De wereld van Van Gogh
Van dezelfde fotografe verschijnt binnenkort reeds de tweede druk van het vermaarde drietalige boek De Wereld van Van Gogh. In een inleiding stelt de bekende Nederlandse kritikus W. Jos. de Gruyter het doel van het boek vast; het is eigenlijk geen biografie, nog veel minder een zogenaamde ‘vie romancée’. Het is een buitenissig boek. Het kwam tot stand door de nauwe samenwerking tussen een uitgever, een typograaf-lay-outman (Dick Elffers, echtgenoot van Andriesse), een kunstkritikus en een fotografe, onder wie de laatste, het zij met nadruk gezegd, hoofdpersoon was. Emmy Andriesse heeft ook dit boek niet meer mogen doorbladeren. Zij stierf op 39-jarige leeftijd, weinig ouder dus dan de schilder in wiens ‘wereld’ zij zich de laatste jaren zo intens had ingewerkt.
Emmy Andriesse is dus op de wegen van Van Gogh gegaan, vooral dan in Arles, Saint-Remy en Auvers. Haar foto's nam ze niet zó, dat de lezer, kunstminnaar, bij een oogopslag ziet: zó was de werkelijkheid en zó heeft Van Gogh deze weergegeven. Hoe zou men immers de werkelijkheid van een schilder kunnen weergeven? De laatste twee en halve jaren van Van Gogh zijn stellig de meest dramatische geweest in dit overigens menselijk gezien mislukt leven. Daarom ook hebben die foto's die de kunstenares in zijn spoor opnam vaak een wrange atmosfeer opgeroepen. Tussen de foto's in zijn fragmenten opgenomen van de bijzonder drukke en boeiende correspondentie die Vincent vooral met zijn broer Theo heeft gewisseld, en hier en daar van die onthutsende en vlammende uitspraken, zoals alleen Van Gogh in extreme consekwentie met zichzelf kon doen. Ook als kijkboek is dit werk van bijzondere betekenis omdat de kunstenares in haar interpretatie steeds persoonlijk stelling neemt tegenover haar opgave. Daardoor wordt dit boek, voor wie van Van Gogh houdt als kunstenaar en als mens, een nieuw getuigenis van zijn grootheid en een illustratie van zijn Geworfenheit: ‘Wij kunstenaars zijn in de huidige samenleving slechts de gebroken kruik’.
Dat zuivere, ongecompromitteerde van Van Gogh, dat hem zeggen deed ‘Het doet goed te werken voor mensen die niet weten wat dat is, een schilderij’, heeft Emmy Andriesse in haar boeiend fotoboek eerbiedigd en verantwoord.
Ook dit werk werd zeer verzorgd uitgegeven door Daamen N.V. Den Haag (154 pp - 250 F). Voor België: Uitgeverij Desclée De Brouwer te Brugge.
fb
Auteursrechtelijk beschermd