schelde - Fotografie

Willy Kessels

Nog tot einde oktober is fotografie van Willy Kessels (1898-1974) te zien in het Verhaeren-museum. Kessels, architect en beeldhouwer, ontdekte de fotografie door zelf zijn huizen en sculpturen te gaan fotograferen voor zuiver illustratieve doeleinden. Zijn artistiek werk uit die eerste periode leunt aan bij het modernisme (De Stijl, de Nieuwe Zakelijkheid). Kessels wordt in Brussel de chique portretfotografie met de welgestelde cliënteel. Hij is vooral bekend gebleven als de still-fotograaf van Misère au Borinage, de film van Henry Storck en Joris Ivens. In de jaren 40 is hij Scheldelandschappen (Kessels was van Dendermonde) en volksmensen gaan fotograferen zoals Streuvels, pater De Munter en Rik Selleslags dat ook gedaan hebben. Het is dat picorialisme na dato dat alle aandacht krijgt in deze expositie. Mooi, verstild, sympathiserend met de natuur en de mensen die ermee vergroeid zijn. Naast deze gelegenheidstentoonstelling is ook de permanente collectie van het museum te zien. Ze kreeg dit jaar een vernieuwde opstelling met vooral aandacht voor de vele kunstenaars die zich lieten inspireren door leven en werk van Emile Verhaeren. Zo wordt er werk getoond van James Ensor, Fernand Khnopff, Ossip Zadkine, Theo Van Rysselberghe, Leon Spilliaert, Alfred Ost, Isidoor Opsomer, Frans Masereel, André Goezu, Joris Minne, Henri Wolvens, Rik Slabbinck, Marthe Massin, Anto Carte,Constant Montald en vele anderen.

Info: ‘Stichting Emile Verhaeren’ vzw, Provinciaal Museum, Sint-Amands

Tel [phone]

Fax [phone]

kvd

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Brussel - Beeldende kunsten

Vietnam XXste Eeuw

De wereld van de kunst, en de schilderkunst in het bijzonder, is sinds eeuwen gedomineerd door het Europese erfgoed. Deze invloed heeft kunstenaars doorheen onze geschiedenis voortdurend gestimuleerd en heeft bijgedragen tot een verrijking van de cultuur op wereldniveau. De ontmoeting van verschillende culturen, zoals die van de oude Griekse wereld, de Polynesische en Afrikaanse kunst, de kunst van de Renaissance of de esthetische gebruiken afkomstig van de industrialisatie in het Westen, hebben, onder meer, stromingen en tendensen tot stand gebracht. De initiatiefnemers van de tentoonstelling Vietnam XXste Eeuw hebben een ontmoeting opgezet in deze actuele, artistieke kringloop. Het leek hen essentieel om een nieuw venster te openen in het landschap van de wereldcultuur en dit bijzondere tijdperk met zowel artistieke als historische rijkdom in het licht te plaatsen. In het bezit van een kunst waarin de Europese invloed alom vertegenwoordigd is, en waarop vooral Frankrijk een stempel heeft gedrukt, kan Vietnam zich vandaag de dag profileren met een veelzijdige cultuur die tegelijkertijd stevig verankerd is in zijn eigen wortels. De Vietnamese kunst is gegroeid uit een verbazende creativiteit en een bijzonder absorptievermogen en is verrijkt met de essentie van zijn eigen cultuur. Vandaag is de Vietnamese kunst een bijzondere toevoeging aan de wereldcultuur, een onmisbaar stukje van de wereldmozaïek van de hedendaagse kunst. Dit evenement zal zowel belangrijk als bijzonder zijn, vermits de organisatoren vooral belangrijke werken hebben bijeengezocht afkomstig van privé-collecties en van levende kunstenaars. Het werk van de betere Vietnamese kunstenaars verrijken reeds de Amerikaanse en Zuidoost-Aziatische collecties. Deze tentoonstelling is een kans voor Europa om het artistieke begrip te vervolledigen door een kunst te ontdekken waarin zij, door haar belangrijk aandeel, nemende partij is. ‘L'Espace Méridien’ in Brussel zal het beginpunt zijn van deze tentoonstelling met Hanoi als eindbestemming in het jaar 2000. Twee steden zullen in het project van de tentoonstelling betrokken worden. Het algemeen concept van deze tentoonstelling aan Vietnam gewijd, behandelt het thema van de grote artistieke periodes die het culturele leven van dit land in de 20ste eeuw bepaalden, in relatie met politieke en sociaal- economische evenementen die hun stempel drukten op de geschiedenis in die periode. Daarbij zal er constant over gewaakt worden het Vietnamees standpunt in te nemen. Op het programma van het festival van de Vietnamese film staat een selectie onuitgegeven documentaires en fictiefilms gedurende heel de tentoonstelling. De tentoonstelling loopt van 9/10/98 tot 31/12/98. Open alle dagen van 10 tot 18 uur, gesloten op maandag.

Info: ‘Brussels International Services’, Abdijstraat 16, 1050 Brussel, Tel. [phone], Fax [phone]

Limburg

Hasselt - Kunstboeken

Kunstenaarsboeken, een feest

Tot en met 7 november 1998 organiseert het ‘Literair Museum’ in Hasselt de tentoonstelling ‘Kunstenaarsboeken, een feest’. Hiervoor werd beeldend kunstenaar Guy Bleus gevraagd om een aantal kunstenaarsboeken of artists' books uit zijn omvangrijk kunstarchief te exposeren. De boekwerken zijn een selectie uit het artists' books en mail-art archief ‘The Administration Centre-42.292’ van mediakunstenaar Guy Bleus. Hij startte eind jaren '70 met zijn archief, dat snel uitgroeide tot een van de belangrijkste mail-art archieven in de wereld. In totaal registreerde Bleus tot op heden toegezonden werk en/of informatie van meer dan 5000 kunstenaars uit een 50-tal landen. In het archief zijn er, naast de kunstenaarsboeken, diverse rubrieken, zoals fax-art, copy-art, assemblings, posters, stampart, enz. De selectie van de kunstenaarsboeken gebeurde op basis van het meest representatieve aanwezige werk van de betrokken kunstenaars. Enkele namen: Baroni, Blaine, Bleus, Broi, Castellin, Christo, Eriksson, Fricker, Galantai, Held Jr., Maciunas, Olbrich, Ben, Ruch, Shimamoto, Welch, Perneczky. Ook worden er op de tentoonstelling verscheidene publicaties (tijdschriften, catalogi, boeken) over het kunstenaarsboek geëxposeerd. Voor de geïnteresseerde bezoeker is er bij de tentoonstelling een catalogus voorzien. Open woensdag t/m zaterdag van 14.00 tot 17.00 en volgens afspraak; gesloten op zon- en feestdagen; toegangsprijs: 50 frank, groepsbezoeken volgens afspraak.

Info: Literair Museum, Bampslaan 35, 3500 Hasselt, tel. [phone], Fax [phone]

Hasselt - Letterkunde

Mijn hobbelpaard heeft vleugels

‘Mijn hobbelpaard heeft vleugels’ is een tentoonstelling die een overzicht geeft van de huidige kinder- en jeugdboekenproductie in Oostenrijk. De tentoonstelling omvat het volgende: een keuze uit werken bekroond met de Oostenrijkse Wurdigungspreis; de kunstenaars Mira Lobe, Vera Ferra-Mikura Kathe Recheis, Christine Nostlinger, Renate Welsh, Lene Mayer-Skumanz, Wolf Harranth en Lisbeth Zwerger; een overzicht van de Oostenrijkse kinder- en jeugdboekenproductie van 1995 tot 1998; een beeldend gedeelte met proefdrukken en affiches van Oostenrijkse illustratoren; boeken die in 1997 en 1998 bekroond werden met de Oostenrijkse Kinder- en Jeugdboekenprijs. ‘Mijn hobbelpaard heeft vleugels’ was reeds eerder te zien in meer dan 20 steden in Europa zoals Moskou, Praag, Budapest, Berlijn,... Deze tentoonstelling is een project van Literair Museum in Hasselt, het Internationaal Instituut voor jeugdliteratuur in Wenen en het Oostenrijkse stadssecretariaat voor kunst. Aan de tentoonstelling is een wedstrijd voor scholen verbonden. Men kan in klasverband een illustratie maken rond het thema ‘Mijn hobbelpaard heeft vleugels’. De winnende klas krijgt een workshop illustreren o.l.v. de Oostenrijkse illustratrice Carola Holland op 19 november 1998. Het wedstrijdreglement is verkrijgbaar op dit adres:

Info: Literair Museum, Bampslaan 35, 3500 Hasselt, tel. [phone], Fax. [phone]

Oost-Vlaanderen

Gent - Design

Vormgeving en milieu

T/m 25 oktober 1998 loopt in het Museum voor Sierkunst en Vormgeving de tentoonstelling ‘Re(f)use: Vormgeving en milieu. Re(f)use toont een overzicht van hedendaags design waarbij gebruik gemaakt is van afvalmaterialen of natuurlijk afbreekbare materialen (het Engelse re(f)use betekent afval en re-use hergebruik). Maar als de bezoeker denkt het gebruikelijke grijsbruine vertoon van milieuvriendelijke welwillendheid onder ogen te krijgen, komt hij bedrogen uit. Wie van de achtergrond van de materiaalkeuze bij deze ontwerpen niets af zou weten, zou misschien niet eens op het idee komen dat hier iets bijzonders gaande is. Kleurrijk zijn de lampen, vazen, meubels en huishoudelijke apparaten. Helder, strak en hedendaags is hun vormgeving. De tentoonstelling is verdeeld in vijf categorieën: interieur, kleding, kantoor- en papierproducten, recreatie en openbare ruimte en nieuwe toepassingen. Ontwerpers die zich op het gebied van milieugerichte productontwikkeling verdienstelijk hebben gemaakt en in de tentoonstelling vertegenwoordigd zijn: Colin Reedy, Mart van Schijndel, Julian Brown, Francesco Armato, Patrick Kruithof en Eelco Rietveld van de Denktank, Jos van der Meulen, Annelies de Leede, Hisanori Masuda, Philippe Starck, Frank Gehry, Erez Steinberg, Michele De Lucchi, Christa Jesse, Huibert Groenedijk, Ton Tesink en Andreas Möller. Het tentoonstellingsontwerp, gemaakt door de interieurarchitecten Erik Slothouber en Wim van Hornsveld, is geheel opgebouwd uit gerecycleerde plaatmaterialen. ‘Re(f)use’ was vorig jaar te zien in het Design Center Stuttgart (D) en De Beyerd Breda (NL) en reist na het Museum voor Sierkunst en Vormgeving door naar o.a. Athene, Barcelona en Azië. Open van 9.30 uur tot 17 uur, gesloten op maandag

Info: ‘Museum voor Sierkunst’, Lieven Daenens, directeur, Jan Breydelstraat 5, 9000 Cent, tel. [phone] (1), Fax [phone]

Gent - Film

Een kleine geschiedenis van de stille film 1895-1930

De opzet van deze expositie is onmiskenbaar documentair van aard, een beetje vergelijkbaar met een parcours van foto's dat ons een idee moet vormen over hoe een bepaalde architect ruimten ontwerpt. Aan de hand van een twintigtal videoschermen wordt op een synoptische wijze de geschiedenis van de film verteld vanaf haar ontstaan aan het einde van de 19de eeuw tot de opkomst van de klankfilm in de late jaren twintig. Het medium video vormt op zichzelf reeds een bemiddelende factor en het feit dat in de meeste gevallen slechts fragmenten uit films worden getoond beantwoordt aan de documentaire ambities van de tentoonstelling. Ook de korte verklarende teksten, die elke monitor vergezellen, versterken de educatieve dimensie van het geheel. Hoewel in grote lijnen de historische ontwikkeling van de film wordt weergegeven, wordt evenwel geen strakke chronologie gehandhaafd. Sommige videoschermen kunnen bijvoorbeeld gewijd zijn aan het oeuvre, enkele aanverwante films of één enkel werk van een bepaald regisseur. Zo bevat de tentoonstelling monografische beeldschermen over Luis Bufluel, Sergei Eisenstein, John Ford, Abel Gance, David Wark Griffith, Alfred Hitchcock, Buster Keaton, Fritz Lang, Georg Wilhelm Pabst en Erich Von Stroheim. Andere video's behandelen specifieke motieven zoals de evocatie van de grootstad, etnologische exploratie, natuurevocaties, het omgaan met de geschiedenis en mythes, enz. Nog andere beeldschermen stellen de impact van artistieke bewegingen als expressionisme of surrealisme aan de orde of pogen een cinematografische technisch-stilistische ontwikkeling (montage, close-up) te verduidelijken. Er worden in de tentoonstelling fragmenten getoond van de grootmeesters van de stille cinema. Daarnaast komt evenwel werk aan bod van bij het grote publiek minder bekende regisseurs als Douglas

[p. 230]

Burden, Paul Fejos, Joe May, William Neill en Lupu Pick. Aan de hand van hun werk wordt duidelijk dat film zich in deze periode wist te ontpoppen tot een eigen, specifieke kunstvorm met een formeel apparaat dat nog altijd in grote mate in de huidige filmproductie wordt gehanteerd. Alle dagen van 12.30 tot 18 uur, za van 14 tot 17 uur, Maandag gesloten. Loopt nog tot 24 oktober 1998.

Info: Witte zaal’, Posteernestraat, 9000 Gent, tel. [phone], Fax [phone]

Gent - Sierkunst

Oceanië

De Etnografische verzamelingen van de Universiteit Gent omvatten zo'n vierduizend voorwerpen uit niet-westerse culturen, die vanaf 1825 tot op heden werden samengebracht. De meest omvangrijke collecties bestaan uit objecten die afkomstig zijn uit Afrika, Oceanië en Amerika. Deze tentoonstelling stelt een selectie voor uit de ongeveer vierhonderd voorwerpen die de verzameling Oceanië vormen. Het merendeel van deze voorwerpen werd in 1905 door prof. dr. C. De Bruyne verworven voor het toenmalige ‘Institut de Biogéographie’ van de Gentse universiteit. Hij kocht deze objecten als ‘dubbels’ van het ‘Museum für Völkerkunde’ in Berlijn. Zij werden voor het merendeel vervaardigd in de laatste decennia van de 19de eeuw. Oceanië wordt traditioneel onderverdeeld in vier gebieden: Australië, Melanesië, Micronesië en Polynesië. De voorwerpen die op de tentoonstelling te zien zijn, tonen de grote verscheidenheid aan plantaardige en dierlijke materialen die in de diverse gebieden van Oceanië in de materiële cultuur worden verwerkt, zoals hout, kokosnoot, vezels, vruchten, schelp, veren, hoorn en been. Met uitzondering van het noordwesten van Nieuw-Guinea, was metaal in de traditionele culturen van Oceanië onbekend. Dit houdt in dat de bevolking voor de komst van Europeanen geen gebruik kon maken van bronzen of ijzeren gereedschap. De maskers, beelden en diverse vormen van sierkunst werden dan ook vervaardigd met behulp van stenen werktuigen of gereedschap gemaakt van schelp, dierentanden of andere organische materialen. De tentoonstelling loopt nog tot 25/10/98, elke dag open van 9.30 uur tot 17 uur, uitgenomen ma. Op 23/10/98 is er een studiedag ‘Kunst en cultuur in Oceanië’ met lezingen door Francine Forment, Monique Darge, Paulien Van der Zee, Wilfried Van Damme en Elze Bruyninx.

Info: ‘Museum voor Sierkunst’, Lieven Daenens, directeur, Jan Breydelstraat 5, 9000 Gent tel. [phone], Fax [phone]

Lokeren - Letterkunde

Als de vos de passie preekt

De tentoonstelling ‘Als de vos de passie preekt’ in het Stedelijk Museum van Lokeren is een didactisch project rond het Middelnederlandse dierenverhaal Van den vos Reynaerde. De tentoonstelling wordt georganiseerd naar aanleiding van het Lokerse voorzitterschap van het Intergemeentelijk Project ‘Het Land van Reynaert’ en de tiende verjaardag van het tijdschrift ‘Tiecelijn’. De tentoonstelling wordt later ook als rondreizend project aangeboden. De tentoonstelling loopt nog tot 28 november 1998. In de marge van de tentoonstelling worden nog tal van andere tentoonstellingen, een cursus en voordrachtactiviteiten georganiseerd. Ook voor scholen zijn aparte programma's voorzien.

Info: ‘Stedelijk Museum’, conservator Rik van Daele, Markt 15a, 9160 Lokeren, tel. [phone], Fax [phone]

Vlaams-Brabant

Leuven - Architectuur

Begijnhoven van A(alst) tot Z(outleeuw)

De begijnhoven, zo typisch voor de Lage Landen, zijn ontstaan in de Middeleeuwen. Zij kenden een bloeiend bestaan tot het einde van de 18de eeuw. Na het Franse bewind kwijnden ze meestal weg. Slechts op enkele plaatsen konden de begijnen zich handhaven tot het begin van de 20ste eeuw. Wat nu nog rest, zijn de prachtige begijnhoven, die een andere bestemming hebben gekregen. Rik Uytterhoeven, volkskundige en stadsgids, pakt uit met ruim 200 documenten, hoofdzakelijk oude prentbriefkaarten en foto's van een veertigtal begijnhoven. Zij geven een beeld van het ‘rijke roomse leven’ van deze eeuwenoude instellingen aan het begin van de 20ste eeuw en laten zien wat ervan geworden is. De tentoonstelling behandelt de Vlaamse begijnhoven van Aalst, Aarschot, Anderlecht, Antwerpen, Bilzen, Borgloon, Brugge, Brussel, Dendermonde, Diest, Diksmuide, Gent, Hasselt, Herentals, Hoogstraten, Ieper, Kortrijk, Leuven, Lier, Mechelen, Oudenaarde, Overijse, Sint-Amandsberg, Sint-Truiden, Tienen, Tongeren, Turnhout, Vilvoorde, Zichem en Zoutleeuw. Ook enkele Waalse, Nederlandse en Noord-Franse begijnhoven komen aan bod. Voor de Leuvenaars brengt P.V. Maes, ‘de’ schilder van het Leuvense Groot Begijnhof, een toemaatje. De tentoonstelling loopt tot 17 oktober 1998, in de pandgangen van het KADOC, Vlamingenstraat 39 in 3000 Leuven. Zij is gratis toegankelijk, alle werkdagen van 9 tot 17.30 uar en op zaterdag van 9 tot 12.30 uur.

Info: ‘KADOC’, Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven, tel. [phone], [e-mail], Fax [phone] Homepage http://www.kuleuven.ac.be/kadoc

Mechelen - Beeldende kunsten

Van Brigand tot Held

Dit najaar vindt in Mechelen een tentoonstelling plaats rond de Boerenkrijg. De expositie bestaat uit twee delen. In het eerste luik wordt de Boerenkrijg historisch bekeken. Hierbij wordt de opstand (1798) gesitueerd binnen de Franse overheersing (1794-1815) waarbij de aandacht gaat naar de talrijke hervormingen op bestuurlijk, rechterlijk en religieus vlak. Ook de eigenlijke strijd komt aan bod. Hier ligt de klemtoon op de situatie in Klein-Brabant en Mechelen. Ten slotte worden de jaren na de strijd tot en met de val van Napoleon belicht. In het tweede deel wordt het voortleven van het Boerenkrijgthema uitgewerkt. Dit gebeurt aan de hand van schilderijen, beelden, boekillustraties en stripverhalen. Verscheidene kunstenaars zijn vertegenwoordigd: H. Conscience, C. Meunier, F. De Vriendt, A. Geudens, A. Ost, W. Vandersteen, J. Waterschoot en Hec Leemans. Door het toelichten van de betekenis van deze voorstellingen en herdenkingen, krijgt men een duidelijk beeld van het ontstaan van de Boerenkrijgmythe. In de 19de en 20ste eeuw werd deze strijd immers door diverse ideologische groeperingen gebruikt. Al deze manipulaties hebben geleid tot de mythe die velen tegenwoordig kennen. Deze tentoonstelling kiest uitdrukkelijk voor een visueel-aantrekkelijke en educatieve presentatie. Het is de bedoeling de Franse overheersing en de Boerenkrijg te tonen als een historische periode, ontdaan van latere romantische interpretaties. Aldus kan men des te makkelijker de toenmalige historie onderscheiden van en vergelijken met de beeldvorming vanaf 1853 tot 1998. Bij de tentoonstelling zijn volgende publicaties voorzien: een rijk geïllustreerde catalogus (120 p., ca. 650 Bfr.), een brochure voor een breder publiek (18 p., ca. 40 Bfr.); educatieve brochures voor lager en hoger secundair onderwijs. Tevens zijn er enkele educatieve activiteiten gepland.

Info: Stad Mechelen, Directie Stedelijke Musea, Minderbroedergang 5, 2800 Mechelen tel. [phone], Fax [phone], Homepage http://www.mechelen.be/exposities

West-Vlaanderen

Brugge - Antiek

15de Kunst- en Antiekbeurs

De Internationale Kunst- en Antiekbeurs in de middeleeuwse hallenzalen van het Belfort in Brugge viert dit jaar zijn derde lustrum. Het unieke kader en vooral de schare internationaal gerenommeerde deelnemers zorgden er de voorbije jaren voor dat de Kunst- en Antiekbeurs Brugge uitgroeide tot een van de belangrijkste Europese kunst- en antiekbeurzen. Voor de organisatoren is het daarom een uitdaging om het voor de 15de editie, die plaatsvindt van 31 oktober tot 8 november, nog beter te doen. De Kunsten Antiekbeurs zelf is het ideale trefpunt voor verzamelaars, beleggers, artdealers en geïnteresseerde kunst- en antiekliefhebbers. Zij vinden er, aangepast aan ieders beurs, gerenommeerde handelaars die behoren tot de Europese top. Uiteraard mag ook het rijke en gevarieerde aanbod er wezen. De kunst- en antiekliefhebbers vinden er een overzicht van de hele West-Europese schilderkunst vanaf de late Middeleeuwen tot de Romantiek en het Expressionisme. Er zijn zowel Franse, Engelse, Nederlandse als Italiaanse meubelen te zien. Ook geïnteresseerden van aziatica komen aan hun trekken, evenals liefhebbers van Delftse faience, glas, juwelen en zilver, klokken, gravures en wandtapijten. Ook objets d'art, sculpturen, archeologica, antiquariaat, oude tekeningen, Afrikaanse en pre-Columbiaanse kunst, Chinees porselein, Japans lakwerk, iconen en etnische kunst ontbreken niet. De rode draad op de 15de Kunst- en Antiekbeurs Brugge is de tentoonstelling ‘Van vijzel tot zalfpot’. Die heeft plaats naar aanleiding van het 125-jarig bestaan van de Koninklijke Brugse Apothekersvereniging. De expositie toont een rijke keuze aan farmaceutische toestellen en objecten. Ook de antiquairs pikken op de tentoonstelling in. Zij tonen op de beurs onder andere vijzels, zalfpotten en andere voorwerpen in verband met de farmacie. Vermeldenswaard is tevens dat het Brugse Sint-Janshospitaal nog steeds een van de oudste apotheken van West-Europa op zijn originele plaats herbergt.

Info: ‘ART Promotion Publi Gil’, Gemeneweideweg Noord 9, 8310 Brugge, tel. [phone], E-mail [e-mail], Fax [phone] Homepage, http://www.publigil.be

Knokke-Heist - Juwelen

Het juweel en fin de siècle

Het juweel siert al eeuwen de mens. Sieraden kunnen ons dus heel wat leren over de menselijke levenswijze. 25 juweelontwerpers vertalen in hun creaties de menselijke stromingen in deze periode van de eeuwwisseling. De tentoonstelling ‘Het juweel, weerspiegeling van het nieuwe fin de siècle’ is open tot 8/11/98 van 10 tot 19 uur.

Info: ‘Cultureel Centrum Scharpoord’, Meerlaan 32, 8300 Knokke-Heist, tel. [phone] E-mail [e-mail] Fax [phone]

Buitenland

's-Hertogenbosch, Nederland - Varia

Wonen in Arcadië

Nog tot 10 januari 1999 loopt de najaarstentoonstelling van het Noord-Brabants Museum, getiteld ‘Wonen in Arcadië’, gewijd aan de interieurs van Nederlandse kastelen en historische buitenhuizen, die particulier worden bewoond. Deze monumentale huizen zijn doorgaans niet voor het publiek toegankelijk. De tentoonstelling laat een selectie van bijna vierhonderd objecten zien, afkomstig uit ca. zestig verschillende huizen, die samen een beeld geven van dit belangrijk stuk nationaal cultureel erfgoed. De kunstwerken en historische voorwerpen worden zo gepresenteerd dat de bezoeker een levendige indruk krijgt van de woonstijl in deze veelal adellijk bewoonde historische huizen. Het particulier wonen in een kasteel of historische buitenplaats brengt zowel lusten als lasten met zich mee. Vaak bestaat er een traditie van eeuwenlange bewoning door hetzelfde geslacht. De eigenaren / bewoners zijn vaak bereid zich grote offers te getroosten om hun bezit in stand te houden en aan de volgende generatie door te kunnen geven, waarmee tevens het algemeen belang wordt gediend. In dit streven worden zij krachtig gesteund door de Stichting tot behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen (PHB), die dit jaar vijfentwintig jaar bestaat. Dit jubileum vormt de directe aanleiding tot de tentoonstelling. Bij deze gelegenheid wer-

[p. 231]

den de bewoners bereid gevonden om hun deuren als het ware voor het publiek te openen, door bijzondere, nooit eerder geëxposeerde stukken beschikbaar te stellen. Daaronder bevinden zich zowel kunstwerken van bijzondere allure als gebruiksvoorwerpen. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze karakteristiek zijn voor het wonen op een kasteel of historische buitenplaats, en iets vertellen over het leven van de bewoners. Er is een grote mate van herkenbaarheid, omdat het voorwerpen zijn die als zodanig in vrijwel elk huishouden te vinden zijn. Maar de koperen pannenset van het kasteel is gedecoreerd met het eeuwenoude familiewapen, en het servies is van kostbaar Chine de Commande porselein. De meubelen in de salons of eetkamer zijn vaak afkomstig uit de 18de eeuw, fraai ingelegd met bijzondere houtsoorten en gedecoreerd met verguld beslag. Vanaf de wanden kijkt het voorgeslacht vanuit vergulde lijsten op de huidige bewoners neer: fraaie geschilderde portretten die de continuïteit van de bewoning benadrukken. Deze woonsfeer diende architect Jowa I. Kis-Jovak tot uitgangspunt voor zijn ontwerp voor de tentoonstelling. De bezoeker beleeft de interieurs, die ruimtelijk zijn weergegeven, en waarin de kunstwerken en voorwerpen telkens zijn afgestemd op een thema, zoals de gedekte tafel, de jachtkamer, de portrettengalerij of de kinderkamer. Di t/m vr: 10 tot 17 uur; za, zo van 12 tot 17 uur. Gesloten op 25/121/98 en 1/1/99.

Info: ‘Noord-Brabants Museum, Verwersstraat 41, 5200 BA 's-Hertogenbosch, tel. [phone], Fax [phone]

Tilburg, Nederland - Beeldende kunsten

Close to the Body

De derde editie van de internationale beeldende kunst tentoonstelling ‘Flexible’ zal vanaf juni 1999 in de vier Europese landen (Oostenrijk, Polen, Nederland, Engeland) worden gepresenteerd. Het thema ‘Close to the Body’ is aan de tentoonstelling verbonden. De selectie zal plaats vinden op grond van een open inschrijving. Daarnaast zullen kunstenaars door de organisatoren uitgenodigd worden om deel te nemen aan ‘Flexible’. Voor een open inschrijving kunnen kunstenaars uit Europese landen zich aanmelden bij het Nederlands Textielmuseum in Tilburg, waarna hen een inschrijvingsformulier toegezonden zal worden. Het moet gaan om autonome beeldende kunst, waarin het thema ‘Close to the Body’ tot uitdrukking komt. Toegepaste kunst of design worden uitgesloten. Dit is een specifiek tentoonstellingsproject, gericht op hedendaagse kunst in flexibele materialen, waarbij het artistieke concept uitgangspunt is. Inschrijfformulieren zijn schriftelijk aan te vragen op dit adres:

Info: Nederlands Textielmuseum, Goirkestraat 96, 5046 GN Tilburg Tel [phone] Fax [phone]

diro

Individuele & groepstentoonstellingen

In deze rubriek worden enkel tentoonstellingen vermeld die nog lopen op het moment dat het nummer verschijnt. Bij het insturen van berichten moeten we dus nauwkeurig rekening houden met de tijdslimiet voor het afleveren van de kopij aan de drukker. Die datum is voor het volgend nummer (nr. 273: nov.-dec. 1998) 15 november 1998. Eventueel kunnen de berichten ook via onze fax [phone] doorgestuurd worden.

Met oprechte dank voor uw medewerking.

Philip Aguire Y Otegui

Recent werk, Ros Beiaardzaal, Stadhuis Dendermonde, nog tot 4/10, open op za. van 14-19 u en op zo. van 14-18 u.

Dieter Appelt

‘Ramification’, foto's, video, sculpturen en tekeningen, Van Laere Contemporary Art, Verlatstraat 23-25, 2000 Antwerpen, nog tot 24/10, open van di t/m za van 14-18 uur. Info tel. [phone].

Danielle Augustyn

Tekeningen en grafisch werk, Galerij theater van het Psychiatrisch Centrum St.-Amandus, Reigerlo 10, 8730 Beernem, van 4/11 t/m 11/12, open van 8-17 u van ma t/m vr & daarbuiten op afspraak (Dienst Vrije Tijd) tel. [phone].

Johan Baudart

Sculpturen, Galerie J. Bastien-Art, Magdalenasteenweg 61, 1000 Brussel, van 7/10 t/m 22/11, van ma t/m za van 11-18.30 uur, op zo van 11-13 uur. Info tel. [phone], fax [phone]

Jef Bertels

Schilderijen, Galerij Axpoele, Oudleikestraat 20, 8755 Ruislede, open op vr en za van 10-12 en van 15-18.30 uur, op zo van 10-12 en van 14-18 uur. Info tel. [phone]

Fred Bervoets

Schilderijen, Galerie Cum Laude, Achterpad 12, 2400 Mol, nog tot 11/10, open op do en vr van 14-17 uur, op za en zo van 14-18 uur.

Zheng Bo

Schilderijen, Centrum Elzenveld, Prof. Sommézaal, Lange Gasthuisstraat 45, Ingang B, 2000 Antwerpen, nog tot 11/10, open van do t/m zo van 12.30-17.30 uur. Info tel. [phone]

Bart Borra

Schilderijen, CC De Schakel, Schakelstraat 8, 8790 Waregem, nog tot 18/10, dagelijks open van 10-12 en van 14-17 uur. Info tel. [phone]

Francis Brichet

Schilderijen, Galerie J. Bastien-Art, Magdalenastraat 61, 1000 Brussel, nog tot 4/10, open van ma t/m za van 11-18.30 uur en op zo van 11-13 uur; info tel. [phone] en fax [phone].

Marcel Broodthaers

Bijzondere selectie met o.m. objecten en filmprojecties, Groeningemuseum, Dijver 12, 8000 Brugge, van 17/10 t/m 17/01 /99, dagelijks van 9.30-17 uur. Info stedelijke Musea Brugge, tel. [phone]

Anthony Bryant

Houtdraaier, Goed Werk, Moerbeekstraat 86, 9870 Zulte, van 8/11 t/m 22/12, open op wo (16-20 u), za (14-18 u) en zo (10-12 en 14-18 u.). Info tel. [phone]

Michel Buylen

Schilderijen, Centrum Elzenveld, Prof. Sommézaal, Lange Gasthuisstraat 45, Ingang B, 2000 Antwerpen, van 16/1 t/m 8/11, open van do t/m zo van 12.30-17.30 uur; gesloten op 1/11. Info tel. [phone]

Angelique Caelen

Schilderijen, Bernarduscentrum, Lombardenvest 23, Antwerpen, van 16/10 t/m 13/11, open van ma tot vr van 9-12 en van 13-16 uur. Info tel. [phone]

Albert Cambeen

Schilderijen, Gallerie ‘De Peperbusse’, Prins Boudewijnstraat 7, 8400 Oostende, nog tot 18/10, open op do en vr van 15-18 uur, op za en zo van 10.30-12 en van 15-18 uur. Info tel. [phone].

Claude Champy

Keramiek, Goed Werk, Moerbeksetraat 86, 9870 Zulte, van 8/11 t/m 22/12, open op wo (16-20 u), za (14-18 u), zo (10-12 en 14-18 u). Info tel. [phone]

Roger Cools

Schilderijen, Museum voor Schone Kunsten, Wapenplein, 8400 Oostende, van 1/11 t/m 2/11, dagelijks open van 10-12 en van 14-17 uur (niet op di, Kerstmis, Nieuwjaarsdag). Info tel. [phone]

Babette Cooymans

Fotografie, Bernarduscentrum Lombardenvest 23, Antwerpen, nog tot 9/10, open van ma tot vr van 9-12 en van 13-16 uur. Info tel. [phone].

Tony Cragg

Beelden, Deweer Art Gallery, Tiegemstraat 6a, 8553 Otegem, van 31/10 t/m 20/12. Info tel. [phone], fax [phone].

Joël Dedain

Meubelobjecten, Galerij Theaxus, Ommegangstraat 3, 9690 Kluisbergen-Kwaremont, nog tot 9/11, open op za, zo en ma van 14-19 uur. Info tel. [phone].

Rosette Deleu

Schilderijen, aquarellen, tekeningen en etsen, CC Anto Diez, Bosduivestraat 22, 8450 Bredene, van 6 t/m 22/11, open van di. t/m za. van 14-19 u en zo van 10.30-12 en van 14-18 u. Info tel. [phone].

Elio de Gregorio

Schilderijen, Argo, Zeedijk Het Zoute 734, 8300 Knokke, nog tot 12/10, open van 11-13 en van 14.30-18.30 uur. Dagelijks (behalve op di & wo). Info tel. [phone]

Dirk De Middeleer

‘Also sprach Zarathustra’, bronzen beelden geïnspireerd door Nietzsche, Nassaukapel van de Koninklijke Bibliotheek van België, Kunstberg, 1000 Brussel, nog tot 31/10, dagelijks (behalve op zo.) open van 12-16.50 u. Info tel. [phone] of 519 53 55.

Jérôme De Perlinghi

‘Brussel’, zw.-w.-foto's, Koninklijke Vlaamse Schouwburg, Lakenstraat 146, 1000 Brussel, nog tot 31/10, open van ma tot vr van 12-19 uur, op za van 15-19 uur.

Suzanne Deryckere

Keramieksculpturen, CC Anto Diez, Bosduivestraat 22, 8450 Bredene, van 16/10 t/m 1/11, open van di. t/m za. van 14-19 u en zo. van 10.30-12 en van 14-18 u. Info tel. [phone].

Staf De Smedt

Recent werk, Centrum Elzenveld, Prof. Sommézaal, Lange Gasthuisstraat 45, Ingang B, 2000 Antwerpen, van 18/12 t/m 10/1/99, open van do t/m zo van 12.30-17.30 uur; gesloten op 25 en 26/12 en 1/1 en 2/1/99. Info tel. [phone].

Philippe Detzen

Tekeningen, Galerie ‘De Peperbusse’, Prins Boudewijnstraat 7, 8400 Oostende, van 30/10 t/m 22/11, open op do en vr van 15-18 uur en op za en zo van 10.30-12 en van 15-18 uur. Info tel. [phone]

Rudy Dewaele

Keramiek, Galerij van het theater van het Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus, Reigerlo 10, 8703 Beernem, open van ma t/m vrij van 8-17 uur. Info tel. [phone]

Sam Dillemans

Schilderijen, 't Elzenveld vzw, St.-Jorispand, St.-Jorispoort 29, 2000 Antwerpen, nog tot 11/10, open van do tot zo van 12.30-17.30 uur. Info tel. [phone]

Kurt François

Schilderijen, Bernarduscentrum, Lombardenvest 23, Antwerpen, van 20/11 tot 18/12, open van ma tot vr van 9-12 en van 13-16 uur. Info tel. [phone].

Johan Gysels & Johan Dierckx

Schilderijen en objecten, CC Luchtbal, Colombiastraat 110, 2030 Antwerpen 3, nog tot 29/10, dagelijks van 10-17 uur. Info tel. [phone].

[p. 232]

Dirk Hendrikx & Matthew Stokes

‘Maquette’, totaalinstallatie, Deweer Art Gallery, Tiegemtraat 6A, 8553 Otegem, nog tot 18/10. Info tel. [phone], fax [phone].

Pavel Knapek & Jindra Vikova

‘Dialoog’ Tsjechische keramiek, CC ‘De Markthallen’, Markt 2, 3540 Herk-de-Stad, nog tot 11/10, open op za en zo van 14-19 uur en op weekdagen van 14-17 uur (gesloten op vr). Info tel. [phone].

François I. Kovacs

Beelden, CC Brussel Oud-St.-Nicolaas, St.-Nicolaasplein 5, 1120 Brussel, van 13/11 t/m 14/1/99, open op di, wo, do, za en zo van 15-18 uur, gesloten gedurende Kerst- en Nieuwjaarsdagen. Info tel. [phone]

Willy Kreitz (1903-1982)

Beeldhouwwerk, A.M.V.C., Minderbroederstraat 22, 2000 Antwerpen, van 28/11 tot 27/02/99, dagelijks (behalve op zo, ma en feestdagen) van 10-17 uur. Info tel. [phone]

Thomas Lange

‘Werkstatt Europa’ (Belgien), Deweer Art Gallery, Tiegemstraat 6A, 8553 Ottegem, van 21/11 tot 20/12. Info tel. [phone]

Guido Legrand

Schilderijen, I.C.C., Citadelpark, 9000 Gent, op 31/10 om 20.30 uur, tevens muziekavond Johnny Logan in concert met de Hever Concertband, reservatie, kaarten en info Hutson, Lange Munt 18, 9000 Gent, tel. [phone].

J.M. & Eric Legrand

Respectievelijk litho's en sculpturen, Kunstkring Jacques Gorus, Venusstraat 52, 2000 Antwerpen, van 7/11 t/m 29/11, open za. en zo. van 14-17 u. Info tel. [phone].

Pol Lemaire

Sculpturen, Tuin van de oude St.-Nicolaaskerk van Neder-over-Heembeek, St.-Nicolaasplein 5, 1120 Brussel, nog tot 1.3.99; 's avonds zijn de beelden verlicht. Info 02/262 04 33.

Bruce McLean

Schilderijen, Galerie Fortlaan 17, Fortlaan 17, 9000 Gent, nog tot 31/10, open van wo t/m vr van 14-18 u en op za. van 10.30-18.30 u. Info tel. [phone].

Geert Opsomer

Grafiek, Galerij van het theater van de Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus, Reigerlo 10, 8730 Beernem, nog tot 30/10, open van ma. t/m vr. van 8-17 u. Info tel. [phone].

Panamarenko

Recent werk, Galerie Ronny Van de Velde, IJzerpoortkaai 3, 2000 Antwerpen, nog tot 1/11, van di. t/m zo. van 10-18 u (info tel. [phone]) en in Galerie Rossaert, Nosestraat 7, 2000 Antwerpen, nog tot 24/10, van wo. tot za. van 10-18 u (info tel. [phone]).

Dré Peeters

Sculpturen, Centrum Elzenveld, Prof. Sommézaal, Lange Gasthuisstraat 45, Ingang B, 2000 Antwerpen, van 13/11 t/m 13/12, open van do. t/m zo. van 12.30-17.30 u. Info tel. [phone].

William Ploegaert

‘Het leven en de reizen van Mr. & Mevr. C.’, Galerie Path, Leo de Bethunelaan 59, 9300 Aalst, nog tot 25/10, open op vr. (15-18 u), za. en zo. (14-18 u). Info tel. [phone].

Roland Rens

Performance ‘Aries’, KBC Galerij, Hoekgebouw Diestsevest-Diestsestraat, 3000 Leuven, nog tot 10/10, open op werkdagen van 9-16 u, op za. van 14-17 u, gesloten op zo. Info fax [phone].

Walter Schelfhout

Modulaire schilderijen, Papageno Gallery, Kerkkouterrede 9, 9070 Destelbergen, nog tot 11/11, open op vr., za. en zo. van 14-18 u. Info tel.: [phone] en bij de kunstenaar 052/42 22 22.

Lucy Slock

Schilderijen, Stichtinig Veranneman, Vandevoordeweg 2, 9770 Kruishoutem, nog tot 10/10, open van di. t/m za. van 14-18 u, gesloten op zo., ma. en feestdagen. Info tel. [phone].

Jakob Smits (1855-1928)

Etser & lithograaf, Museum voor Schone Kunsten, wapenplein, 8400 Oostende, van 31/10 t/m 13/12, dagelijks van 10-12 en van 14-17 u (behalve di., Kerstmis en Nieuwjaarsdag). Info tel. [phone].

Jessica Stockholder

Sculpturen, Openluchtmuseum Middelheim, Middelheimlaan 61, 2020 Antwerpen, nog tot 15/11, dagelijks (behalve op 1 en 2/11) open van 10-17 u. Info tel. [phone].

Albert Szukalski

Schilderijen, Galerie Cum Laude, Achterpad 12, 2400 Mol, open op do. en vr. van 14-17 u, op za. en zo. van 14-18 u, nog tot 11/10. Info fax [phone] en tel. [phone].

Edgard Tytgat

Retrospectieve, PMMK, Romestraat 11, 8400 Oostende, nog tot 18/11, dagelijks (behalve op ma.) van 10-18 u; info: tel. [phone] - van 22/11 t/m 10/1/99, Museum Van Bommel Van Dam, Deken van Oppensingel 6, 5911 AD Venlo, open van di. t/m vr. van 10-16.30 u en op za. en zo. van 14-17 u. Info tel. [phone].

Stefaan Van Biesen

‘Een oor op het gras’, openluchttentoonstelling met sculpturen, Park Ter Beuken, Groendreef 8, 9160 Lokeren, nog tot 18/10, dagelijks open van 9-21 u. Info bij de kunstenaar tel. [phone] of 03/776 04 46 (werk).

Jan Van den Driessche

Schilderijen, Galerie J. Bastien Art, Magdalenastraat 61, 1000 Brussel, van 13/1/99 t/m 14/2/99. Info tel. [phone].

Gerolf Van De Perre

Schilderijen, Kunstgalerij Ernest Verkest, Ieperstraat 45, 8700 Tielt, nog tot 25/10, open op zo van 10-12.30 en van 15-18.30 uur, op andere dagen (behalve ma & vr) van 10-12 en van 14-18.30 uur. Info tel. [phone]

Dorothea Van de Winkel

Textiele kunst, Galerij Theaxus, Ommegangstraat 3, 9690 Kluisbergen-Kwaremont, nog tot 9/11 en van 6/11 t/m 31/1/99, open op za., zo. en ma. van 14-19 u. Info tel./fax [phone].

Rudy Van Geele

Metalen objecten, Theaxus Galerij, Ommegangstraat 3, 9690 Kluisbergen, nog tot 2/11, open op za., zo. en ma. van 14-19 u. Info tel./fax [phone].

Carmen Van Geffen

Sculpturen, Bernarduscentrum, Lombardenvest 23, Antwerpen, nog tot 9/10, open van ma. t/m vr. van 9-12 en van 13-16 u. Info tel. [phone].

Katharina Van Hoofs & Christine Clinckx

Recent werk (schilderijen en sculpturen), Vera Van Laer Gallery, Hoogstraat 11-13, 2000 Antwerpen, nog tot 30/10, open van wo. t/m za. van 14-18 u. Info tel. [phone].

Dries Vandenbroeck

Dries ‘Drie jaar later’, 't Blauwhof, Voetweg 53, Kessel, nog tot 7/11 en ‘Monotypen’, Galerij ‘De Vlaamse Zaal’, Justitiestraat 4, 2000 Antwerpen, van 9/10 t/m 7/11, open van wo t/m vr. van 14-18 u en op za. van 12-16 u. Info tel./fax [phone].

Chris Vandenheede

Schilderijen, Art Gallery De Muelenaere & Lefevere, Polderstraat 76, 8670 Oostduinkerke, van 8/11 t/m 3/1/99. Info tel./fax [phone].

Koen Vanderstukken

Glaskunst, Galerij Theaxus, Ommegangstraat 3, 9690 Kluisbergen-Kwaremont, van 6/11 t/m 31/1/99, open op za., zo. en ma. van 14-19 u. Info tel./fax [phone].

Piet & Karel Vanneste

Installatie ‘Doornroosje’ en recente schilderijen, Galery Clo Bostoen, P. Breughelstraat 3, 8510 Kortrijk-Marke, open van zo. t/m wo. van 15-19 u, nog tot 11/10. Info tel. [phone].

Rita Vansteenlandt

Schilderijen, CC Anto Diez, Bosduivestraat 22, 8450 Bredene, van 16/10 t/m 1/11, open van di. t/m za. van 14-19 u en zo van 10.30-12 en van 14-18 u. Info tel. [phone].

Etienne Verhellen

Keramiek, Gallerie ‘De Peperbusse’, Prins Boudewijnstraat 7, 8400 Oostende, nog tot 18/10, open op do. en vr. van 15-18 u, op za. en zo. van 10.30-12 en van 15-18 u. Info tel. [phone].

Renaat Veris

Schilderijen en grafisch werk, in eigen atelier 't Sas 4, 2280 Grobbendonk, nog tot 11/10, open op weekdagen van 14-19 u, op za. en zo. van 10-19 u. Info tel. [phone].

Eddy Walrave

Sculpturen, Art Gallery De Muelenaere & Lefevere, Polderstraat 76, 8670 Oostduinkerke, van 8/11 t/m 3/1/99. Info tel./fax [phone].

Luk Wets

‘Raakvlakken’, schilderijen en sculpturen, ‘Oud St.-Nicolaas’, St.-Nicolaasplein, Neder-Over-Heembeek, 1120 Brussel, nog tot 24/10, open op di., wo., do., za. en zo. van 15-18 uur. Info 02/262 04 33.

Jean-Marie Wunderlich

Beelden, Gallerie ‘De Peperbusse’, Prins Boudewijnstraat 7, 8400 Oostende, van 30/10 t/m 22/11, open op do. en vr. van 15-18 u, op za. en zo. van 10.30-12 en van 15-18 u. Info tel. [phone].

Robert Wuytack

Schilderijen, Kunstkring Jacques Gorus, Venusstraat 52, 2000 Antwerpen, nog tot 25/10, open op za. en zo. van 14-17 u. Info tel. [phone].

Groepstentoonstellingen

-	Gert Robyns & Jeroen Eisinga, foto's, Zeno X Gallery, Leopold De Waelplaats 16, 2000 Antwerpen, nog tot 24/10. Info tel. [phone].
-	‘Voorbij de Kunst’, kunst en wetenschap in Oostenrijk en Hongarije in de 20ste eeuw, Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen, nog tot 6/12, dagelijks (behalve maandag) open van 10-17 u. Info tel. [phone].
-	‘Het Juweel. Weerspiegeling van het Nieuwe Fin de Siècle’, CC Knokke-Heist, Meerlaan 32, 8300 Knokke-Heist, nog tot 8/11, dagelijks open van 10-19 u, met werk van Dominique Van Heddegem (hommage), Pascale Brant, Geertje Bruyninckx, Guy Claessens, Siegfried De Buck, Daan De Decker, Peter Deleu, M.-B. de Schryver, Inge de Schuyter, M.C. Desmedt, Joke Desmet, Caroline Dobbs, Thessa Goossens, Hans Hertsens, Joris Kuyl, Joost Laroy, Eric LaRoye, Liesbeth Van Gestel, Daisy Verheyden, Peter Vermandere, Sophie Vermeulen, Tine Vindevogel, Ellen Vlaemynck, Daniël Weinberger en Christian Wuytack. Info tel. [phone].

[p. 233]

-	‘Flanders welcomes Japan’, nog tot 11/10 in 't Hof te Puttens, Wichelsestraat 20-22, 9340 Lede, met werk van François Blommaerts, Ichiro Sato Tessen, Gisela Vacca en Katsuo Takeshita, open op za. en zo. van 12-22 u. Info tel. [phone].
-	‘Speelhoven 98’, Speelhoven vzw, Haterbeekstraat 90, 3200 Aarschot, met werk van Maria Blondeel en Claudia Schmacke, Berlinde De Bruyckere en Luc Deleu en Els Vanden Meersch, nog tot 5/10, dagelijks 14-19 u. Info tel. [phone].
-	‘Catalonië-Vlaanderen’, gemengde technieken, werk van Ramon Gullen-Balmes, Dirk Martens en Wim Nival, Galery Clo Bostoen, P. Breughelstraat 3, 8510 Kortrijk-Marke, van 23/11 t/m 30/12, open van zo. t/m wo. van 15-19 u. Info tel. [phone].
-	‘Kritische Elegantie’ met werk van Vanessa Beecroft, Wim Delvoye, Sylvie Fleury, Karen Kilimnik, Erik Nerinckx, Georgina Starr en Anne-Mie Van Kerckhoven, Museum Dhondt-Dhaenens, Museumlaan 14, 9831 Deurle, nog tot 8/11, open van wo. t/m vr. van 14-17 u, za., zo. en feestdagen van 10-12 en van 14-17 u. Info tel. [phone].
-	‘Kunst uit Huis’, met werk van Luc Brusselmans, Marnix Everaert, Ingrid Van Den Heuvel, CC Lokeren, Torenstraat 1, 9160 Lokeren, nog tot 11/10, open van ma. t/m vr. en van 13.30-17.30, za. en zo. van 14-17 u. Info tel. [phone].
-	‘Door de smeerpijp’ met werk van Ricardo Brey, Jan Carlier, Walter Daems, Mauro Pawlowski, Els Vanden Meersch en Jehro Volders, NICC, Pourbusstraat 5, 2000 Antwerpen, nog tot 24/10. Info tel. [phone].
-	Keramiek van Vincent Baege (B), Lei Hannen (NL) en Etienne Dewulf (B), Galerie-Atelier Etienne Dewulf, Verkortingstraat 44, 9040 St.-Amandsberg-Gent, van 12-24/12, dagelijks van 10-19 u. Info tel./fax [phone].
-	De Koreanen Yoon Kyung Lee met keramiek en Hye Jin Chung met schilderijen, Galerie-Atelier Etienne Dewulf, Verkortingstraat 44, 9040 St.-Amandsberg-Gent, van 12-24/12, dagelijks van 10-19 u. Info tel./fax [phone]

rd

Bibliotheek
Vlaamse Discotheek

Twalseree

Passagiers van de tijd, uitg. Tune Records, Turnhoutsebaan 239, 2100 Deurne, Sabam Stereo Tune 860106, met informatief inlegboekje (N-F-E), met de Ned. teksten van de liederen, geïllustreerd 12 blz. - Op deze debuut-cd vertolkt Twalseree naast enkele traditionele nummers vooral eigen gecomponeerd werk. Jeremy zingt op vlotte volkse wijze enkele plezierige liederen. De samenzang zit doorgaans goed. De samenwerking - voor een drietal nummers - met twee meisjes van Laïs, werkt verfrissend. Ingrid speelt vloeiend trekzak, terwijl Fries pittige tussenspelletjes pleegt op de viool. De klarinet van Werner is dikwijls warm ondersteunend. De begeleiding is meestal eenvoudig, maar efficiënt. Het afwisselend gebruik van gitaar, strijkpsalter, kromhoorn, doedelzak en mondharp zorgt voor voldoende variatie qua klankkleur. Deze cd - waar de vingertoppen van het verleden en het heden elkaar raken - is een prachtige prestatie waarin elke muzikant zich ten volle geeft.

jas

Volksmuziek uit België

Van de Hoge Venen tot de Kempen, uitg. Auvidis-Ethnic, 2 cd's nr. B 6844-1 en -2, verspreid door AMG Records n.v., 2, rue de l'Artisanat, 1400 Nivelles, 1997, met informatief inlegboekje (N-F-E), 11 blz. - ‘Volksmuziek uit België’ geeft - zoals de naam reeds laat vermoeden - een geselecteerd overzicht van groepen of individuen weer, die traditionele ‘Belgische’ volksmuziek akoestisch vertolken. Van mondharmonica tot fanfare, trommelkorps tot mondharp, doedelzak tot bisonoor accordeon, hakkebord tot jachthoorn, van draailier tot viool. Je hoort er zowel vaste traditionele waarden als groepen die ontstaan zijn in het kielzog van de revival. Het was Hubert Boone die met zijn draagbare cassetterecorder België doorkruiste. In de vijf jaar dat hij er aan werkte legde hij meer dan 11.000 km af. Deze cd is een must in het rek van de folkliefhebber. Bovendien vind je in het inlegboekje, naast een boeiende inleidingstekst van de hand van Piet Chielens, alle contactadressen van de groepen of individuele muzikanten die aan deze productie meewerkten.

jas

Franz Schubert

Complete Works for Fortepianotrio, 2 cd's, Fortepianotrio Florestan, uitg. Koch Discover International, De Villermontstraat 18, 2550 Kontich, DICD920488, DDD, met geïll. informatief (D-E-F-N) inlegboekje (15 blz.) - Het Fortepianotrio Florestan is een in 1990 van start gegaan Vlaams ensemble bestaande uit Jan Vermeulen (fortepiano), Peter Despiegelaere (viool) en Karel Steylaerts (cello). Aanvankelijk musiceerden ze op moderne instrumenten, maar geleidelijk groeide een voorkeur voor uitvoering op historische instrumenten. Hun opname van Schuberts volledige werk voor trio (op. 99, op. 100, de Sonatensatz D 28 en het Notturno op. posth. 148) is van voortreffelijke kwaliteit. Met vanzelfsprekend gemak vertolkt het Trio deze toch maar weinig gespeelde, want aartsmoeilijke, muziek. Hun samenspel is écht samenspel, tot in de kleinste tempofluctuaties. De balans tussen muzikaliteit en virtuositeit, tussen dramatiek, melancholie en Weense zwier is voorbeeldig.

jvh

Stravinsky

De Vuurvogel en Le Sacre du Printemps, BRT Filharmonisch Orkest, Brussel, o.l.v. Alexander Rahbari, NAXOS 8554060, Distrisound, H. Deleerstraat 34, 1070 Brussel, DDD, informatief (E-D-F) inlegboekje (10 blz.). - Op het moment dat deze bespreking verschijnt heeft het BRTN Filharmonisch Orkest opgehouden te bestaan onder deze naam. Gedurende de voorbije decennia genoot het grote faam door de veelzijdigheid van zijn repertoire en brak het, als weinig andere ensembles, een lans voor werk van eigen bodem. Op wat dus één van de laatste cd's van dat orkest is, zijn twee ‘klassiekers’ uit het 20ste-eeuwse repertoire samengebracht. O.l.v. Alexander Rahbari vertolkt deze werken met grote bezieling, met zin voor contrasten en zeer degelijke ritmische nauwgezetheid. Lyriek en vitale dynamiek zijn mooi uitgebalanceerd. De opname heeft echter een grote ruimtelijke dimensie, orkestgroepen klinken vaak te ver weg en daardoor confuus; veel orkestrale details gaan op die manier verloren.

jvh

Willem Kersters

Choral Music, Flemish Radio Choir - Vic Nees, uitg. Vox Temporis Productions, Koninginlaan 22, 9820 Merelbeke en Art & Music Consultants, René Gailly, O. Maesschalckstraat 12, 1083 Brussel, CD92 032, DDD, geïll. informatief inlegboekje (23 blz., N-F-E). - Op één na zijn alle hier verzamelde werken toonzettingen van teksten van Paul van Ostaijen; de tekst van Satirische Ode (uit Hulde aan Paul) is van Kersters zelf, in de stijl van Van Ostaijen en met een citaat uit diens werk. Naast Hulde aan Paul, Melopee en Huldegedicht aan Singer is de hoofdmoot het kameroratorium De Feesten van Angst en Pijn, op. 96 (1995) voor tenor, alt, recitante, koor, harp, piano, percussie en strijkers. Eerder gecomponeerde cantates (Barbaarse dans, 1970, en Angst... een dans, 1971), werden met een nieuwe instrumentatie in dit oratorium opgenomen. Hallucinant, sensueel, extatisch, vitalistisch, maar ook meditatief, geheimzinnig en ingetogen is dit een schitterende toonzetting van het soms verward amalgaam van gevoelens, beelden en impressies uit het werk van Van Ostaijen. Deze opname is een aanwinst voor al wie van koormuziek houdt en het soms wrange ‘post-expressionistisch’ idioom van Kersters niet schuwt.

jvh

Tot iedereen het hoort

Vocale muziek van Lode Dieltiens, uitg. Huldecomité Lode Dieltiens, p/a Bastijnstraat 89, 2590 Berlaar, 1997, met informatief (geïllustreerd) inlegboekje 16 blz., 650 (+70 portkosten) BEF rek. nr. 320-0656630-10. - Lode Dieltiens, één van de bezielende dirigenten op het Vlaams Nationaal Zangfeest, organist, koorleider, koorconsulent en nog zoveel meer, is 70 geworden. Bij die gelegenheid werd hij door het Huldecomité Lode Dieltiens bedacht met een opname van een selectie uit zijn vocale muziek. Stilistisch is hij een neoromanticus die af en toe hedendaagse technieken, naadloos, in zijn idioom weet te passen. Wat primeert is de zingbaarheid, de toegankelijkheid van zijn muziek voor iedereen; bewust wil hij muziek schrijven voor brede bevolkingslagen. Op deze cd is een keur aan kinder- en jeugdliederen bijeengebracht (o.a. het overbekende Nachtegaaltje) in verschillende vocale en/of instrumentale bezettingen, naast enkele religieuze werken waaronder vooral het Salve Regina (met afwisseling tussen het gregoriaanse antifoon en meerstemmigge zetting van de Gezelleteksten) diepe indruk wekt.

jvh

Georg Friedrich Händel

Johannespassion, uitg. Art & Music Consultants, O. Maesschalckstraat 12, 1083 Brussel, 1997, Vocal Ensemble Ex Tempore, Barokorkest Le Mercure Galant, o.l.v. Florian Heyerick, CD 92 036, DDD, informatief inlegboekje (F-N-E) van 32 blz. - Omtrent het auteurschap van voorliggende Johannespassie is het laatste woord wellicht nog niet geschreven: Georg Böhm? Mattheson? Händel? Florian Heyerick opteert voor Händel, vooral op basis van een aantal mankementen en slordigheden in de partituur. De twijfel omtrent het vaderschap is hem evenwel niet echt een probleem: een compositie van dit gehalte acht hij hoe dan ook aan heruitvoering en herwaardering toe. Deze opname zal daar zonder meer toe bijdragen: kristalheldere orkestklank, aangrijpend expressieve vertolking door zowel soli als koor als orkest, minutieuze aandacht voor ieder woord, verbluffende dictie die het mogelijk maakt haast de hele compositie te volgen zonder tekstboekje bij de hand. Van factuur is dit werk wat ongewoon: geen koralen in de partituur (hoewel er waarschijnlijk wel gezongen werden; Heyerick voegt er enkele aan toe); het verhaal beginnend bij de geseling van Jezus; zeer virtuoze aria's en een sterk bij het gebeuren betrokken koor. Een boeiend geheel. Zeer zeker aanbevolen.

jvh

Flanders Clarinet Quartet

The 20th Century, uitg. Digi Classics, Overstraat 40, 3473 Waanrode, 1997, DDD, DC 97 PEF 08019, met informatief (geïllustreerd) inlegboekje 16 blz. - Het in 1989 opgerichte Flanders Clarinet Quartet geniet in binnen- en buitenland een sterke reputatie: hun repertoire is zeer gevarieerd; hun programma's brengen ze met grote virtuositeit, gedegen stijlkennis en diepe muzikaliteit. Verschillende componisten schreven muziek voor dit ensemble. Enkele van die werken zijn op dit schijfje vastgelegd: Fantasia (1993) van Frits Celis, Shichifukujin (1996) van Masato Tajino en Déviation (1996) van Kris Daelemans. Daarnaast ook nog composities van A. Uhl, J. Françaix en H. Stalpers. Een heerlijke bloemlezing 20ste-eeuwse muziek (geheimzinnig, meeslepend, swingend, grappig, spontaan, lyrisch, vitaal, melancholisch...) in een vertolking die de betoverende klankrijkdom van de instrumenten ten volle tot zijn recht laat komen.

jvh

[p. 234]

You must believe in Spring

Marc Matthys, pianosolo, uitg. Digi Classics, Overstraat 40, 3473 Waanrode, 1997, DDD, DC 97 AMB 10020, met informatief (geïllustreerd) inlegboekje (6 blz.) - Er was een tijd dat men in sommige kringen geloofde dat een klassieke opleiding voor een jazzmusicus eerder een handicap was dan een weldaad; dat talent vanzelf wel zijn weg vond; dat de technische tekortkomingen van de autodidact typerend waren voor de persoonlijke expressie van de muzikant. Marc Matthys behoort tot die musici die meehielpen deze mythe te doorprikken. Hier speelt hij, solo, 6 standards (van Gershwin, Jobim, Gillespie, Golson en 2x Legrand) en 6 improvisaties op eigen thema's, afwisselend dromerig melancholisch en ritmisch gedreven. Technisch virtuoos, maar zonder dat virtuositeit een doel op zich wordt. Zeer gevarieerde improvisaties vol onverwachte ritmische en harmonische wendingen zonder in extreme harmonische experimenten te vervallen; integendeel, pretentieloos tonaal en dus toegankelijk voor iedereen. De technische kwaliteit van deze live-opname (in de Rode Pomp in Gent) is voortreffelijk.

jvh

In Flanders' Fields Vol. 15

Pianomuzek van Peter Benoit, Lodewijk Mortelmans, Joseph Jongen, Martinus De Jong en Victor Legley, Jozef De Beenhouwer, piano, Phaedra 920 15, Donkerstraat 51, 9120 Beveren, DDD, geïll. informatief (N-E-F-D) inlegboekje (16 blz.) Jozef De Beenhouwer is één van onze eminenste pianisten. Zijn concertactiviteit is veelzijdig: hij speelt recitals, treedt op als begeleider (van o.m. Robert Holl) en concerteert geregeld met orkest in binnen- en buitenland. Ook is het zijn verdienste meer dan eens uit te pakken met al te weinig gespeelde muziek. En zo zit hij natuurlijk op de golflengte van de reeks ‘In Flanders Fields’ van het label Phaedra. Want welke Vlaamse muziekuit de voorbije anderhalve eeuw hoort tot het frequent gespeelde repertoire? De reputatie van De Beenhouwer, die verschillende onderscheidingen behaalde, waaronder de Schumann-Prijs van de stad Zwickau, staat al bij voorbaat garant voor een meesterlijke vertolking. Met deze schitterende opname doet hij zijn reputatie alle eer aan. De samenstelling van de cd is er één vol afwisseling, een bloemlezing uit 125 jaar Belgische muziekgeschiedenis: 2 zeer geïnspireerde Fantasieën van Benoit die torenhoog uitsteken boven de toenmalige pianoproductie in Vlaanderen én evenzeer ver boven het niveau van zijn eigen (latere) oratoria; lyrische bladzijden van Mortelmans; de aangrijpende 2de sonate en divertimento-achtige 4de sonate van Legley. Prachtig! Hoog niveau.

jvh

In Flanders' Fields Vol. 16

Jan Blockx (Pianokwintet) - Martinus De Jong (Vioolkwartet nr. 2, Ensor Strijkkwartet en Jozef De Beenhouwer, piano, Phaedra 920 15, Donkerstraat 51, 9120 Beveren, 1997, DDD, geïll. informatief (N-E-F-D) inlegboekje (16 blz.). - Weerom pakt Phaedra (nu i.s.m. de Vrienden Conservatorium Antwerpen v.z.w., n.a.v. 100 jaar KVC) uit met een cd waarop zelden of nooit gespeelde stukken staan waarvan de kwaliteit omgekeerd evenredig is met het aantal keren dat ze vertolkt worden. Het pianokwintet (1886) van Blockx is de voorafspiegeling van zijn latere lyrisch-dramatische kwaliteiten. Dartel en luimig is het, teder en broos, zwierig als salonmuziek, pathetisch en dramatisch tegelijkertijd. De Jong daarentegen zoekt het niet in dergelijke brede contrasten, maar werkt stevig contrapuntisch (deel 2, een versierd koraal, verraadt zijn grote voorliefde voor Bach) en zoekt vooral naar subtiele harmonische kleurschakeringen. Het Ensor Strijkkwartet (met Jozef De Beenhouwer in het werk van Blockx) onderstreept de tegenstelling tussen Blockx en De Jong op een zeer gevatte manier.

jvh

Jean-Jacques Beauvarlet-Charpentier

Journal d'Orgue. Jan Van Mol op het orgel van de abdijkerk van Mouzon, ADW 7385, Pavane Records, Ravensteinstraat 17, 1000 Brussel, 1997, DDD, informatief (F-E-D-N) inlegboekje (14 blz.). - Was Beauvarlet (1734-1794) één van de meest gevierde organisten van zijn tijd, op basis van de hier in wereldpremière uitgebrachte composities kan men hem bezwaarlijk ook één van de talentrijkste toondichters van zijn generatie noemen. Uit 7 van het 12 delen tellende Journal d'orgue à l'usage de paroisses et de communautés religieuses speelt J. Van Mol een selectie die een staalkaart biedt van het geheel. Ook uit de titels van verschillende stukken valt af te leiden dat zijn composities daadwerkelijk voor de liturgie bedoeld zijn (Elévation, Offertoire...). Men zou het, wanneer men de titels niet kent, nog niet zo gauw vermoeden. Vele stukken lijken triviale straatdeuntjes, vrij oppervlakkig geharmoniseerd, vol stereotiepe echo-figuurtjes, sentimenteel vaak; kortom ze ademen een allesbehalve religieuze sfeer. Uiteraard is niet alles over diezelfde kam te scheren. Het Concerto de hautbois ou flûte bijv. is een prachtige voorbode van de latere symfonische orgelmuziek waarbij het orgel terzelfdertijd solist en orkest is. En vooral speelt Beauvarlet geïnspireerd in op de kleurenrijkdom die de Franse orgels van toen boden. Jan Van Mol vertolkt deze composities met grote accuratesse en zeer klare articulatie op het orgel van de abdijkerk van Mouzon (Fr.) gebouwd door Christoph Moucherel in 1723-25 en door Bartolomeo Formentelli in 1989-91 gerestaureerd.

jvh

Frits Celis

Works for strings, uitg. Vox Temporis Productions, Koninginlaan 22, 9820 Merelbeke en Art & Music Consultants, René Gailly, O. Maesschalckstraat 12, 1083 Brussel, 1997, Kamerensemble Spiegel en Marijke van Arnhem, mezzo-sopraan, DDD, informatief (N-F-E) inlegboekje (20 blz.). - Sedert Frits Celis als dirigent en docent op rust is, is hij actiever dan ooit als componist. Het lijkt wel of de creatieve energie die hij al die tijd noodgedwongen heeft moeten opsparen nu des te intensiever tot uitbarsting komt. Deze cd, uitgebracht n.a.v. 100 jaar K.V.C., bevat 5 composities gespreid over een periode van 21 jaar: de Episodes op. 10 voor altviool en clavecimbel (1973), Drei Lieder op. 17 voor mezzo en piano (1981), Quartetto d'Archi op. 41 (1991) en 2 werken uit 1994: de Sonate nr. 2 op. 49 voor viool en piano en Melopee op. 52 voor mezzo en strijkkwartet. Een stilistisch-technische evolutie die hem voerde van een tonaal gebonden schrijfwijze via expressionisme en serialisme naar een vrije atonale schriftuur, tastte nooit het wezenskenmerk van zijn muziek aan: de uitgesproken voorkeur voor een suggestieve, serene lyriek, wars van pathetische excessen. Voor de vertolking hebben we enkel lovende woorden: het compromisloos engagement van de musici staat borg voor een rijk geschakeerde, boeiende, aangrijpende voordracht van hoog niveau.

jvh

Berlioz, Von Call, Rossini e.a.

Composities (en bewerkingen) voor fluit, altviool en gitaar; Kamertrio Molino; CD KM 7004; uitgave vzw Gitara/Kamertrio Molino, James Ensorlaan 7, 2840 Reet; DDD; 71′30″; informatief tekstboekje (N-F-E) 10 blz. - Janna Van Mechelen (fluit), Kris Matthijnssens (altviool) en David De Groodt (gitaar), samen het kamertrio Molino, brengen op hun 3de cd muziek uit de eerste decennia van de 19e eeuw. Het was een periode waarin kamermuziek met gitaar een razende populariteit genoot. Talloze componisten schreven oorspronkelijke werken en transcripties voor de nog tallozer huisconcerten. Met deze opname is het er het Trio om te doen de sfeer van die huisconcerten daadwerkelijk te doen herleven. Daarom worden zo weinig mogelijk technische ingrepen gedaan: een droge, directe opname, wat het ensemble heel dicht, a.h.w. tastbaar aanwezig in de huiskamer laat klinken; geen overdadig knip- en monteerwerk en bewust hier en daar een foutje, een onzuivere intonatie laten zitten. Het klinkt aanvankelijk wat bevreemdend voor onze door cleane ‘laboratorium’-opnames verwende oren. Maar het is een optie die beslist waardevol is. De belangrijkste kwaliteit van deze cd is het voortreffelijke samenspel van het ensemble!

jvh

Frank Nuyts

Tubes for Sections, Hardscore, o.l.v. Frank Nuyts; met toelichting door de componist; 20′35″; CVBA Hardscore, Jakob Heremansstraat 74, 9000 Gent. - Tubes for Sections (of Hard Scores, book 4) is geschreven in opdracht van metaalverwerkend bedrijf Sadef. Het is een vijfdelige suite voor sopraan, piano, trompet, trombone, sopraan- en tenorsax, marimba, drums, synthesizers (Korg M1, Korg O1W pro; Roland U220) en drumcomputer (Roland R8) aangevuld met een arsenaal aan metalen profielen en dito hulpmaterialen geproduceerd door de opdrachtgever. Een ode is het aan de creativiteit en de kundigheid van de ingenieurs die erin slagen met vederlichte materialen de sterkst mogelijke constructies te realiseren. Wat de ingenieurs niet vooraf incalculeerden, zijn de onbegrensde mogelijkheden van hun materiaal om klank en dus muziek voort te brengen. Frank Nuyts maakt deze onachtzaamheid goed. Zijn vindingrijkheid wat dat betreft, is recht evenredig met die van de ingenieurs in hun branche. Nuyts werkt met kleine melodische modules die herhaald en verwerkt worden, in contrast geplaatst worden met weer andere modules en die - zeer markant - ingebed zijn in een voortdurend aanwezige sterke ritmische pulsatie. De muren tussen klassiek, jazz, rock en pop worden gesloopt en ruimen plaats voor de creatie van een meeslepend veeldimensionaal klanklandschap waar je grote oren van opzet. Een spetterend, kwetterend, knetterend, laaiend, dreunend, ritselend, knisperend... klankenspel. Vuurwerk voor het oor. Wat bezielt toch de Vlaamse concertorganisatoren dat zij Frank Nuyts en Hardscore zo weinig kansen geven. Zijn zij dan horende doof?

jvh

Johannes Brahms

Klavierstücke und Intermezzi, opus 116-119, door Jan Michiels; uitg. Davidsfonds/Eufoda, Blijde-Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven; EUFODA 1253; DDD; met verklarend inlegboekje (N-E-F-D), 23 p. - Brahms' Fantasien, Intermezzi en Klavierstücke (op. 116-119) zijn heel bijzondere, zeer gecondenseerde kleinodiën, wars van heftige romantische gevoelsontladingen, maar boordevol muzikale poëzie. Ingetogen dromerig vaak, soms ook melancholisch en somber. Jan Michiels speelt deze composities op een Bösendorfer uit 1884. Een instrument met een opvallend warme en transparante klankkleur waarop de pianist het polyfone weefsel van Brahms' late pianowerken op schitterende wijze tot zijn recht laat komen. Haarfijn zijn alle lijnen in deze muziek te volgen. Heel subtiel en beheerst zijn de gevoelsnuances. Hiermee bewijst Michiels andermaal dat hij niet alleen maar specialist is in hedendaagse muziek! Interessant en verhelderend is de commentariërende tekst van prof. Delaere die Brahms' werk situeert in het spoor van Beethoven, maar duidelijk ook als anticiperend op een aantal vernieuwingen van de 20ste eeuw. Meer dan één reden dus om zich deze cd aan te schaffen.

jvh

Heinrich von Herzogenberg

Die Passion, op. 93; Ex Tempore o.l.v. Florian Heyerick; L'Oiseau-Lyre 458 7842; DDD; 76′53″ + tekstboekje N-F-D-É, 51 p. - Romanticus von Herzogenberg (1843-1900) is een toondichter die nog maar sinds korte tijd opnieuw volop in de belangstelling is komen te staan. Een vernieuwer was hij niet; zijn verdienste lag eerder in het herwaarderen van het verleden. Bach en Brahms, met wie hij bevriend was, waren zijn grote voorbeelden. De tekst van Die Passion, samengesteld door Friedrich Spitta (broer van Bach-biograaf Philipp Spitta) bevat fragmenten uit het Johannesevangelie en enkele boetepsalmen. Barok aan Herzogenbergs uitwerking zijn de vocale en in

[p. 235]

strumentale bezetting (het harmonium speelt zowat de rol van het continuo), en de opeenvolging van recieten en koren, met af en toe een koraal, maar zonder solistische aria's. Romantisch is de verrassend rijke, chromatische harmonisering. Wel nieuw is het functionele opzet: enkele koralen zijn bedoeld voor de zingende gemeenschap van gelovigen. De opname door F. Heyerick - een wereldpremière - laat deze muziek voor zichzelf spreken: de grote expressiviteit ervan ligt niet in excessieve laat-romantische ontboezemingen maar in de manier waarop de onderscheiden partijen getoonzet zijn. Onberispelijk.

jvh

Flemish Folk Music 1997

Dubbele cd (109:34 min), met informatief boekje van 75 blz. uitg. M.A.P. Records, 1997, MAP 97003, verdeeld door Secretariaat Folkfestival Dranouter, Bellestraat 32, 8958 Loker. - Op Dranouter Folkfestival 1997 werd de dubbel-cd ‘Flemish Folk Music’ voorgesteld. De volgende groepen: Alverweeghe, Ambrozijn, Arjaun, Ashels, Bert, Het Brabants volksorkest, Carrosserie d'Amour, Duo Retro, Erik Wille, Fluxus, Hauman en de Moeite, Jan en Alleman, Jan Smed, Kadril, Kastaar, Klakkebusse, De kleine Compagnie, 't Kliekske, Laïs, Mallou, Michel Terlinck, De Muziekers, O d'Javel, Paul Rans, Polka Galop, La Poubelle, Rosita en Herman Dewit, De Stoopkes, Trammelant, Twalseree, De Veske Voljeir, Vogel, Volksmuziekgroep Sinksenbruid, Wannes Van de Velde, Water en wijn, Zjamoel komen in alfabetische volgorde elk met één nummer aan bod. Dit bezorgt ons een gevarieerde, welluidende cd met zang, dansnummers, Vlaamse ballades en muzikale interpretaties in diverse stijlen. Zowel traditionele als eigen composities komen aan bod. Deze dubbel-cd heeft eigenlijk als eerste doelstelling het promoten van Vlaamse groepen. De bijsluiter bevat info over de deelnemende groepen, nog andere Vlaamse folkgroepen, folkcafés, musea en verenigingen die met folk bezig zijn. Een interessant boekje om wegwijs te geraken in het folkmilieu van Vlaanderen.

jas

August De Boeck / Edgar Tinel

Symphony in G (A. De Boeck) - Polyeucte (E. Tinel), Het Symfonieorkest van Vlaanderen o.l.v. Fabrice Bollon, D.D.D., Cyp(pès) 1605, verspreid door Het Symfonieorkest van Vlaanderen, A. Rodenbachstraat 44, 8020 Oostkamp, met informatief inlegboekje (16 blz.- F-N-E-D).- De klassiek vierdelige Symfonie in G is het enige werk in dat genre dat August de Boeck (Merchtem, 1865-1937) ooit componeerde. Maar dat enige exemplaar was een voltreffer. Zeer kleurrijk, fris van inspiratie, met impressionistische toetsen en een zweem van zorgeloosheid weet dit werk te boeien van de eerste tot de laatste bladzijde. Heel anders van factuur, veel dramatischer enerzijds maar anderzijds getemperd door een steeds weerkerend koraal, is de Ouverture tot Polyeucte (het eerste van drie symfonische taferelen bij het gelijknamig treurspel van Corneille) van de in Sinaai geboren Edgard Tinel (1854-1912). De opname van dit laatste werk is een primeur op cd. Een mooi contrast eigenlijk: de spontane opgewektheid van De Boeck en de levensbeschouwelijke ernst van Tinel. Het Symfonieorkest van Vlaanderen speelt deze beide werken met hoorbaar engagement, zeer verzorgd en precies, met zin voor details en kleine nuances zonder dat het totaalconcept daardoor aan waarde inboet.

jvh

Jan Smed

Airekes. Volksmuziek uit Brabant & Omstreken, uitg. Music & Words, Postbus 1160, 3460 BD Nieuwegein (Ndl), 1997, MWCD 4019, DDD, informatief inlegboekje, 23 blz., (N-F-E).- Jan Smed profileert zich hier opnieuw als een uitstekend volksbalorkest. De sound blijft fris, met bewerkingen die de dansers niet voor de voeten lopen. De tempo's zijn aangenaam, ze vereisen geen olympische conditie. De groep, die reeds werd opgericht in 1969, speelt hoofdzakelijk 18de-19de-eeuwse dansmuziek. Daarvoor zochten ze in oude bundels of raadpleegden ze hun archief met zelf opgetekende, oude nummers. Het infoboekje geeft je per melodie een duidelijke beschrijving qua herkomst, zelfs met verwijzingen naar het buitenland. De muziek is met nuances gespeeld waardoor er variatie ontstaat. Er wordt ruimte gelaten voor de solist. Wim Bosmans doet dit met diverse fluiten en op de hommel. Ritteke Demeulenaere speelt zeer swingend op de hommel en geeft ritmebegeleiding met slagwerk. Ivo Lemahieu speelt stevig de eerste viool. Zijn doedelzak hanteert hij even vlot. Francis Marrant laat de walsjes rollen op zijn harmonica en zorgt voor een tweede stem op de viool. Charly Vandenputte ondersteunt dit geheel met zijn contrabas.

jas

Belgian Composers of the Royal Conservatory of Antwerp

Beatrijs Schilders, cello & Urbain Boodts, piano, uitg. Art & Music Consultants, René Gailly, O. Maesschalckstraat 12, 1083 Brussel, 1997, CD87 135, DDD, informatief inlegboekje (15 blz., N-F-E). - Joseph Callaerts, Emile Wambach, Paul Gilson, Jan Blockx, Edward Keurvels, Emmanuel Durlet, Leo Van Den Broeck, Jef Maes en Franz Corneel D'Haeyer zijn slechts enkele van de vele leraren van het Antwerpse K.V.C. die ook actief waren als componist. Al klinken hun namen misschien wel vertrouwd, toch zal de vertrouwdheid van de gemiddelde muziekliefhebber met hun oeuvre bijzonder beperkt zijn: op concertpodia is hun werk een marginaal verschijnsel; opnames en musicologische publicaties zijn schaars als bomen in de woestijn. Een cd als deze is dus een schitterend initiatief. Des te meer is het te betreuren dat de uitvoering nogal tegenvalt: aarzelende aanzetten, veelvuldige slordigheden in de intonatie, weinig schakering en kleur. De zwier en de overgave waarmee Poëma van Van Den Broeck en Impromptu van Maes vertolkt worden, doen gelukkig wel even de veel mattere expressie van de overige werken vergeten. Maar over het algemeen mist de vertolking toch wel diepgang en engagement. Het lovenswaardig initiatief ten spijt, is dit eigenlijk een gemiste kans, want het betreft hier composities die onze aandacht meer dan waard zijn.

jvh

The Ultimate Recorder

Flanders Recorder Quartet in Concert, Vier op 'n Rij, uitg. Digi Classics, Overstraat 40, 3473 Waanrode, verdeeld door Coda Distribution, DC 97 AMB 10 018, DDD, met informatief inlegboekje (N-E) van 16 blz. - Het blokfluitenensemble Vier op 'n Rij vierde zijn 10de verjaardag met een cd waarop een bloemlezing uit zijn uitgebreide repertoire. Composities uit 6 eeuwen muziekgeschiedenis, van ca. 1400 (het anonieme Estampita ‘Lamento di Tristano’), tot eind 20ste eeuw (Sanpaku van Jan Van Landeghem). ‘De beste blokfluit-cd ooit’, zo werd deze opname aangekondigd. Of dat werkelijk zo is, is natuurlijk moeilijk te zeggen, maar dit is wel duidelijk: Vier op 'n Rij hoort zonder meer tot de top in zijn genre. Deze cd onderstreept dit voluit: warm en homogeen koloriet, toonzuivere en precisie, stijlgetrouwe interpretaties van een indrukwekkend veelzijdig repertoire. Wie nog steeds niet overtuigd is van de volwaardigheid en de veelzijdige mogelijkheden van de blokfluit, moet dringend Vier op 'n Rij horen: dergelijke kwaliteit ontkracht moeiteloos ieder vooroordeel.

jvh

Ludwig van Beethoven

Sonaten voor pianoforte, Tom Beghin; Eufoda 1258; DDD; 73′20″; tekstboekje N-E-F-D, 30 p.; uitg. Davidsfonds-Eufoda, Blijde-Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven; ca. 795 fr. - De sonates van Ludwig van Beethoven blijven een belangrijke toetssteen voor ieder pianist. De discografie ervan is kwantitatief dan ook astronomisch groot. Voor een jong pianist is het een uitdaging om zich met een opname van minstens enkele sonates een plaatsje te verwerven in de galerij der groten. Een hachelijke onderneming, omdat het steeds moeilijker wordt nog iets toe te voegen aan het reeds bestaande. Toch weet deze nieuwe opname te boeien. Tom Beghin speelt de Mondscheinsonate, de sonate ‘der Sturm’ en de Waldsteinsonate op een kopie (door Chris Maene) van een Anton Walter-pianoforte uit 1795, het type instrument dat Beethoven bezat, toen hij deze muziek schreef. Sprankelend, zeer kleur- en contrastrijk. Virtuoos ook, met af en toe een geïmproviseerde versiering. Zeer scrupuleus in de navolging van sforzandi en andere dynamisch-agogische aanduidingen in de partituur, en dus vaak verrassend voor wie aan de doorsnee romantische-uitvoering-op-moderne-vleugel gekluisterd is.

Minder scrupuleus dan weer in een aantal niet in de partituur terug te vinden rubati. Hoogst origineel en meeslepend.

jvh

Serge Prokofiev

Assepoester - Sonate nr. 6 en andere pianowerken, Bernard Lemmens, piano, (CD87 120), uitg. René Gailly, Art & Music Consultants, O. Maesschalckstraat 12, 1083 Brussel, 1997, ADD-DDD, geïll. informatief (N-E-F) inlegboekje (16 blz.). - Uit het veelzijdige oeuvre van Serge Prokofiev brengt Bernard Lemmens een zeer gevarieerde selectie. Deze opname bevat fragmenten van de opusnummers 4 (Suggestion diabolique), 12 (Légende), 22 (Visions fugitives), 75 (Romeo en Julia) en 95, 97 en 102 (Assepoester) met als afsluiter de Sonate nr.6 in A op. 82 als enig volledige werk. Lemmens toont zich als een briljant en virtuoos, maar vooral ook geïnspireerd pianist met enorme verbeeldingskracht en uitgebreid kleurenpalet. Het rijke scala aan stemmingen in Prokofievs muziek weet hij gevat te treffen. Lyrische betovering, intieme poëzie, melancholie, terughoudendheid, agressie, diabolische ritmiek, sereniteit, wilde onrust, sarcasme, tedere elegie en nog zoveel meer brengt hij met een groot gevoel voor preciese dosering. Een meeslepende vertolking! Jammer, alweer - het is niet de eerste keer dat we dit opmerken bij de René Gailly-producties - dat het tekstboekje zo tergend vol fouten staat.

jvh

Emmanuel-Deodat Van Weerst

Mimoïde, Paul Klinck, viool; Claude Coppens, piano; IPEM Gent (CD99 001), uitg. Rene Gailly, Art & Music Consultants, O. Maesschalckstraat 12, 1083 Brussel, 1997, ADD-DDD, geïll. informatief (N-E-F) inlegboekje (16 blz.). - Het minste wat je kan zeggen is dat Van Weerst (^oLedeberg, 1932) niet tot de populairste componisten van zijn generatie behoort. Medestichter van het IPEM in Gent en vooral begaan met theoretische bespiegelingen over componeertechniek, is zijn oeuvre kwantitatief beperkt tot een dertigtal composities. In Memoriam Arthur d'Hertog (1978) voor vioolsolo (of kamerensemble) is een sober maar aangrijpend miniatuur van nauwelijks 1′. Kithara Kate I en II (1987) resp. voor viool en piano en voor vioolsolo, fascineren door de snelle opeenvolging van wisselende stemmingen. Mimoïde (1978) voor tape en piano (poëtisch, meditatief), en Cybernetica (1968) voor tape (met obsederende pulsaties) getuigen van een ongeremde fantasie. De boeiende klankrijkdom van deze beide werken roept spontaan visuele beelden op. De beginwoorden van Herman Sabbes inleiding bij deze cd zijn bijzonder toepasselijk: ‘Laat U gewoon verrassen... Het nieuwe, het ongehoorde is er nu eenmaal om, met zijn eigenzinnigheid, te verrassen.’

jvh

Joseph Haydn

Pianoforte Sonatas - Vol. 1 (CD87-103) en Vol. 2 (CD87-104), Johan Huys, pianoforte, uitg. René Gailly, Art & Music Consultants, O. Maesschalckstraat 12, 1083 Brussel, 1997, informatief (N-E-F) inlegboekje (8 blz.). - De klaviersonates van Haydn zijn nog steeds voorwerp van musicologische discussie. Over het preciese aantal en, belangrijker, over de vraag voor welk klavierinstrument ze bedoeld zijn, bestaat lang geen eensgezindheid. Op deze opnames bespeelt Johan Huys een pianoforte gebouwd door Chris Maene naar een instrument van Anton Walter (1795), een

[p. 236]

instrument met een wat omfloerste klank, met een vrij korte nagalm, maar met reeds heel wat expressieve mogelijkheden. De sonates Hob. VI 22, 44, 19, 28 (vol.1) en VI 29, 30, 42, 49 (vol.2) worden vertolkt met grote virtuositeit, haarfijne articulatie en frasering. Maar vrij strikt metrisch. Daardoor missen we af en toe toch wel wat van Haydns frisse fantasie, van zijn grillige vertelstijl boordevol verrassende wendingen, van het recitatief karakter van sommige sonatedelen die als kleine opera's zonder woorden zijn.

jvh

Matthias Vanden Gheyn

Preludia voor beiaard, door Eddy Mariën, Luc Rombouts en Koen Van Assche; Alamire Muziekuitgeverij, PB 45, 3990 Peer; met informatief tekstboekje (N-E) - Een unieke première-cd! Pas in april 1995 werd de autograaf van de 11 preludia voor beiaard van Matthias Vanden Gheyn teruggevonden. Deze onverwachte vondst van historisch belang leidde meteen tot de uitgave van een facsimile van de autograaf samen met een moderne transcriptie. De Leuvense stadsbeiaardiers en de beiaardier van de universiteit aldaar verzorgden een opname. Omdat in België geen degelijk klinkende 18de-eeuwse beiaard voorhanden is, werd gekozen voor de stadhuisbeiaard van Veere (Nl.). Het is een soepel en vederlicht klinkend instrument waarvan meer dan de helft van de klokken gegoten werd door familieleden van de componist. Een zeer fraaie vertolking en vooral ook een heel heldere opname. Naast de 11 preludia zijn nog 2 van de 4 anonieme composities uit hetzelfde handschrift opgenomen en de variatiereeks Les Folies d'Espagne uit een 18de-eeuws Leuvens handschrift, ook al een primeur. Een verwittigd beiaardliefhebber is er twee waard: van deze cd werden slechts 500 exemplaren aangemaakt; uitsluitend verkrijgbaar op bovenstaand adres. Zie ook in de rubriek ‘Partituren’ voor een recensie van de partituuruitgave van deze ‘preludia’.

jvh

Jean-Philippe Rameau

Les Indes galantes, Prima La Musica o.l.v. Dirk Vermeulen, uitg. Eufoda-Davidsfonds, Blijde Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven, 1998, CD Eufoda 1283, DDD, informatief en geïll. inlegboekje (N/F/D) 18 blz., 795 fr. - Het is een bewuste keuze van Dirk Vermeulen om de musici van zijn orkest, Prima La Musica, op moderne instrumenten te laten spelen in een repertoire dat vierhonderd jaar muziekgeschiedenis omvat. Vanzelfsprekend is dat vandaag niet meer. Dat de combinatie van de verworvenheden op het vlak van uitvoeringspraktijk van oude muziek met de rijke klank van de moderne instrumenten geen onmogelijkheid is, wordt desondanks andermaal bewezen met deze opname van een suite uit Les Indes Galantes van Rameau, een destijds erg vernieuwend ‘opéra-ballet’ waaruit musici en/of uitgevers naar hartelust (gegarandeerd mooie) suites konden samenstellen. De hoorbaar enthousiaste musici van Prima La Musica spelen deze soms zeer virtuoze muziek technisch bijzonder gaaf, zuiver en precies. Hun engagement staat ook borg voor een qua dynamiek en tempi rijk geschakeerde, barokke uitvoering met knappe contrasten en accenten. De orkestklank is helder en doorzichtig; het geheel van een meesleepende lichtgevoeligheid.

jvh

Muziek

E. Baeck en H. Baeck-Schilders

Het concertleven te Antwerpen in het midden van de 19de eeuw, uitg. Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, Klasse der Letteren jrg. 58, 1996, nr. 63, verspreid door uitg. Brepols, Steenweg op Tielen 68, 2300 Turnhout, 260 × 180 mm, zw.-w.-illustr., 221 blz., paperback 1.272 fr. - Dat Benoit een belangrijke rol speelde in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd is zonder meer duidelijk. Het belang van zijn verwezenlijkingen, maar zeker ook het ontbreken van enige wetenschappelijke studie van archiefmateriaal uit de pre-Benoittijd, zijn er verantwoordelijk voor dat ‘de man die zijn volk leerde zingen’ tot voor kort werd beschouwd als een deus ex machina die aan het werk ging in een absoluut cultuurvacuüm. Niets is minder waar betogen beide auteurs. Toen Benoit in december 1867 de leiding van de Société de Musique overnam, kende de stad een veelzijdig concertleven waarin eigentijdse muziek (en vooral ook muziek van eigen bodem!) een ruim aandeel had en waaraan vituozen uit binnen- en buitenland deelnamen. Van verschillende concertinstanties wordt de geschiedenis geschetst, worden concertprogramma's bestudeerd en persreacties weer gegeven. Een indrukwekkende studie waarbij iedere bewering gestaafd wordt met een historisch document, al wordt één enkele keer de toenmalige pers te letterlijk genomen: Beethovens Fidelio-ouverture kan niet én in 1856 én in 1869 voor het eerst uitgevoerd zijn in Antwerpen. Zeker geen ‘boeiend’ verhaal, maar 221 bladzijden met een schat aan informatie die het sociaal, cultureel en artistiek referentiekader waarin Benoit terecht kwam, veel duidelijker definieert dan totnogtoe het geval was.

jvh

Speelmansboek uit Maastricht

Tongeren, O.-L.-Vrouwebasiliek, bibliotheek hs. 81, uitg. Alamire, Postbus 45, 3990 Peer, 1996, met inleiding van Gilbert Huybens en Eugeen Schreurs, facsimile series 6, nr. 1, h. 165 × b. 235 mm, 296 blz., genaaid 1990 fr. - In het kader van het Alamire-project werd in het archief van de basiliek van Tongeren voorliggend Speelmansboek uit Maastricht aangetroffen. Een zekere P.J. Vanpelt uit Maastricht was er de eerste eigenaar van. Het is een soort muzikaal dagboek dat 38 jaar (1786-1824) omspant en een zeer gevarieerde inhoud biedt: van theoretische notities tot de gregoriaanse litanie der predikheren, van Franse opera-aria's tot volksliederen en -dansen. Over hoe, waar en waarom Vanpelt zijn materiaal verzamelde, is nog heel wat onderzoekswerk te verrichten. Toch vonden de uitgevers het (terecht) zinvol om het handschrift en de reeds vergaarde kennis eromtrent in de openbaarheid te brengen. Hun inleiding bevat een degelijk wetenschappelijk onderbouwde beschrijving van het handschrift en van de inhoud ervan, met een praktisch alfabetisch register van alle melodieën op titel/incipit; per melodie wordt ook opgave gedaan van elementen als genre, tonaliteit, maatsoort.... Het speelsmansboek is op ware grootte weergegeven, deel 2 ook zoals in het handschrift: op zijn kop en van achter naar voren.

jvh

Bruno Bouckaert & Eugeen Schreurs

Stemmen in het kapittel. Het muziekleven in Vlaamse kathedralen en kapittelkerken ca. 1300-1600, Alamire Muziekuitgeverij, PB 45, 3990 Peer, geïll. met zw.w.-documenten, 200 × 140 mm, 91 blz., genaaid 490 fr. - De bloei en de internationale uitstraling van het muziekleven in de Lage Landen in 15de en 16de eeuw werd tot voor kort vooral verklaard vanuit het bestaan van de kathedraalscholen. Recent onderzoek van de Alamire Foundation bracht evenwel aan het licht dat de rol van de kapittelkerken hierin minstens even fundamenteel was. Dat onderzoek gaf in 1996 aanleiding tot een reeks uitzendingen in De Ring van Möbius van Radio 3 waarvan dit boekje de neerslag is. Op zeer bondige wijze - soms wat té bondig, zodat enige algemene voorkennis van de materie wenselijk is - maken de auteurs duidelijk hoe door een samenwerking van verschillende factoren (praktijkgerichte opleiding; kerkelijke, liturgische en sociaal-economische context) een dergelijke bloei mogelijk was. Terecht wordt een accent gelegd dat we in onze tijd van kunstmuziek zijn kwijtgeraakt: religieuze polyfonie was zuiver liturgische ‘gebruiksmuziek’ en kan slechts adequaat uitgevoerd en begrepen worden in het licht van die toen zeer gedifferentieerde context. Mooie illustraties en menig citaat uit oorspronkelijke bronnen verluchten het geheel.

jvh

Jos van Leeuwen e.a.

Schubert zonder bril. De symfonieën opnieuw bekeken. Luistergids voor melomanen, muziekuitg. Alamire, Postbus 45, 3990 peer, 1997, geïll. met zw.-w.-foto's en muziekvoorbeelden, 240 × 160 mm, 127 blz., genaaid 490 fr. - Biografische achtergronden, de betekenis van de symfonieën, Schuberts orkest, de restauratie van 8 symfonieën, de retoriek in de Onvoltooide en een muzikale vogelvlucht doorheen de symfonieën, dat zijn de ingrediënten van deze luistergids die door de vele ‘randinformatie’ uiteindelijk meer is dan een luistergids. De auteurs - Karel Moens, Yves Senden, Jos van Leeuwen en Jos van Immerseel - leveren, ieder op hun terrein, een werkstuk af waaruit een grote wetenschappelijke en muzikale onderlegdheid blijkt. Schuberts symfonieën krijgen de aandacht die ze verdienen; enerzijds niet altijd het geniaalste van wat hij schreef, anderzijds indrukwekkend knap wanneer men beseft dat hij zijn laatste componeerde op een leeftijd waarop van Beethoven nog niet aan zijn eerste toe was. Veel aandacht gaat naar een totnogtoe haast volledig verwaarloosd aspect: het orkest. Zijn orkestraal zeer traditionele symfonieën zijn geschreven voor de grote radicale ontwikkelingen in het orkest, terwijl ze meestal uitgevoerd worden met een orkest en met instrumenten van nà de romantische explosie. Een boekje om Schubert door een andere bril te bekijken en vooral met andere oren te beluisteren.

jvh

Pieter Andriessen (red.)

Authentiek of fanatiek. 25 jaar La Petite Bande, uitg. Alamire vzw, Postbus 45, 3990 Peer, 1997, zw.-w.-illustr., 210 × 140 mm, 95 blz., genaaid 490 fr. - In 1972, niet echt met voorbedachten rade, werd La Petite Bande geboren. Als vanzelfsprekend hadden het nieuwe levensgevoel en de nieuwe muziek een zoektocht naar nieuwe oude muziek op gang gebracht. Er waaide een frisse wind door het muziekleven. Velen kregen er zowaar koude rillingen van. De enen uit onwennigheid, de anderen uit pure verrukking. 25 jaar later waait de frisse bries nog steeds. Dit boekje is er het sprekende bewijs van. Tegen commercialisering, dogmatisering en fundamentalisering in - niets is zo verwoestend als fundamentalisme, of het nu van politieke, religieuze of artistieke aard is - leggen alle medewerkers (Pieter Andriessen, Robert Wangermée, Pierre Bartholomée, Fred J. Lindeman, Sigiswald en Barthold Kuijken) getuigenis af van hun diepste overtuiging: ‘Blijven bevragen, de (voorlopige!) antwoorden in twijfel blijven trekken’ (B.K., p. 80), want de musicus ‘kan er zeker van zijn dat hij zich vergist’ (R.W., p. 34). Een kleurrijk geheel van geschiedenis, ervaringen, opinies en impressies. Vlot leesbaar, boeiend en door het voortdurende relativeren zo verfrissend en dus deugddoend!

jvh

Hans van Nieuwdorp (eindredactie)

Het historische orgel in Nederland (1479-1725) Dl. 1, uitg. Stichting Nationaal Instituut voor de orgelkunst (NIvO), Postbus 10854, 1001 EW Amsterdam, 1997, kleurenillustr., 295 × 220 mm, 408 blz., gebonden, f 139 (ex. verzendkosten; 12 delen f 1668,-) - Met meer dan 2000 historische orgels is Nederland een uniek orgelland met een hoge dichtheid aan belangwekkende getuigen van een merkwaardige orgelgeschiedenis. Deze rijke en levende orgelcultuur wordt in de organografie gesteund door de dispositieverzamelaars Joachim Hess (1774), Nicolaas Arnoldi Knock (1788), George Hendrik Broekhuyzen (1850-1862), en Marius Hendrik van 't Kruys (1885). Vandaag leeft deze orgelcultuur op een ruim draagvlak van de Nederlandse gemeenschap. Hierdoor en mede dankzij de medewerking van een pleiade van orgeldeskundigen als Jan Jongepier, dr. Hans van Nieuwkoop, dr. Gert Oost, dr. Ton van Eck, dr. Frans Jespers, drs. Johannes Christiaan Steketee en vele anderen is de uitgave van deze monumentale orgelencyclopedie mogelijk geworden. Twaalf delen zijn in chronologische volgorde (1479-1971) opgesteld. Van ieder orgel is er een historische, technische en kunst-

[p. 237]

historische beschrijving, aangevuld met een toelichting over de locatie, een literatuuropgave, het monument- en orgelnummer en een kleurenafbeelding. Een vermelding van de klankkarakteristieken van elk instrument zou het geheel nog completer maken. Het voorliggende eerste deel omvat de periode 1479-1725. 130 instrumenten worden hierin beschreven, w.o. een vijftal die vanuit ons land werden verkocht. Hierbij zijn er twee instrumenten van de 17de-eeuwse Ieperse horlogemaker Jacobus van Eynde. Het eerste deel van deze encyclopedie is een unieke publicatie met zeer deskundige inhoud en hoogkwalitatieve presentatie. De wonderbare schoonheid voor het oor en het oog wedijvert hier met de kunst en de kunstnijverheid, de orgelmuziek en het orgelspel.

kd

Partituren

Matthias Vanden Gheyn

Preludia voor beiaard, uitgegeven door Gilbert Huybens en Luc Rombouts; Alamire Foundation en Alamire Muziekuitgeverij, Leuven - Peer, 1997; 2 volumes, 32 pp. en 100 pp.; 1990 fr. - Op 19 april 1995 verwierf het Leuvense Universiteitsarchief de autograaf van de elf preludia van Matthias Vanden Gheyn (1721-1785), Leuvense stadsbeiaardier, organist en componist. Met de ontdekking van de autograaf kon worden aangetoond dat Vanden Gheyn wel degelijk de componist is van de preludia die aan hem werden toegeschreven. Meer dan een eeuw lang waren uitvoeringen ervan gebasseerd op een kopie van een kopie (met alle gevolgen vandien). Voortaan kan dus de echte Vanden Gheyn van onze torens weerklinken. De uitgave bevat een fascimile van het handschrift en een moderne transcriptie. In de inleiding worden alle facetten van het handschrift en zijn inhoud (van functie en waarde van de preludia, tot een codicologische beschrijving en informatie over het instrument waarvoor deze composities werden geschreven) op grondig wetenschappelijke wijze toegelicht. De realisatie, met enkele mooie zwart-wit illustraties, is van onberispelijke technische kwaliteit. Een uitgave om ‘U’ tegen te zeggen.

jvh

Simon Ives & John Ward

Duets for two bass viols, London, British Library, MS ADD. 31424, facsimile-uitgave door Muziekvereniging Alamire, Postbus 45, 3990 Peer, 1997, reeks ‘Facsimile series for scholars and musicians; drie geniete boekjes in kaft, 160 × 210 mm, 600 fr. - De uitgebreide reeks facsimile-uitgaven van de Alamire Muziekuitgeverij werd aangevuld met o.m. de publicatie van een deel van het manuscript ADD.31424 uit de British Library in Londen. Het facsimile bevat 9 duetten, 2 fantasias en 6 ayres voor 2 ‘basviolen’ van de hand van Simon Ives (1600-1662). Stuk voor stuk melodisch zeer aantrekkelijke kleinodiën. Naast nog 2 anonieme werken bevat deze uitgave ook 6 ayres van John Ward (ca. 1589-1638) met voor die tijd stoutmoedige samenklanken. Al deze duetten zijn uitgegeven in 2 aparte bundeltjes, zoals in het originele handschrift, en dus niet in partituurvorm. Een derde bundeltje bevat 26 duetten voor dezelfde bezetting waarvan evenwel slechts één partij bewaard bleef in hetzelfde Londense handschrift. Sober maar net uitgegeven en voorzien van een inleiding door Piet Stryckers.

jvh

Ernest Krähmer

100 Übungsstücke für den Csakan, (Recorder) 31tes Werk, Wien, bei Ant. Diabelli und Comp., facsimile-uitgave door Muziekuitgeverij Alamire, Postbus 45, 3990 Peer, 1997, reeks ‘Facsimile series for scholars and musicians, nr. III 26, 320 × 235 mm, 31 blz., geniet in harde kaft, 590 fr. - De csakan is een Hongaarse variant van de blokfluit, gestemd in a' of as’, het midden houdend dus tussen de sopraanblokfluit in c″ en de altblokfluit in f'. De partituren voor dit vrij onbekende instrument werden evenwel geschreven in c, zodat het repertoire voor csakan probleemloos op sopraan- en tenorblokfluit gespeeld kan worden, en zelfs mits transpositie (een kwart hoger dan de notatie), op altblokfluit. De 100 studies van Ernest Krähmer (1795-1837, de ‘Paganini van de blokfluit’) zijn systematisch geordend naar moeilijkheidsgraad. Krähmer geeft de leerling tussendoor veel goede raad mee en voorziet zijn studies van dynamische en agogische tekens om zijn bedoelingen zo duidelijk mogelijk over te brengen. Alle aan bod komende technische problemen zijn samengebald in het nr. 100, een Fantasia in Tempo moderato alla capacita del suonatore. Een welkome afwisseling voor het blokfluitstudie-repertoire.

jvh

Fotografie

Ann Verhetsel & Michiel Hendryckx

Jan Locus. Documentaire foto-opdrachten Vlaanderen / Provincie Antwerpen. Uitg. Vrienden van de Provinciale Musea - Antwerpen & Pandora, Antwerpen, 1997, geïll. met 52 zwartwitfoto's, 220 × 230 mm, 96 blz., genaaid, 470 fr. - Deze fotografie-opdracht bestond erin de ‘voortdurende mutatie van de functies van de stad, haar stelselmatige uitbreiding naar de periferie, de verstedelijking van haar randgebieden en de ontluistering van waardevolle buurten’ te documenteren. De locatie moest in de Provincie Antwerpen gekozen worden, zodat het niet anders kon dan dat het de stad Antwerpen zou zijn. Het is natuurlijk moeilijk om in een documentaire reportage van vijftig of honderd of tweehonderd foto's een voortdurend veranderend stadsbeeld te registreren. Het inleidend stuk Ann Verhetsel is dan ook veel verhelderender dan foto's kunnen zijn. Ze stelt: ‘De kernvragen van de hedendaagse (stads)geografie zijn: waar komt iets voor en waarom?, hoe zal dit verder evolueren en hoe kunnen we daar het best op reageren? Het is daarbij vaak veel moeilijker de wijzigingen die voor onze neus gebeuren te observeren en te duiden dan een historische evolutie te reconstrueren.’ Hoezeer dat waar is, illustreren de foto's. De auteur gaat o.m. in op de problematiek van de bevolkingsstructuur en de woonwensen, de werkgelegenheid, de winkels en voorzieningen als scholen, ziekenhuizen en administratieve diensten; de verkeersproblematiek en de buurt als sociaal milieu komen aan de orde. De stad is ‘een puzzel van grote en kleine handelskernen, volksbuurten, negentiende-eeuwse woonwijken, kantoorconcentraties, gerenoveerde en verkrotte stadsdelen, groene ruimten, deftige woonwijken, uitgangsbuurten en recreatiezones...’ Verhetsel besluit met de opmerking dat je de charme en de dynamiek van een stad niet in woorden kan vatten. Dat kan je alleen door ‘verkennend en verdwalend’ door de stad te lopen, te voet. Jan Locus heeft dat gedaan met zijn onmogelijke opdracht. Hij heeft ervoor gekozen om zijn aandacht toe te spitsen op de mensen in de stad, de stad als decor waarin je leeft (moet leven). Een duidelijke behoefte aan originele standpunten en een voorkeur voor bewegingsonscherpte en grote diafragmaopeningen met korte scherptediepte die levendigheid en drukte suggereren, - een stad waarin mensen klein geworden zijn. Op de tentoonstelling met grote vergrotingen van ca. 1 bij 1 meter maakten de foto's een sterkere indruk dan in dit boek. Antwerpen zelf is nauwelijks herkenbaar, maar dat hoefde ook niet.

kvd

Jan Coppens, Marga Altena, Steven Wachlin, e.a.

Het licht van de negentiende eeuw. De komst van de fotografie in de provincie Noord-Brabant. Uitg. Stichting Brabants Fotoarchief, Eindhoven, 1997, 144 reproducties in duotone en ca. 150 tekstillustraties, 290 × 230 mm, 224 blz., gebonden f 89,50. - Bij het bekijken van oude foto's uit vorige eeuw lijkt het soms alsof het licht vroeger zoveel mooier was. Een mijmering van Jan Coppens, een pionier van de geschiedschrijving van de fotografie in de Benelux. Samen met een deskundig team publiceerde hij een fraai geïllustreerd boek over de receptie en ontwikkeling van de fotografie in Nederlands Brabant in de 19de eeuw. Meteen krijg je ook een beeld van het leven in de provincie in die tijd. Er zijn afbeeldingen van stadsgezichten, evenementen en portretten van bekende personen. Verder spectaculaire stereo- en panoramafoto's van de Bossche Markt en de Brabantse spoor- en waterstaatswerken. Naast de professionele fotografie ontstond al ca. 1880 een amateurfotografie met eigen verenigingen en... artistieke ambities. Deze fotografie wordt gekarakteriseerd door een opmerkelijke spontaneïteit en natuurlijkheid. Zowel uit esthetisch als uit documentair oogpunt een boek dat zeer de moeite waard is.

kvd

Filip Claus & Frans Verleyen

Hemel en aarde in de Wetstraat, uitg. Lannoo, Tielt, 1997, geïll. met zw.-w.-foto's, 245 × 170 mm, 124 blz., gebonden 595 fr. - Een boek vol boeiende en frisse journalistiek. Foto's van Filip Claus (De Morgen) en teksten van de intussen overleden hoofdredacteur van Knack, Frans Verleyen. Deze selectie van foto's, die Claus zelf heeft gemaakt voor een tentoonstelling in het Vlaamse parlement, nuanceert voor me het beeld dat ik van het werk had: kritisch, insinuerend, als het kan een beetje oneerbiedig, spits, polemiserend. Filip Claus is met name ook zacht en relativerend, geestig en emotioneel. Er zitten foto's bij die grappig en ontroerend zijn. Er is Bert Anciaux in zijn uniformpje van de Chiro, de politicus en advocaat die elk jaar mee op kamp gaat om te koken voor de hele bende. Frank Vandenbroucke werd door Claus ergens in Brussel op een straathoek gewoon op de grond gezet met een hondje, filosofisch in gedachten verzonken; een foto die na zijn ontslag destijds als minister van Buitenlandse Zaken, een wrange toets krijgt. Wie dat van prominente politici (het zijn slechts een paar voorbeelden) gedaan krijgt, moet een zachte knaap zijn aan wie je niets kan weigeren. Filip maakt ook geen misbruik van die welwillendheid, er wordt niemand geridiculiseerd. Fotografie met een humane kwaliteit. Ook met esthetische kwaliteit, maar dan wel in functie van het onderwerp. Echt ‘mooie’ foto's zijn die van Annemie Neyts, Magda De Galan, Laurette Onkelinx... Hugo Schiltz: echt candid fotografie. Filip Claus kan alles. Kan een foto suggereren dat een gesprek samenzweerderig is? Pagina 100: Willy Claes en Louis Tobback. De teksten van wijlen Frans Verleyen (alsof ze geknipt zijn uit zijn Knack-(hoofdartikels) zijn staaltjes van schitterend geschreven journalistiek. Opiniërende stukken waarin verontwaardiging en sympathie niet worden gladgestreken, met betrokkenheid bij de Vlaamse Beweging en afkeer van het Grote Geld. Bij de lectuur van het inleidende stukje, Foto, denk ik aan de filosoof Sam IJsseling die constateert dat de werkelijkheid vooral zichtbaar, herkenbaar wordt in de weerspiegeling, de kunst, de literatuur. En natuurlijk in de fotografie. De werkelijkheid is vreemd, de foto is verhelderend. Het hele boekje (foto's en teksten) ademt een kritische geest, een groot onbehagen met de gang van zaken.

kvd

World Press Photo 1998

(in 6 talen), uitg. Sdu Uitgevers/Den Haag en Standaard Uitgeverij, Belgiëlei 147a, 2018 Antwerpen, 1998, 130 pp. kleuren- en zwartwit-illustraties met onderschriften, 300 × 210 mm, 148 blz., paperback 600 Bfr. - Echt opwekkende prenten zijn er uit de World Press Photo-wedstrijd 1998 niet gekomen. Het is trouwens zo sinds vele jaren. Het is al oorlog, rampspoed, aids e.a. verschrikkingen wat de klok slaat. Het boek gaat over fotojournalistiek, nieuwsgaring. ‘Vader kuste vrouw en kinderen en ging opgewekt naar het werk’, - het nieuws à la Luc Versteylen komt hier niet aan de orde. Tenzij soms, heel even. Voor de World Press Photo 1998 (wedstrijd met tentoonstelling in 26 landen en catalogus in zes talen) waren meer dan 36.000 inzendingen. Er was een tijd dat de Belgen nauwelijks schenen te vermoeden dat er een dergelijke wedstrijd bestond. Nu is het anders: er zijn 34 Belgische deel-

[p. 238]

nemers onder wie (alfabetisch) Tim Dirven, Filip Claus, Firmin de Maitre, Dieter Tielemans en Stephan Vanfleteren uit de stallen van De Standaard en De Morgen. In de tienkoppige jury zat ook de Gentenaar en beroemde Magnum-fotograaf, Carl De Keyzer. De grote prijs ging naar de Algerijnse fotograaf Hocine (Agence France Presse), die een huilende vrouw fotografeerde bij het Zmirli-ziekenhuis waar de slachtoffers werden heengebracht van een fundamentalistisch bloedbad dat in Bentalha was aangericht. Een pathetische foto (kleur) met een renaissancistisch tintje, - zo knap gekadreerd dat er heel vlug naar geïnformeerd werd of ze niet geënsceneerd was. Ze heeft inderdaad iets theatraals, maar is wel degelijk fotografie die toont in wat voor een wereld we leven. Opmerkelijk is dat de zwartwitfotografie zich handhaaft, zich niet door de kleur laat wegdrummen, - zelfs de neiging heeft modieus te worden. Ook de elementaire esthetica van de fotografie (de sterke punten, de invoerende lijnen, enz.), is blijkbaar, ook niet in deze persfotografie, tot op de draad versleten, zoals dat nog niet zo lang geleden vanzelfsprekend scheen te zijn. De ronduit ‘mooie’ fotografie (Blair met zijn echtgenote, het jongetje van de Russische marineacademie, het dochtertje van een Siciliaanse aristocratie in haar palazzo), - zij is er nog steeds. Maar de eindindruk blijft: Humanity is a hopeless case. Bloed en tranen.

kvd

Frank Albers, dr. Margit Zuckriegl, e.a.

(ID)entiteit (Nl./Eng.), uitg. Zomer van de fotografie vzw., Antwerpen, 1998, 160 blz., overvloedige zw.-w.-/kleurenillustratie uit de vier centrale tentoonstellingen van de 7de Zomer van de Fotografie, 210 × 290 mm, paperback, 700 Bfr. (630 Bfr. voor de Vrienden van de Prov. Musea). - Ongetwijfeld boeiende, intrigerende tentoonstellingen. Het opereren met een thema is voor een fotografiefestival als dit een goed idee: het noopt je als bezoeker van (talrijke) exposities tot nadenken, alleszins tot een secundaire reactie. Anderzijds is het ook zo dat heel wat fotografie, zoals ze hier bijeen werd gebracht een thema nodig heeft. Met name de fotografie die je conceptueel zou kunnen noemen (als ze serieus is) en evenzeer, vanzelfsprekend, de fotografie die je alleen mét gebruiksaanwijzing kan bekijken. Maar vooral te filosoferen over ‘Sinn, Wesen und Bedeutung’ van onze identiteit, zie je foto's en constateer je of ze je ontroeren, bij het nekvel grijpen, doen glimlachen of vertederen. Mooi, troostend, je eenbeetje verzoenend met de wereld zoals hij er uitziet, is natuurlijk August Sander, maar die is er alleen maar tussengehangen, dacht ik, om aan te geven hoe anders actuele fotografie wel is. André Goldberg maakte portretten van zeer introverte, in zichzelf kijkende mensen. Naïeve vakfotografie zijn de Maleisische portretten van Seydou Keita. De zg. ‘bazaar photography’ van de Satish Sharma Collection illustreert hoe kitsch een schittering kan krijgen die ze niet heeft. Heel melancholisch zijn landschappen die gemaakt werden gedurende een reis naar Siberië en het Verre Oosten; ze zijn telkens gecombineerd met een amateurfotootje van mensen die daar wonen: heel droevig in zijn simpele eenvoud. Kwetsbare gezichten van mensen die er liever niet willen zijn (Annette Van der Voort), - tot je achteraf leest in de bijschriften dat het gaat over psychiatrische patiënten. Filmachtige prenten van Tina Barney (kleur) laten je achter met de vraag of mensen echt iets van elkaar begrijpen, of liefde niet het verlangen is om iemand echt te kennen. Hoe meer je (in de catalogus, op je eentje) naar die foto's kijkt, hoe meer je je afvraagt of dit werk niet dikwijls gaat over eenzaamheid of, liever, verlatenheid. De prenten die warmte uitstralen, empathie, zijn opgehangen in het gezelschap van foto's van marginalen, hoeren, anonieme zelfloze mensen met onberispelijke kapsels in een zwembad, blote broer en zusje, twee boeken met photomaton-pasfotootjes van honderden inwoners resp. van Wenen en Santa Fe de Bogota, verder portretten van mensen die arm zijn (ook van geest) en leven als de dieren (Marokko), foto's van een man die zichzelf als radeloos probeert te situeren in zijn omgeving, zijn huis, het erf... Ten slotte constateer je dat met deze tentoonstellingen die overwegend met actuele fotografie gemaakt zijn, aangetoond wordt dat fotografie al lang geen kunst meer wil zijn, maar wel een instrument om de zichtbare werkelijkheid in kaart te brengen, te ontmaskeren. Fotografie die het individu uit zijn cocoon haalt, de wereld toont, een spiegel voorhoudt.

kvd

L. Bekkers - M. van Gijsegem

Willy Kessels (1898-1974) - fotograaf in het land van Verhaeren (Nl./Fr.) uitg. Prov. Museum Emile Verhaeren, Sint-Amands, 1998, zw-w.-illustratie, 210 × 200 mm, 44 blz., Bfr. - Op 2 maart jl. was in het fotografiemuseum van Charleroi de vernissage voorzien van een tentoonstelling (Fotografen ondervragen de wereld): werk van acht fotografen onder wie Willy Kessels, de Brusselse Vlaming. Hij was architect en beeldhouwer die de fotografie ontdekte door zelf de foto's te gaan maken van zijn huizen en sculpturen. Hij beoefende de artistieke fotografie (o.m. naakten, solarisaties) in de geest van het modernisme. Zijn naam wordt thans vooral geassocieerd met de stills die hij maakte voor de film Misère au Borinage (1933) van Henry Storck en Joris Ivens. Als professioneel fotograaf portretteerde hij Joris Van Severen, Staf De Clercq, maar eveneens Paul Van Zeeland. Van 1943 af gaat hij zijn bekende Scheldelandschappen maken en ook portretten van volksmensen die even goed van Stijn Streuvels, Longinus De Munter of Rik Selleslags hadden kunnen zijn. Het is alsof hij uit de stad (Brussel) wegtrekt waar hij het modernisme, De Stijl en de Nieuwe Zakelijkheid had leren kennen, om terug te keren (‘zurück zur Natur’) naar zijn geboortestreek (Dendermonde) en de mensen die daar wonen. Na de oorlog wordt hij veroordeeld voor collaboratie (zijn portretten en Verdinaso-sympathie) ondanks getuigenissen ten ontlaste van verzetslui en communistische vrienden. Na zijn vrijlating in 1947 (hij had vier jaar gekregen) wijdde hij zich praktisch nog uitsluitend aan het Scheldelandschap, professionele opdrachten en ‘creatieve fotografie’ waarvoor hem door het Ministerie van Cultuur een toelage was toegekend. Toen in maart 1998. zijn werk in Charleroi zou worden geëxposeerd, ontstond er een hele rel in de Franstalige pers over zijn (in)civisme. Niet over de kwaliteit van zijn werk, maar over zijn foute verleden. Zijn foto's werden uit de expositie verwijderd. De twee inleidingen van de catalogus gaan vooral over wat de ambiguïteit van Kessels wordt genoemd: de kunstenaar en de man met een politieke overtuiging, de modernist en de pictorialist na dato. De titels geven dat goed aan: Willy Kessels, een fotograaf van twee werelden (Ludo Bekkers); Het landschap, een aantrekkingskracht of vlucht? (Mark Van Gijsegem). Een verhelderende aanzet tot de studie van de symbiose tussen kunst en politiek.

kvd

Varia

Dirk Verbeke (eindredactie)

Een halve eeuw werking voor en in Frans-Vlaanderen. Jubileumboek 1947-1997, uitg. Komitee voor Frans-Vlaanderen KFV, Platanendreef 46, 8790 Waregem, 1997, 240 × 170 mm, geïll. met zw.-w.-foto's, 340 blz., genaaid, fr. - Dit boek bevat niet alleen een schat aan informatie over de werking van het KFV voor en in Frans-Vlaanderen, maar maakt ook duidelijk hoe een dynamisch team van medewerkers enorm veel werk verzet heeft. Tussen de regels van dit jubileumboek lezen we zoveel dat niet expliciet uitgesproken is, en toch getuigt van een volgehouden inzet en een krachtig engagement. De redactie van ‘Vlaanderen’ feliciteert van harte het Komitee voor Frans-Vlaanderen bij dit jubileum en wenst alle medewerkers nog vele jaren van inzet. Deze uitgave is een vorm van terugblik, bezinning en - terzelfdertijd - een enthousiaste intentieverklaring voor de werking naar de toekomst toe. Het boek bevat een woord vooraf (Cyriel Moeyaert), een verantwoording (Dirk Verbeke), een getuigenis (Luc Verbeke), documenten uit het leven van het KFV (Luc Verbeke), bloemlezing KFV-Mededelingen (Dirk Verbeke), portretten van de voorzitters en de algemeen secretaris (Dirk Verbeke), bibliografie (Hilaire Mesdag/Cyriel Moeyaert), registers.

jv

De Grote Touring Autoatlas

De complete gids voor de weg, uitg. Lannoo/Tielt en Touring Club, 1997, geïll. met kaarten & kleurenfoto's, 290 × 170 mm, 648 blz., gebonden 1.495 fr. - Deze ‘complete’ wegengids (zoals hij in de ondertitel wordt genoemd) getuigt inderdaad van een verregaand streven naar volledigheid i.v.m. alles wat de weggebruiker aan informatie nodig heeft. Een greep uit het aanbod: 12 pagina's overzichtskaarten van België en het Groot-Hertogdom Luxemburg (het gebied waarop deze gids hoofdzakelijk betrekking heeft en wat verwonderlijk niet op de titelpagina te lezen staat), 125 blz. gedetailleerde kaarten (schaal 1:100.000; 1 cm = 1 km), 80 blz. stadsplannen (ca. 40 steden voorgesteld met toeristische informatie), 25 voluit met tekst en kaart beschreven ‘pittoreske autoroutes’ in het doelgebied, 28 ‘etappeplanners’ vanuit Brussel doorheen Europa (hoe rijd ik het best van Brussel naar München?... naar Benidorm...), 210 blz. indexen (van plaatsnamen, bezienswaardigheden, straatnamen en bezienswaardigheden binnen de stadsplannen). En om het geheel af te ronden: de twee omslagbladen vooraan bevatten een overzichtsplan van de detailkaarten (die elk een nummer meekregen, waardoor elke plaats makkelijk te vinden is) en de twee omslagbladen achteraan geven eveneens een overzichtskaart met duidelijke verwijzing (opgave van de bladzijden) naar de stadsplannen in het boek opgenomen. Het tweede opvallendste kenmerk van dit boek is de praktische bruikbaarheid. Een paar facetten: bij elke (dubbelbladzijdige) detailkaart word je in zes richtingen naar de aansluitende kaarten verwezen, op diezelfde detailkaarten vind je met nummers de bezienswaardigheden aangegeven en word je eventueel doorverwezen naar de plattegronden van de steden op die detailkaart, bij de ‘toeristische autotochten’ wordt steevast een kaart met de te volgen weg afgedrukt en vind je bladzijden vol toeristische informatie... En wat de reeds vermelde indexen betekenen i.v.m. praktisch gebruik van dit boek, zal iedereen zich goed kunnen inbeelden. Het enige minder praktische aan dit boek is zijn (groot) gewicht en formaat, waardoor het niet geschikt is om als ‘zakgids’ mee te sleuren, maar in iedere auto is het zeker op zijn plaats. Een vollediger en praktischer autoatlas zal binnen ons taalgebied moeilijk te vinden zijn!

rd

De recensies werden geschreven door:

jas:	Jan Seys
jvh:	Jaak Van Holen
jv:	Julien Vermeulen
kd:	Kamiel D'Hooghe
kvd:	Karel van Deuren
rd:	Robert Declerck