[West-Vlaanderen 1956, Nummer 2]
Editoriaal
MEN ONDERSCHEIDT STREEKROMANS, ZOALS MEN STADSROMANS, ZEDENROMANS, FAMILIE-romans onderscheidt. Meer dan de aanduiding van een rubriek is het feitelijk niet en op zichzelf houdt de naam niet het kleinerende in, dat men er toch aan is gaan verbinden. Streuvels schreef streekverhalen uit West-Vlaanderen, en hij vernieuwde er in zijn tijd het Vlaamse proza mee tot epische mogelijkheden, die het tevoren nooit had gehad. Prof. De Vooys kenschetste hem in zijn schets der geschiedenis van de Nederlandse letteren niet als de schrijver van streekverhalen. Hij noemt hem zonder meer Vlaanderens grootste prozaschrijver.
Maar veel zogenaamde streeklitteratuur van de knusse heimatliefde der kleinere navolgers heeft zelf aanleiding gegeven tot dat geringschattende, dat in de aanduiding
streekroman is komen te liggen. De zuidelijke sappigheid en onbolligheid en het wereldje der kostelijke dorpse typen,
pris sur le vif, is geen bijzonder verheven kunst. Het typische en het typeren beogen het bijkomstige, het kleinbijzondere; en wie zal ontkennen, dat dit vermeien der verbeelding
Foto Martien Coppens, Eindhoven
in het gevoelige, behagelijke en grappige geval een genre tegen zich inneemt, dat langzamerhand afschuwelijk is geworden?
De typen zijn niet de interessante mensen. Dat zijn de anderen, hun leven, hun lotgeval, dat stuk werkelijkheid, uit het huwelijk van de kunstenaar waarmee, zoals Mauriac zegt, diens gestalten worden geboren. Hoe hartstochtelijk belijdt Mauriac de gebondenheid aan zijn jeugdland van de wijnstreek der franse Garonne. Geen drama kan in mijn geest gaan leven, zegt hij, indien ik het niet plaats in de omgeving, waarin ik in mijn jeugd heb geleefd.
De streekgebondenheid behoeft dus allerminst de schrijversverbeelding te begrenzen tot een te kleine wereld. Zij kan hem integendeel een onmisbare waardevolle bezielingsbron zijn, een houvast ook tot zijn stuk werkelijkheid, waaruit zijn gestalten worden geboren. Hun milieu maakte hen, zegt Maugham, en daar kun je van horen zeggen niet achter komen. Wat hen gemaakt heeft tot wat ze zijn kun je alleen kennen, zo zegt hij, als je 't met hen hebt beleefd.
antoon coolen
Auteursrechtelijk beschermd