Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 29

[p. 176]

Zingen naast mekaar

Provinciale zangtornooien

Het zou een leegte zijn in dit nummer ook hier niet te wijzen op de financiële en morele aanmoedigingen door de culturele diensten van de provincie voor ons Vlaamse koorwezen. Om immers van de provincie een toelage te bekomen moet men deelnemen aan de provinciale zangtornooien en daarin een klassering verwerven. Het spreekt vanzelf dat men die klassering verliest als men zijn deelname in een volgend tornooi verwaarloost; de toegestane tussentijd wordt in elk reglement aangegeven. Alleen de zangkoren die in de hoogste afdeling geraakt zijn, de Ere-afdeling, kunnen evenwel vrijgesteld worden van deelneming maar moeten een stevige jaarprogrammatie kunnen voorleggen en geregeld bezoek ontvangen van een jury aangeduid door de provinciale commissie voor vocale kunst om met waardigheid te blijven zetelen in de Ere-afdeling. Hoewel het reglement voor ieder provincie anders is, is het verloop van het tornooi hetzelfde: opgelegde werken volgens moeilijkheidsgraad van de categorie, een greep keuzestukken uit eigen repertorium, een deskundige jury. De subsidiëring stijgt met de categorieën.

Toch is er naast dit financiële aspect een veel interessanter gegeven: er is de gezonde onderlinge wedijver die de inzet van de koorleden

Gents Madrigaalkoor, o.l.v. Johan Duyck, Ere-afdeling, Oost-Vlaanderen.

aanscherpt en de kwaliteit verhoogt: zingen naar een heel concreet doel toe betekent voor elk koor een fijnere afwerking en een duidelijk omlijnde motivering. Speciaal voor kerkkoren is het een dankbare gelegenheid om eens uit hun vicieuze cirkel te geraken van huwelijks- en begrafenismissen. Voeg daarbij de aangename en verbroederende sfeer op dergelijke tornooimiddagen, het samenzijn met vrienden die de ‘edele muziekconste’ ook behartigen, en de stimulering die vanuit de provincies uitgaat is honderdvoud! Alleen de provincie Limburg blijkt van dergelijk tornooien af te zien en geeft alles in handen van de ANZ-werking. Ter informatie van de lezer laten wij hier een lijstje volgen van de koren die in de provinciale indeling als de beste koren in Ere-afdeling gerangschikt staan. We weten best dat er naast die ‘provinciale’ koren steeds nog ‘beste’ koren zijn die om een of andere duistere reden niet aan die tornooien deelnemen. We pikken aan bij de heel recent van elke provincie gekregen officiële lijst; voor de provincie Limburg, waar dus geen tornooi plaats grijpt, kregen we toch een 5-tal ‘beste’ koren opgegeven.

Brabant:

het mannenkoor Roland de Lattre uit Halle en het gemengd Arenbergkoor uit Heverlee.

Oost-Vlaanderen:

het gemengd koor Laat blijde weergalmen van Aalst; de gemengde koren Cantabile en het Gents Madrigaalkoor uit Gent; Rundadinella uit Mariakerke; het meisjeskoor De Wase lijsters en het knapenkoor In dulci jubilo van St.-Niklaas.

Limburg:

Hasselts A-Capellakoor; kinderkoor De lustige Heivinken; Cantores Servadiae, gemengd koor uit Diepenbeek; gemengd Basilicakoor van Tongeren en het Genks gemengd koor Schoonheid.

West-Vlaanderen:

gemengde koren Cantores, Brugs Madrigaalkoor, Renaat Veremanskoor en Vagantes Morborum uit Brugge; de Scola Cantorum uit Izegem; en de gemengde koren Cantabile van Knokke, Kortrijks Gemengd Koor en het Sint-Jozefskoor van Roeselare.

Antwerpen:

Sint-Norbertus van Antwerpen; gemengd koor Alauda, jeugdkoor Carmina en gemengd koor Con Amore van Ekeren; gemengd koor Cantemus van Merksem en gemengd koor De Schalmei van Wezel-Mol.

Joost Vanbrussel

[p. 177]

Europese Beker voor Gemengde Koren te Knokke-Heist

Het ontstaan

In het begin van de jaren zestig werd te Knokke, toen nog niet Knokke-Heist, een ‘festival van het chanson’ georganiseerd dat heel veel succes kende. Radio, pers en televisie spaarden geen inspanningen om het ‘lichte lied’ te helpen verspreiden.

Dit bracht enkele dynamische bestuursleden van ‘Cantabile’, het gemengd koor van Knokke-Heist, op de idee een gelijkaardig festival op te zetten voor gemengde koren: ook voor het klassieke koorwerk, componisten en uitvoerders, zou een dergelijk festival heel wat kunnen bijdragen. Bij het gemeentebestuur viel het voorstel onmiddellijk in goede aarde omwille van de publiciteit voor de badplaats. Het bestuur van de Provincie West-Vlaanderen en het Ministerie van Nationale Opvoeding zegden hun steun toe. Dit alles zou echter niet volstaan om een groots en internationaal opgezet festival voor mekaar te krijgen: we kregen nog een flinke duw in de rug van het Casino en de firma Martini, die als sponsors optraden.

Een internationale koorontmoeting

Van bij de aanvang van dit ‘Festival voor Gemengde Koren Knokke-Heist’ was het de bedoeling mensen uit verschillende landen bijeen te brengen om internationale contacten te helpen leggen. Zowel het organiserend koor ‘Cantabile’ Knokke-Heist, als de deelnemende koren, evenals dirigenten en bestuursleden van niet-deelnemende koren die het festival als publiek bijwoonden kregen de gelegenheid om ter plaatse uitwisselingen te organiseren. In de loop van de vier festivals die tot nog toe georganiseerd werden, hebben wij heel wat kooruitwisselingen zien tot stand komen. De verplichte werken, uit te voeren door alle deelnemende koren, zouden nieuwe werken van Vlaamse componisten zijn. Hierdoor wilde het organiserend comité zijn steentje bijdragen tot het stimuleren en verspreiden van hedendaags Vlaams koorwerk.

Er moest nog een belangrijke keuze gemaakt

Het koor ‘Gavergalm’ van Waregem, winnaar 1962, met vierde van links dirigent A. François.

worden: zou dit festival de vorm aannemen van een gewoon koortreffen, waarbij alleen aan samenzingen, samen concerteren zou gedaan worden, of zou het een concours worden?

Beide formules hebben hun voor- en hun nadelen en er werd lang gewikt en gewogen vooraleer de beslissing te nemen dat het festival als wedstrijd zou georganiseerd worden. Ook de andere formule was voor velen zeer aantrekkelijk, maar de organisatie ervan bleek enerzijds nog duurder te zijn en anderzijds moeilijker voor een dergelijke formule de nodige financiële middelen los te krijgen. Bedenken we maar even de enorme kosten die verbonden zijn aan het feit dat uitgenodigde koren op dergelijke buitenlandse festivals gratis verblijf aangeboden wordt.

Vlaamse verdienste

Het Gemengd Koor Cantabile Knokke-Heist beschouwt het nog altijd als een van de grote verdiensten van het festival dat de verplichte werken nieuwe composities zijn van hedendaagse Vlaamse componisten. Dit betekent dat zeer veel koordirigenten uit alle landen van Europa geconfronteerd worden met werk van Vlaamse musici. Men moet er rekening mee houden dat de partituren van die werken door veel meer dirigenten aangekocht en bestudeerd worden dan het uiteindelijk aantal deelnemers aan de wedstrijd.

In 1962 componeerde Prof. J. Mestdagh het verplichte werk Nachtelijke Optocht op tekst van Paul Van Ostayen. Het werk werd ervaren als moeilijk, maar zeer mooi in zijn ritmisch en atmosfeervolle weergave van de gewapende wacht die door de stad trekt om de vuren voor de nacht te doen doven.

Jules Bouquet, directeur van het Conservatorium van Brugge, componeerde in 1964 het In taberna, waarvan de meeste koorleiders zoveel hielden dat ze het werk opnamen in hun repertorium.

De Derde Europese Beker voor Gemengde Koren Knokke-Heist, pas in 1977 georganiseerd,

The London Chorales, winnaar 1977. Dirigent Roy Wales.

kreeg als verplicht werk Laudate pueri van Vic Nees. Het werk had zoveel succes dat ook voor de wedstrijd van 1980 een beroep gedaan werd op Vic Nees om een koorwerk te schrijven. Het werd Beatus Vir dat ditmaal moest gezongen worden samen met Vocalise, getoondicht door Willy Carron, de huidige directeur van het Conservatorium van Brugge. In een recentie van P. van Reyen wordt de keuze van beide werken zeer gelukkig genoemd omdat ze beide in een totaal verschillende koorstijl geschreven zijn: Vic Nees werkte meer traditioneel-constructivistisch, terwijl Willy Carron meer experimenteelklanksuggestief schreef.

Een uitgelezen schare juryleden

Jacques Maertens, stichter-dirigent van het organiserend koor Cantabile Knokke-Heist, directeur van de gemeentelijke muziekschool en muziekdirecteur van het festival, kan zich niet alleen verheugen over het succes van de verplichte werken, maar ook over de juiste keuze van de juryleden.

Het samenstellen van een jury voor een koorfestival met internationale allures is natuurlijk een delicate taak, waarvan grotendeels én het verloop én de resultaten van de wedstrijd, en het moreel gezag van die jury zullen afhangen. Tot nog toe werd de uitspraak van de jury niet één keer aangevochten.

Twee stelregels lagen altijd aan de grondslag van de keuze van de juryleden: primo, trachten de meest gezaghebbende vakmensen samen te krijgen in de jury, secundo, deze vakmensen vinden in minstens vijf verschillende landen met grote koortraditie. Dat het niet altijd gemakkelijk was zich aan deze stelregels te houden kan iedereen zich best inbeelden door alleen al maar te bedenken dat de agenda van deze vakmensen dikwijls overbelast is en het wel eens gebeurde, gelukkig slechts uitzonderlijk, dat iemand die reeds toegezegd had op het laatste nippertje verstek moest geven wegens dringende beroepsbezigheden.

[p. 178]

Gemengd Koor Cantabile, Knokke-Heist, organisatie E.B.G.K. Uiterst links Jacques Maertens, stichter-dirigent.

Koor van de Medische Faculteit van Gdansk, winnaar 1964, met in het midden dirigent L. Snarski.

[p. 179]

Uit Engeland kwamen in de jury zetelen William Rutledge, Dr. Melville Cook en Charles Keith Beardsall. Voor Frankrijk jureerden reeds César Geoffray, Philippe Caillard en François Vercken. Nederland werd reeds vertegenwoordigd door Marius Monnikendam en Marinus Voorberg. Uit Duitsland kwam Wilhelm Precker. Als Belgische juryleden hadden we reeds Prof. J. Mestdagh, Leonce Gras, Prof. L. Stekke, Paul François, Karel Aerts, Vic Nees, Jean Louel en Jacques Maertens.

Schitterende koren uit geheel Europa

Het festival van 1962 kende een schoorvoetend begin: negen koren hadden ingeschreven voor de schiftingsproef. Zeven koren kwamen in finale en werden als volgt gerangschikt: eerste prijs voor Gavergalm van Waregem o.l.v. A. François; tweede prijs De Volharding van Valkenswaard (Ned.) o.l.v. N. Dijkstra; derde Coral Polifonoca Sante Cecilia van Alicante (Spanje) o.l.v. A. Rubio; vierde Musikkreis Krefeld (Duitsland) o.l.v. P. Mühlen en vijfde Hasselts A Capella-koor o.l.v. J. Rouwet.

In 1964 schreven zesentwintig koren in uit twaalf verschillende landen: een ware overrompeling! Het Koor van de Medische Faculteit van Gdansk o.l.v. L. Snarski behaalde de eerste prijs, terwijl de andere prijzen naar uitgelezen koren gingen zoals het Kamerkoor van de Volkshogeschool van Dülken in Duitsland, het koor Emil Adamic uit Joegoslavië, het koor Svetozar Markovic uit Novi Sad eveneens in Joegoslavië en het Kamerkoor Mentlberg uit Oostenrijk en het Koor van de Universiteit van Valencia in Spanje.

Op deze tweede Europese beker voor Gemengde Koren maakten we voor het eerst kennis met koren uit de Oost-Europese landen. Ze behaalden de eerste, de derde en de vierde prijs zodat het meteen duidelijk was dat amateurskoren uit die landen een niveau bereiken dat ons doet denken aan beroepskoren.

En toen werd het windstil in de Europese Beker voor Gemengde Koren Knokke-Heist: het duurde van 1964 tot 1977 vooraleer de derde beker georganiseerd werd. Reden van deze onderbreking was het feit dat de voornaamste sponsor van de vorige twee festivals was weggevallen en het moeilijk was de financiële middelen te verzamelen om op de ingeslagen weg verder te gaan. Het had geen zin de organisatie minder groots op te zetten omdat men dan in het vaarwater kwam van reeds bestaande wedstrijden op provinciaal en nationaal gebied. Uiteindelijk besliste het gemeentebestuur van Knokke-Heist de organisatoren financieel te helpen om het mooi festival weer van de grond te krijgen.

In 1977 nam men een soort tweede start met zeventien ingeschreven koren uit acht verschillende landen. The London Choral uit Engeland won de prijs, naast het Liszt Ferenckoor uit Hongarije, de Luzerner Singer uit Zwitserland, Musica Nova uit Boom en het Sängerchor CKD uit Tsjechoslowakije.

Iedereen herinnert zich nog de fantastische finale en het slotconcert van dit festival. In

Kamerkoor van Pecs, Hongarije, winnaar 1980, o.l.v. Aurel Tillar.

de vorige festivals werd het slotconcert, waarop de resultaten van de wedstrijd bekend gemaakt werden, respectievelijk gezongen door de Bob Boon Singers, The Swingle Singers van Parijs en het Sven Saaby-koor uit Zweden. Nu werd het slotconcert verzorgd door de finalisten zelf die eigen programma brachten, los van het festivalprogramma. Dit concert voor een duizendkoppig publiek van meestal koorzangers werd met adembenemende aandacht gevolgd, terwijl pareltjes uit het klassiek koorrepertorium een nooit gehoord applaus kregen. Na het concert werd in de grote hall van het Casino in verschillende hoeken verder gezongen door koorgroepen uit de meest verschillende landen terwijl een toevallig publiek ongedwongen in het rond stond of zat te luisteren.

En dit jaar, mei 1980, kwamen opnieuw zestien koren uit acht verschillende landen aan de wedstrijd deelnemen. Het Kamerkoor uit Pecs in Hongarije won de prijs, naast de Kölner Kantorei uit Duitsland, SVST Technik uit Bratislava in Tsjechoslowakije, The Reading Phoenix Choir uit Engeland en Musica Nova van Boom. Naar het oordeel van de jury was het peil dit jaar hoog en was het, vooral onder de finalisten, niet zo eenvoudig om de onderlinge verschillen en particulariteiten van ieder koor tegen mekaar af te wegen.

Koorwedstrijd of Koorfestival?

Een daarmee botsen we weer op hetzelfde probleem: is de wedstrijdformule inderdaad de stimulerende factor voor de koren om hun niveau door een speciale inzet hoger te krijgen? In hoeverre werkt de ontgoocheling van niet te slagen in de schifting of niet de beoogde prijs in de wacht te slepen in de finale, de koorontwikkeling eerder tegen? Zou het beter zijn alleen maar een koortreffen te organiseren, waarop koorconcerten georganiseerd worden met een viertal koren met eigen programma per concert?

Beide formules hebben hun voor- en nadelen. In een wedstrijdformule zoals die van de Europese Beker voor Gemengde Koren Knokke-Heist wordt het niveau van de finalisten bepaald door een jury van vakspecialisten, die kunnen oordelen aan de hand van eenzelfde werk dat op hetzelfde ogenblik door alle deelnemers uitgevoerd wordt. Hierdoor is het heel goed mogelijk de prestaties van de verschillende koren onderling te vergelijken. Ook de deelnemende koren en het publiek in de zaal - zelfs de leek - kunnen zeer veel inzicht verwerven in koorzang door deze confrontatie van dezelfde werken. De moeilijkheden beginnen natuurlijk wanneer verschillende koren een zeer hoog peil bereiken en de verschillen nog een zaak van nuances zijn. Ligt de oplossing in het selecteren van finalisten, zonder daarbij nog te trachten een verdere rangschikking te maken?

Denkt men alleen aan een koortreffen, waarop verschillende koren samen concerten verzorgen, dan zullen de organisatoren toch ook een bepaald niveau willen halen. Wie zal dan bepalen of een koor al dan niet zal optreden in zo'n festival? En wie het ook bepaalt, er is toch ook weer sprake van selectie! Bij een dergelijk gewoon koortreffen zou ook moeten uitgezien worden naar een onkostenvergoeding voor de optredende koren.

Financiële middelen

Of het nu een wedstrijd of een festival betreft, koken kost geld! Vele mooie muziekactiviteiten kunnen georganiseerd worden, maar hoe grootser het opzet is, hoe meer geldmiddelen dit vereist. Op dit punt kunnen we niet buiten de steun van officiële subsidies en de privé sponsoring. Spijtig genoeg zijn de vooruitzichten voor beide niet erg rooskleurig.

Pers, radio en televisie

In de Vierde Europese Beker voor Gemengde Koren Knokke-Heist van mei 1980 was de radio zeer goed vertegenwoordigd. Opnamen werden gemaakt door BRT-3, door de Franse radio, de BBC, de Hongaarse televisie en de Spaanse televisie. Spijts het doorsturen van allerhande inlichtingen en uitnodigingen aan de grote pers, blijkt het zeer moeilijk de gespecialiseerde muziekcritici te interesseren voor het festival. Het hoog niveau zou deze belangstelling nochtans zeker wettigen in de toekomst.

Rik Ruysschaert

[p. 180]

Europees Muziekfestival voor de Jeugd

In 1953 was er in het St.-Hubertuscollege te Neerpelt een leraar, die van mening was, dat er op het gebied van de muziekcultuur niet te overvloedig gewerkt werd. Hij besloot met een paar collega's om daar iets aan te doen. Het plan kreeg vorm, toen men besloot om een ganse namiddag uit te trekken om koren te beluisteren, in de zaal van het college. Er werden naar de regio uitnodigingen gestuurd, en het resultaat was: op 11 nov. '53 boden zich 10 koren aan (460 zangertjes). Het doel werd als volgt omschreven: De jeugd actief de muziek laten beoefenen met koor en instrumenten om het groot tekort in de muzikale opleiding aan te vullen.

Het succes en het enthousiasme was zo groot, dat men ter plekke besloot om het volgend jaar opnieuw iets dergelijks te organiseren. Toen waren er 9 instrumentale korpsen met een 300 deelnemers. Ook deze groepen vroegen om een herhaling, zodat het derde jaar gemengd werd: vocaal en instrumentaal en bovendien de eerste deelnemers uit Nederland.

In 1596 namen de eerste gasten deel uit de Duitse Bondsrepubliek, maar mochten we onder de gasten ook prins Alexander verwelkomen. Er waren zo veel groepen, dat voor het eerst moest worden uitgezien naar twee lokalen, waar het festival simultaan doorging. Die deelname nam zodanige vormen, dat ook besloten werd om het festival in het ene jaar uitsluitend vocaal te doen zijn en het andre jaar exclusief instrumentaal. Zo is dat gebleven tot op de huidige dag.

In 1958 was er het meteen aanslaande verschijnsel van de avondconcerten. Als gast verbleven toen hier ‘De Troubadours van Koning Boudewijn’ uit Congo, die een onvergetelijke indruk maakten. Zij waren hier in verband met de wereldtentoonstelling in Brussel. Dat jaar bracht nog iets nieuws: deelname uit Wallonië. En de studio-Hasselt van de BRT gaf het eerste concert life door.

We kunnen moeilijk van ieder jaar de karakteristieken geven, en zullen met grote passen de geschiedenis aanzien geven. In 1961 debuteerde in Neerpelt de latere Koningin Elisabeth-laureaat Jean-Claude Van den Eynde. Vanaf 1962 zal het festival gespreid worden over meerdere dagen, vanwege het groeiend aantal deelnemers. Vanaf 1962 krijgen alle deelnemende groepen als aandenken een telkenjare nieuw ontworpen fanion mee. Vanaf 1960 werden Vlaamse componisten gevraagd een opgelegd lied te schrijven voor het festival van Neerpelt, aangepast aan de verschillende stemverhoudingen van de deelnemende koren. Deze traditie bestaat nog altijd. Hier heeft men te maken met een vorm van cultuurspreiding, want het is onze ervaring, dat koren deze opgelegde liederen op hun repertorium houden, ook als Neerpelt voorbij is. Vanaf 1963 moeten we een apart comité gaan inschakelen, omdat de gasten van zo ver komen, dat ze niet meer op één dag op en neer kunnen reizen: de dienst overnachtingen. Op de verschillende aspecten van praktische aard hopen we terug te komen. In 1964 krijgt het festival Europese allures: er nemen dan 7 landen deel: België, Nederland, Duitse Bondsrepubliek, Oostenrijk, Denemarken, Frankrijk en Portugal. In totaal zijn er dan 103 koren met een totaal van 5100 jonge deelnemers. In dit jaar zijn er ook gastconcerten buiten Neerpelt. Toen was het ook nog te organiseren om een Muziekpedagogische dag te houden, waaraan werd meegewerkt door Prof. A. Verbist, F. Van Amelsvoort en dr. E. Klusen. Het kind wordt groot: in 1965 hebben we hostessen nodig met een eigen uniform; en ze komen er! En vanaf 1966 is de doorbraak naar Centraal Europa geslaagd: Tsjechoslowakije is er samen met Hongarije. Ze brengen het festival op een moeilijk nog te overtreffen peil. Dit had een ander aspect, waarvoor we dankbaar zijn: de koren van eigen bodem werden gestimuleerd om hetzelfde te presteren, zodat in de loop der jaren het niveau allengs hoger kwam te liggen..

Vanaf 1967 hebben we ons eigen symbool: de twee vogeltjes met in de staart de landenvlaggen van Europa. In dit jaar bereiken we een nieuw record met 116 instrumentale groepen uit 11 landen. In 1968 is het Provinciaal Centrum voor Sociaal en Cultureel Vormingswerk ‘Dommelhof’ klaar en wordt uiteraard ingeschakeld. Dit centrum is voor Neerpelt en ook voor zijn festival een niet meer weg te denken schakel geworden, met een moeilijk te overtreffen infrastructuur, waarvoor we enorm dankbaar zijn,

En het is blijven groeien. Hoe gaat zo iets in zijn werk? We weten het niet goed. In het begin schreven we de regionale koren aan. Maar er kwamen zoveel brieven binnen, dat we allengs een adressotheek konden opbouwen van een goede 5000 stuks, onderverdeeld in vocale en instrumentale groepen. Onze gasten zijn onze beste goodwill-ambassadeurs geworden. En deze voorraad adressen groeit steeds. Drievierde van de gasten komt terug. Om het gebeuren nog eens te beleven. En zij die niet terugkomen hebben een gegronde reden: we zien in Neerpelt alleen jeugd (de maximum leeftijd is 25 jaar). Dat houdt in, dat vele groepen onder leiding staan van leraren uit de onderwijswereld. Dat het verloop heel groot is. Dat bij overplaatsing van een dirigent, de groep ophoudt te bestaan. Dat bij overlijden van de leider de groep uiteen valt. En ook dat een groep met een Neerpelter ‘diploma’ op zak platen kan laten maken of een studieo-optreden krijgt of een grote reis (vaak met uitwisseling) kan ondernemen. Dat men bijna professioneel gaat werken. Dat men zo gestimuleerd is, dat men het verder wel aan kan.

En zij die voor het eerst komen, hebben ons adres practisch altijd gekregen van een collega. Een waar gebeurd feit: een dirigent uit Aken kwam in Stiermarken in gesprek met een Oostenrijker. Er werd over Neerpelt gesproken. Uit Aken komt een brief om inlichtingen. We mogen antwoorden: Waarom 1000 km reizen om te weten wat zich op 100 km afspeelt? Een musicus-oudmilitair uit de Bondsrepubliek keert naar zijn familie terug in de States, maar komt het jaar daarop met een kamer-ensemble naar het festival. De jeugd van de Japanse vestiging in Düsseldorf heeft een koor. De leider vraagt of hij mag deelnemen. Een koor uit Z.-Afrika is op tournee in Europa en heeft nog een dag vrij. Toevallig vernemen ze in Israël over ons festival en van daaruit wordt alsnog een optreden in Neerpelt mogelijk gemaakt. Zo gaat dat... Maar het schept wel problemen. Want wat moet men doen met al die overnachtingen? En deze jonge mensen moeten ook nog eten. Een groot aantal van de deelnemers heeft geen eigen vervoer, en verplaatsingen zijn nodig. Waar haalt men de polygot vandaag, die zich in een dozijn Europese talen verstaanbaar kan maken? Als Neerpelt feest viert, wil de gemeente versierd zijn; maar de ganse decoratie vraagt zorg. De radio en de televisie hebben sinds lang het belang onderkend en wensen opnamen te maken. Dit jaar hoorden wie iemand zeggen: Hoe slaagt Neerpelt er in om koren te hebben, die men in het nationale festival niet kan krijgen.

Een ander probleem is dat van de opgelegde liederen. Iedere twee jaar moeten daarvoor componisten worden aangesproken, die op zoek dienen te gaan naar teksten, en dan een nieuwe bewerking maken of een geheel nieuw lied schrijven. Dat dient dan gedrukt en toegezonden te worden aan de koren. Ook hier doen zich taalproblemen voor. Maar nooit van dien aard, dat er protesten komen. We hebben het zelfs meegemaakt, dat een Hongaar, die vroeger een groot aantal jaren in Nederland had gewoond, aangezocht werd om diets te maken wat in het lied werd gezegd en een goede uitspraak te bewerken. Inderdaad zong het koor verstaanbaar en smetteloos: De vastenavond, die komt an. En toen we 9 jaren later bij dat koor te gast waren (dat overigens nooit meer in Neerpelt was dinsdien) zongen ze bij wijze van surprise datzelfde lied feilloos! Nog altijd. In de loop der jaren werden 49 opgelegde liederen voor Neerpelt geschreven. En de koren houden deze titels op hun lijst en voeren ze nog altijd uit. Er werd eens de vraag voorgelegd een pakket partituren te bezorgen van de gehele muziekgeschiedenis van Vlaan-

[p. 181]

deren, liefst vanaf de Middeleeuwen tot de moderne tijd. We hebben dankzij de medewerking van velen zo'n overzicht samengesteld en opgestuurd. Na een 10-tal maanden komt uit de Sovjet-Unie een enthousiast bericht van het betreffende koor, dat laat weten met heel veel succes in een aantal theaters een avondvullend programma gebracht te hebben geheel gewijd aan Vlaanderen en zijn componisten. Dit Tsjechisch koor is onze beste vriend.

De leden van de jury hebben door hun toegewijde activiteit het festival mede gemaakt tot wat het is. Tijdens de uitvoeringen geven zij een puntenkwotering op 100, en schrijven bovendien een groot aantal bemerkingen. leder lid doet dat voor zich. Na het festival maken wij van de rapporten per zaal, waar telkens 3 à 4 leden zijn, één rapport dat alle bemerkingen minstens eens bevat. En we vertalen het in de taal van de groep. Welnu, voor de dirigenten is dit een waardevol bezit. Het blijkt meer te betekenen dan een prijs in de vorm van een medaille of kroon of beker. Geldprijzen kennen we evenmin. Waar vandaan dan het enthousiasme? Men zou het eens moeten meemaken. En zelf constateren hoe de jeugd geen complexen heeft; hoe men elkaars adres geeft; hoe men elkaars partituren uitwisselt; hoe men bij elkaar op bezoek gaat. We schrijven in onze uitnodiging: Vrede, vriendschap en vreugde zijn bij ons geen ijdele woorden. Vraag het aan 135000 deelnemers, die ooit naar Neerpelt kwamen. Wij vragen niet naar kleur of filosofie, niet naar politiek of godsdienst, maar horen u graag uw levensvreugde uitzingen op deze blijde jeugdontmoeting, die in de hele wereld zijn gelijke niet kent. Onze jury is streng, maar begrijpend. Uw optreden is waardevol. Het is immers de vrucht van harde en lange inspanningen, die wij in Neerpelt naar juiste waarde weten te schatten. De beloning is niet alleen de eerste of derde prijs, maar evenzeer de blijde ontmoeting met zovele andere Europese jongeren, die u nooit meer kunt vergeten. Uw vreugde zal de onze zijn. We denken dat dit juist is, en onze gasten bevestigen, dat dit festival uniek is. Hoe moeten we anders verklaren, dat in dit jaar 1980 er 117 koren uit 17 landen aanwezig wilden zijn? Al die bijna 6000 jongeren, van wie er bijna de helft moesten overnachten, zelfs op een afstand van 38 km van Neerpelt, maar ze hebben het er graag voor over. Uiteraard is dit ook een kostbaar festival. En we hebben vele jaren iedere frank driemaal moeten omdraaien alvorens hem uit te geven. En dan nog raakten we diep in de rode cijfers. Maar ieder jaar ook weer mochten we dankbaar ervaren hoeveel goede vrienden we hebben kunnen maken; hoe zeer de verschillende overheidsinstanties het belang hebben ingezien; men weet, dat heel dit gebeuren gerund wordt door een kleine groep liefhebbers, die allen pro deo werken. Intussen heeft deze groep wel een rijke ervaring opgedaan; is ook op elkaar ingespeeld. En kan daarom al die problemen van reizen, van maaltijden, van overnachtingen, van drukwerk, van correspondentie met gans Europa, van decoratie, van bemiddeling en van nog veel meer oplossen. Deze rijkdom kan niemand ons afnemen. Maar dit is ook ons crediet. Meer hebben we niet. Ja, natuurlijk de vriendschap van Europa's JEUGD.

Onze doelstellingen zullen ook in de toekomst gehandhaafd blijven. De actieve muziekbeoefening en opvoeding stimuleren, de school- en jeugdensembles de mogelijkheid verlenen tot optreden, ideeën en repertoria uitwisselen tussen de deelnemers, richtlijnen verlenen aan de leiders door de verslagen van de jury. Ondanks de massale en vooral de Europese deelname, is toch het peil telkenjare gegroeid, ook en vooral bij de groepen uit ons eigen land. Als daar alleen maar het ‘succes’ zou liggen, dan zou het al meer dan zinvol zijn om er mee door te gaan. Als op eenzelfde avond tijdens het festival van 1980 een koor uit De Verenigde Staten van Amerika en een koor uit de Sovjet-Unie op hetzelfde podium staan en samen gaan zingen: Alle Menschen werden Brüder, het volkslied van de EEG, dan is er iets gebeurd. Dan heeft de jeugd begrepen waarover het gaat in Neerpelt, en we herinneren dan aan de doelstellingen. Wat nu gebeurt en wat zal blijven plaats hebben, is dat in Vlaanderen meerdere kinder- en jeugdkoren ontstonden naar aanleiding van het Neerpelter festival. Koren begonnen te oefenen om aan het festival te kunnen deelnemen en door de aanmoediging, die zij er ondervonden, werd ijverig verder gewerkt. Meerdere Vlaamse koren en groepen kregen door de contacten met buitenlandse koren te Neerpelt een tournee in het buitenland. De ideeën voor de wedstrijd Radio-Schoolkoor van de BRT-Brussel kwamen uit Neerpelt. Uit drie landen vindt men ieder jaar de captatiewagen van radio en soms van de tv. De liederenschat van de opgelegde titels vindt zijn weg in geheel Europa. (Ook buitenlandse koren dienen deze uit te voeren in het Nederlands). In 1964 liet de WDR de opgelegde werken allemaal opnemen. De leden van de jury komen uit minstens 5 landen, ieder jaar weer. Zij kennen Neerpelt en zijn festival, en weten vakkundig te waarderen en te stimuleren. Mede door hun werk en hun refereren is de faam gegroeid. Want Neerpelt kent geen echte wedstrijd, wel krijgt ieder een opbouwend verslag met eventuele suggesites omtrent repertorium en verdere uitbouw van het koor of de instrumentale groep.

Vele instanties op ieder échelon van de overheid houden het festival leefbaar. Hun bijdragen zijn een uiting van de erkenning en waarde van dit muziekfestival voor de jeugd. Uitzien naar nieuwe inkomsten blijft echter onze dagelijkse zorg. De propaganda schiet te kort; vertegenwoordiging bij andere festivals is niet mogelijk; het achterwege blijven van

Muziekfestival voor de Jeugd. Afbeelding Erediploma.

de uitvoering van nieuwe ideeën is te wijten aan de précaire situatie op financieel gebied. Maar we vertrouwen op de toekomst. We kunnen besluiten met een aanhaling uit een brief, die we kregen uit de States: The real experience was meeting remarkable people whose open friendship, hospitality and love of youth pervaded the Neerpelt Festival. It may serve you well, to know that you have indeed touched the lives of all of us. Most of the members have grown fonder of each other as result of the Neerpelt experience and several have expressed a change in attitude, a new outlook on life, realizing that the world is really small and that all people are part of mankind. It took the Neerpelt experience to bring it into focus. Please accept our heartfelt gratitude for all the amenities you and your colleagues extended. Truly great men from a small country great things to sow the seeds of love and friendship in the world.

Martin P. Volleberg

[p. 182]

Vlaamse koren op plaat

Inleiding

Omdat ons land met eigen produkties een minieme rol speelt op de internationale commerciële platenmarkt, valt het voor onze koren moeilijk zich via discografische weg bekend te maken. Een plaat blijft voor tal van Vlaamse koren een dure privé-aangelegenheid waarvoor het koor meestal zelf moet instaan inzake distributie en verkoop. Niettemin komen heel wat koren aan bod in de reeks ‘Eufoda’ (uitgegeven door het Davidsfonds) en ‘Alpha’ (Brussel), momenteel 's lands twee belangrijkste platenmerken. De tijdschriften o.a. van het ANZ, de VFJK, het Madrigaal (‘Adem’) en het Centrum voor Muziek (‘Muziekkrant’), alsook het BRT 3-programma ‘Het Koorleven in Vlaanderen’ (producer Simonne Claeys) dragen in ruime mate bij tot het propageren van platenprodukties met Vlaamse koren. Via opnames met internationaal beroemde musici, ensembles of dirigenten en via buitenlandse platenmerken, kregen enkele koren van bij ons buiten de landsgrenzen grote faam.

De presentatie van een koorplaat kan het accent leggen op: koor, dirigent, repertorium; de koormuziek (algemeen); componist, werk, stijl (periode); een thema; de functie. Dit geeft dus vijf verschillende presentatieformules.

1. Koor, dirigent, repertorium. - De faam van koor en/of dirgent kan in dit geval de verspreiding van de plaat stimuleren (vb. '50 gouden kinderstemmen zingen met K. Aerts'). Is het koor echter nog aan geen grote bekendheid toe, dan betekent dergelijke presentatieformule een interessant propagandamiddel. Het geboden repertorium en de kwaliteit van uitvoering spelen hier een doorslaggevende rol voor de doorbraak.

2. Koormuziek (algemeen). - Koorplaten waarbij de presentatie gericht is op het genre van de koormuziek bieden de geïnteresseerde een ruime keuze van religieuze en/of profane koormuziek (al dan niet a capella) uit verschillende stijlperiodes en met afwisselend karakter. We vermelden hier ter illustratie: ‘Parels uit vier eeuwen koormuziek’ met Musica Nova - Boom olv Roger Leens.

3. Componist, werk, stijl (periode). - Deze formule biedt van muziekhistorisch en musicologisch standpunt uit interessante mogelijkheden. Beroemde componisten of werken in een kwalitatief hoogstaande uitvoering verzekeren het succes van de plaat. We vermelden hier de opname van het ‘Stabat Mater’ van Pergolesi met het koor ‘Concinite’ olv Karel Aerts.

Muziekwetenschappelijk vorsingswerk en intense samenwerking tussen musicoloog en uitvoerder bieden Vlaamse koren de gelegenheid aan interessante produkties mede te werken. We citeren hier maar de recente eerstopname van ‘Messes des Morts’ (Requiem) van M.-A. Charpentier. De beide Requiemmissen werden opgenomen met het Westvlaams Vokaal Ensemble (olv Patrick Peire) en Musica Polyphonica (Brussel). Het gespecialiseerde barokkoor ‘Collegium Vocale’ uit Gent (olv Philippe Herreweghe) verwierf internationale faam via opnames met o.a. Gustav Leonhardt en Ton Koopman.

De groeiende belangstelling voor het kooroeuvre van ‘autochtone’ componisten manifesteert zich de laatste jaren duidelijk in het groeiend aantal opnames met koren van eigen bodem: vb. ‘Het Integraal gezamenlijk oeuvre van Edgar Tinel en Guido Gezelle’ met het Kortrijks Gemengd Koor (olv H. Roelstraete). Eveneens: ‘Zeepbellen’ (van Norbert Rosseau) met ‘Amabile, “De Wase Lijsters” en “Colliemando”. Ook herdenkingen of vieringen boden enkele koren de kans tot plaatopname: “Concinite zingt Dufay en Palestrina” (olv Karel Aerts, “Muziek uit Rubens” tijd’ (Antwerps Bachkoor olv Michael Scheck, ‘Rubenskantate’ (P. Benoit) met Arit Vocali (olv Jan Valach) enz.

4. Thema. - Het veelomvattende koorrepertorium biedt een waaier van mogelijkheden in die zin en kan met deze presentatie leiden tot een boeiende muzikale confrontatie met rijke afwisseling. bv. ‘Gaude Virgo’ (5 eeuwen mariale koormuziek) met het Gent Madrigaalkoor olv Johan Duijck.

5. De Functie. - Tal van Vlaamse koren maakten reeds opnames voor didaktische en/of pedagogische doeleinden (kinderliederen, jeugdmusicals, volkszang, zang voor de liturgie...). Het functionele karakter van dergelijke opnames verzekert een vast verspreidingsgebied. In dit verband citeren we de knappe bijdragen van het koor en Orff-orkest ‘Ons Dorado’ uit Brugge en het Koor (en instrumentaal ensemble) van het Lemmensinstituut.

Overzicht platenprodukties met Vlaamse koren

Met de volgende lijst, die niet volledig is, willen we een overzicht bieden van wat Vlaamse koren presteerden op plaat en tevens nuttige informatie verschaffen aan koorleiders en -zangers.

Amabile Gent (olv Jos Van den Borre): ‘Zeepbellen’ (Norbert Rosseau), met De Wase Lijsters - Sint-Niklaas (olv Zuster Rita Soens), Colliemando - Roeselare (olv Arnold Loose) en het Westvlaams Orkest; dirigent Louis Devos. (Eufoda 1054).

Antwerps Bachkoor (olv Michael Sheck): ‘Muziek uit Rubens' tijd’ (CBS 73663). - Hedendaagse Vlaamse Koormuziek (H. Roelstraete, W. Kersters, V. Nees, R. Schroyens) (bij CBS in voorbereiding).

Antwerps Kathedraalkoor (olv Jan Schrooten): ‘Koormuziek in de Kathedraal te Antwerpen’ (Choraalhuys). Kerstmis in de Kathedraal te Antwerpen (Choraelhuys 4).

Arenbergkoor, Heverlee (olv Joz. Swinnen): ‘Kerstliederen - Chants de Noël - Christmas Carols’ (Lions International 6803 135).

Arti Vocali (olv Jan Valach): ‘Rubenskantate’ (Peter Benoit) in samenwerking met gemengde koren en Philharmonie van Antwerpen. (CBS 73697). ‘De Schelde’ (Peter Benoit) met Singhet saem (olv Jeanne Lambrechts) en Schola Cantorum. Dirigent: Leonce Gras (Eufoda 1021).

Audite Nova, Antwerpen (olv Kamiel Cooremans): ‘n exitu Israël’ (Psalm CXIII) voor soli, dubbel koor en orkest (J.N. Hamal met: Cantate - Gent (olv Kamiel Cooremans) en Solisten van Luik. Dirigent: Géry Lemaire (Erato STU 70352). ‘I Fiamminghi in Europa’ voor: ‘Luister van de Muziek in Vlaanderen’ (jaargang '70) (Keesing - Antwerpen/LMV 39005 A/B). ‘Missa quaternis vocibus’ / ‘Missa: Mon coeur se recommande à vous’ (Ph. De Monte). (Alpha 72-619 - 72.620). ‘Missa Solemnis’ (in D) voor soli, koor en orkest (J.H. Fiocco), met Cantate - Gent (olv Kamiel Cooremans) en Solisten van Luik. Dirigent: Géry Lemaire (Erato STU 70500-501). ‘Vijf Motetten’ (Vic Nees), uitgave ‘Cultura’ Ministerie Nederlandse Cultuur (5070-2). ‘Antwerpen en Mantua’ (muziek uit Rubens' tijd) met Phalesius Consort (olv. Juul Stryckers) (Alpha 76.23653-01-1/2 MBM 37).

BRT-Koor (olv Vic Nees): Koorwerk van W. Kersters, A. Laporte, V. Nees, voor Nederlandse Cultuur (in voorbereiding). Koorwerk van K. Goeyvaerts, voor Nederlandse Cultuur (in voorbereiding).

Cantabile, Deinze (olv Guido De Bruycker): ‘Speleman’ (Eufoda 1026).

Cantate, Gent (olv Kamiel Cooremans): zie: Audite Nova - Antwerpen (olv Kamiel Cooremans).

Cantemus, Tielen (olv Patrick Van Looy): ‘Cantemus’ (Eufoda 1047) ‘Scone Woort met Soeten Sanc’, opname klankstudio Steurbaut - Gent.

Cantores, Brugge (olv Aimé De Haene): ‘Cantores, a capella koor van Brugge’ (Decca 123.296).

Capella Concinite (olv Karel Aerts): ‘Gewijde muziek voor alle tijden’, met Schola Cantorum van de Sint-Kwintenskerk (olv Jean Vandergeeten) (Eufoda 1056).

Collegium Vocale, Gent (olv Philippe Herreweghe): ‘Motetti’ (Josquin, Da Vittoria, Palestrina, Byrd, De Monte, Sweelinck, Purcell, Bach) (Alpha DB 252). ‘Selva Morale e Spirituale’ (Claudio Monteverdi), met Musica Antiqua Amsterdam (olv Ton Koopman) (Telefunken - Das Alte Werk 6.421 63). ‘Moduli Quinis vocibus 1571’ (Orlande de Lassus), met solisten van het ‘Knabenchor Hannover’ (Astrée AS 44). ‘De Triomfeerende Min’ (C. Hacquart), met Musica Antiqua Amsterdam (olv Ton Koopman) (Monumenta Belgicae Musicae, MBM 39).

Colliemando, Roeselare (olv Arnold Loose): zie Amabile - Gent (olv Jos Van den Borre). ‘Op enen kerstnacht’ (PIMS 519). ‘Tom Sawyer’ jeugdmusical (Discus).

Con Amore, Ekeren (olv Jozef Cleymans):

[p. 183]

‘Dat Vlaamse land van mij’ (CCA LP 002).

Concinite (olv Karel Aerts): ‘La Nativité’ (Arion Parijs, ARN 38470). ‘Liederen van liefde en dood’ van Johannes Brahms (Eufoda 1043). ‘Palestrina’, met Schola Cantorum (olv Jean Vandergeeten) (Arion, Parijs, ARN 38423). ‘Stabat Mater’ (G.B. Pergolesi) met Jill Gomez, Ria Bollen, Instrumentaal Ensemble Mayetta Delcourte-Koresec. Dirigent: Karel Aerts. (Eufoda 1036). ‘Gregoriaanse tijdkrans’ (Eufoda 1034). '50 Gouden kinderstemmen met Karel Aerts' (Eufoda 1023). ‘Concinite zing Dufay en Palestrina’, met Schola Cantorum (olv Jean Vandergeeten) (Eufoda 1025).

De Vedel (olv Maurits Duyck): ‘Kathedraalmusici der XXe eeuw’ (EMI C-057-98907).

Fa-Mi-La koor (olv Mevr. L. Van Hoof-Moerenhout): ‘Fa-Mi-La koor’ (Foon W 35 34 818). ‘Ik ken een lied’, met Singhet Saem (olv Jeanne Lambrechts) (Eufoda 1033). 'k Heb mijn wagen volgeladen met vrolijke volksliedjes', met Singhet Saem (olv Jeanne Lambrechts) (Eufoda 1032).

Filharmonisch koor van Antwerpen (olv Jan Verboght): ‘Maria Schone Vrouwe’ (AKL 1008 ST).

Gents Madrigaalkoor (olv Johan Duijck): ‘Gaude Virgo’: 5 eeuwen mariale koormuziek met werk van Josquin des Prés, Nicolas Gombert, Thomas Tallis, William Byrd, Juan Cererols, Felix Mendelssohn-Bartholdy, Anton Bruckner, Johannes Brahms, Jules Van Nuffel en Benjamin Britten (Eufoda 1055).

Harbalorifa, Peer (olv Herman Baeten): ‘Kerstmis anno 1600’ (Studio Schoenaerts). ‘Koor Harbalorifa - Peer olv Herman Baeten’ (RS 00002).

In Dulcl Jubilo (olv Marcel Van Daele): ‘Spiritus Domini’ (Gregoriaans Proprium van Pinksterzondag en Missa Brevis van Palestrina) (Polydor - Brussel Nr 1000116). ‘Vijftien eeuwen Kerstmuziek’, met ensemble Henri Gadeyne (Philips Nederland Nr 710001 St).

Koor van het H.-Hartinstituut, Heverlee: zie Musica Nova - Boom (olv Roger Leens).

Kortrijks Gemengd Koor (olv Herman Roelstraete): ‘Missa di Requiem (Frans Jozef Krafft) (Arion ARN 38247). ‘Het Integraal gezamenlijk oeuvre van Edgar Tinel (1854-1912) en Guido Gezelle (1830-1899), met Luc Goosen (piano) (Eufoda 1054).

Laetare Musica (olv Wilfried De Munter): ‘Messa a 4 voci da capella’ (Claudio Monteverdi) (RS 105).

Koor (en instrumentaal ensemble) van het Lemmensinstituut: ‘Kerstkantate’ (Jos Wuytack) dirigent Jos Wuytack (Eufoda 1006). ‘Het Lijdensverhaal volgens Johannes’ (P. Schollaert). Dirigent: P. Schollaert. Produktie: Het Madrigaal - Leuven (Stereo J. 5205). ‘Gregoriaanse gezangen’: ‘Lux et origo’ olv P. Schollaert (Eufoda 1002); ‘Ad te levavi’ olv Jozef Joris (Eufoda 1009); ‘Ave Maria’ olv P. Schollaert, met E. Saveniers, orgel (Eufoda 1014) ‘Kerstmis in het Lemmensinstituut’. Het Madrigaal - Leuven / Stereo J. 5201). ‘Zingt Jubilate. Het lied van de maand’ (CBS 88292, 1978). ‘Zingt Jubilate. Liederen van alle

Collegium Vocale, Gent, 1980.

tijden’ (Persing Teldec Hamburg, 1979), ‘Nederlandse liturgische gezangen’ (uit ‘Zingt Jubilate’). ‘Lentekerk (5-10). Opnamen: J. Vanwelkenhuyse, Hasselt.

Leuvens Universitair Koor: ‘Fonske’ (Eufoda 1040).

Het Lijsternestje: ‘Viva Preud'homme’, met Meisjeskoor Inst. Krist. Ond. Antwerpen (olv Jos Peeters) en Singhet Saem (olv Jeanne Lambrechts) (Eufoda 1022).

De lustige Heivinken, Genk (olv Broeder Arnold): ‘Als je niet wordt als deze kleinen’ (kindermusical) (Eufoda 1030). ‘Kerstnacht’ (Eufoda 1018). ‘Volksliedjes uit vele landen’ (Eufoda 1012). ‘Kinderliederen’ (A. Preud' homme (Cardinal C 101036).

De Mechelse Liedertafel (olv Urbain Van Asch): ‘Jules Van Nuffel - Feestelijke Kathedraalmuziek’ (Phonogram 6803 161 St).

Meisjeskoor Inst. Krist. Ond. Antwerpen (olv Jos Peeters): ‘Viva Preud'homme’ (zie hoger). ‘Kempenland’ (Eufoda 1015).

Musica Nova, Boom (olv Roger Leens) ‘A Ceremony of Carols (Benjamin Britten) en ‘Europese Kerstmuziek (Purcell, Brahms, Praetorius, Messaus, Wood), met Koor H. Hartinstituut - Heverlee (Alpha SP 6012). ‘Carmina Burana (Carl Orff), met Ilona Van Brandt, Jo Baert, Roland Bufkens, Robert Groslot, Freddy Van der Koelen; slagwerk olv Louis Caubergs (Eufoda 1045). ‘Parels uit vier eeuwen koormuziek’ (Alpha SP 6021).

Nausikaäkoor, Brussel (olv Oswald Fieuws): ‘Missa paschalis' (Jules Van Nuffel) / Gott ist mein Hirt’, psalm 23 (Franz Schubert) / ‘Music when soft voices die’ (Ch. Wood) / ‘A Ceremony of Carols’ (Benjamin Britten). (Foon 13335021).

Ons Dorado (olv Paul Hanoulle): ‘Carl Orff's Kerstspel’ (‘Die Weihnachtsgeschichte’) Panoramic 76101 ST). ‘Spreek tot elkaar in psalmen’ (Decca 450.161).

Gemengd koor Ortolaan (olv T. Vess): ‘Swingend het jaar rond’ (Eufoda 1038).

Renaat Veremanskoor (olv Roger Deruwe): ‘Lied van mijn Land’ (Mavis 6812 442).

Schola Cantorum van de Sint-Baafskathedraal, Gent (olv Pros Goethals): ‘Gloria Laus’ (Alpha SP 6032).

Schola Cantorum Cantate Domino, Aalst (olv Michael Ghijs): ‘Stabat Mater’ (Pergolesi), met J. Sternotte, M. Jeremias, Consortium Musicum Viennensis; dirigent Uwe Theimer (Deutsche Grammophon 100115). ‘Magnificat’ (Fr. Durante) / ‘Stabat Mater’ (A. Vivaldi), met M. Jeremias, Ensemble d'Archets Eugène Ysaye (olv L. Bobesco) (RCA). ‘Cantate Domino Canticum Novum’ (Britten, Gallus, Palestrina, Bach, Händel), met Herman Verschraegen, orgel (Polydor 118128). ‘A Ceremony of Carols’ (B. Britten) / ‘Kerstkantate’ (J. Wuytack). met Orff-ensemble van het Lemmensinstituut. Live opname van uit Queen Elisabeth-Hall London (SNP London). ‘Cantate Domino zingt in memoriam Dom Renaat Van Hecke (Bach, Händel, Vodnansky, V. Smamotul, Capelet) (Alpha SP 6017).

Schola Cantorum van de Sint-Kwlntenskerk, Leuven (olv Jean Vandergeeten): ‘Gewijde muziek voor alle tijden’ (Eufoda 1056). Zie Concinite (olv K. Aerts).

Schola Gregoriana van Sint-Salvators, Brugge (olv Roger Deruwe): ‘Laudes Mariae’ (Decca 153011).

Singhet Saem (olv Jeanne Lambrechts). Zie: Fa-mi-la koor (olv Mevr. L. Van Hoof-Moerenhout), Het Lijsternestje en Arti Vocali (olv Jan Valach).

Sint-Jozefskoor, Roeselare (olv Albert Vanwalleghem): ‘Adoramus Te’ (religieuze polyfonie a capella en met orkest) (Foon W 33-34.766).

Thesaurus Musicus (olv Kamiel Cooremans): ‘Harmoniae Morales’ (Jacobus Gallus) (in voorbereiding).

De Wase Lijsters (olv Zuster Rita Soens). Zie: Amabile - Gent (olv Jos Van den Borre). ‘Laet ons mit herten reyne’ (Polydor).

Westvlaams Vokaal Ensemble (olv Patrick Peire): ‘Arthur Verhoeven’ (Eufoda 1046). ‘Messes des Morts (Requiem)’ (M.-A. Charpentier), met soli v. Musica Polyphonica; dirigent: Louis Devos (Erato STU 71291).