en ge maakt hun daarmee een boel dingen wijs, die zij veel beter niet zouden weten want dan gaan zij mogelijkheden zien, waaraan zij uit zichzelf niet zouden gedacht hebben, en dat is schadelijk voor ons; want dan gaan zij vroeg of laat artikelen produceren die wij feitelijk liefst zelf zouden maken.
Als gij er eens wilt over denken, en U eens speciaal voor mij wilt inspannen, de anderen moeten daar niets van merken, dan zult ge het U niet beklagen en ge zult wel zien dat wij het best met elkaar kunnen stellen. Zoniet, dan trek ik eruit. En ge zoudt dom zijn moest ge daar nu uw profijt niet uit trekken.’
Nadat Meneer X het was afgetrapt, vond meneer Y het ook zonde van het geld dat hij aan ons besteedde en dan bleef meneer Z alleen over tussen de kleine fabrikanten en vond het beneden zijn waardigheid in één rij te staan met hen die geen eigen studiebureau of informatiedienst konden bekostigen: hij kon dat met zijn geld alléén wel aan, als hij dat wilde. Dat werd dus het klimaat waarin wij verder moesten werken, en waaraan het studiecentrum ook stilaan ten onder is gegaan.
Of wij naar deze mensen daarvoor de steen moeten werpen, betwijfel ik: zij werden zo opgevoed, zij hebben nooit anders leren zien. De kondities waarin hun voorgangers werkten, verwanten of aandeelhouders, die nu, in vele gevallen nog in het beheer der zaken staan, die kondities waren inderdaad ook niet dezelfde als deze waarin wij nu werken, en deze winkeliersmentaliteit waarover ik het had, was in die tijd in vele gevallen dan ook wel afdoende. En het is ook nog niet zolang, dat in het hoger onderwijs gepoogd wordt deze leemte aan te vullen.
De voornaamste bezinning is deze, dat de opleiding van de industrieel evenzeer een noodzakelijkheid is als deze van de industriële ontwerper en zelfs, dat deze twee niet te splitsen zijn.
Het is de overweging waard, meen ik, in het kader der universitaire opleiding van toekomstige industriëlen, kursussen in te lassen of opleidingscentra in te richten, waar de gemeenschappelijke problemen van industrieel en ontwerper tesamen behandeld worden, de één met de problemen van de ander gekonfronteerd worden.
Dit moet m.i. leiden tot betere samenwerking, tot wederkerig begrijpen en tot grondiger inzicht in de te volgen methodes van Market research, product planning, Public relations, Sales promotion en Industrial Design. Deze meer en meer onontbeerlijke hefbomen, waarmee wij niet sterk genoeg gewapend kunnen zijn, en die wij nooit genoeg kunnen beheersen, zo wij, in de toekomst de wereldreputatie van onze Vlaamse textielindustrie willen handhaven.
Deze beschouwingen moeten nu niet al te pessimistisch geinterpreteerd worden. Want ik kan U verzekeren dat het een vooruitgang is die het aanstippen waard is, wanneer ik hier als ontwerper, zonder het verwijt van aanstellerigheid te moeten vrezen, kan spreken over gemeenschappelijke problemen van industrieel en ontwerper. Enkele jaren terug zou dit, in het beste geval, op een meewarige glimlach onthaald geworden zijn.
De textielontwerper was in de ogen van 99% onzer zakenmensen een soort bedelartist die tekeningen maakte, een fantast waaruit men in één op honderd gevallen iets kon halen dat voor weefsel bruikbaar was. - Laat het dan zo geweest zijn, de huidige produktiemethodes en organische inrichting van het bedrijf hebben geleid tot de konklusie, zelfs voor de meest konservatieven, dat deze textielontwerper zinloos en onbruikbaar geworden is.
Het begrip Textiel-ontwerper betekent tegenwoordig voor de textielindustrie heel wat meer dan hetgeen daar vroeger door verstaan werd.
Het behoort tot de normale kondities van een goed textielbedrijf een bestendige kreatieve aktiviteit aan de dag te leggen.
De Nederlandse ontwerper Penraat zegde in een lezing over het ontwerpen terecht, dat door de beperking van de taak van de industriële ontwerper veel verloren kan gaan van de stimulerende kracht die een goede vormgevingspolitiek in de onderneming kan hebben.
Dit impliceert natuurlijk ook bestendige kosten van ontwerpen, kaarttekening, jacquardkartons, proefverven en proefweven.
Zij die in het bedrijf staan weten welke aanzienlijke bedragen daar jaarlijks aan besteed worden. En daarmee lóópt de zaak nog niet. Iedereen zou bereid zijn deze bedragen te besteden als hij daarmee zeker was van het positieve resultaat.
Maar hoe dikwijls per jaar kan men zich de luxe veroorloven te zeggen dat was mis, - we zullen herbeginnen.
Het heet dus meer en meer, zoals de Amerikanen het uitdrukken: The right product, at the right place, at the right time, at the right price.
En dat kan de voortbrenger, ook van het kleinere bedrijf alléén niet meer aan.
Tot voor enkele tientallen jaren, en sedert enkele eeuwen, was het weefsel in het merendeel zijner toepassingen hoofdzakelijk een luxeartikel waarbij de betrachting van de maker voornamelijk gericht was op het kostbare en het somptueuse, zowel van de gebruikte materie als van de tekening. In zijn huidige vorm is het weefsel een zo uitgebreid gebruiksartikel geworden, dat zo oneindig veel toepassingen heeft, in ons dagelijks leven, dat het een der belangrijkste zoniet het meest uitgebreide artikel is, in de reeks der voorwerpen, die aan massaproduktie ondergeschikt zijn.
In die zin ook heeft de maker, - en in eerste plaats dus de ontwerper van het weefsel - rekening te houden met alle mogelijke faktoren die deze massaproduktie konditioneren.
Auteursrechtelijk beschermd
