[nummer 110]
Inleiding
Het zien en laten zien van God heeft geen afbeelding nodig. In alle beschavingen, tijden en landen hebben kunstenaars echter inspiratie en motivering gezocht en gevonden in de Bijbel. De vraag naar het waarom van dat verschijnsel heeft ook in alle tijden kunstenaars, historici en kunstfilosofen geboeid. Het grote publiek werd in de loop der tijden regelmatig geconfronteerd met het Bijbelboek, vanaf de Biblia pauperum over de Rembrandtbijbel tot de hedendaagse bijzonder mooie en even dure Bijbeluitgaven met illustraties van hedendaagse kunstenaars.
De Bijbelbelangstelling doorbreekt vele begrenzingen en zowel geestelijke als artistieke standpunten. Zelfs het postchristelijk atheïsme kan er niet buiten. Dat alleen is al een fenomeen dat elk zinnig mens ook nog in onze dagen ergens treft, nadenkend of geestdriftig maakt. Daar is allereerst al de Bijbeltekst zelf, die nu in alle mogelijke uitvoeringen, vanaf dure luxe-uitgaven tot goedkope pocketboeken, in het bereik van elk gekomen is, en inderdaad ook het meest vertaalde boek ter wereld is. Alle kunstdisciplines hebben van ouds deze zo bijzonder rijke en inspirerende materie aangegrepen. Met gedichten en psalmberijmingen, dramatische bewerkingen en romantranscripties heeft de Bijbel de letterkunde gestimuleerd en verrijkt. Toen de beeldende kunst van de afbeelding expliciet naar de verbeelding overstapte, dreigde ook het meest verbeelde thema uitgeschakeld te worden. Doch zelfs in het nonfiguratieve verscheen het opnieuw en wellicht nog duidelijker geestelijk geladen, want meebouwend aan de kunst in de kunst. En a fortiori nu een nieuw realisme naast, zo niet boven het abstracte gaat uitgroeien. Zo vergaat het ook de muziek, waar de grootste meesterwerken van de klassiekers door de Bijbel worden geïnspireerd evenzo goed als de volksmuziek en zelfs de moderne amusementsmuziek. Het lag voor de hand dat zo'n wereldwijd en overrijk thema ooit eens een Vlaanderen-aflevering zou moeten stofferen. Juist terwille van de zo alomvattende mogelijkheid wordt het uiteraard een eerder schetsmatige voorstelling of beter een aanwijzen van een aantal aspecten van de inspirerende kracht, die van de Bijbel op de kunst uitgegaan is.
Fernand Bonneure
Auteursrechtelijk beschermd