Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 34

[p. 123]

Verbondsberichten

Verbondssecretaris: Danny Van den Bussche Duinenstraat 70 - bus 3, 8400 Oostende

Nieuwe leden

De Raad van Beheer van het C.V.K.V. aanvaardde op zijn vergadering van 30 maart jl., in het A. Demedtshuis in St.-Baafs-Vijve, volgende leden-kunstenaars, die we hierbij van harte welkom heten in onze grote kunstenaarsfamilie.

Antwerpen Mathieu Wynen, Keramieker, Schoten. Chantal Sermon, Grafiek en schilderkunst, (ps. Chany), Antwerpen. Herman Peeters, Essayist, Mortsel.

Brabant Bruno Foltin, Beeld. Kunsten, Tienen. Bruno Haest, Beeld. Kunsten, Leuven. Bert Aerts, Essayist, Lombeek. Frans Guisson, Beeld. Kunsten, Wezembeek-Oppem. Patricia Rits, Beeld. Kunsten, 1180 Brussel.

Oost-Vlaanderen Remi Bauwens, Kunstsmid, Adegem. Lieven Colruyt, Beeld. Kunsten, Gent-Ledeberg. Karel de Boeck, Beeld. Kunsten, Dendermonde. Paul Van Broeck, Beeld. Kunsten, Melsele.

West-Vlaanderen Marc Decock, Beeld. Kunsten, Kuurne.

Buitenland Simonne Gobin-Eliaerts (ps. Sanne Sleedoorn), Letterkunde, Utrecht.

De sociale toestand van de jonge kunstenaar

Een jong kunstenaar uit Kapellen stuurde ons op 19 maart jl. volgende brief. Het is een zeer revelerend schrijven voor wat de moeilijkheden betreft, waarmee een jong kunstenaar op sociaal en fiscaal gebied te kampen heeft in deze crisistijd:

Geachte Heer,

Mag ik zo vrij zijn U langs deze weg te vragen of U op de hoogte is van de daadwerkelijke jonge kunstenaarsproblematiek?

Ikzelf als beroepskunstenaar (steenbeeldhouwer) ben onderworpen aan het stelsel van zelfstandige en alzo verplicht sociale bijdragen te betalen.

Doch als jonge kunstenaar (34 en mijn debuut begonnen in 1981) heb ik niet de geldelijke middelen om mijn driemaandelijkse minimumbijdrage van 11.547 Bfr. te betalen. Deze bijdrage is een grote druk op ons gezinsinkomen van 29.000 Bfr. (voor 3 personen). De verkoop van beelden is te gering (ik moet mijn naam nog waarmaken). De Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen te Brussel weigert overwegend vrijstelling van deze bedragen te geven niettegenstaande mijn beroep reeds 4 jaar verlieslatend is, aldus geredeneerd in de geest van ‘zelfstandige’, een benaming mij opgedrongen door deze Commissie.

Door deze administratieve mallemolen, onbegrip, gebrek aan een bredere kijk op kunst en kunstenaar vanwege de nationale voogdij-over-heid, voel ik me dan ook geremd in mijn geestelijke artistieke ontplooiingen.

Ik moet dan ook vaststellen dat geen enkele instantie, vereniging of wat dan ook maar één enkele moeite doet, aktie onderneemt om daadwerkelijk enige verbetering te brengen in het kunstenaarsbestaan. Bepaalde instanties kennen zelfs het bestaan niet van de aanbevelingen van de Algemene Conferentie van Organisatie der Verenigde Naties voor onderwijs, wetenschap en kultuur van 23 september tot 28 oktober 1980 in haar 21ste zitting te Belgrado (aanbevelingen betreffende het statuut van de kunstenaar).

Laat ik enkele voorbeelden geven: Ik stel me de vraag indien ik bijvoorbeeld een bruto-inkomen heb van 100.000 Bfr. per jaar en ik daarvan 46.188 Bfr. sociale lasten moet betalen, hoe ik dan in godsnaam moet leven van 53.812 Bfr., waarvan dan nog mijn onkosten moeten afgetrokken worden (aankoop materialen, steen, gereedschap, sokkels, e.d.).

Indien ik een gans jaar geen enkel werk heb verkocht, waarvan kan ik dan deze bijdrage betalen of indien ik een gans jaar aan één beeld werk? Ik vraag me dan ook af waarin schuilt dan het begrip, de logika en de eerlijkheid? Op welke gronden is de redenering gestoeld om zulke maatregelen te treffen?

Waarom hebben beroepsplastische kunstenaars geen statuut?

Ik vind het dan ook een grove belediging, een onrechtvaardigheid dat jonge beginnende kunstenaars zomaar direkt onderworpen worden - of gelijkgesteld - met zelfstandige.

Wil of kan men dan niet inzien dat een kunstenaar niet zomaar synoniem is voor wat algemeen gelijkluidend en overeenkomstig begrepen moet worden onder zelfstandige, handelaar? (bakker, melkboer, beenhouwer, aannemer, e.d.).

Dit schrijven kan U gerust integraal publiceren zonder enig bezwaar van mijnentwege.

In de hoop, dat inderdaad, dit schrijven veel mensen zal doen nadenken, bereid ik me nog steeds voor op het grote offensief tegen deze grote onrechtvaardigheid. Ik bedoel hiermede o.m. dat er een statuut moet komen voor beroepskunstenaars.

Graag had ik dan ook Uw mening vernomen waarvoor ik U reeds bij voorbaat dank.

Met vriendelijke groeten,

Jan Pieter Van Der Krieken, Bessemstraat 6, 2080 Kapellen

N.B. Is het U ook opgevallen dat men als vrouw-kunstenaar deze problematiek niet kent, daar het hoofdberoep wordt gelijkgesteld met een bijberoep met beperkte geldelijke inkomsten en de sociale bijdrage dan terugvalt van 11.457 Bfr. naar ± 1.500 Bfr. per kwartaal. Deze regeling geldt echter niet voor mannen. Van diskriminatie gesproken...

Wij hebben dit schrijven voorgelegd aan de specialist sociale zaken van onze redactie, de heer Daan Rau, directeur van ‘Amarant’. Hij is de auteur van het zeer bekende ‘Vademecum Beeldende Kunst’, waarnaar we voortdurend verwijzen moeten voor duizend en één gevallen die zich in de praktijk van het kunstenaarsleven stellen. Ziehier zijn commentaar:

De steller van deze brief brengt heel terecht deze problematiek aan de orde. Hij is overigens niet de enige die met deze nijpende kwestie wordt geconfronteerd. Van diverse zijden is hier al tegen gereageerd (ook via gerechterlijke weg). Zowel SABAM als de Dienst Beeldende Kunst en Musea (Willy Juwet) hebben stappen ondernomen, zo ook heel wat individuele kunstenaars.

Het probleem blijft mee bestaan omdat kunstenaars in onze westerse context bijna per definitie individualisten zijn. Het is evenwel slechts een gezamenlijk en gecoördineerd optreden dat aan de toestand iets zal kunnen veranderen.

Ondergetekende leidt een dienst die zich o.m. met het sociaal statuut van de kunstenaar inlaat. Deze dienst, Amarant - Centrum voor Artistieke Confrontatie, wil samen met de kunstenaars zoeken naar oplossingen. Hiervoor wordt momenteel een BTK-project aangevraagd. Wellicht zal hiervoor veel inzet en vooral veel geduld noodzakelijk zijn...

Kunstenaars en kunstenaarsverenigingen die willen meewerken en helpen zoeken naar mogelijke oplossingen voor de grote diversiteit aan problemen waar kunstenaars binnen hun sociaal statuut mee te maken hebben (o.m. kunstenaars en de werkloosheidsregelingen) worden hierbij opgeroepen om contact op te nemen met Amarant, Eedverbondkaai 267, 9000 Gent, tel. [phone].

Daan Rau

UITNODIGING
Op vrijdag 14 juni 1985 wordt om 17.30 uur het nummer over Adriaan Willaert aan de pers voorgesteld in de ‘Conferentiezaal’ van de Bank van Roeselare en West-Vlaanderen in Roeselare. Tussendoor wordt door het Roeselaars Kamerkoor werk van de gehuldigde componist uitgevoerd.
C.V.K.V.-leden die wensen aanwezig te zijn bij deze voorstelling, worden vriendelijk verzocht dit vóór 1 juni aan het redactiesecretariaat van ons tijdschrift te laten weten met opgave van het aantal personen.

[p. 124]

BELANGRIJK BERICHT
Een paar dagen geleden werden de ‘Mededelingen van het C.V.K.V.’ door de post ten huize van alle C.V.K.V.-leden bezorgd. Die ‘Mededelingen’ zijn zeer belangrijk, want zij bevatten o.m. een uitnodiging tot de Artiestenmis met de Paus op 20 mei in de kerk ‘Vogelzang’ in St.-Pieters-Woluwe en tot onze Statutaire Vergadering in Grimbergen op zondag 2 juni e.k.
Kunstenaars en letterkundigen die lid zijn van het C.V.K.V. en die deze ‘Mededelingen’ niet hebben ontvangen, blijken hierdoor niet vermeld te staan op onze lijsten van de C.V.K.V.-leden, maar op die van onze abonnees, en daardoor genieten zij niet van de aan de C.V.K.V.-leden voorbehouden voordelen.
Indien u in dat geval bent, gelieve dan per kerende post dit te laten weten op het adres van onze administratie: de heer Adiel Van Daele, Lindenlaan 18, 8880 Tielt. Gelieve daarbij tevens zeer duidelijk uw kunstdiscipline(s) te vermelden. Ook wie huisgenoten-kunstenaars heeft, wordt gevraagd dit eveneens aan onze administratie mee te delen.
Met oprechte dank bij voorbaat.

Kunstenaarsbelangen

•	De Cultuurpaktwetten werden in een colloquium op 16-3 in het Antwerps Provinciehuis sterk becritiseerd. Ze zorgen niet voor de bescherming van de echte minderheden en de alternatieve initiatieven. Ze werken systeembevestigend, leiden tot obstruktie en zorgen voor een onvoorstelbaar immobilisme in de sector. Het cultuurpaktdecreet heeft de hele culturele sector gepolitiseerd, geideologiseerd en verzuild. Het heeft geleid tot papieren verenigingen, tot gefingeerde strekkingen (die ook allemaal recht op vertegenwoordiging hebben), tot het discrimineren van de meerderheid, tot postjesjagerij en tot het legaliseren van de politieke benoemingen in de culturele sector. De meest vernietigende kritiek werd geuit door Prof. Leo Neels, specialist in het publiek recht. Hij vroeg zich onder meer af of de politieke moraal in ons land zo laag gevallen is dat de bescherming van minderheden, wat eigenlijk behoort tot het elementair politiek fatsoen, in wetten, decreten en reglementen moet vastgelegd worden. Volgens Neels is het decreet trouwens een aanfluiting van de princiepen die in het pakt en in de grondwet zijn ingeschreven: de non-discriminatie van ideologische en filosofische strekkingen worden in het decreet vertaald als een feitelijke bevoordeling van de aan politieke en ideologische strekkingen gekoppelde culturele organisaties, met praktische uitsluiting van alle gebruikers die zich niet volgens dit politieke spectrum georganiseerd hebben. Het decreet heeft volgens hem geleid tot een loopgravenoorlog tussen de diverse strekkingen in het culturele veld, die hun energie niet meer kunnen gebruiken voor het zoeken naar vormen van samenwerking, maar verplicht worden zich te bekommeren om hun macht in de adviesorganen. Aldus het verslag van De Standaard.
•	Minister Lenssens stelde een Ronde Tafel voor het Kunstonderwijs samen, die voor 26-3 de optimale maatregelen moeten bestuderen i.v.m. de huidige budgettaire problemen en de beperkte mogelijkheden. Het kosteloos muziekonderwijs heeft thans ca. 86.000 leerlingen. De Ronde Tafel moet na zes maand zijn conclusies aanbieden.
•	Het Brussels Paleis van Schone Kunsten kreeg een tweekoppige directie met Marie-Mad. Spehl-Robbeyns als directeur-generaal (Fr.) en Ludo Willems (Vl.) als... adjunct. De instelling is nu een parastatale. Wie gehoopt had dat het hele Paleis - als compensatie voor de ontelbare miljoenen gespendeerd aan het C.C. Botanique (fr.) - een Vlaamse instelling zou worden, komt er bekaaid uit. Wel moeten we bekennen dat wij mogen beschikken over een gebouw met de weinig gelukkige ja zelfs beschamende naam ‘Ancienne Belgique’. Alle gelijkvloerse lokalen van het Paleis gingen van de stad Brussel over naar de Staat; de rest was reeds voordien staatsbezit.
•	Een reeks Nederl.-Vl. publikaties ‘Kritisch’, ‘Literair’ en ‘Dramatisch Akkoord’ werd in het verleden dank zij subsidies van beide zijden in stand gehouden. De publicatie werd toevertrouwd aan (al dan niet in Nederland gevestigde) Nederlandse uitgevers. Zij vonden weinig of geen belangstelling vanwege het publiek. Nu zou de ‘Nederl.-(Vlaamse) Taalunie’ het ding overnemen, maar van Vlaamse zijde is men helemaal niet scheutig om te betalen. Ongelijk kan men het Vl. ministerie niet helemaal geven, want veel fiducie in de selectie bestaat er niet, althans in Vlaanderen. Trouwens enkel ‘De Slegte’ en de Nederl. uitgevers varen er wel bij.
•	In de laatste Dokumenta van Kassel (1982) beperkte de Belgische presentie zich tot Marcel Broodhaers. In de Biënnale van Parijs dit jaar is er helemaal niets uit ons land te bespeuren, hoewel er overvloed was aan plaats en aan deelnemers. Waarvoor dienen onze internationale culturele akkoorden en onze culturele attachés?
•	De deelname van Vlaamse kunstenaars aan de Biënnale van de jongeren te Parijs viel eens te meer in het water, wegens nalatigheid van ons ministerie van Cultuur dat voor een vertegenwoordiging diende te zorgen...
•	Bij de opening van de 24e Wereldcartoenale van Heist-Knokke wordt een Fed. v. Europese Kartoenistenverenigingen (FECO) opgericht: reeds werd deelname van de Kartoenistenvereniging verzekerd van Vlaanderen (Kever), Nederland (Tulp), Engeland, Denemarken en Joegoslavië.
•	Een Internationale Koorleiderscursus wordt door de V.F.J.K. gehouden in het Brugse St.-Leocollege van 1 tot 11-8, onder de leiding van Laszlo Heltau, Paul Brandvik en Johan Duyck. Inlichtingen en inschrijvingen bij de Federatie, Heirnislaan 38, Gent.
•	Het Poëziecentrum (dir. Willy Tibergien) zal in elk geval vanwege het stadsbestuur over een onbewoond pand kunnen beschikken. Zelf verkiest Tibergien het gerestaureerde Gents Toreken voor een poëziecafé, maar dit is nog problematisch. Hopen maar dat hij zijn actie voor de Vlaamse poëzie zal kunnen voortzetten.
•	De Subsidiëring van de tijdschriften is onvoldoende volgens ‘Dietsche Warande en Belfort’. Aanleiding voor het pessimisme van hoofdredacteur Marcel Janssens en voorzitter van de raad van bestuur Johan Fleerackers is de evolutie in de subsidiëring van de creatieve letteren. In 1981 beschikte de Dienst Letteren over een aankoopkrediet van 12 miljoen fr. In 1984 werd dit verhoogd tot 14,1 miljoen, maar dit jaar weer verminderd tot het peil van '81. Voor literaire tijdschriften wordt slechts 2,5 miljoen fr. uitgetrokken. De oplage van ‘Dietsche Warande en Belfort’ daalde met ruim 700 exemplaren, zodat men nog net de kosten kan dekken. Heel wat rijksscholen en bibliotheken zegden hun abonnementen op bij gebrek aan middelen. D.W. en B. heeft jaren lang met twee vrijzinnige bladen een buitengewoon gunstige behandeling gekregen van staatswege. Geen enkele der drie begunstigden heeft zich toen voor een rechtvaardiger behandeling der vele andere bladen ingezet.
•	De Auteursvereniging Scriptores Christiani die als ‘Scriptores Catholici’ werd gesticht door Felix Timmermans e.a., viert haar 50-jarig bestaan op zondag 9 juni in de St.-Michielskathedraal te Brussel.
•	Het nieuw bestuur der Ver. v. Limb. Schrijvers bestaat uit Philippe Rotsaert (voorz.), Edith Oeyen, Mia Gerards, Edm. Smitt, P.W. Sangers en Erik Pattyn (secr.).
•	Over het thema ‘Beleid voor boek en lezen’ werd door de Stichting Boek op 18 en 19 april e.k. een symposion georganiseerd. Nederlandse Taalunie en Limburgs Universitair Centrum verleenden hun auspiciën aan dit symposion. Het vond plaats in het L.U.C. (Diepenbeek). De bestaansreden voor deze activiteiten is te vinden in de behoefte, binnen het Nederlandse taalgebied, aan een versteviging van de maatschappelijke rol van het boek als cultuurinstrument en het lezen als cultuurtechniek. Het probleemgebied van een beleid voor de bevordering van boek en lezen heeft voor Nederland en Vlaanderen een nieuwe dimensie gekregen sinds het tot stand komen van de Nederlandse Taalunie. Mogelijkheden tot een vergemeenschappelijking van dat beleid en tot een verdere uitbouw in samenspraak zijn door het Taalunie-verdrag gecreëerd. Met deze gedachte als uitgangspunt is door de Stichting Boek een project ontwikkeld over ‘Bouwstenen voor een beleid omtrent boek en lezen in het raam van de Nederlandse Taalunie’. Aansluitend werd het 10-jarig bestaan van het tijdschrift ‘Appel’ (St.-Truiden) op 18-4 onderlijnd door een discussie over ‘Wat met debuten?’.
•	De Dodendans der Vlaamse Uitgeverijen gaat verder door. In de laatste weken zijn weer twee nieuwe slachtoffers gevallen. De Hasseltse Uitgeverij Heideland-Orbis werd opgeslorpt door het Kluwer-complex. Daarop volgde de Leuvense Uitgeverij Kritak, die opging in Meulenhoff. Men poogt de laatste

[p. 125]

	tijd de schuld te geven aan de Vlaamse Uitgeverijen zelf. Men wil maar niet begrijpen dat het de Nederlandse Uitgeverijen zijn die het leven onmogelijk maken voor de Vlaamse: A. De Vlaamse Uitgevers hebben als verkoopgebied nagenoeg uitsluitend Vlaanderen, waar ze bovendien zwaar van Nederlandse concurrentie te lijden hebben, omdat de Vlaamse markt wijd open staat voor de Nederlanders. Nederland is integendeel voor de boeken van Vlaamse uitgevers bijna hermetisch afgesloten door een stelselmatige boycot vanwege de Nederlandse boekhandels en media. De Nederlandse uitgevers beschikken dus over een markt die meer dan drie maal groter is dan die der Vlaamse. Zij regeren alleen over de hele Nederlandse markt en doen ook wat ze willen in Vlaanderen. Waar de Vlaamse boeken voor recensie geweigerd worden door de Nederlandse bladen (tenzij ze bij een Nederlandse uitgever verschenen) staan de Vlaamse bladen vol met recensies voor Nederlandse uitgaven. Bovendien is de belangrijkste boekhandel-keten van Vlaanderen sedert vele jaren een Nederlands bedrijf geworden (Standaard-Boekhandel), zoals trouwens ook de Uitgeverij met die naam. Is men ver van de waarheid als men stelt dat 80% van de ledenbijdragen der ‘Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boek’ (organisator van o.m. BB-Antw.) Nederlands zou zijn en dus in de eerste plaats het Nederlandse boek zou bevorderen?
•	In opdracht van de Vereniging ter Bevordering van de Belangen der Uitgeverijen (Nl.) werd een onderzoek gedaan naar de Bekendheid van literaire Vlaamse uitgeverijen in Nederland. Relatief bekend bleken maar twee ‘Vlaamse’ (?) uitgevers: enerzijds een in Vlaanderen gevestigde Nederlandse uitgeverijbedrijf (Manteau), anderzijds een uitgeverij verbonden aan een Vlaams-Nederlands tijdschrift, met een Nederlandse redactie en bureau (Kofschip). Men merkt dat de boycot der Vlaamse uitgevers efficiënt, professioneel en vakkundig gebeurt!

Zij rusten in vrede bij de heer

†	Kunstschilder Roger Gobron (^o 1900 Brussel) overleed in zijn geliefd Brugge op 23-3-1985, waar hij voor zijn aquarellen en expressionistische schilderijen werd gewaardeerd.
†	De grafica Josette Janssens (^o Antwerpen 15-2-1949) overleed na een ongeval op 22-3-1985. Zij was prof. aan de Kon. Academie en verzamelde een schitterend internationaal palmares voor haar cartoens, animatiefilms, e.a.
†	Prof. Emile Goffinet (^o St.-Truiden 25-9-1913) overleed op 9-2 en publiceerde als hoogleraar aan de K.U.L. en de K.U.L.A.K. een indrukwekkende reeks monografieën.
†	Kunstschilder en beiaardier Jef Rottiers (^o Mechelen, 27-8-1904, overleed er op 22-4. Hij was er leraar aan de Beiaardschool.
†	Ons beheer- en redactielid musicus Herman Roelstraete (^oLauwe 20-10-1925) overleed op 1 april in Kortrijk. Zijn verdiensten als componist, muziekpedagoog, koor- en orkestdirigent, organist en musicoloog zijn zeer belangrijk te noemen.
†	Kunstschilder Ernest van den Driessche (^o Eine 26-12-1894) overleed in Oudenaarde-Eine op 8 april 11. Hij was ere-burger van zijn stad en verwierf vooral naam voor zijn werken die behoren tot de naïeve kunst.

Kunstenaarsverbond en Tijdschrift bieden aan de naastbestaanden van deze CVKV-leden hun christelijke deelneming aan.