Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 42

(1993)– [tijdschrift] Vlaanderen. Kunsttijdschrift– rechtenstatus



[pagina 194]
wij huldigen / wij gedenken Kunstschilder Raoul Haerens Eerste Ereprijs 25e Grand Prix International de Wallonie Op de 25e Grand Prix International de Wallonie behaalde Raoul Haerens de Premier Prix d'honneur élite internationale in de categorie ‘olieverfschilderijen’ met zijn doek ‘Ballerina’. Tevens mocht hij de Schaal Schepen Lucien Cariat in ontvangst nemen op het Stadhuis van Charleroi in aanwezigheid van de minister van de Waalse Cultuur en de burgemeester van Charleroi. Aan deze prijskamp werd deelgenomen door 190 exposanten uit binnen- en buitenland. Op 30 januari 1993 werd datzelfde werk ook reeds bekroond met de ‘Médaille Vermeil’ met erediploma van Spectraal Gent. En eerder dit jaar kreeg Raoul Haerens de ‘Prijs Talens’ waarvoor 70 deelnemers (die hun werk anoniem moesten indienen) aantraden. Raoul Haerens werd geboren op 6 december 1937 in Wakken. Hij volgde schriftelijk onderwijs aan de A.B.C.-tekenschool en bekwaamde zich verder bij Eduard Declercq uit Sint-Martens-Latem en Ghislain Swimberghe uit Brugge. Hij is medestichter van de Kunstkring Dentergem, ondervoorzitter van de Kunstkring ‘Wenghina’ uit Wingene en actief lid van diverse kunstkringen uit de streek. (Heulstraat 17, Hille, Zwevezele-Wingene). Guido Lams
Kunstschilder Victor Renty 70 Victor Renty werd geboren in Oostende, verhuisde op jonge leeftijd met zijn ouders naar Antwerpen en leek voorbestemd voor een carrière in de muziekwereld. Hij studeerde aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium bij Emmanuel Durlet en Karel Candael en behaalde er eerste en tweede prijzen notenleer, klavier en harmonie. Toch ‘bekeerde’ hij zich in 1956 tot de schilderkunst. Renty beoefent de picturale kunst als een plastisch avontuur waarin hij bestendig zoekt naar kleuren en vormen. In zijn talrijke doeken - olieverven, pastels en aquarellen - is de poëzie nooit veraf. Niet ten onrechte noemt men Victor Renty in kunstmiddens de lyrische schilder. De reden hiervoor ligt zo voor de hand: muziek beïnvloedt zijn veelzijdig werk. Bij de ontleding van zijn schilderijen merkt men op dat hij klanken en tonen op doek zet. Alhoewel twee aparte kunsttakken, muziek en schilderen zijn door en met elkaar verweven. Opmerkelijk zijn de talrijke pianotoetsen die hij in kleur omzet door het aanwenden van kleurentampons, verfstippen. De kleurrijke toetsen zijn een equivalent van de dansende noten op de notenbalk. Logisch dat een aantal doeken namen meekregen die verwijzen naar de muziek: prelude, adagio, pianissimo, largo, con brio... Dit leidt tot figuratieve en abstracte schilderijen dan weer tot abstracte figuratie waarin het koloriet in ontelbare schakeringen aanwezig is. Dikwijls zoekt de schilder het licht in zijn tableaus. Het oeuvre van Victor Renty oogt enigszins melancholisch. Op zijn best is de kunstenaar in de landschappen waarvan hij de opbouw nauwgezet overlegt. Dat resulteert in een intimistische sfeer, die de zeer persoonlijke werkwijze van Renty weergeeft. Tot zijn geliefkoosde onderwerpen behoren de berglandschappen, eerder een zeldzaamheid onder de beeldende kunstenaars. Met heel veel tederheid schildert hij indrukken uit de streek rond de Semois. Als aquarellist geeft Renty zijn voorkeur aan de etherische aquarel waar hij ten overvloede teer-vervloeiende, bruine tinten aanwendt. Van zijn ‘blauwe’ periode in de jaren 1960-1970 evolueerde de kunstenaar in de jaren tachtig naar het expressionisme met muzikale klemtonen en werd zijn werk minder figuratief. De verdiensten van zijn echtgenote Aline Krols in de successen van Victor Renty zijn niet onbelangrijk. Van Victor Renty kan men zeggen dat hij een romanticus is. En dat geldt zowel voor de schilderijen als voor de muziek. (André Uilenslei 56, 2900 Schoten) Ugo Verbeke
Musicus Ernest van der eycken 80 Tekening Carl-Alex. Ernest van der Eycken werd geboren in Antwerpen op 23 augustus 1913. Hij studeerde aan het conservatorium in Antwerpen waar hij verschillende bekende figuren uit het Antwerpse muziekleven als leraar had: Jan Broeckx, Karel Candael, Lodewijk De Vocht, Edward Verheyden... Daarna was hij nog een tijdlang privéleerling van August De Boeck (contrapunt en fuga) en van Paul Gilson (orkestratie). Vanaf 1930 was hij altviolist in zowat alle belangrijke Antwerpse orkesten (o.a. in de KVO, de Dierentuinconcerten...) en in een aantal kamermuziekensembles. Intussen volgde hij nog cursussen aan de Internationale Dirigentenschool in
[pagina 195]
Salzburg bij Clemens Krauss en Joseph Marx. Van der Eycken dirigeerde een tijdlang in de KVO en hij was gastdirigent van de Filharmonie van Antwerpen en de BRT, maar als dirigent was hij vooral actief met het door hem gestichte Filharmonisch Kamerorkest van Antwerpen en met het Orkest van Jeugd en Muziek Antwerpen (1963-76). Daarnaast was hij van 1952 tot 76 leraar viool en kamermuziek aan de muziekacademie van Ekeren. Hij zetelde in verschillende belangrijke organisaties die zich inzetten voor de belangen van de componist: Sabam (1952 raadslid, later secretaris, van 1974 tot 90 gelegeerd bestuurder), CeBeDeM (documentatiecentrum Belgische muziek), Unie van Belgische Komponisten, Cisac (Confédération Internationale des Sociétés d'Auteurs et de Compositeurs). Hij was verder muziekadviseur van de provincie Antwerpen (tot 1983) en vanaf 1977 lid en in 1987 voorzitter van de Koninklijke Academie van België. Zijn opuslijst bevat enkele orkestwerken, de opera Elckerlyc (1963-66) en verder liederen, koormuziek, werk voor harmonieorkest, kamermuziek. Daarbij is zijn voorkeur voor strijkinstrumenten een terugkerend gegeven, gaande van zijn Poëma voor strijkorkest (1937) over Twee Strijkkwartetten (1941-42), Symfonie voor strijkorkest (1967) tot ‘Twee melodieën voor cello en piano’ (1992). Zijn taal toont degelijke vakkennis en is overwegend te karakteriseren als gratievol, lyrisch en rijk aan intimiteit. Zoals zovele van zijn generatiegenoten in Vlaanderen bleef hij traditiegetrouw componeren: klassieke structuren en romantische expressie kenmerken zijn stijl, al gebruikt hij sporadisch wel eens een harmonisatie met ‘moderne’ procédés uit de eerste decennia van de 20ste eeuw (Quinten Matsijslei 42, Bus 6, 2000 Antwerpen) Hendrik Willaert
In Memoriam Jeanine Behaeghel Jeanine Behaeghel: één van de 12 tekeningen in bezit van de Stad Brugge. Jeanine Behaeghel (Brugge 12 februari 1940 - 7 mei 1993) heeft in haar korte leven een intense artistieke activiteit ontwikkeld. Kunst en leven waren bij haar op een onnavolgbare wijze één. Grafica, schilderes, beeldhouwster. In die volgorde. Zij werd opgeleid aan de Academie voor Schone Kunsten van Brugge (1956-59), waar Albert Setola een van haar leraren was, voorts aan de Staatliche Hochschule für bildende Künste in Düsseldorf (1959-62) en aan het Royal College of Art in Londen (1963-64). Haar vroegste werk lag helemaal in het vlak van de functionele grafiek (advertenties, affiches, lay-out, boekomslagen, foto's, folders, gelegenheidsgrafiek, kalenders, catalogi, logo's, briefpapier, enz.), voortreffelijk en altijd baanbrekend uitgevoerd voor bedrijven, uitgeverijen (Desclée De Brouwer, Orion, Lannoo, Verbeke-Loys, Davidsfonds), voor verenigingen en privépersonen. Vooral haar vele werk voor het Brugse theater de Korrekelder (logo, invitatiekaart, affiche, programma's) blijft onovertroffen. Al deze grafiek was altijd af en doordacht. Altijd ook een evenwichtige oefening tussen zakelijkheid en verbeeldingskracht, tussen functie en kunst. Na tien jaar gaf zij dit grafische werk op om verwoed en voor goed onder te duiken in de omgang met de zuivere lijn, de vrije tekening. ‘Ik beschouw de momenten die ik tekenend doorbreng tot de gelukkigste van mijn leven’ getuigde zij in de ‘Belijdenis’, neergeschreven (p. 41) in het sublieme boek over haar dat verscheen een maand voor haar dood. Hoeveel honderden tekeningen zij aldus realiseerde, steeds in één beweging van pols en hand, is nauwelijks nog te achterhalen. De Stad Brugge kocht in 1991 twaalf van deze grote tekeningen (50 × 60 cm) aan (zie ill.). Ze zijn geëxposeerd in de gang naar de Biekorf-theaterzaal in Brugge. Duidelijk is hier hoe de lijn de enige kracht is waaruit alles vloeit, waarmee alles tot een sluitende synthese wordt neergeschreven. Aan de basis van deze ‘plastische stenogrammen’, zoals ze zelf deze tekeningen noemde, ligt een dynamiek die voortdurend de impulsen en de grillen van de verbeelding volgt. Toen was zij ook al aan het schilderen gegaan, even precieus, zij het veel beheerster. Figuren, koppen vooral verschenen in deze witte, grijze schilderijen met hier en daar een stipje blauw of rood en altijd met ronde, ovalen of elliptische vormen. Logischerwijze werd rond 1985 de volgende stap gezet naar de sculptuur, eerst kleiner werk in brons (zij maakte er 39), daarna grotere formaten in marmer (13). Van deze laatste heeft zij het beeldje ‘Penelope’ aan de Stad Brugge geschonken; het werd bestemd voor de binnentuin van de Biekorf-stadsbibliotheek. Het boek over Jeanine Behaeghel (27 × 27 cm, 108 blz., Uitg. Stichting Kunstboek, Blankenbergse Steenweg 14, 8000 Brugge, 1.850 BEF) is net zo perfect afgewerkt en verzorgd als de vele drukwerken die zij zelf ontwierp. Jeanine Behaeghel heeft maar een twaalftal tentoonstellingen van haar werk georganiseerd. Vele werden ingeleid door Gaby Gyselen, die bij uitstek de kenner werd van haar kunst. Hij nam dan ook de eindredactie van dit boek op zich en publiceerde er drie van zijn teksten over deze lijnenlasso's en over die subtiele schilderijen waarin soms silhouetten van de tekeningen terug te vinden zijn. Over de sculpturen is een korte tekst van de artieste zelf opgenomen, waarin zij stelt dat haar vormen langzaam groeien en dat vele zelfs nooit de eindmeet bereiken. Deze kostbare monografie, die met schitterende foto's geïllustreerd werd, zal in lengte van jaren getuigen van dit edel en eerlijk kunstenaarschap, dat helaas veel te vroeg werd afgebroken. Fernand Bonneure
In Memoriam Albert François Dirigent/cultuurpromotor Albert François werd op 23 januari 1915 in Kortrijk geboren, overleed op 20 februari 1993 in Waregem waar hij op 27 februari 1993 werd begraven. Wanneer een goed mens ons verlaten heeft, past het dat wij zijn beeld levendig houden. Niet om dat heengaan steeds weer te bewenen, doch om een klaarder inzicht te krijgen in
[pagina 196]
die persoonlijkheid, wiens levenswerk moet bewaard worden in onze dankbare herinnering. Geboren in Kortrijk, in een familie die de muziek lief had, kwam Albert François na de paasvakantie in 1945 naar Waregem als leraar aan het H. Hartcollege, waar hij les gaf tot 1967, tot hij tot lesgever benoemd werd aan het Hoger Handels- en Taleninstituut te Kortrijk. Zijn graad van doctor in de rechten behaalde hij aan de Katholieke Universiteit te Leuven. Zijn naam zal onafscheidelijk verbonden blijven met de oprichting en het beheer van het cultuurcentrum De Schakel, waarvan hij stichtend lid en de eerste voorzitter was. Het is dan ook namens al die mensen die jarenlang met Albert hebben samengewerkt dat wij aan Mevrouw François en aan heel de familie onze oprechte en christelijke deelneming aanbieden. Omwille van zijn overtuiging en zijn ervaring was hij ook de aangewezen persoon om de stichter en eerste ondervoorzitter te worden van de Federatie van Vlaamse Erkende Culturele Centra. Als ondervoorzitter van de cultuurraad bleef hij graag contact houden met de vele aangesloten verenigingen. Op zicht kon men vermoeden dat Albert een ‘denker’ was, dat hij iemand was die kon luisteren, iemand die een voorbeeld was van beschaafd taalgebruik en slechts hoge tonen kende in de muziek. Karaktertrekken die zorgden voor een intieme sfeer waarin voluit genieten mogelijk was. Elk voorstel was dan ook diep doordacht, geschraagd door een gedegen juridische kennis en tot in de kleinste details uitgewerkt vóór het ter bespreking werd voorgelegd; voor en tegen werden collegiaal besproken, nadien glashelder samengevat, om dan beginselvast en met vuur te worden verdedigd. Wij horen niets dan zang en muziek bij het lezen van de vele verenigingen waarvan hij stichter, voorzitter of dirigent was. Albert sprak een universele taal: die van de muziek. De koor-activiteiten genoten wel een zekere voorliefde en dat kwam reeds tot uiting in Leuven tijdens zijn studententijd. Hier bij ons was hij een tijdlang de toegewijde dirigent van het Gemengd Koor Gavergalm; maar ook buiten Waregem was hij bekend om zijn inzet voor het koorleven en zo lag hij dertig jaar geleden aan de basis van de stichting van de Vlaamse Federatie van Jonge Koren. Toen een Provinciale Afdeling werd opgericht werd hij ook daar de voorzitter tot zijn zoon Karel hem opvolgde in die functie. Als opvoeder en begeleider was het dan ook haast vanzelfsprekend dat hij grote aandacht schonk aan de Jeugd- en Kleutermuziekschool die hij hielp oprichten en waarvan hij de eerste voorzitter werd. Een rijkgevuld leven is beëindigd - maar in onze herinnering blijft het beeld van die ‘denker’ die zoveel gerealiseerd heeft. De geluiden zijn er niet meer... de stemmen zijn verstomd doch vreugde blijft om al het schone dat geweest is. ‘Nu voel ik dat er diepe stilte komt In die stilte zal ik je opnieuw ontmoeten Hij heeft alleen je lichaam weggenomen Niet wie je was, en ook niet wat je zijt.’ Albert... ‘in Paradisum deducant te Angeli. Chorus Angelorum te suscipiant.’ Jozef Vanryckeghem
In Memoriam Emiel Verlinde Kunstschilder Emiel Verlinde overleed te Brugge op 20 april 1991. Hij werd er geboren op 15 januari 1917. Een goede vriend en groot kunstenaar ging van ons heen. Om zijn groot kunstenaarstalent, zijn onuitputtelijke inspiratie en zijn filosofische kijk op de wereld werd hij niet ten onrechte ‘den Brugsen Ensor’ genoemd. Emiel Verlinde was een geliefd man, vooral in kunstmiddens. Hij hield van de mensen en de mensen hielden van hem. Hij was een kunstenaar, die een vriendschap uitstraalde die eenvoudig en spontaan was. Door zijn eenvoud, en te veel met anderen begaan, bleef zijn eigen zo waardevol werk soms op de achtergrond, en miste soms de erkenning die hij hiervoor terecht verdiende. Emiel volgde aan de Brugse Academie lessen huis- en decoratieschilderen en daarna plastische kunsten. In 1931 ontving hij de bronzen medaille, in 1936 de zilveren medaille en hij werd tevens primus van het academiejaar en laureaat tekenen naar levend model. De mens zou zijn leven lang centraal blijven in zijn werk. Veel symboliek en wijsheid zijn in zijn werk verborgen, zoveel dubbele bodems. Zijn interesse voor de kunst van anderen deed hem studiereizen ondernemen, culturele missies naar Portugal, Polen, Catalonië, Frankrijk en Nederland. Op talrijke plaatsen trof men zijn werk aan op individuele en collectieve tentoonstellingen, o.m. te Brugge, Knokke, Antwerpen, Gent, Vinkem, St.-Martens-Latem, Ingelmunster, Izegem, Le Touquet (Fr.) en in Zoetermeer (Nl.). Emiel Verlinde was lid van kunstkring Krea Ingelmunster, waar hij mee optrok om in de natuur te schilderen, mee tentoonstelde en deelnam aan talrijke culturele reizen. Tot op de laatste dagen van zijn leven was Emiel bijna rusteloos aan het tekenen en schilderen. In onze gedachten, Emiel, zullen we u altijd zo bezig zien; en ik had het voorrecht, Emiel, één van je nadere vrienden te zijn en zulke mensen te vriend hebben is zeldzaam. Het verlies is pijnlijk, maar de herinneringen blijven onvergetelijk (Blekerijstraat 56, 8310 Brugge). Eddie Verfaille Mogen we beleefd - toch met aandrang - vragen dat abonnees die verhuizen iedere adreswijziging onmiddellijk aan de administratie zouden meedelen op het adres: C.V.K.V. - ‘Vlaanderen’, Lindenlaan 18, 8700 Tielt. Gelieve telkens - om misverstanden te vermijden - zowel het nieuwe als het oude adres te vermelden. We danken u van harte voor uw medewerking!