Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 20

Wannegem lede

[p. 171]

[p. 172]

Te midden van een golvend maar open veld, op een heuvelkam tussen de valleien van de Schelde en de Leie, ligt, verscholen in een klein bos, het kasteel van Wannegem-Lede (1783-86). Zohaast men tussen de bomen de gevel ontwaart, denkt men aan Versailles' ‘petit Trianon’. Geen wonder want zijn architekt, die in dienst stond van Karel van Lorreinen te Brussel en een groot aandeel had in de verwezenlijking van het Koningsplein aldaar, was in de leer gegaan bij Jacques Gabriel; en de jonge edelman voor wie hij het bouwen moest, Alphonse Baut de Rasmon, was helemaal van Franse kultuur doordrongen, bewonderde Voltaire, las Jean-Jacques Rousseau en had François Blondels De la distribution des Maisons de Plaisance op zijn tafel liggen. Men zou er evenwel goed aan doen de vergelijking niet te ver te drijven: de pilasters van het kleine Trianon zijn korintisch, hier zijn ze ionisch; de richting van de dubbele trap is omgekeerd en te Versailles is de balustrade, die het dak afschermt, niet met urnen en kransen getooid zoals hier, evenmin als de daklijst. Niettemin vertegenwoordigt het heergoed, thans door de familie de Ghellinck-d'Elseghem bewoond, een der puurste voorbeelden van Louis XVI-architektuur in ons land, de stijl die, in de hand gewerkt door de opdelvingen van Herculaneum (1719) en Pompei (1748), de tekeningen van Piranesi (1756) en de geschriften van Winckelmann (1764), met nieuwe ijver naar het antieke motief teruggreep, nu in een nieuwe interpretatie en, na de asymmetrische buitensporigheden van het Rokoko, opnieuw de rechte lijn en een rustiger versiering voorstond.

Ook binnen is de klassieke inslag merkbaar, b.v. in het grote salon, geritmeerd door gegleufde pilasters, waarvan de kapitelen echter op een zeer grillige wijze de antieke modulen overnemen. De koele strengheid van de ruime plaatsen wordt overal door bloemenmotieven gemilderd. Veel van het stukwerk is van de Italianen Moretti, uit de streek van het Comomeer afkomstig, die in ons land zeer bedrijvig waren, vooral in de Maasvallei waar ze, van Flawinne tot Freyr, muren en gewelven met kransen en motieven en reliëfs tooiden. Op Wannegems klassicisme met pure lijnen en een sobere versiering zweeft een melancholische herinnering aan de antieke wereld, waarvan het symbool dat verweerde tempeltje is, dat men ontmoet wanneer men het pad van het nu verwilderde park afdaalt naar de vijver toe.

J.E. Van Ackere