Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 20

16
André Demedts
65

André Demedts heb ik voor het eerst gezien en aan het woord gehoord nu bijna twintig jaar geleden, met een voordracht over hedendaagse stromingen in de Europese literatuur. Ik was toen vijftien of zestien jaar oud en dus in staat om een tafelspringer of wie het eens luid en hard ‘zei’ toe te juichen. En natuurlijk ontgoochelde Demedts mij. Hij kwam me voor als pessimistisch en weerloos tegenover het leven en de wereld.

De laatste tien jaar heb ik hem regelmatig ontmoet via het Komitee voor Frans-Vlaanderen. Hij heeft me direkt geïntrigeerd. Het beeld dat ik me zo vlug over hem gevormd had, klopte niet. Er kwam de lektuur van zijn letterkundig werk en mijn allereerste Demedtsbeeld klopte alweer niet. Gevolg: ik gooide hem maar eens voor de voeten dat hij me, zoveel jaren geleden, helemaal niet aangespoord had tot opstandigheid of revolte of wat dan ook. Demedts heeft eens geglimlacht, met een mengsel van verwondering en lichte spot. Ik geloof dat hij begrepen had dat ik eigenlijk had willen verwoorden: ‘André Demedts, wie ben je?’

Op het eerste gezicht lijkt het niet zo moeilijk een steekkaart André Demedts te vullen met adjektieven en substantieven die de mens en zijn werk karakterizeren. Maar wie het geluk heeft hem regelmatig te ontmoeten, wie, Demedts lezend, naar hem luistert (ik lees zijn werk niet, ik luister naar wat hij schrijft), staat telkens weer verbaasd over zijn veelzijdigheid en het paradoksale van zijn persoonlijkheid.

[p. 441]

André Demedts.

Zijn ‘pessimisme’ is dat van de optimist die niet naïef wil zijn. Zijn ‘lijden aan het leven’ vergezelt zijn dagelijks gevecht op vele fronten. Zijn geloof is dat van de man die wil geloven en de twijfel kent. Demedts verdedigt waarden uit het verleden om nieuwe waarden te kunnen verwerven. Hij denkt liever na als te praten om nadien te kunnen spreken en handelen. Hij die in zijn dagelijks leven en in zijn werk getuigenis aflegt van zijn kristelijk geloof, zal nooit anders als met waardering spreken over wie zijn geloof niet deelt. Hij werkt als een kluizenaar en ontvangt allen als vrienden.

Demedts die een pauselijke onderscheiding ontving uit de handen van de bisschop van Brugge en daar oprecht gelukkig mee was, aarzelde niet om het bisschoppelijk beleid inzake Leuven duidelijk en publiek af te keuren. Tipisch voor de geboren kontestant Demedts, die altijd links heeft gestaan, aan de zijde van de zwakkeren en daarom ook aan de zijde van zijn volk.

Ja, waarom zou ik hem niet links noemen? Ik durf daarbij de titel van een van zijn werken, ‘De levenden en de doden’ in verband brengen met een konkluzie van Paul De Wispelaere over ‘links’: ‘leven is in zichzelf links, rechts is dood’.

‘André Demedts, wie ben je?’ Wat hier geschreven staat, heeft geen belang. Belangrijk is alleen dat velen gelukkig zijn omdat André Demedts bestaat.

‘André Demedts, wie ben je?’. Het antwoord geef je door verder te werken.

Erik Vandewalle