Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 25

[p. 159]

Een pers in het bereik van de mens

Onze bewegingspers zit stevig in het zadel met 45 bladen, die een gezamenlijke oplage hebben van 2.661.000 exemplaren. We vermelden hier even de ‘reuzen’: Volksmacht, Het Volk, Vrouw en Wereld, Raak, Herfstlicht, Straal, Onder Ons. Bovendien is er de eigen uitgeverij DAP, De Arbeiderspers.

Van het goede te veel?

‘45 bladen is van het goede te veel’ zeggen sommigen en ze doen een voorzichtige suggestie, opdat de zes gespecialiseerde militantenbladen van de arbeiderscentrales zouden fusioneren. Hetzelfde geldt voor de omvangrijke bladen van de socio-culturele organisaties, zoals K.W.B., K.A.V., V.K.A.J. en K.A.J. Zij worden uitgenodigd om met de nodige verbeelding en zelfkritiek op zoek te gaan naar nieuwe wegen van samenwerking en fusie.

In die verscheidenheid kan inderdaad een en ander gerationaliseerd worden. Het is trouwens zó dat, op basis van de besluiten van de 46ste sociale week over ‘De Arbeidersbeweging’, een onderzoek werd op touw gezet om na te gaan in welke mate bepaalde rationalisaties t.a.v. de bewegingsuitgaven nuttig en realiseerbaar zouden zijn.

Men mag evenwel niet vergeten dat de grote verscheidenheid aan bewegingsbladen in zekere zin een spiegel is van de zeer rijke verscheidenheid aan deelorganisaties, diensten en instellingen en hun werking.

Het huidig perssysteem heeft zijn voordelen. Dezelfde boodschap van de Christelijke Arbeidersbeweging wordt door elk van de redacties op eigen wijze vertolkt. Hierbij wordt rekening gehouden met de gevoeligheden en interessepunten van het publiek. Zulke aangepaste aanbieding verhoogt het doordringen van de boodschap. Een jong vakmilitant is nu eenmaal een kordater taal gewoon dan



een gepensioneerde dame.

Laten we ook het voordeel van de herhaling niet vergeten. Een bepaald gezin wordt b.v. vier- tot vijfmaal door een zelfde informatie bereikt vanuit verschillende invalshoeken: de man langs ‘Volksmacht’ of ‘Raak’, de vrouw langs ‘Vrouw en Wereld’ of ‘Het Volk’, de grote kinderen langs de eigen jeugdbladen. De impakt ervan is enorm.

Een brug met tweerichtingsverkeer

Heeft de bewegingspers een specifieke opgave? Zij speelt een belangrijke rol in het proces van de cultuuroverdracht. Zij is de uitdrager bij uitstek van de ideeën en waarden van de Christelijke Arbeidersbeweging. Met grote regelmaat bereikt ze een massa lezers die, volgens recente marktonderzoeken, behoren tot de categorie van de ‘trouwe’ lezers. Wij zien onze pers als een teken van doorgedreven democratisering. Elkeen die zich in gelijk welke dienst of tak van de Christelijke Arbeidersbeweging wil inzetten, moet ook kunnen beschikken over de nodige informatie, de nodige vorming om die inzet behoorlijk waar te maken. De schriftelijke communicatie blijft hierin een belangrijk hulpmiddel.

De bladen van de beweging willen een schakel zijn, een brug tussen de lezer, die in zijn concreet arbeiders-gezinsleven staat, en tussen het beleid.

Het is een brug met een duidelijk tweerichtingsverkeer.

De inbreng van het beleid mag niet zó zwaar doorwegen, dat het eigen denken van de lezer belemmerd wordt. Als er informatie en duiding doorgegeven wordt volgens de visie van de Christelijke Arbeidersbeweging, mag dit niet propagandistisch overkomen. Het is eerder een uitnodiging aan de lezer om zijn eigen ervaring te toetsen aan een open, vrije informatie.

De lezer voelt intuïtief aan of een tekst bedoeld is als ‘hersenspoeling’ en hij reageert. De tijd van de eenvoudige, brave ‘man van de straat’ is voorbij. Ook de arbeider is verbaal weerbaar en grijpt naar de pen. De vrouwen evenzeer. Het is opvallend hoe de geschreven reacties naar aantal en kwaliteit gestegen zijn in b.v. de laatste vijf jaren. Hier is een proces aan gang van bewustwording en volwassenheid, waarmee de redactie soms opgescheept zit, maar toch gelukkig om is. In het kader van een eerlijke brugfunctie mag het prestige van de beweging niet overheersen op de belangstelling van de lezer. Het is een aanhoudend zoeken naar evenwicht.

Langs hun blad kunnen de lezers op een democratische wijze in contact komen met het beleid. Soms leidt dit tot contrasten of spanningen. Maar polemiek moet mogelijk zijn.

Het is zelf gezond. En de wegen daartoe moeten vrij gehouden worden.

[p. 160]

In een recent gesprek tussen de redacteurs van de bewegingspers, werd uitdrukkelijk gewezen op het belang van vlotte wegen tot inspraak van de lezer, b.v. langs life-reportages en interviews, regelmatige lezersonderzoeken, publiceren van lezersbrieven, medewerking van een ploeg contactleden die de mening van de lezers uittesten, vertegenwoordiging van de lezers in de redactieraad, e.a. Bedoelling is dat de redactie niet ‘van achter het bureau’ schrijft, maar aansluit op de eigen situatie van de lezer.

Leesbaar en aantrekkelijk

Meer dan in andere bladen wordt er in onze groep aandacht gegeven aan een eenvoudige en correcte taal.

Het is vooreerst een kwestie van efficiëntie, vermits ruim de helft van de lezers (b.v. Volksmacht) enkel lager onderwijs genoot en niet over de taalvaardigheid beschikt van afgestudeerden. Het is ook een gebaar van respect voor deze groep, die minder kansen kreeg, maar die door een aangepaste formulering toegang krijgt tot bepaalde cultuurwaarden.

Onze redactiemensen maken er een punt van beroepseer van om opvattingen en ideeën in een toegankelijke vorm te gieten. Dit is cultuuroverdracht in de ware zin van het woord. Het is een opgave, waarin men niettegenstaande alle goede voornemens en inspanningen nog vaak tekortschiet. Het abstract, beleidsmatig en structureel denken en verwoorden van de nationale beleidsmensen, is nog te veel terug te vinden in de bewegingsbladen. Leesbaarheid is niet alleen een kwestie van verstaanbare woorden, maar evenzeer van een vatbare denkwereld van waaruit de gestelde problemen worden duidelijk gemaakt. De zeer concrete ervaringen en leefsituaties van de arbeiders zouden vaker het vertrekpunt moeten zijn.

Een vlotte en afwisselende presentatie van de artikels, een levendige illustratie helpen hierbij. Maar het financiële aspect is soms onbarmhartig. Ook de bewegingspers moet bezuinigen in een tijd van economische krisis.

De cultuur in het dagelijks leven

Waarschijnlijk werd dit reeds herhaaldelijk gezegd in de voorafgaande bijdragen, maar toch willen we het even toepassen op de bewegingspers. Wij zijn de propagandisten van de cultuur in het dagelijkse leven. Dit is cultuur van 18 karaat!

Een gehandicapte lezer van ‘Onder Ons’, het maandblad van Ziekenzorg van de C.M., getuigt van zijn geloof in het zinvolle van zijn beperkt leven.

Een metaalarbeider denkt langs zijn A.C.V.-militantenblad na over de financiële economische situatie van zijn onderneming, en hij doet dit vanuit zijn arbeiderservaring en zijn inzet.

Een jong gezin neemt deel aan een lessencyclus van de K.W.B.-K.A.V. gezinswerking en zoekt er samen met de leeftijdsgenoten naar een eigentijdse en christelijke huwelijksbeleving. Daarvan vindt men regelmatig getuigenissen in de bewegingsbladen.

Op dit ogenblik is o.a. Kei Hart, het sympatieke ledenblad van de V.K.A.J., de spreekbuis van zovele werkloze meisjes, die ontgoocheld uitkijken naar een erg onzekere toekomst. Welke rol van begeleiding op menselijk vlak speelt hierbij dit tijdschrift niet? Langs daar vinden jonge mensen terug levensmoed en concrete hulp.

Wij geloven in de invloed van onze bewegingspers op het vlak van de cultuur voor het dagelijks leven. In deze snel veranderende samenleving is het een boeiende opgave om daaraan te werken.

Voor duizenden leden, die hun vertrouwen schenken aan een of meerdere deelorganisaties van de Christelijke Arbeidersbeweging, is het geschreven woord vaak het enige contactmiddel. Het is vanuit dat besef dat wij onze bladen nooit als ‘af’ mogen aanzien. Steeds zal het een zoeken blijven om de mensen beter te bereiken en te motiveren tot persoonlijk engagement.

Maria Jacques

Hoofdredactrice ‘Vrouw en Wereld’