Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 20

22
Robert Geenens
75

Deze geboren en getogen Gentenaar woont al sedert jaren tegenover het Museum van Schone Kunsten te Antwerpen. En lachend zegt hij wel eens: ‘Ik zal er ook wel eens met een van mijn schilderijen zien binnen te geraken..’ Nu moet men weten dat het heel wat aarde aan de dijk had eer hij zelfs een penseel ter hand kon nemen. Van zijn moeder mocht hij immers zelfs niet naar de Akademie. Maar doordrijvend en fantasievol als hij was, dreef hem dan een geheimzinnige macht naar het schoolschip, tevens vrachtvaarder, ‘L'Avenir’, waarmee hij als kadet zowat de hele wereld heeft omgereisd. Met zijn officiersbrevet bleef Robert vanzelfsprekend een tijdlang op zee. De Kongoboten, maar ook boten van allerlei rederijen zagen hem aan het stuur. Heel dat zee-avontuur schijnt echter niet zo diep op zijn gemoed te hebben ingewerkt. Hij zegt zelf lakonisch: ‘Ik zag veel water en maar weinig land.’ Tenslotte beleefde hij maar alleen intens het geestelijk avontuur van de schilderkunst. Bij zijn internering in Nederland, tijdens de eerste wereldoorlog, zag hij de gelegenheid om er in de heide rond te dolen en er te akwarelleren. Hij vond er zelfs de kans om zich voor een jaartje in de Rotterdamse Akademie te laten inschrijven en er de kursussen te volgen. Ook de Akademie van Gent kwam eindelijk aan de beurt. En dan maar weer naar zee. Toch gebeurde dat niet steeds met evenveel entoesiasme. Hij legde zich niet meer doorlopend vast. Een schip is immers niet geschikt om de schilderkunst te beoefenen, zegt hij, dat weet men best als men op die wiegende kist zit. Maar met een dergelijke geestesgesteldheid brengt een man het niet tot de top in de marine. Hij blijft er zelfs niet lang en vestigt zich tenslotte definitief aan de wal, als hij te Antwerpen iemand ontmoet die hem begrijpt en waarmee hij in het huwelijk kan treden. Van dan af zoekt hij de volle natuur op om te rusten en er het poëtisch leven te leiden van de dromer die hij altijd geweest is. De eerste eksposities (32) worden gehouden te Gent. Het zijn nog landschappen en marines, maar dan alles reeds door het poëtisch waas gezien, dat Geenens kenmerkt. Algauw wordt bij zijn werk over surrealisme gesproken, hoewel we

[p. 445]

Robert Geenens: schilderij.

telkens hetzelfde konsekwent technische kunnen terugvinden en zelfs de neerslag van de verschillende strekkingen, die een voor een aan hem voorbijgingen. Maar hij vindt ze alle zo weinig volks. Ze moeten zich toch nog altijd tot de happy few wenden om hun leven wat te rekken... Geenens is een filosoof. Hij is een belezen man. Hij heeft de wereld gezien. Hij streeft niet krampachtig naar opgang of verkoop. Hij is niet bevreesd om zijn kans te laten voorbijgaan. Eigenaardig is het wel: als iedereen figuratief schildert, doet hij het tegenovergestelde.

Deze lukse kan hij zich permitteren zonder de kontinuïteit van zijn werk te breken. Dat is Geenens. Toch staat hij niet los van alles en allen. Hij voelt nog steeds een zekere affiniteit met de mensen van ‘zijn’ generatie en zoekt tevergeefs naar een houvast in de huidige. Hij schrijft even vlot in het Frans bijdragen in ‘Marine’ als Nederlandse in ‘Periscoop’. Hij hoort zich liever magisch realist dan surrealist noemen. Zijn mooie droom, die al zoveel jaren met de werkelijkheid gekonfronteerd werd, heeft van hem een zachtmoedig, een begrijpend mens, een aristokratische stoïcijn gemaakt. Zijn surrealisme evolueert naar het abstrakte toe, naar een wereld vol dreigende gestalten, evengoed als naar verfijnde poëzie. Deze dualiteit schijnt zijn kunst telkens opnieuw te kunnen bevruchten en werken te scheppen, die geen boodschap hoeven te brengen, geen engagement op zich te nemen, maar alleen mensen en dingen estetisch trachten te benaderen.

Jos van Rooy