Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 37

[p. 175]

‘Vlaanderen leeft...’

Toen E.H. José de Poortere, die als redactiesecretaris acht nummers (mei 1976 - juli 1977) verzorgd had, te kennen had gegeven, dat hij die taak wilde neerleggen, suggereerde de heer Johan Ducheyne, toentertijd directeur van de Uitgeverij Lannoo, mijn naam aan de beleidsmensen van het tijdschrift en op een dag in 1977 kreeg ik het bezoek van de heer Jozef Storme, in die dagen voorzitter van het C.V.K.V., en van E.H.A. Smeets, in die tijd ‘geestelijk adviseur’ van het tijdschrift ‘Vlaanderen’. Na voorstelling van de functie van redactiesecretaris en veel vragen van mijn kant heb ik aanvaard. Pas achteraf bleek dat ik me terdege vergist had in het inschatten van het volume werk dat het ‘redactiesecretariaat’ met zich meebrengt!

De eerste vergadering die ik als nieuwbakken redactiesecretaris meemaakte, was de vergadering van de ‘Raad van Bestuur’ van 19 november 1977, waar ik ‘ambtshalve’ verwacht werd. Daar maakte ik kennis met een select gezelschap dat bestond uit Jozef Storme, voorzitter C.V.K.V., mevrouw Goos-Derveaux, verbondssecretaris, Kan. A. Smeets, Prof. Dr. Gust Keersmaekers, Hector Deylgat, Adiel Van Daele, Albert Setola, Jacques 't Kindt, Albert de Longie en Rik Jacobs. Een maand later, op 17 december 1977, verscheen ik voor het eerst in de redactievergadering. Behalve de hierboven vernoemden waren daar ook Hans Melen, Prof. Jules van Ackere en Karel van Deuren aanwezig.

Nog steeds ben ik gelukkig en dankbaar dat ik deze mensen via ‘Vlaanderen’ mocht leren kennen: zij waren en zijn nog altijd een verrijking, gestoeld op een waarachtige vriendschap, met wie het prettig samenwerken is.

Onmiddellijk viel me op dat de vergaderingen vlot verliepen, maar wel eens wat gedomineerd werden door uitvoerige en vaak stekelige tussenkomsten van E.H. Smeets, de kanunnik met de al lang legendarische naam van onvermoeibaar werker voor ‘Vlaanderen’. Hij was werkelijk vergroeid met het tijdschrift. Onder de rubriek ‘Korte Golf’ schreef hij - sinds



hoeveel jaren al? - talloze berichten en berichtjes over allerlei ‘kunstactiviteiten’ van de aangesloten leden; voor de ‘Verbondsberichten’ bracht hij de nodige kopij aan en in de rubriek ‘Kunstenaarsbelangen’ vond hij gelegenheid om zijn mening te zeggen over wat hij ongezonde of discriminerende situaties of gebeurtenissen achtte. Daardoor geraakte de redactie weleens in moeilijkheden, te meer omdat die rubrieken meestal niet ondertekend waren. Soms werd gezette kopij nog veranderd of ‘bijgestuurd’ volgens eigen inzicht, wat uiteraard niet in goede aarde viel bij de medewerkers en bovendien vertraging van het verschijnen van de nummers betekende. Niemand betwijfelde echter dat alles gebeurde in de vaste overtuiging aldus het C.V.K.V. en zijn tijdschrift te dienen. Hoe dan ook, daardoor was er soms fel leven in de redactiebrouwerij, waarin ik me als pas-aanvaard redactiesecretaris moest inwerken en ‘inpassen’. De grote verdiensten van kan. Smeets voor het tijdschrift behoren thans tot de herinnering: hij heeft zich uitgesloofd voor ‘Vlaanderen’, wat bij zijn toch onverwacht overlijden (14 augustus 1985) werd beklemtoond door de voorzitter, de heer Werner Vens (zie Vlaanderen, jg. 34, 1985, blz. 201-202).

Mijn eerste jaren bij het tijdschrift ‘Vlaanderen’ werden verder gekenmerkt door het heengaan van meerdere ‘steunpilaren’ van wat het C.V.K.V. en zijn tijdschrift ‘Vlaanderen’ toen waren. Herhaaldelijk - veel te vaak - moesten we in ons tijdschrift een In Memoriam-artikel voor eigen medewerkers afdrukken. Albert de Longie, lid van de Raad van Bestuur en Redactielid, die zich vooral inliet met poëzie en in het bijzonder met poëzie van jongeren, ontviel ons op 29 oktober 1979 en enige tijd later, op 12 maart 1981 ‘ging onze eminente voorzitter en goede vriend Jozef Storme, van ons heen’, zoals Hector Deylgat het schreef in het In Memoriam (Vlaanderen, jg. 30, nr. 180, jan.-febr. 1981). In nummer 181 (maart-april 1981) verscheen dan het ‘afscheidsartikel’ voor Albert Setola, stichtend lid van het C.V.K.V. en dé lay-out-man van

[p. 176]

‘Vlaanderen’. Ook 1985 werd gemerkt door het heengaan van twee trouwe medewerkers: medio augustus (zoals reeds hoger vermeld) overleed E.H. Smeets en op 29 november Rik Jacobs, lid van de Raad van Bestuur voor de sectie dramatische kunst en lid van de Redactie, die trouw de vergaderingen bijwoonde en verscheidene nummers van ‘Vlaanderen’ samenstelde. En helemaal onverwacht op 11 augustus 1986 moesten we afscheid nemen van Hector Deylgat, medestichter van het C.V.K.V. in 1951 en tot aan zijn dood bestuurderpenningmeester van het C.V.K.V. Als geen ander was hij vertrouwd met de gang van zaken in en om het tijdschrift en vaak was zijn optreden beslissend om de gestoorde gemoederen in de redactieploeg weer in evenwicht te brengen. Deze reeds al te lange lijst werd dan besloten met het afsterven van Jan Douliez die op 9 oktober 1987 schielijk overleed. Hoewel hij pas sedert september 1985 lid van de Kernredactie was geworden, hadden we de rustige wijsheid van zijn tussenkomsten erg leren waarderen.

Gelukkig werden de lege plaatsen in de Raad van Bestuur en Redactieraad door anderen ingenomen, zodat het verbond en zijn tijdschrift verder konden steunen op de belangloze inzet van velen.

De heer Werner Vens, evenals zijn voorganger Jozef Storme verbonden aan het provinciaal bestuur van West-Vlaanderen, werd bereid gevonden het voorzitterschap van het C.V.K.V. op zich te nemen (1981). Een van de eerste ingrijpende bestuurshandelingen bestond erin de redactieleiding - die tot dan toe voorgezeten werd door de Verbondsvoorzitter - toe te vertrouwen aan Prof. Dr. Gust Keersmaekers, die aldus redactievoorzitter werd. De heer Vens zelf presideerde van dan af enkel nog de Raad van Bestuur, maar bleef en blijft als volwaardig redactielid de vergaderingen van de redactieraad bijwonen. Alhoewel op die manier twee functies naast elkaar werden geschapen, heeft de gang van zaken reeds overvloedig bewezen dat deze ‘scheiding van machten’



voor het C.V.K.V. en zijn tijdschrift erg geslaagd mag heten. De inzet, de energie en het entoesiasme die van beide voorzitters uitgaan, werken aanstekelijk op alle medewerkers en steeds weer ontluiken nieuwe initiatieven in de beide bestuursvergaderingen. Het is dan ook tekenend dat sindsdien de vergaderingen talrijker worden bijgewoond en inspraak van de mede-vergaderende leden is geen ijdel woord gebleven. Gaandeweg kreeg het tijdschrift ‘Vlaanderen’ een klaarder uitgetekend profiel, wat niet alleen in een groter en duidelijker lettertype merkbaar is! Naast de behandeling van een bepaald thema per nummer - iets waaraan ‘Vlaanderen’ sinds zijn oprichting heeft vastgehouden - verschenen de rubrieken ‘In en Om de Kunst’ en ‘Aandacht voor...’, waarin telkens nog andere facetten uit de wereld van kunst en literatuur worden belicht, zodat elke lezer in ieder nummer een of meer artikels die hem aanspreken, vinden kan. En terwijl de C.V.K.V.-voorzitter zich meer kan toeleggen op problemen die de verbondswerking met zich meebrengt met onder meer de steeds terugkerende zorg voor de financiële haalbaarheid van Verbond en tijdschrift, zet de redactievoorzitter zich met een bewonderenswaardige feeling voor zijn medewerkers, in om van de redactievergaderingen werkelijke ontmoetingen te maken, waar vriendschap onder elkaar en enthousiasme voor de bloei van het tijdschrift hand in hand gaan. De kwaliteit van de nummers zijn daar het blijvende resultaat van.

Behalve met de mensen die je als redactiesecretaris op de tweemaandelijkse werkvergaderingen (voormiddag Raad van Bestuur, namiddag Redactieraad) ontmoet, kom je ook nog in contact met een groot aantal van de aangesloten C.V.K.V.-leden en abonnees, want naast de zorg voor de binnen te halen kopij en de zetproeven, word je als redactiesecretaris (aan wie nu tevens de taak van verbondssecretaris toebedeeld is) geregeld bedolven onder een (niet-aflatende) stroom van correspondentie van C.V.K.V.-leden, abonnees en allerlei instanties die hun activiteiten in ‘Vlaanderen’ willen gepu-

[p. 177]

bliceerd zien. De brieven die ik aldus beantwoord en of zelf geschreven heb zijn niet meer te tellen. En wat de telefoon voor ‘Vlaanderen’ betreft... vraag het maar eens aan mijn huisgenoten! Grote en kleine - ook soms vermoede - problemen worden via de redactiesecretaris aan de leiding overgemaakt. Boeiend om met zoveel mensen in contact te treden, zij het dan vaak alleen maar schriftelijk of telefonisch, maar soms overrompelend, zodat mijn dagen vaak te weinig uren tellen.

Bewust schreef ik tot hiertoe enkel over de mensen die van ver of dichtbij bij de groei en de bloei van het tijdschrift ‘Vlaanderen’ betrokken zijn, waarbij ik betreur dat ik er zovelen in de anonimiteit moet laten. Hebben de negenenvijftig nummers die ik mocht helpen tot standbrengen dan geen ‘indrukken’ nagelaten? Een retorische vraag natuurlijk! Hoewel de publikatie van ieder nummer een verhaal op zichzelf is en zijn eigen specifieke ‘geschiedenis’ heeft en voor de redactiesecretaris telkens weer de ‘vreugde van de geboorte’ met zich meebrengt, zijn er toch een aantal die me bijzonder hebben aangesproken en dit niet alleen door de inhoud, maar tevens door de goede herinneringen die ik aan de samenstellers en of de co-auteurs ervan bewaard heb. Noodgedwongen moet ik me beperken, maar het nummer 162, gewijd aan De Meubelkunst, springt eruit terwille van het feit dat dit nummer het eerste was dat ik ‘ter wereld’ mocht helpen brengen en omwille van de samenwerking met de innemende heer Frans Defour. Verder liggen me nauw aan het hart de ‘muzieknummers’, samengesteld o.m. door Prof. J. van Ackere (De Moderne Weense School, Muziek menselijk document, Muziek van onze eeuw), Rik Jacobs zaliger (De opera, Zingende Vlamingen in de wereld), mevrouw Jo Van Daele-Haerens (Muziek muzeaal), Joost Vanbrussel (Vlaamse vocale muziek en koorleven) en Hendrik Willaert (Adriaan Willaert), de ‘literaire nummers’, samengesteld door o.m. Prof. Dr. G. Keersmaekers



(Joost van den Vondel, Jan van Ruusbroec en Emiel van Hemeldonck), Rudolf van de Perre (Een klaverblad van vier: P.G. Buckinx, René Verbeeck, Albe, Karel Vertommen en Anton van Wilderode), Luc Daems (Antwerpse en Westvlaamse kwartetten van prozaschrijvers) en Karel de Busschere (Gezelle-Rodenbach en de Westvlaamse school), de nummers over plastische kunst en architectuur van de hand van o.m. Karel van Deuren (Spotprentkunst en Aspecten van de Vlaamse grafiek), Marcel Obiak (Permeke, met het pakket kleurenillustraties), Marc Dubois (Vijf Europese kathedralen), Karel De Decker (Het stripverhaal in Vlaanderen en Alfred Ost), het Limburgnummer van Flor van Vinckenroye, waaraan tevens de bijkomende herinnering aan een hoogstaande en hartverwarmende persvoorstelling vastzit en nu heel recentelijk het nummer over De Vlaamse film van Karel van Deuren, te meer omdat dit het eerste nummer is waarin we vierkleurenillustraties hebben kunnen plaatsen, wat meteen een nieuwe dimensie en een breed perspectief voor de toekomst en de verdere ontwikkeling van ons aller tijdschrift inhoudt.

Robert Declerck