West-Vlaanderen. Jaargang 6

[p. 60]

Kunstaktualiteiten

De Limburgse week te Brugge

Begin April wordt te Brugge een Limburgse week ingericht in samenwerking door de provinciën Westvlaanderen en Limburg. Het programma zou verscheidene punten voorzien:

- Tentoonstelling van Limburgse naoorlogse Kunst; met o.a. werk van de schilders Pierre Cox, Roger Daniels, Jeanne Davenne, Paul Hermans, Jos Geboers, Paule Nolens, Rik Rappoort, Piet Teraa, August Vanden Meersch (Broeder Vincent) en Armand Van Rompaeye; verder de beeldhouwers Vic Beirens (die te Brugge geboren is maar te Sint Truiden woont) en Raf Mailleux. Deze tentoonstelling gaat door in antwoord op de tentoonstelling van Westvlaamse kunstenaars te Hasselt van 4 tot 18 december 1955.

De openingsplechtigheid te Brugge in het Provinciaal Hof is gesteld op zondag 1 april te 10 u.; 's avonds ervoor zou in de Provincieraadzaal een zitting gehouden worden waar dhr. Best. Afg. Mr. Knapen het woord neemt.

- Optreden van de Mijnwerkersharmonie Limburg-Maas van Eisden op de Grote Markt, zondag 1 april te 11 u.

- Woensdag 4 april te Kortrijk Limburgse Economische Avond, in samenwerking met de Limburgse en de Westvlaamse Economische Raad.

Parallel met deze Limburgse week te

Dhr. Jozef Droogmans, Voorzitter der Limburgse schrijvers, Cabinetschef van Goeverneur Roppe.

Clichés: Belang van Limburg.
Dhr. Van Bockrijk opent een tentoonstelling van de groep Pro Arte te Hasselt.

Brugge zou te Hasselt een Westvlaamse week gehouden worden met o.m. de opvoering van Albrecht Rodenbach, het stuk van Roger Fieuw dat te Roeselare in première doorging bij gelegenheid van de Interprovinciale Cultuurdagen van verleden jaar.

Ook zou een letterkundige avond worden gehouden te Hasselt met deelname van vooraanstaande Westvlaamse letterkundigen, en een Economische Avond.

De Academische zitting te Hasselt op zondag 7 april, die de tentoonstelling van Westtoerisme zou besluiten, zou opgeluisterd worden door een Westvlaamse kunstgroep.

De Heren Best. Afgevaardigden Knapen en Storme, bijgestaan door de heren A. Dusar en G. Gyselen, moeten gelukgewenst worden voor deze realisaties.

Ook de Bond der Limburgers in West-Vlaanderen wil zijn medewerking verlenen aan de Limburgse week. West-Vlaanderen zal een belangrijk deel van het Maartnummer aan Limburg wijden, in aansluiting met deze belangrijke culturele gebeurtenis.

Deze initiatieven moeten de culturele banden versterken tussen de twee geografisch meest verwijderde maar naar de geest het dichtst bij elkaar liggende gouwen van Vlaanderen. Wat Limburg in het bijzonder betreft, deze provincie voert reeds verscheidene jaren een brede contact-politiek, die voor doel heeft Limburg los te werken uit de provinciale beslotenheid die het zo lang heeft gekenmerkt. Daarom werd er naar gestreefd de banden te verinnigen met de vroegere gebiedsdelen van het oude prinsbisdom Luik: Nederlands Limburg (Maastricht) en het Rijnland (Aken). Terzelfder tijd ontstond ook een wisselwerking tussen de onderscheiden delen van de Kempen; er werden werkcommissies gesticht voor culturele uitwisselingen tussen Limburg en Noord-Brabant (Eindhoven), en tussen de Limburgse en de Antwerpse Kempen. Als men denkt aan de onoverzienlijke economische opbloei die deze gebieden kennen en nog verwachten mogen in de toekomst, dan kan men het belang dezer contacten niet hoog genoeg stellen. Het is dan ook nodig dat West-Vlaanderen hierbij betrokken worde, te meer dat ook West-Vlaanderen aan het euvel der beslotenheid lijdt.

De kunst- en cultuurwerking wordt in Limburg overkoepeld door de Culturele Raad; dit is een vrij organisme voorgezeten door Goeverneur Roppe; het bezit een Beheerraad, bestaande uit veertien leden, voor de helft gekozen door de Bestendige Deputatie, voor de andere helft door de culturele raad zelf; voorzitter is de heer Knaepen, gedelegeerd door de Goeverneur. Het uitvoerend orgaan van de culturele raad is het Secretariaat; het is de Culturele Dienst der provincie, die daartoe ter beschikking gesteld werd van de culturele raad en zijn burelen heeft in het Provinciaal Bestuur. Men ziet hoe in Limburg de officiele en de vrije instellingen in elkaar gestrengeld zijn. Secretaris van de culturele raad en tevens hoofd van de cultu-

[p. 61]

rele dienst is dhr. Albert Dusar.

De realisaties van de culturele dienst zijn menigvuldig. Aldus werden meer dan 150 manifestaties in het verlopen jaar georganiseerd, zoals:

- Rembrandtavonden en Mozartavonden; terwijl er in ons land zoveel gedaan werd tot huldiging van Mozart werd Rembrandt nagenoeg vergeten uitgezonderd door Limburg, dat een rondreizende tentoonstelling tot stand bracht; de VTB Antwerpen heeft thans deze tentoonstelling in bruikleen overgenomen.

- Grote maandelijkse tentoonstellingen van hoofdzakelijk hedendaagse kunst te Hasselt.

- Uitwisseling van toneel- en muziekgezelschappen en van tentoonstellingen met andere gouwen en landen.

Bovendien biedt de Dienst hulp aan plaatselijke instellingen. Hij heeft cursussen ingericht voor toneelregisseurs en acteurs en voor koor- en muziekleiders. Een filmotheek en een discotheek werden ingericht. De verenigingen worden aangemoedigd door muziek en toneeltornooien. Letterkundige prijzen en huldigingen komen de kunstenaars in hun werk aanmoedigen. Een dubbel stel voor inrichting van tentoonstellingszalen staat kosteloos ten dienste van schilders en beeldhouwers. De bedoeling is het privaat initiatief te steunen en niet het uit te sluiten.

De bestaande groeperingen zijn vertegenwoordigd in de culturele raad van Limburg; zij zijn bovendien onderling gefedereerd volgens de aard hunner activiteit.

De Limburgse muziekfederatie (Voorz. dhr. Van Schoenbeek, secr. dhr. Papy) concentreert de meeste muziekmaatschappijen; zij is cantonaal ingericht. De voornaamste activiteit bestaat in het houden van classificatieconcerten, solistenwedstrijden en de tweejaarlijkse muziektornooien.

De Federatie voor beeldende kunsten (Voorz. dhr. Prov. Griffier Van Bockrijk; secr. Dr. J. Dessers) groepeert vier regionale kunstkringen: Heikracht (Noorden), Pro Arte (Hasselt), Kunstkring St. Truiden en de Tongerse Kunstkring. Ieder heeft natuurlijk eigen manifestaties; twee ervan hebben zelfs een volledig eigen lokaal: De Zoutkist te St. Truiden (met vergaderzaal, tentoonstellingszaal en schenkzaal) en de Tongerse Kelder; deze laatste is een echte vijfentwintig meter lange, breed-gewelfde kelder; hij werd door Ridder Ehrard de Schaetsen cadeau gegeven aan de jonge schilders van Tongeren, die hem uitgegraven hebben en er op dit ogenblik grootse inrichtingswerken uitvoeren.

De Limburgse schrijvers werden twintig jaar geleden verenigd door Dr. Godelaine; thans is dhr. Jozef Droogmans voorzitter en dhr. Hoewaer secretaris. De vereniging geeft het blad Oostland uit.

Het Limburgs Toneelverbond (voorz. Dr. Offergelt, secr. dhr. Lismont) richt tweejaarlijkse toneeltornooien in en schrijft een vijfjaarlijkse prijs uit voor het beste Limburgs toneelstuk.

Daarnaast bestaan natuurlijk nog andere culturele kringen, die van minder artistieke aard zijn. Dit overzicht volstaat echter om aan te tonen dat in Limburg de wil aanwezig is om een hoogstaand kunstleven tot stand te brengen. Moeten we eraan toevoegen dat men ook voor de toekomst grote plannen heeft. Men denkt eraan te Hasselt een Provinciaal Museum voor Hedendaagse Kunst op te richten; de plaats ertoe werd reeds uitgekozen en de bouwwerken moeten weldra beginnen. Dit is ook het geval voor het Provinciaal Hoger Instituut voor Kunst en Kunstambachten, waarvoor de medewerking der Broeders van de Christelijke Scholen werd ingeroepen. Limburg heeft beslist veel van zijn achterstand ingelopen en dreigt weldra andere gouwen definitief voor te steken.

Dr. Albert Smeets

Gedenkteken Zeebrugge

Dit jaar gedenkt de stad Brugge het vijftigjarig bestaan van de haven van Zeebrugge. Te dier gelegenheid heeft het stadsbestuur het initiatief genomen te Zeebrugge een groots monument op te richten. Er werd een prijskamp uitgeschreven voor een kunstwerk dat de geest van deze jonge haven-met-toekomst moest uitdrukken. Er waren meerdere inzendingen, en er werd heelwat van gedachten gewisseld (zo verzekeren ons insiders) en tenslotte werd de prijs en goedkeuring gehecht aan het ontwerp van de heer



Paul Goethals uit St. Andries bij Brugge. Zijn werk kreeg de voorkeur met zes stemmen tegen drie. Andere geprimeerden zijn: tweede, de h. F. Hermans en derde samen de hh. O. Rotsaert en A. Taeckens.

Paul Goethals is laatstejaarsstudent architectuur te Gent en 24 jaar. Een jonge, sympathieke man die onmiddellijk modern en groots heeft gezien. Zijn ontwerp is een abstracte compositie van een reusachtige boeg en een spel van klotsende golven. Het werk is gemonteerd op een voetstuk van twee meter hoog. De totale hoogte zal tien meter bereiken en de breedte 16 meter. Met het optrekken van het werk, op het rondpunt nabij de Koninklijke laan, zou in de eerste maanden reeds een aanvang gemaakt worden.

Wij hebben vroeger al, overigens heel terecht, een zekere kritiek laten horen op het beleid van de Westvlaamse hoofdstad inzake cultuur en monumentenzorg. Het feit nu dat een werk van onze tijd thans bekroond werd en voor uitvoering goedgekeurd, kan ons alleen doen inzien dat een nieuwe geest aan het waaien is in de Brugse stede. Te Zeebrugge, dat de laatste tijd verheugende berichten kreeg inzake allerhande mogelijke uitbreiding en exploitatiemogelijkheden, is er geen spraak van een stadskader dat moet geeerbiedigd worden. Daar is alleen de zee, de lucht en het daverende leven van industrieën en scheepvaart. Het monument zal er op zijn plaats zijn. We kunnen het stadsbestuur van Brugge alleen gelukwensen met deze keuze en hopen dat het monument, die stoere boeg en die speels golvende luifel, er spoedig moge staan, uitkijkend naar de toekomst die inderdaad voor de Brugse zeehaven veelbelovend is. ‘Een volk dat leeft bouwt aan zijn toekomst’. Ook monumenten moeten zinnebeelden zijn van het eigentijdse leven! Gelukwensen aan de jonge aspirant-architect. Deze bekroning moge de start zijn voor vele grootse werken!

F.B.

[p. 62]

Vijf jaar ‘West-Vlaanderen’

Talrijke lezers van ons tijdschrift hebben hun gelukwensen overgemaakt naar aanleiding van ons eerste lustrum. Onder hen vermelden wij Prof. Dr. Ir. Arch. Rudolf Schwarz uit Frankfurt a. M. die ons schreef: ‘Es ist Ihrer Zeitschrift gelungen, eine Position im geistigen Leben Europas zu erringen und zu verstärken die grosse Beachtung verdient und warscheinlich in Zukunft noch mehr verdienen wird... Flandern und Rheinland sind durch Schicksal und Zukunftsaufgaben eng miteinander verbunden, und ich freue mich sehr, dass auch Ihre Zeitschrift dazu beitragt, diese Verbindung wieder lebendig werden zu lassen’.

Een uitvoerige bespreking in de Kunstkaleidoskoop van het N.I.R. werd als volgt besloten: ‘Mede door de zeer moderne en fijnzinnige uiterlijke verzorging is West-Vlaanderen één van onze beste periodieken geworden’.

Ons tijdschrift werd eveneens voorgesteld in de periodiekenparade van Radio Hilversum (N.C.R.V): ‘Een buitengewoon fris, jong en durvend tijdschrift dat ook in Nederland sterk de aandacht gaande maakt’.

West-Vlaanderen werd in vele Vlaamse dag- en weekbladen besproken, eveneens in Nederlandse zoals De Stem, De Nieuwe Eeuw enz., in Duitse, zoals onlangs in Das Münster, Echo der Zeit, Die Allgemeine Sontagszeitung enz... Het tijdschrift werd eveneens besproken voor de Nordwest Deutsche Runfunk.

Steeds blijven de aanvragen voortduren voor de volledige collectie van onze eerste dertig afleveringen: bibliotheken, musea, akademies en bibliofielen zoeken vooral de eerste jaargangen die al langer hoe schaarser worden.

Kan iemand ons helpen aan de complete eerste vier jaargangen, die ons gevraagd werden door de bibliotheek van het Victoria en Albertmuseum te Londen?

Tenslotte nog een klank van bij ons: Het Brugs Handelsblad schreef naar aanleiding van ons eerste lustrum: ‘Een tijdschrift met internationale standing. In tegenstelling dus met wat sommigen gevreesd hebben is West-Vlaanderen geen partikularistisch tijdschrift geworden. De dosering tussen wat van strikt eigen bodem komt en is en wat ons van over de grenzen toekomt is o.i. steeds de juiste geweest. Vandaar het evenwichtig karakter van deze uitgave. Zekere kringen werden wel eens geschokt door het modern karakter ervan, door de vooruitstrevende ideeën die erin verkondigd worden of liever die gelijke tred houden met wat in het buitenland naar voor gebracht wordt. Dat kan nochtans niet als een verwijt, doch eerder als een kompliment opgevat worden, omdat West-Vlaanderen naast zijn eigen karakter daardoor ook van zijn tijd is. Van onze tijd zijn is, hoe moeilijk ook, allereerste plicht, alle zwakheden, aarzelingen, buitenissigheden en vergissingen op de koop toe genomen... Het is tenslotte spijtig dat niet meer Westvlaamse nijverheids- en handelsinstellingen het voorbeeld van een Bank van Roeselare navolgen, voor wie het mecenaat geen ijdel woord is, ter ondersteuning van dit heerlijk initiatief. We hopen dat in het tweede lustrum daarin verbetering zal komen’.

De raaklijn

Eindelijk werd nu ook te Brugge overgegaan tot de stichting van een ruime kunstkring, die tevens het kultureel leven in deze stad zal pogen te stimuleren. De naam van de kring is De Raaklijn. Voorzitter is Paul Dewispelaere, letterkundige. Ondervoorzitters zijn Gaby Gyselen, kritikus en Fernand Traen, advocaat. Secretaris is Herman Sabbe, cellist en penningmeester is Jan Vandamme, letterkundige. Tot de stichtende vergadering behoorden eveneens: Dr. G. Blondeel, Fernand Bonneure, Gilbert Coopman, Vivian Desmet, Anne-Marie Dewispe-

[p. 63]

laere-Rousseau, Paul Goethals, Dr. Jacques Sabbe, Gilbert Swimberghe, Elisabeth Van den Abeele, Jan Vanderhoeven en Robert Vandewalle. De kring werd opgericht in een geest van volstrekte ideologische onpartijdigheid en zal zich essentieel bezighouden met de moderne kunstverschijnselen. Per kunstgenre werden kleine werkgroepen opgericht die de verschillende werkmogelijkheden zullen bespreken. Op 16 januari ging reeds een tweede werkavond door met als gast de heer A. Janssens de Bisthoven, directeur voor Kunst en Kultuur van de stad Brugge. Op 9 februari greep een literaire avond plaats gewijd aan Paul van Ostayen met declamatie en een spreekbeurt door Adriaan de Roover, de experimentele dichter en bekende essayist.

Aktuele gewijde muziek

Een twaalftal lezers hebben hun bedenkingen bekend gemaakt aan de redactie betreffende het artikel Aktuele gewijde muziek van de hand van Carl de Nys (septembernummer 1956), de aantekeningen die bij dit artikel werden gemaakt door Kanunnik P. François, en de gedeelten uit de correspondentie met Carl de Nys die de redactiesecretaris van ons tijdschrift heeft gepubliceerd in het nummer van november 1956.

De heer Kamiel D'Hooghe, organist van de kathedraal te Brugge schrijft ons onder meer het volgende:

‘U zult mij wel willen verontschuldigen dat ik de laatste tijd moeilijk kan akkoord gaan met de rubriek gewijd aan de muziek, en onder meer waar het gaat over het artikel van C. de Nys (voor omzeggens alle Vlaamse musici een onbekende), en over de reaktie daarop. Bij het verschijnen van het artikel van C. de Nys interesseerden mij speciaal zijn ideeën in verband met de orgelmuziek. Het was mij tamelijk onaangenaam dat in de gestrenge ogen van de schrijver Franck en Tournemire geen genade vonden. Toegegeven dat Francks orgelmuziek niet altijd zeer organistiek is en soms niet vrij te pleiten van zekere banaliteiten (er gebeurden erger dingen in zijn tijd) is er nochtans nog meer dan genoeg te vinden aan diep-religieuse sfeer, aan innigheid en aan beheerste bouw. Bij Franck vindt men de zeer uitgebreide gevoelsganama weergegeven van wat men de “mens” kan noemen. Zijn muziek is nooit uiterlijk, nooit virtuoos, enkel gericht op het innerlijke. Sommige protestantse musici bij onze noorderburen evenals in Duitsland vinden dat Francks muziek slecht is, omdat zij o.a. katoliek is!

Tournemire (“le néfaste” met zijn “bien mauvaise musique”) voldoet nochtans aan vele eisen van de zich erg beperkende heer de Nys. L'orgue mystique is gebouwd op, geïnspireerd door de gregoriaanse melodie. Zowel de arkaische modaliteit, eigen aan gregoriaanse en oosters-getinte muziek, het vrije ritme als de eigentijdse taal zijn aanwezig. Indien dit niet volstaat dan zijn er nog de kleuren, beelden en gevoelens, de diepere geestelijke inhoud vol zuivere mystiek om deze muziek zoveel genade te doen vinden als de meermaals gezochte, cerebrale bladzijden van de grote vernieuwer, O. Messiaen, eveneens een mystieker. Het gaat niet op de ene dood te zwijgen en de andere als redder te aanzien en te vergelijken met Bach. In Messiaens kunst zit er zeker veel vernieuwing, groot vakmanschap, vindingrijkheid naast spitsvondigheden en curiositeiten. Hij is een (teologische) dichter die mediteert over allerlei bijbelse teksten en dogma's. Tot mijn spijt kan ik de redactie niet volgen in haar opmerkingen waar er sprake is over orgelwerken van Ryelandt, Van Nuffel, Meulemans, Van Hoof, De Vocht e.a. daar sommigen geen, anderen slechts een of twee orgelwerken van minder belang geschreven hebben...

Sedert vier-vijf jaar ben ik getuige van wat er gezongen wordt door de Brugse seminaristen in de kathedraal. Steeds staan op het programma, naast de nooit genoeg gewaardeerde polifonisten, de missen en motetten van levende of onlangs overleden componisten als Van Nuffel, Ryelandt, Barraud, Moutillet, Monikkendam, Peeters, Meulemans enz. Aldus worden de Brugse seminaristen aanhoudend met eigentijdse muziek geconfronteerd’.

[p. 64]

Kerstprijs voor religieuze kunst

Prijs voor Schilderkunst uitgeschreven door de Derde-Orde der Paters Minderbroeders en Capucijnen.

Thema: Sint-Franciscus van Assisië.

Prijzen: één prijs van 12.000 F; één prijs van 10.000 F en vier reizen naar Assisië. De bekroonde werken blijven het eigendom van de kunstenaars.

Deelnemers: alle schilders wonende in het officieel vlaams-sprekende deel van België, zonder onderscheid van ouderdom of kunstrichting.

Datum: de werken moeten ingeleverd worden vóór Allerheiligen 1 november 1957. De beste werken worden tentoongesteld te Antwerpen, Gent, Brugge en Hasselt.

De juryleden zijn: De Heren Conservators: Dr. Walter Vanbeselaere (Hoofdconservator te Antwerpen), Dr. Baudouin (conservator van het Rubenshuis), Dr. A. Janssens de Bisthoven (conservator te Brugge), Dr. Eeckhout (conservator te Gent) en de Eerw. Heren: E.H. Kan. Dochy (pastoor van St.-Salvator te Brugge), E.H. Dr. Stubbe, E.P. Bekaert s.j.

Secretaris en Inrichter: P. Geroen De Bruycker o.f.m. Inlichtingen en inschrijvingen dienen gericht tot: P. Geroen, Filosoficum der Paters Minderbroeders, Prosperdreef, 3 Vaalbeek-Leuven. Tel. 24307.

Reinaertprijzen

De Uitgeverij S.V. Arbeiderspers, gevestigd te Brussel, Wetstraat, 125, is tot de stichting overgegaan van drie literaire prijzen, onder de benaming Reinaertprijzen.

1. Een bedrag van 100.000 F werd ter beschikking gesteld van de jury, samengesteld uit: Z.E.H. Prof. Dr. J. Aerts (Albert Westerlinck), Hubert Van Herreweghen en Paul Hardy, alsmede drie vertegenwoordigers van de uitschrijvende firma.

2. Dit globaal bedrag zal als volgt verdeeld worden onder de drie uitgeschreven prijzen:

A. 50.000 F voor een roman geïnspireerd door de christelijk-sociale beginselen die ten grondslag liggen van de katolieke arbeidersbeweging.

B. 30.000 F voor een reisverhaal, juister, een reportage van een reis van enige duur, ergens ter wereld.

C. 20.000 F voor een jeugdverhaal, dat zonder een tendensverhaal te mogen heten, toch beïnvloed wordt door voornoemde beginselen.

3. Voornoemde bedragen zijn één en onverdeelbaar. Zo geen enkel handschrift in aanmerking komt, bv. voor de prijs van het jeugdverhaal, wordt de uitgeloofde prijs gevoegd bij de som van 20.000 F, voorzien voor de volgende prijsvraag van het jeugdverhaal in 1958. Zo een tweede maal de prijs niet wordt toegekend, zal de eerste som van 20.000 F ter beschikking van de jury gesteld worden voor doeleinden door haar vast te stellen.

4. Voornoemde prijsvragen worden open gesteld zowel voor Vlaamse als voor Nederlandse auteurs.

5. Vóór 1 juni 1957 dienen de in drie exemplaren getypte handschriften ingediend bij de S.V. Arbeiderspers, Wetstraat 125, Brussel, per aangetekende verzending.

Naar gewoonte dient de inzending van de manuscripten plaats te hebben onder een kenspreuk.

6. Wat de omvang der manuscripten betreft: voor de romanprijs wordt een minimum van 275.000 letters voorzien, voor het reisverhaal van 225.000 letters en voor het jeugdverhaal van 200.000 letters.