Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 43

[p. 194]

De Museumbibliotheek: een bibliotheek als een andere?
Luc Salu

Wie De Naam van de Roos of De Slinger van Foucault van Umberto Eco gelezen heeft, kent misschien ook zijn ‘negentien punten van een slechte bibliotheek’. Deze negentien punten geven een antwoord op de vraag: hoe slaagt een bibliothecaris erin een bibliotheekbezoeker te ontmoedigen? Een aantal van deze punten kan veelal op museumbibliotheken toegepast worden: het uitlenen van boeken wordt niet toegestaan, er zijn slechts beperkte fotokopieerfaciliteiten, de openingstijden vallen precies samen met de werkuren, het aantal boeken dat men ter raadpleging ontvangt, is beperkt, enz.

Komt daar nog bij dat ook de weg naar de museumbibliotheek niet altijd even gemakkelijk te vinden is. Soms hebben museumbibliotheken een aparte ingang aan de achterzijde van het museumgebouw. In vele musea wordt de weg naar de museumbibliotheek niet altijd duidelijk gesignaleerd. De bestaande museumgidsen (Museumgids van Oostende tot Maaseik, Julien van Remoorteres Ippa's museumgids, Julien Weverberghs Museumgids voor Antwerpen) verwijzen nauwelijks of helemaal niet naar de museumbibliotheken.

Op een meer structureel niveau komt de museumbibliotheek er al niet beter uit. Het ontwerp van museumdecreet, dat cultuurminister Weckx aan de Vlaamse Raad ter goedkeuring zal aanbieden, besteedt geen aandacht aan de museumbibliotheek. Wie er ooit een handboek ‘Museologie’ op nasloeg, weet uit ervaring dat daar niets of nauwelijks iets over de museumbibliotheek in staat.

Het in de vorige alinea's geschetste beeld van de museumbibliotheek hopen we in deze tekst iets te corrigeren door de museumbibliotheek voor te stellen op tweevoudige wijze. Eerst gebeurt dit meer theoretisch door te antwoorden op vragen als: Is de museumbibliotheek een essentieel deel van de museumwerking? Hoe komt de bibliotheekcollectie tot stand? Hoe wordt deze collectie ontsloten en welke rol speelt de automatisering hierbij? Daarna volgt een overzicht van enkele Antwerpse museumbibliotheken (met openingsuren en vermelding van de bibliotheekcollecties).

1. De museumbibliotheek als essentieel onderdeel van de museumwerking

Vrijwel alle musea hebben een bibliotheek. Meestal is de handbibliotheek van de conservator uitgegroeid tot een zelfstandige, ook voor het publiek toegankelijke museumbibliotheek. Deze museumbibliotheek kan worden omschreven als ‘het onderdeel binnen de organisatie van een museum, dat in hoofdzaak belast is met het verzamelen, opslaan, ontsluiten en beschikbaar stellen van boeken, tijdschriften en daarmee in beheerstechnisch opzicht gelijk te stellen visuele en akoestische informatiedragers’. Zo definieerde Boy Wander (Openluchtmuseum, Arnhem) de museumbibliotheek tijdens de door de Vlaamse Museumvereniging georganiseerde studiedag, ‘Rol en werking van de museumbibliotheek’, op 17 september 1990 in de UFSIA te Antwerpen.

Tijdens deze studiedag is er door Dieter Lampens (Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel) gewezen op het feit dat het ontwerp van museumdecreet, dat thans bij cultuurminister Weckx op doorverwijzing naar de Vlaamse Raad wacht, de museumbibliotheek niet expliciet vermeldt. In dit ontwerp van decreet wordt bepaald dat de musea, beheerd en gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap, drie zogenaamde basisfuncties moeten vervullen: (a) een verwervende en bewarende functie, (b) een wetenschappelijke functie, en (c) een educatieve functie. Er wordt rekening gehouden met de inhoud, het wetenschappelijke apparaat, de werking en de uitstraling van de betrokken musea, de geografische draagwijdte en/of de culturele verantwoordelijkheid van elk museum. Voor de functies (a) en (b) wordt er van uitgegaan dat een museum de culturele en materiële getuigenissen van de mens en zijn milieu moet verwerven, beheren, bewaren en beveiligen, maar ook wetenschappelijk moet onderzoeken, presenteren en hierover zal informeren voor doeleinden van studie, educatie en recreatie. Tot de educatieve taak (functie) behoren communicatie, publikatie, enz.

Hoe kan de museumstaf deze taken vervullen zonder gebruik te maken van de museumbibliotheek? Het ontwerp van decreet gaat ook voorbij aan de publieksfunctie van de museumbibliotheek. Zou het niet mogelijk zijn subsidiëring in te voeren voor museumbibliotheken, wanneer zij voldoen aan een aantal voorwaarden, o.a. de publieke toegankelijkheid? De Vlaamse Gemeenschap betoelaagt thans reeds de aanschaf van kunstwerken en de automatisering van de registratie van museumvoorwerpen. Waarom ook niet een dergelijke subsidiëring voorzien voor de museumbibliotheken?

2. De bibliotheekcollectie

Enerzijds is de collectie van de museumbibliotheek een afspiegeling van de museumcollectie: de museumbibliotheek

Het tijdschriftenrek in het Museum voor fotografie te Antwerpen. (Foto: Jacques Sonck)

[p. 195]

geeft informatie over de afzonderlijke museale voorwerpen en over het onderwerpsgebied, het verzamelgebied, het werkterrein van het museum. Anderzijds mag van een museumbibliotheek ook verwacht worden dat er globaler, ruimer verzameld wordt dan de eigenlijke museumcollectie. Het is evident dat indien het verzamelgebied van een museum de eigen nationale produktie is, deze niet kan worden bestudeerd los van de kunstwerken geproduceerd in een aantal andere landen.

De collectie van de museumbibliotheek komt tot stand via ruil, koop en schenking. Onder talrijke museumbibliotheken bestaat er een permanente ruilovereenkomst, waarbij tentoonstellings- en museumcatalogi geruild worden. Zo heeft het Museum voor Fotografie een ruilovereenkomst met 50 musea en instituten, die specifiek de fotografie als verzamel- of werkgebied hebben. Met andere musea, die slechts occasioneel een fotografische tentoonstelling brengen, wordt ook geruild, maar dan niet op permanente basis.

Bij de steeds stijgende boekenprijs is ruil voor de museumbibliotheken de aangewezen weg om met een beperkt budget belangrijke publikaties te verkrijgen.

Een andere kosteloze manier van verwerven is het zgn. presentexemplaar. Wanneer in een publikatie een museumvoorwerp afgebeeld wordt, dient de uitgever een exemplaar van dit boek aan het museum over te maken. Indien een museum een voorwerp uit de collectie ontleent voor een tentoonstelling, geldt de regel dat één of meer exemplaren van de catalogus aan het ontlenende museum bezorgd dienen te worden.

De meeste museumbibliotheken abonneren zich niet alleen op tijdschriften, maar ook op veilingcatalogi. Veilinghuizen als Sotheby's en Christie's publiceren voor iedere veiling een geïllustreerde catalogus met een gedetailleerde omschrijving van de te veilen voorwerpen, met opgave van de verwachte prijzen (na de veiling ontvangt de abonnee een lijst met veilingresultaten). ‘Nieuwe’ veilingcatalogi maken het de museumstaf mogelijk op een veiling aan te kopen; ‘oude’ veilingcatalogi zijn als bron onvervangbaar, o.a. voor het volgen van de geschiedenis van een kunstwerk. Naast boeken en tijdschriften bevat een museumbibliotheek ook meer ‘efemeer’ materiaal: kranteknipsels, persberichten, advertenties enz... Zo bezit de bibliotheek van het Internationaal Cultureel Centrum (ICC) niet minder dan 30.000 documentatiedossiers over hedendaagse Belgische en buitenlandse kunstenaars. Het belang van zo'n documentatie kan niet genoeg onderstreept worden, o.a. als bron van informatie over het werk van ‘beginnende’ kunstenaars (als ze nog niet zijn opgenomen in catalogi van groepstentoonstellingen en er nog geen individuele tentoonstellingscatalogi verschenen zijn).

3. Ontsluiting van de bibliotheekcollectie. Automatisering

Binnen musea wordt meer en meer gedacht en gewerkt aan globale automatiseringsprojecten. Deze zijn erop gericht museumcollectie en bibliotheekcollectie (en administratie) geïntegreerd te ontsluiten. Het wordt de museumstaf en de museum(bibliotheek)bezoeker mogelijk gemaakt over bepaalde museumvoorwerpen of bepaalde kunstenaars alle gegevens terug te vinden die in het museum aanwezig zijn. Wie bijvoorbeeld op naam van een kunstenaar zoekt, kan een beschrijving krijgen van alle museumvoorwerpen van de hand van deze kunstenaar en bovendien een bibliografische beschrijving van boeken en tijdschriftartikels over deze kunstenaar en zijn werk. Hierbij kan ook van beeldplaatapparatuur gebruik worden gemaakt. Op lange termijn creëert de automatisering ook de mogelijkheid om gegevens tussen musea uit te wisselen.

Het gebruik van de computer voor de registratie van museumvoorwerpen is van recentere datum dan in de bibliotheekwereld. De standaardisatie gehanteerd door bibliotheken (ISBD, UDC, LCSH,...) maakt sinds lang gemeenschappelijk titelbeschrijven én ontsluiten mogelijk. Standaardisering van ‘museale documenten’, d.i. van de museumvoorwerpen, is veel complexer: deze voorwerpen zijn meestal uniek, hebben vaak geen titel, hebben een aantal fysische kenmerken (twee- of driedimensionaal), soms ook een iconografische inhoud. Voor het beschrijven en ontsluiten van deze museumvoorwerpen is een andere gestandaardiseerde terminologie - of ‘thesaurus’ met ‘hogere’ en ‘lagere’ termen - nodig dan die gebruikt in de bibliotheeksector. Bibliotheekthesauri zijn immers te weinig objectgericht. Eén thesaurus bruikbaar voor de hele museum- en bibliotheekcollectie zou bijzonder gebruikersvriendelijk kunnen zijn. De nog niet in het Nederlands vertaalde Art & Architecture Thesaurus telt zo'n 80.000 termen en zou op termijn voor vele musea en museumbibliotheken de standaardontsluiting kunnen worden. Dit betekent niet dat de bestaande ontsluitingssystemen zouden afgeschreven zijn, zoals de Universele Decimale Classificatie voor de inhoudelijke bibliotheekontsluiting, of ICONCLASS (= Iconographic Classification System) voor de iconografische ontsluiting van museumvoorwerpen.

4. De gebruikers van de museumbibliotheek

Een museumbibliotheek is te vergelijken met een bedrijfsbibliotheek. Dienstverlening gebeurt in eerste instantie aan de museummedewerkers bij het beheren en registreren van de museumcollectie, het voorbereiden van tentoonstellingen, enz.

Een museumbibliotheek is een zgn. ‘consultatiebibliotheek’ of ‘presentatiebibliotheek’, d.w.z. dat er geen uitleen aan derden toegestaan wordt (al bestaan hierop wel uitzonderingen, zoals in het hiernavolgende overzicht vastgesteld kan worden). De wetenschappelijke en educatieve staf kan te allen tijde alle boeken consulteren. In feite geldt dit ook voor iedere geïnteresseerde. Komt het ontbreken van uitleen op het eerste gezicht louter negatief over, toch garandeert het een beschikbaarheid van de hele bibliotheekcollectie voor iedere bibliotheekgebruiker.

De meeste museumbibliotheken zijn vrij of (waar slechts een kleine leesruimte bestaat) op afspraak toegankelijk. Dat het bezoek aan de museumbibliotheek slechts zelden door de musea wordt aangemoedigd, heeft zijn redenen. Het gebruik dat van de museumbibliotheken gemaakt wordt door én de

[p. 196]

De leeszaal van het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven. (Minderbroedersstraat 22, Antwerpen) (Foto: Jacques Sonck)

museumstaf én externe bezoekers is de laatste jaren in de meeste museumbibliotheken sterk toegenomen. Vooral het aantal studenten dat zijn weg vindt naar de museumbibliotheek gaat in stijgende lijn. Dit geldt niet alleen voor universiteitsstudenten (kunstgeschiedenis), maar ook voor de HOBU-studenten. Steeds meer studenten kiezen voor het H(oger) O(nderwijs) B(uiten de) U(niversiteit). De werkingstoelagen voor het HOBU zijn per ingeschreven student veel lager dan die voor de universiteiten, m.a.w. de universiteiten beschikken over veel meer financiële middelen dan het HOBU voor het uitbouwen van een bibliotheek. De voorbije jaren is er door de bezuinigende universiteitsbibliotheken een rem gezet op het toenemende gebruik dat de HOBU-studenten van de universiteitsbibliotheken maakten. Het ziet er naar uit dat ook de museumbibliotheken de toename van het aantal studenten in goede banen zullen moeten leiden. Een verbetering van de contacten tussen docenten en museumbibliothecarissen is aangewezen, ten einde piekbelastingen in de leeszalen te vermijden of om kostbare boeken of tijdschriften niet op een al te intensieve, onverantwoorde manier te laten gebruiken.

Ook qua menskracht kunnen tal van museumbibliotheken het toenemende bibliotheekgebruik niet aan. De financiële middelen zijn vaak onvoldoende. Alleen structurele maatregelen kunnen hier helpen.

5. De Antwerpse museumbibliotheken

Zoals eerder vermeld bestaat een museumbibliotheek uit boeken, tijdschriften en catalogi die zowel de eigen museumvoorwerpen als een ruimer, globaler gebied dan de eigen museumcollectie documenteren.

Boeken en zelfs hele bibliotheken kunnen evenwel ook vallen onder de museale collectie en kunnen daarvan essentieel deel uitmaken. Het boek als museumvoorwerp treffen we aan in het Museum Plantin-Moretus, het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven en het Museum voor Fotografie.

Een stad als Antwerpen bezit tal van belangrijke bibliotheken zoals de Stadsbibliotheek, de Centrale Openbare Bibliotheken, de universiteitsbibliotheken, de bibliotheek van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde, het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium, het Diocesane Seminarie, het Archief- en Documentatiecentrum voor het Vlaams-Nationalisme (ADVN). Een aantal van deze bibliotheken maakt gebruik - of zal in de nabije toekomst gebruik maken - van het VUBIS-systeem. Via een collectieve publiekscatalogus wordt de collectie ontsloten van de Antwerpse universiteitsbibliotheken (UIA, UFSIA, RUCA, Hoger Instituut voor Vertalers en Tolken), de Handelshogeschool en het Limburgs Universitair Centrum. VUBIS, gebruikt in een honderdtal bibliotheken in België, Nederland en Frankrijk, is een geïntegreerd bibliotheeksysteem: er is niet alleen een bijzonder gebruiksvriendelijke on-line publiekscatalogus, ook een geautomatiseerde uitleen-, bestel- en tijdschriftenadministratie is mogelijk. Een aantal museumbibliotheken maken gebruik van het VUBIS-systeem, dat dus een geïntegreerd bibliotheeksysteem is, en geen geïntegreerd museumsysteem (al zou registratie van museumvoorwerpen op VUBIS-basis te realiseren zijn).

Andere Antwerpse museumbibliotheken hebben geopteerd voor TINlib, een produkt van IME Ltd, Londen. Dit geïntegreerde bibliotheeksysteem kan worden gekoppeld aan TINreg, dat gebruikt wordt bij de registratie van museale voorwerpen, en samen levert dit een geïntegreerd museumsysteem op.

TINlib en TINreg - die deel uitmaken van TINman - worden in Nederlandse musea op grote schaal gebruikt. Een subsidiëring van overheidswege is in Nederland gekoppeld aan het gebruik van TINlib, TINreg of TINman. In Vlaanderen wordt de automatisering van musea gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap, zonder dat één bepaald systeem wordt opgelegd. In de toekomst zou hierin op voorstel van de Raad van de Musea en de Vlaamse Museumvereniging verandering kunnen komen.

Drie Provinciale Musea - het Museum voor Fotografie, het Museum Sterckshof-Zilvercentrum en het Textiel- en Kostuummuseum Vrieselhof - maken gebruik van het CIBIS-bibliotheeksysteem, ontworpen door het Centrum voor Informatica van de Provincies Antwerpen en Limburg (CIPAL). Voor de registratie van museumvoorwerpen heeft CIPAL nieuwe software gerealiseerd.

Bij de automatisering van de Antwerpse museumbibliotheken en registratie van de museumcollecties werd er dus niet geopteerd voor één systeem. De verklaring hiervoor ligt gedeeltelijk bij het verschil in statuut van de musea: er zijn instellingen die afhangen van de Vlaamse Gemeenschap, de Provincie Antwerpen, de Stad Antwerpen, of die een vzw zijn... Maar aan deze uitleg heeft de bezoeker van de musea en museumbibliotheken weinig, wanneer hij in de praktijk met verschil-

[p. 197]

lende systemen geconfronteerd wordt. Dat er tussen de Vlaamse museumbibliotheken een concrete samenwerking bestaat, zal de collectieve catalogus van het tijdschriftenbezit van de Vlaamse museumbibliotheken bewijzen. Dit samenwerkingsproject wordt door de sectie museumbibliotheken van de Vlaamse Museumvereniging o.l.v. Dieter Lampens gerealiseerd in het kader van ANTILOPE. ANTILOPE is een on-line collectieve catalogus van lopende tijdschriften in Belgische bibliotheken. In deze collectieve catalogus zijn sinds 1987 de lopende tijdschriften van de drie voornoemde Provinciale Musea opgenomen.

Met de bedoeling de samenwerking tussen de Vlaamse en Nederlandse kunstbibliotheken te bevorderen, wordt op 24 oktober 1994 in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag een symposium gehouden. Het initiatief ging uit van het Overleg Kunsthistorische Bibliotheken in Nederland (OKBN) en wordt ondersteund door het Samenwerkingsverband bibliotheek- en documentatiewezen van de Nederlandse Taalunie.

*

In het hiernavolgend overzicht worden een aantal Antwerpse museumbibliotheken kort voorgesteld. De gegevens in dit overzicht zijn door de verantwoordelijke van de museumbibliotheken medegedeeld. Voor informatie over andere museumbibliotheken kan verwezen worden naar de Vlaamse archief-, bibliotheek- en documentatiegids 1993-'95: adresboek van in Vlaanderen en Brussel gevestigde archieven, bibliotheken en documentatiecentra, uitgegeven door de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen in 1993 (tweede uitgave). Deze gids bevat geen gegevens i.v.m. de bibliotheek van het MUHKA (voor het publiek opengesteld in januari 1994) en het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen.

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC), Minderbroedersstraat 22, 2000 Antwerpen. (03/232.55.80; 226.01.50; 233.26.06).

[Geen museumbibliotheek zoals hoger gedefinieerd.]

Toegankelijkheid: vrij toegankelijk voor wie de leeftijd van 17 jaar bereikt heeft; van maandag tot vrijdag, van 8.30 tot 16.30 u.

Collectie: het AMVC is het centrale archief- en documentatiecentrum m.b.t. de Vlaamse letterkunde, de Vlaamse Beweging, de dramatische kunsten, de muziek en de plastische kunsten; bewaart 1.000.000 brieven en handschriften; 100.000 foto's; 25.000 affiches; geautomatiseerde klapper met 25.000 trefwoorden (namen van personen, enz.).

Automatisering: VUBIS.

Etnografisch museum, Suikerrui 19, 2000 Antwerpen. (03/232.08.82).

Toegankelijkheid: na telefonische afspraak, van dinsdag tot vrijdag, van 10 tot 16.30 u.

Collectie: 6.017 banden; 422 periodieken; uitsluitend werken i.v.m. niet-Europese culturen.

Automatisering: wordt voorbereid.

Internationaal Cultureel Centrum, Archief en Bibliotheek voor Hedendaagse Kunst van de Vlaamse Gemeenschap, Meir 50, 2000 Antwerpen. (03/266.03.06).

Toegankelijkheid: vrij toegankelijk, van dinsdag tot vrijdag, van 10 tot 12 u en van 14 tot 16 u.

Collectie: hedendaagse kunst; 15.700 boeken; 219 lopende tijdschriften; 27.809 dossiers en documentatiemappen.

Automatisering: geen.

Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, (ingang bibliotheek:) Plaatsnijdersstr. 2, 2000 Antwerpen. (03/238.78.09). Toegankelijkheid: na telefonische afspraak, van maandag tot vrijdag, van 10 tot 12 u en van 13.30 tot 16.30 u.

Collectie: Westeuropese schilderkunst en beeldhouwkunst; iconologie; kunsttheoretische bronnen; periode: van 1400 tot heden; 150 lopende tijdschriften (omdat het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten tot 1927 een Stedelijk Museum was, bevinden de oude jaargangen van de tijdschriften zich in de Stadsbibliotheek van Antwerpen).

Automatisering: TINman (start tweede helft 1994).

Maagdenhuis, Lange Gasthuisstraat 33, 2000 Antwerpen. (03/223.56.11; toestel 609).

[Beschikt niet over een afzonderlijke museumbibliotheek - geïncorporeerd in de Centrale Bibliotheek van het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn die 14.000 banden telt].

Toegankelijkheid: is toegankelijk tijdens de normale kantooruren; uitlening aan derden.

Collectie: historiek armenzorg; kunstgeschiedenis; historiek geneeskunde.

Automatisering: geen.

MUHKA (Museum van Hedendaagse Kunst), (ingang bibliotheek:) Wapenstraat, tweede verdieping. (03/238.59.60). [De bibliotheek van het MUHKA is toegankelijk voor het publiek sinds januari 1994.

Toegankelijkheid: vrij toegankelijk, van dinsdag tot vrijdag, van 10 tot 16 u.

Collectie: publikaties die betrekking hebben op de periode na 1970 worden op een actieve wijze verzameld, voor de periode 1900-1970 op een passieve wijze.

Automatisering: TINman.

Museum Plantin-Moretus, Vrijdagmarkt 22, 2000 Antwerpen. (03/233.02.94).

[Geen museumbibliotheek zoals hoger gedefinieerd.]

Toegankelijkheid: vrij toegankelijk, van maandag tot vrijdag, van 10 en 16 u.

Collectie: familie Plantin-Moretus en haar bedrijf; drukkunst; 25.000 banden; 75 tijdschriften.

Automatisering: VUBIS, sinds midden 1993.

[p. 198]

Museum Vleeshuis, Vleeshouwersstraat, 2000 Antwerpen. (03/233.64.04).

Toegankelijkheid: alleen na schriftelijke afspraak, van maandag tot vrijdag, van 9 tot 16 u.

Collectie: muziekinstrumenten, munt- en penningkunde, ceramiek, beeldhouwwerk, affiches, tekeningen, meubelen, prehistorie, Egypte; schilderkunst; wapens; oudere nijverheden.

Automatisering: TINlib (in voorbereiding).

Nationaal Scheepvaartmuseum, Steenplein 1, 2000 Antwerpen. (03/232.08.50).

Toegankelijkheid: alleen na telefonische afspraak, op woensdagnamiddag van 13 tot 16 u.

Collectie: ca. 42.000 publikaties i.v.m. de geschiedenis van de scheepvaart, inzonderheid van België; zeekaarten en maritieme affiches en plakkaten; 70 lopende tijdschriften.

Automatisering: VUBIS (wordt voorbereid).

Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim, Middelheimlaan 61, 2020 Antwerpen. (03/877.15.34 & 828.13.50).

Toegankelijkheid: van dinsdag tot vrijdag, van 10 tot 16u.; uitlening aan derden.

Collectie: hoofdgebieden: moderne en hedendaagse kunst, vanaf impressionisme; specialisatiegebied: beeldhouwkunst; 60.000 banden; 25 lopende tijdschriften.

Automatisering: TINdoc.

Provinciaal Diamantmuseum, Lange Herentalsestraat 31-33, 2018 Antwerpen. (03/231.86.45).

Toegankelijkheid: alleen op afspraak.

Collectie: diamant in het algemeen; edelstenen; sociale geschiedenis; industrie; enkele lopende tijdschriften.

Automatisering: geen.

Provinciaal Museum Sterckshof - Zilvercentrum, Hooftvunderlei 160, 2100 Deurne. (03/360.52.40; 03/360.52.41).

Toegankelijkheid: vrij toegankelijk van dinsdag tot vrijdag, tussen 10 en 17 uur, en op elke eerste zaterdag van de maand (behalve in juli en augustus).

Collectie: 23.000 banden; 110 lopende tijdschriften; algemene sierkunsten, in het bijzonder edelsmeedkunst, tinwerk, juweelkunst, munt- en penningkunde, ceramiek, meubelkunst, glaskunst en interieurkunst.

Automatisering: CIBIS.

Provinciaal Museum voor Fotografie, Waalsekaai 47, 2000 Antwerpen. (03/216.22.11).

Toegankelijkheid: vrij toegankelijk, van dinsdag tot vrijdag, van 9 tot 17 u.

Collectie: geschiedenis van fotobeeld en fototechniek (apparatuur en procédés); hedendaags fotobeeld; 20.000 boeken; 100 lopende tijdschriften; [collectie omvat ook de bibliotheek van de Antwerpse afdeling van de Association Belge de Photographie, in bruikleen van het Stedelijk Prentenkabinet] Automatisering: CIBIS, sinds 1993.

Provinciaal Textiel- en Kostuummuseum Vrieselhof, Schildesteenweg 79, 2520 Ranst (Oelegem). (03/383.46.80). Toegankelijkheid: na afspraak, van maandag tot vrijdag, van 9 tot 17 u.

Collectie: 4.000 boeken, 20 lopende tijdschriften; hoofdgebied: geschiedenis van het kostuum en van de textieltechnieken, hoofdzakelijk van West-Europa.

Automatisering: CIBIS, vanaf tweede helft 1994.

Rubenianum, Kolveniersstraat 20, 2000 Antwerpen. (03/232.39.20).

[Functioneert als museumbibliotheek voor een aantal musea behorend tot de groep van de Kunsthistorische Musea van de Stad Antwerpen (Museum Mayer van den Bergh, Ridder Smidt van Gelder en Museum Vleeshuis).]

Toegankelijkheid: vrij toegankelijk, van maandag tot vrijdag, van 8.30 tot 12 u en van 13 tot 16.30 u.

Collectie: kunstgeschiedenis van West-Europa (vóór 1800); beeldende kunsten in de Nederlanden (16de-17de eeuw); 27.000 banden; 129 lopende tijdschriften.

Automatisering: TINlib.

Volkskundemuseum - K.C. Peeters-Instituut voor Volkskunde, Gildekamersstraat 2-6, 2000 Antwerpen. (03/220.86.63).

Toegankelijkheid: bij voorkeur op afspraak, op maandag- en woensdagnamiddag van 13 tot 16 u.

Collectie: 16.900 publikaties i.v.m. volkskunde, volkskunst, voeding, drank, volksleven, levensloop, volksgeloof, volksgeneeskunde, volkslied, volksverhaal; 179 lopende tijdschriften.

Automatisering: wordt voorbereid.

Met dank aan Yolande Morel en Dieter Lampens.

Antwerpen, een schat van een stad

Onder deze titel realiseerde de Dienst voor toerisme en informatie van de stad Antwerpen een nieuwe videofilm.

In een regie van Mario Desmit toont deze film (van bijna een uur) vooral een beeld van het culturele en kunstleven met de meest voor de hand liggende gebouwen in hartje Antwerpen. Antwerpen, een schat van een stad is een beeldband om rustig te bekijken in het vooruitzicht van een bezoek aan de Scheldestad, of om toeristen een blijvend aandenken van de stad mee te geven, of om als relatiegeschenk aan te bieden. Te koop tegen 595 fr. bij de Dienst voor toerisme, Grote Markt 15 (tel. [phone]), én in de Stadswinkel, Hoogstraat 43. De film is beschikbaar in het Nederlands, Frans, Duits en Engels.