[nummer 262]
Julien Vermeulen & Arthur Verthé
Woord vooraf
Laten we dit vooraf duidelijk stellen: de hoofdtrekken van een snel evoluerende samenleving genuanceerd beschrijven is een opdracht waar een themanummer van een tijdschrift nooit volledig in kan slagen. De indringende wijzigingen die zich in de hedendaagse Zuidafrikaanse maatschappij voordoen, getuigen immers van een brede culturele omwenteling die enkel in een lijvige studie gedetailleerd behandeld kan worden. Voor een dergelijke benadering ten gronde is het thans nog te vroeg. We kunnen nog te weinig afstand nemen van de breuklijnen en accentverschuivingen die zich gedurende de laatste jaren in de Zuidafrikaanse maatschappij afgetekend hebben.
Daarom mikken we met deze bundel bijdragen veeleer op een fragmentarische benadering-in-de diepte. Wij hebben aan een aantal goed geïnformeerde Zuidafrikaanse medewerkers gevraagd om een beeld te schetsen van de jongste vernieuwingen in een deelaspect van hun eigen cultuur. Dit verklaart waarom deze bijdragen dicht bij de actuele realiteit aanleunen waarbij zij de wisselende nuances van een dagelijks beleefde cultuur weergeven. Levensecht, actueel, met de vinger aan de pols. De reputatie van de medewerkers staat borg voor een genuanceerde en betrouwbare voorstelling van feiten, tendensen en opinies zoals die zich de laatste jaren gevormd hebben.
Deze optie heeft echter ook met zich meegebracht dat we een groot stuk subjectiviteit in de artikels mogen verwachten. Iedere auteur behandelt een thematisch aspect immers vanuit een welbepaalde persoonlijke invalshoek. Deze individuele aanpak is inherent aan het essaygenre dat hier beoefend wordt. Bovendien laten we de auteurs toe om hun visie expliciet te formuleren en een duidelijk standpunt in te nemen. Het hoeft geen betoog dat de lezer hierbij de vrijheid krijgt om zich al dan niet achter bepaalde meningen te scharen.
Deze exemplarisch-subjectieve benadering impliceert ook dat een aantal facetten onvoldoende belicht worden. De kritische lezer zal wellicht opmerken dat een of ander cultuursegment ondergewaardeerd wordt of zelfs volledig veronachtzaamd blijkt. Een polymorfe samenleving als de Zuidafrikaanse maatschappij met haar vele culturele subsystemen is niet volledig te vangen in een achttal korte bijdragen. Het lijkt ons hier de beste plaats om bij voorbaat excuus te vragen voor eventuele lacunes.
Het nummer opent met een blik op de complexe politieke situatie zoals die zich op de dag van de nieuwe grondwet profileerde. Tegen de achtergrond van deze politieke krijtlijnen wordt er dieper ingegaan op de aspecten van creatief conflict en verzoening in de hedendaagse Zuidafrikaanse cultuur. Vervolgens komen een aantal deelaspecten uitgebreid aan bod: de literatuur, de beeldende kunst, de muziek en de religieuze kunst. In de laatste twee bijdragen wordt ten slotte aandacht gevraagd voor de positie van het Afrikaans en voor de historiek en de verdiensten van de Vlaams-Zuidafrikaanse Cultuurstichting. Het zou ons een genoegen doen mocht dit themanummer enkele facetten van een sterk gedifferentieerde en multiculturele cultuur in reliëf plaatsen en zo een uitdaging vormen voor de lezer om rond bepaalde topics diepgaand in te gaan op de recente ontwikkelingen.
Mogen we hier tot slot de medewerkers nog even kort voorstellen.
Freek Swart is politiek redacteur van ‘Rapport’, een Afrikaanse zondagskrant met meer dan een half miljoen lezers in Zuid-Afrika en Namibië. Pieter Kapp is hoogleraar aan de universiteit Stellenbosch. Ena Jansen is verbonden aan het departement Afrikaans-Nederlands van de universiteit van Witwatersrand. Muller Ballot is directeur van het universiteitsmuseum van Stellenbosch. Izak J. Grové is verbonden aan het departement muziek van de universiteit Stellenbosch. Frieda Harmsen is gespecialiseerd in Middeleeuwse en Renaissance-kunst en was van 1964 tot 1980 docente aan de Universiteit van Suid-Afrika. Johan Combrink is projectleider bij de Stigting vir Afrikaans en emeritus-professor in Afrikaanse taalkunde. Arthur Verthé is ondervoorzitter van de Vlaams-Zuidafrikaanse Cultuurstichting.
Auteursrechtelijk beschermd