Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 20

Leeuwergem

Smaak en stijl uit de tijd van Lodewijk de XVe zijn al duidelijk weerspiegeld in het water waarop het kasteel van Leeuwergem vlot. Landgoed van de familie della Faille d'Huysse, in de lieftallige, te weinig bezochte Zwalmvallei, jachtverblijf, in 1724 opgericht, ter vervanging van een vroeger slot, reeds door Sanderus vermeld. Het doet zich voor als een rustige vierhoek, eenvoudig van vorm, harmonieus van verhoudingen. Het dak à la Mansart wordt door een krachtige kroonlijst onderlijnd en langs de vier kanten door sierlijke venstertjes geskandeerd. Mag Leeuwergem, zoals werd geopperd, een van de zuiverste types van Louis XV-stijl zijn in de architektuur van ons land, dan is het dat met een soberheid die het dekor zonder enige asymmetrie in een volkomen evenwichtig ritme opvangt. Ritme is wel het woord: Leeuwergem toont in de architektuur wat Mozart in de muziek bewees: dat rokoko en klassiek, ver van elkander uit te sluiten of tegen te spreken, elkander kunnen dekken. Net als de meester van Salzburg zijn luchtigste zinnen in afgewogen artikuleringen van meestal zestien maten en binnen de strengste sonatevorm wist te schikken, zo krijgen we hier een gekadenseerde

[p. 155]

[p. 156]

seerde ordening van de gevelvelden en het volume. Het is, naar het woord van Valéry, een gebouw dat ‘zingt’.

Daarbinnen is, wat zelden gebeurt, dekor en meubilair volkomen passend bij de architektuur. Men merkt er o.m. een ‘table à gibier’ op haar plaats in een landhuis, te midden van een (vroeger) jachtgebied gelegen. Een van de lieflijkste plaatsjes is, boven, het huiskapelletje, zeldzaam voorbeeld van kerkelijke rokoko met charmante cartouches, muzikale motieven en fiorituren die tot een weinig strenge samenspraak met God noden.

Van de tuinen van Leeuwergem heeft men, zoals van vele andere, gezegd dat ze door Lenôtre waren getekend. Afgezien van het feit dat Lenôtre in 1700 al overleden is en dat, nopens zijn eigenlijke aktiviteit, nog heel wat onbekenden blijven bestaan, kunnen we voorzichtiger opperen dat ze naar zijn geest werden ontworpen. Maar het interessante is wel het groene teater in open lucht dat men bereikt links langs de lange vijver, door twee sfinksen van niet bepaald goede smaak bewaakt. Wandelend door een lindenlaan bereiken we de ovale scene net als de schermen voor de spelers en de loggia's voor de toeschouwers in de hagen en de struiken uitgeknipt. Niet zolang geleden luisterden de vogels hier mee naar Molière en Goethe.

J.E. Van Ackere